Ӏэдииху
народная песня
Исполнители: Заур Тутов
Категории: кабардинские песни
Другие версии: Дзадзэ дахэ, Зазэ цӏыкӏу, Зазэу дахэ
ТЕКСТ ПЕСНИ:
Дызэрыцӏыкӏурэ дызэпылъти, ар си Ӏэдииху
Дызэрыцӏыкӏурэ фӏыу услъагъурт, ар си Ӏэдииху.
И чэзумэ дыщынэсым, ар си Ӏэдииху,
Илъэс пӏалъэ къызыботыр, ар си Ӏэдииху.
Илъэс пӏалъэ пхузохьэкӏыр, ар си Ӏэдииху,
Мазэ пӏалъэ къыхогъэкӏыр, ар си Ӏэдииху.
Мазэ пӏалъэр щыпхуесхьэкӏым, ар си Ӏэдииху,
Блыщхьэ пӏалъэу къызыботыр, ар си Ӏэдииху.
Блыщхьэ пӏалъэр къыщыблагъэм, ар си Ӏэдииху,
Шы къарапцӏэр къыщӏызошыр, ар си Ӏэдииху.
Саур уанэр къыщӏызохыр, ар си Ӏэдииху,
Саур уанэр нытызопӏэр, ар си Ӏэдииху.
Сыношэсри сыныдожыр, ар си Ӏэдииху,
Сыныдожри сыножьэжыр, ар си Ӏэдииху.
Фи куабжэшхуэм изохулӏэр, ар си Ӏэдииху,
Куабжэр лъагэми изогъалъэр, ар си Ӏэдииху.
Щхьэгъубжэшхуэр къызэӏуодзыр, ар си Ӏэдииху,
Мы си шыплӏэми удызодзэр, ар си Ӏэдииху.
Дыныдожри дыножьэжыр, ар си Ӏэдииху,
Гъуэгу дымыцӏыхумкӏэ дыунэтӏати, ар си Ӏэдииху.
Мэз адакъэр къыхолъэтыр, ар си Ӏэдииху,
Шыр щӏолъэтри усфӏеукӏыр, ар си Ӏэдииху.
Мы жыгыщхьэм утызолъхьэ, ар си Ӏэдииху,
Къуалэбзухэми усфӏашхыжи, ар си Ӏэдииху.
Мы жыг лъабжьэм ущӏызолъхьэ, ар си Ӏэдииху,
Хъумпӏэцӏэджхэми усфӏашхыжи, ар си Ӏэдииху.
Си гуфӏакӏэм удызолъхьэ, ар си Ӏэдииху,
Хьэдэ бамэми симыгъакӏуэ, ар си Ӏэдииху.
Дэ ди унэ уэ усхьынут, ар си Ӏэдииху,
Хамэ хьэдэр зехьэгъуейщ, ар си Ӏэдииху.
Фэ фи унэ усхьыжынут, ар си Ӏэдииху,
Уианэ–уиадэр уи хьэрэмщ, ар си Ӏэдииху.
Гъуаплъэ бэни удэслъхьэнут, ар си Ӏэдииху,
Гъуплъэ бэни сэ симыӏэ, ар си Ӏэдииху.
Дэнэ, дэнэ уэ усхьыну, ар си Ӏэдииху?
Дэнэ мыгъуэми усхьыжыну, ар си Ӏэдииху?
Ӏэдиихурэ ар езыхьэжьа щӏалэмрэ ятеухуауэ ӏуэрыӏуатэм зыри жиӏэркъым. 1936 гъэм Мэзкуу къыщыдэкӏа «Кабардинский фольклор» тхылъым итыр мащӏэ дыдэщ. Щӏалэмрэ Ӏэдиихурэ я лъагъуныгъэр я ӏыхьлыхэм ягъэдурыстэкъым, лъэпкъ зэхуэмыдэхэм ящыщти – щӏалэр уэркът, Ӏэдииху къарэхьэлкъыпхъут, – жеӏэр. Ӏэдиихур ирихьэжьауэ здэжэм шыр лъапэрапэри хъыджэбзыр къехуэхри иукӏащ. Щӏалэм гуӏэ гъыбзэ иусащ.
Тхылъым апхуэдэу щатха щхьэкӏэ, езы уэрэдым ӏупщӏу къыжеӏэ «мэз адакъэр къыхэлъэту, шыр щӏэлъэту» къызэрехуэхар. Къэзыӏуэтэжхэм псэуми жаӏэ, ар къыщехуэхам и куэншыбэм (а лъахъэнэм хъыджэбзхэм, я бгыр псыгъуэу щытын щхьэкӏэ, къупщхьэ цӏыкӏу зыкъэум, я пэхэр папцӏэу, хъыданым дэдытауэ, абыкӏэ ябгхэр щӏэкъузауэ япхэу щытащ) хэлъ къупщхьэ папцӏэр игум хэуэжри, абы иукӏауэ.
Ауэ зыми къыжиӏэфыркъым ар къыщыхъуа щӏыпӏэр, лъахъэнэр, а щӏалэмрэ а хъыджэбзымрэ зыщыщ, зыхуэдэр.
Источники: книга Кардангушева З. П. «Адыгэ уэрэдыжьхэр», книга «Народные песни и инструментальные наигрыши адыгов» под ред. Гиппиуса Е.В.
Послушать в исполнении Заура Тутова
Ключевые слова: Iэдииху, lэдииху, 1эдииху, си адыгэху, хьэк1экхъуэк1э, хьэк1э кхъуэк1э, хьэк1э-кхъуэк1э, адийху, адииух гъыбзэ диюх Адиюх