Егъурбий и гъыбзэ
народная песня
другие вариации: Джэтэгъэжьхэ Ӏэгъурбий и гъыбзэ
ТЕКСТ ПЕСНИ:
1. Ищхъэрэкӏэрэ Вагъуэ Зэшиблым
(уа-рауи, уай-роу маржэ) нэхущым зыкъыдагъазэ.
2. Зи насыпмэ зыгъэзэжар
(уа-рауи, уай-роу маржэ) Джатэгъэжьхэ фи Егъурбийщ!
3. Астемырхэ шэщри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) и ныбжьым бжэ зэхуэщӏ1 быдэщ.
4. Астемырхэ шэщыбжэ быдэр
(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбийм плӏэкӏэ ныӏуех.
5. Я шы дахитӏри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) лъэсуэрэ куэбжэм ныдеш.
6. Курп зэпрешри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) нэхущым Къыскэм дохьэж.
7. Къыскэм къуэкӏийхэри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ, ра) махуэм уи нэшэкъашэщ.
8. Къэрэгъул шухэмэ (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбийм зыныхуагъазэ.
9. Къахуимыгъазэурэ (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) кӏэрэхъуэжьыр къахеунащӏэ.
10. Шухэр зэдилъри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбийр ираудых.
11. Егъурбиймэ (мыр) уи псэфылъэм
(уа-рауи, уай-роу маржэ) кӏэртӏешэри зыпхрагъэдз.
12. Джатэгъэжьхэ фи гущхьэ лъапсэм
(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбий зыпхридзащ.
13. Дыжьын сыхьэтри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) жэщ мазэхэм зэтыбогъэпкӏ.
14. Жорыкъуэ2 уикӏыжтэмэ (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) фи унэжьмэ унэсыжат.
15. Псыгъуабжэ пхъэрымэ (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) Жорыкъуащхьэм зыкъыщратӏэ.
16. Вагъэм щӏитӏахэри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбийм и кӏэрахъуэжьырщ.
17. Джатэгъэжьхэ фи шыгъуабжэжьыр
(уа-рауи, уай-роу маржэ) зекӏуэ кӏуэнмэ хувогъэпсыгъуэ.
18. Джатэгъэжьхэ лӏы псыгъуэжь къомыр
(уа-рауи, уай-роу маржэ) хьэ пщэпскӏэ фызэбграш.
19. Къэскэм къамылхэри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ, ра) махуэм жьы уейм зэрехуэ.
20. Зипсэм зэрихуэри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) Джатэгъэжьхэ фи Егъурбийщ.
21. Джатэгъэжьхэ фи Егъурбийм
(уа-рауи, уай-роу маржэ) адыгэлӏым къахуимыгъазэт.
22. Ислъэмейм3 и пӏэтӏроным
(уа-рауи, уай-роу маржэ) кӏэщӏ дыдэу къыуигъэзащ.
23. Егъурбиймэ уи саур уанэр
(уа-рауи, уай-роу маржэ) пылъапӏэм къыпозэшыхь.
24. Егъурбийм и хьэдэри (уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) хэщӏапӏэм хэзэшыхьащ.
25. Джатэгъэжьхэ фи шы гъуабжэжьыр
(уа-рауи, уай-роу маржэ, ра) махуэм сомищэ уасэщ.
26. Уищхьэм и уасэ (тӏэ уой)
(уа-рауи, уай-роу маржэ) шы дыгъум къыхыумыхын.
ПЕРЕВОД:
1. На севере Семь Братьев-звезд
(уа-рауи, уай-роу маржа) с рассветом [на небе] поворачиваются.
2. От кого счастье отвернулось,
(уа-рауи, уай-роу маржа) Гатагажевы, это ваш Егурбий!
3. У Астемировых в конюшне
(уа-рауи, уай-роу маржа) были двухстворчатые двери1 крепкие.
4. У Астемировых двери конюшни крепкие
(уа-рауи, уай-роу маржа) Егурби плечом высаживает.
5. Двух лошадей красивых
(уа-рауи, уай-роу маржа) за ворота выводит.
6. Через Курп переводит и
(уа-рауи, уай-роу маржа) на рассвете в Кескем въезжает.
7. Кескема овраги
(уа-рауи, уай-роу маржа, ра) в тот день извилистые.
8. Караульных всадников
(уа-рауи, уай-роу маржа) Егурби встречает.
9. Повернуть отказывается и
(уа-рауи, уай-роу маржа) револьвер в них разряжает.
10. Всадники на него бросаются и
(уа-рауи, уай-роу маржа) Егурби с коня сбивают.
11. Егурби, твое горло
(уа-рауи, уай-роу маржа) картечью пробивают.
12. Гатагажевы, ваши сердца
(уа-рауи, уай-роу маржа) гибель Егурби [болью] пронзила.
13. Серебряные часы
(уа-рауи, уай-роу маржа) ночью безлунной открываешь.
14. Жорук2 если бы перешел
(уа-рауи, уай-роу маржа) до дома родного ты бы добрался.
15. Из Сагопши погоня
(уа-рауи, уай-роу маржа) в верховье Жорука [путь] преграждает.
16. В пашню зарыли
(уа-рауи, уай-роу маржа) Егурби револьвер могучий.
17. Гатагажевы, вашего серого коня могучего,
(уа-рауи, уай-роу маржа) к походу вы стройным сохраняете.
18. Гатагажевых мужчин стройных
(уа-рауи, уай-роу маржа) в собачьих ошейниках в разные стороны уводят.
19. Кескемский камыш
(уа-рауи, уай-роу маржа, ра) в тот день ветер холодный колышет.
20. Кому смерть покоя не давала
(уа-рауи, уай-роу маржа) это, Гатагажевы, ваш Егурби!
21. Гатагажевы, ваш Егурби
(уа-рауи, уай-роу маржа) ни перед одним адыгским воином не отступал.
22. Исламейская3 пуля только
(уа-рауи, уай-роу маржа) его отступить заставила.
23. Егурби, твое сауровое седло
(уа-рауи, уай-роу маржа) на вешалке скучает.
24. Егурби тело
(уа-рауи, уай-роу маржа) заскучалось на месте гибели.
25. Гатагажевы, вашему серому коню могучему
(уа-рауи, уай-роу маржа, ра) в тот день сто рублей цена.
26. Своей жизни цену
(уа-рауи, уай-роу маржа) конокрадством не добудешь!
1 Кабардинцы дверей в конюшнях обычно не делали; вход закрывался двумя перекладинами, которые крепились к двух столбам клиньями.
2 Жорук - название реки; переводится как "ущелье креста".
3 Т.е. из кабардинского села Исламей (Исламово, Верхний Курп).
Источник текста и перевода книга "Народные песни и инструментальные наигрыши адыгов" под ред. Е.В.Гиппиуса, Том 3, ч.II
Текст и перевод подредактирован Муратом Соховым