Егъурбий и гъыбзэ

народная песня

другие вариации: Джэтэгъэжьхэ Ӏэгъурбий и гъыбзэ

ТЕКСТ ПЕСНИ:

1. Ищхъэрэкӏэрэ Вагъуэ Зэшиблым

(уа-рауи, уай-роу маржэ) нэхущым зыкъыдагъазэ.

2. Зи насыпмэ зыгъэзэжар

(уа-рауи, уай-роу маржэ) Джатэгъэжьхэ фи Егъурбийщ!

3. Астемырхэ шэщри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) и ныбжьым бжэ зэхуэщӏ1 быдэщ.

4. Астемырхэ шэщыбжэ быдэр

(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбийм плӏэкӏэ ныӏуех.

5. Я шы дахитӏри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) лъэсуэрэ куэбжэм ныдеш.

6. Курп зэпрешри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) нэхущым Къыскэм дохьэж.

7. Къыскэм къуэкӏийхэри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ, ра) махуэм уи нэшэкъашэщ.

8. Къэрэгъул шухэмэ (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбийм зыныхуагъазэ.

9. Къахуимыгъазэурэ (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) кӏэрэхъуэжьыр къахеунащӏэ.

10. Шухэр зэдилъри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбийр ираудых.

11. Егъурбиймэ (мыр) уи псэфылъэм

(уа-рауи, уай-роу маржэ) кӏэртӏешэри зыпхрагъэдз.

12. Джатэгъэжьхэ фи гущхьэ лъапсэм

(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбий зыпхридзащ.

13. Дыжьын сыхьэтри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) жэщ мазэхэм зэтыбогъэпкӏ.

14. Жорыкъуэ2 уикӏыжтэмэ (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) фи унэжьмэ унэсыжат.

15. Псыгъуабжэ пхъэрымэ (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) Жорыкъуащхьэм зыкъыщратӏэ.

16. Вагъэм щӏитӏахэри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) Егъурбийм и кӏэрахъуэжьырщ.

17. Джатэгъэжьхэ фи шыгъуабжэжьыр

(уа-рауи, уай-роу маржэ) зекӏуэ кӏуэнмэ хувогъэпсыгъуэ.

18. Джатэгъэжьхэ лӏы псыгъуэжь къомыр

(уа-рауи, уай-роу маржэ) хьэ пщэпскӏэ фызэбграш.

19. Къэскэм къамылхэри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ, ра) махуэм жьы уейм зэрехуэ.

20. Зипсэм зэрихуэри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) Джатэгъэжьхэ фи Егъурбийщ.

21. Джатэгъэжьхэ фи Егъурбийм

(уа-рауи, уай-роу маржэ) адыгэлӏым къахуимыгъазэт.

22. Ислъэмейм3 и пӏэтӏроным

(уа-рауи, уай-роу маржэ) кӏэщӏ дыдэу къыуигъэзащ.

23. Егъурбиймэ уи саур уанэр

(уа-рауи, уай-роу маржэ) пылъапӏэм къыпозэшыхь.

24. Егъурбийм и хьэдэри (уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) хэщӏапӏэм хэзэшыхьащ.

25. Джатэгъэжьхэ фи шы гъуабжэжьыр

(уа-рауи, уай-роу маржэ, ра) махуэм сомищэ уасэщ.

26. Уищхьэм и уасэ (тӏэ уой)

(уа-рауи, уай-роу маржэ) шы дыгъум къыхыумыхын.

ПЕРЕВОД:

1. На севере Семь Братьев-звезд

(уа-рауи, уай-роу маржа) с рассветом [на небе] поворачиваются.

2. От кого счастье отвернулось,

(уа-рауи, уай-роу маржа) Гатагажевы, это ваш Егурбий!

3. У Астемировых в конюшне

(уа-рауи, уай-роу маржа) были двухстворчатые двери1 крепкие.

4. У Астемировых двери конюшни крепкие

(уа-рауи, уай-роу маржа) Егурби плечом высаживает.

5. Двух лошадей красивых

(уа-рауи, уай-роу маржа) за ворота выводит.

6. Через Курп переводит и

(уа-рауи, уай-роу маржа) на рассвете в Кескем въезжает.

7. Кескема овраги

(уа-рауи, уай-роу маржа, ра) в тот день извилистые.

8. Караульных всадников

(уа-рауи, уай-роу маржа) Егурби встречает.

9. Повернуть отказывается и

(уа-рауи, уай-роу маржа) револьвер в них разряжает.

10. Всадники на него бросаются и

(уа-рауи, уай-роу маржа) Егурби с коня сбивают.

11. Егурби, твое горло

(уа-рауи, уай-роу маржа) картечью пробивают.

12. Гатагажевы, ваши сердца

(уа-рауи, уай-роу маржа) гибель Егурби [болью] пронзила.

13. Серебряные часы

(уа-рауи, уай-роу маржа) ночью безлунной открываешь.

14. Жорук2 если бы перешел

(уа-рауи, уай-роу маржа) до дома родного ты бы добрался.

15. Из Сагопши погоня

(уа-рауи, уай-роу маржа) в верховье Жорука [путь] преграждает.

16. В пашню зарыли

(уа-рауи, уай-роу маржа) Егурби револьвер могучий.

17. Гатагажевы, вашего серого коня могучего,

(уа-рауи, уай-роу маржа) к походу вы стройным сохраняете.

18. Гатагажевых мужчин стройных

(уа-рауи, уай-роу маржа) в собачьих ошейниках в разные стороны уводят.

19. Кескемский камыш

(уа-рауи, уай-роу маржа, ра) в тот день ветер холодный колышет.

20. Кому смерть покоя не давала

(уа-рауи, уай-роу маржа) это, Гатагажевы, ваш Егурби!

21. Гатагажевы, ваш Егурби

(уа-рауи, уай-роу маржа) ни перед одним адыгским воином не отступал.

22. Исламейская3 пуля только

(уа-рауи, уай-роу маржа) его отступить заставила.

23. Егурби, твое сауровое седло

(уа-рауи, уай-роу маржа) на вешалке скучает.

24. Егурби тело

(уа-рауи, уай-роу маржа) заскучалось на месте гибели.

25. Гатагажевы, вашему серому коню могучему

(уа-рауи, уай-роу маржа, ра) в тот день сто рублей цена.

26. Своей жизни цену

(уа-рауи, уай-роу маржа) конокрадством не добудешь!

1 Кабардинцы дверей в конюшнях обычно не делали; вход закрывался двумя перекладинами, которые крепились к двух столбам клиньями.

2 Жорук - название реки; переводится как "ущелье креста".

3 Т.е. из кабардинского села Исламей (Исламово, Верхний Курп).

Источник текста и перевода книга "Народные песни и инструментальные наигрыши адыгов" под ред. Е.В.Гиппиуса, Том 3, ч.II

Текст и перевод подредактирован Муратом Соховым