Къэрэкъамыл

народная песня

Исполнители: Жъыу

Категории: адыгейские песни

ТЕКСТ ПЕСНИ:

Дахэ гущэм ынэпцэкӏитӏухэмэ дэнэ къамыла,

Къамылым къызырагъаӏоджэ, къытечэрахъуа.

Инджылы кӏэрэхъо мыгъомэ къыптыраунакӏа,

Орэдэ, гыны огъу щэкӏыхэр къыптырагъэстыхьа.

Дахэм икъытехьапӏэм зэрэгухахъуа,

Дахэ гущэм итещыжьыгъохэмэ зэрэгухэкӏа.

Къамылым епщэрэ кӏалэм лажьэр тыредза

Орэда ищытехьагьохэр зэрэутэкӏа.

Э, Хъыбыжъы кӏасэр къэзыгъэнэфа,

Э, пшъэшъэ фыжьыбзэхэра зэхэжъыгъагъа.

Ялыеу къахэгъыкӏыгъэхэри Мамый Ушъыя,

Мерэмымэ япшъэшъэ дахэ сипшъэшъэ гъуса,

Мерэмымэ япшъэшъэ дахэр сипшъэшъэ гъуса.

Ай, ей, ей, ей, ей данэу щамысыимкӏэ

Удясэгъэща, орэда, шы пхъэблэ лъэсыджэ укъысфыдахьажьа.

А яй, ей, ей, ей, ей... Дэнагъоу о пшъхьацыр

Бэным дэлъалъа, ауи нэпсэу къелъэлъэхырэмэ укъарегъэшъуа.

Нэпсэу къелъэлъэхырэм укъарегъэшъуа,

Пкӏышъоу тхылъыпӏэ къабзэр бэным дэулъыяхьа.

Пкӏышъоу тхылъыпӏэ къабзэр бэным дэулъыихьа,

Адэш сыкъыбдыдэхьанти щымыхэбзаха.

Э, сыпфыдэхьана джы? — щымыхэбзахи,

Фатӏимэты дахэ фытясэгъэща.

Зищэ тыпэгъо кӏалэм зарэукъэбза

Бзылъфыгъэу узыхэтыгъэмэ уащымыгъупша.

Пщыпхъужъым изэхэщагъэм укъыщэкӏода,

Адэ мыгъо узыхэкӏодагъэмэ уащымыгъупша.

Дахэм ынэпцэкӏитӏур дэнэ къамыла,

Къамылым къызырагъаӏоджэ шъузэлъеуса.

Къуаджэм Фатӏимэт ыцӏэу пшъэшъэ дахэ дэсыгъ. Янэрэ ятэрэ япшъэшъэ зэкъуагъ. Быныр ащ лъэшэу тегуӏыхьэщтыгъ. Пшъашъэм ыныбжь икъугъэу, зекӏокӏэ-шӏыкӏэ дахэхэр ишэнэу, гущыӏэ лые ымышӏэу, цӏыф тынчэу щытыгъ. Кӏэнкӏэм теуцомэ ымыкъутэн фэдэу, шъабэу чӏым хэуцощтыгъэ, ынэ инитӏумэ уакъырыщэу, уакӏаплъэмэ, зэрэӏушыр къапшӏэщтыгъэ. Ынапцэхэр пцӏэшхъуакӏэм фэдагъ, ышъхьац благъэу ыкӏыбыкӏэ дзыгъэр псыхъо цӏыкӏу фэдэу къыпщыхъущтыгъэ. Пшъашъэр тыдэ пщагъэми укъимыгъэукӏытэжьынэу щытыгъ, джэгоу зыхахьэрэр къыгъэнэфыщтыгъэ. Кӏэлэ зикъэмыщабэмэ ащ ипчъэӏупэ зэранэкӏыщтыгъэп. Пшъашъэм янэ-ятэхэр жъы хьазырхэти, ахэр унэм къыринэхэу дэкӏоныр къыригъэкӏущтыгъэп, ыгу афэгъущтыгъэ, ыл афэузыщтыгъэ.

Фатӏимэт анахь джэгу инхэм арагъэблагъэщтыгъэ.

Зы чӏыпӏэ мэфибл джэгу щыӏэу, пшъашъэр ащ ащэмэ ашӏоигъоу зэ-тӏо куп къылъыкӏуагъ, ау ятэ пшъашъэр джэгум ыгъэкӏуагъэп. Пшъашъэр джэгум хэтымэ ашӏоигъоу цӏыфыбэ къызэрэкӏэлъэӏурэм пае, нэбгырэ заулэ къызыхагъэкӏи, къамлапщэри джэгуакӏори ягъусэхэу, етӏани къежьагъэх. Джэгокӏо купыр пшъашъэр зыдэс щагум къызэсым, къамлапщэми джэгуакӏохэми къыхадзагъ, мышӏэр агъашӏэу щагум дэхьагъэх. Пшъашъэм ятэ зыгорэ ыупхъэшъэу щагум дэтыгъ. Купым ащыщ зыхагъэкӏи, зыфаехэр ятэ риӏуагъ, зыфаехэр къафишӏагъэп. Пшъашъэм лъыкӏуагъэхэм агу кӏодыгъэ хьазырэу къагъэзэжьыгъ.

- Сыдэущтэу пшъашъэм ищагу шъудэхьагъа? - къяупчӏыгъэх нахьыжъхэу джэгум хэтыгъэхэр къэкӏожьыгъэхэм.

- Къамылым тепщэу, мышӏэр дгъашӏэу тыдэхьагъ,- къаӏожьыгъ купымэ.

- Ара пшъашъэм зэрэлъыкӏохэрэр? - къырагъэжьагъ хьатыякӏомрэ нахьыжъхэмрэ,- зи шъумыӏуахэу, къамылыми шъуемыпщэу щагум шъудэхьани, шъуилъэгъун яшъуӏони, къышъуфигъэцэкӏагъэу шъукъежьэжьмэ ары шъуиорэд къызыхэшъудзэн фэягъэр.

Нэужым кӏэрыкӏэу купыр пшъашъэм лъыкӏуагъ, щагум зыдахьэхэм, Фатӏимэт ятэ раӏуагъ:

- Уиӏоф шӏу апщи.

- Тхьашъуегъэпсэу, тхьашъуегъэпсэу, шъукъеблагъэх, ӏоф шъуиӏэмэ шъуиморад къыжъудэхъу, - ыӏуи, чэфэу хьакӏэмэ лӏыр къапэгъокӏыгъ. Купымэ ялъэгъун зыфэдэр пшъашъэм ятэ раӏуагъ. Нэужым пшъашъэм зыкъырагъэфапи, Мерэмымэ я Сасэ гъусэ къыфашӏи, къежьэжьыгъэх. Щагум къызыдэкӏыжьхэм, къамылыми къыхидзагъ, жъыуми дыригъэштагъ.

Фатӏимэт дахэр джэгум къызыхахьэм, фэуагъэх, пщынэри нахь къызэкӏэнагъ, джэгуакӏоми ыцӏэ дахэкӏэ къыриӏозэ, заулэрэ къэкууагъ. Аузэ кӏэлэ къэшъокӏо ӏазэмэ анахь ӏэзэжьыр пшъашъэм къыдагъэшъонэу къытыращагъ. Нахьи нахь бэлахьэу къамылыр къепщэ, пхъэкӏычыми ымакъэ мэӏу, жъыуакӏохэми хэпшӏыкӏэу амакъэ агъэлъэшыгъ. Пшъашъэу къытехьагъэр хьарзэм фэдэу есы, идэнэ шъхьатехъо псыпси тхьэркъо там пшӏошӏэу жьым дэбыбатэ, ыпкъ ищыгъэ мэсысыми-мысысыми къапшӏэрэл, ыӏэхэр къызиӏэтыкӏэ, джыдэдэм бзыоу зиӏэтыни быбыщтым фэд, икъэшъуакӏэ зэрэгохьым пае унэхэр тепхын плъэкӏырэп, зэпымыухэу бэрэ-бэрэ къашъо пшӏоигъу.

Цӏыкӏуи ини ӏашэ зыӏыгъэу джэгум хэтыр мао, хэти ищэ ӏахь Фатӏимэтэу пшъэшъэ цӏэрыӏом фыригъэкӏымэ шӏоигъу

- Джыри зэ къыхау, зиузыгъо кӏодын, - еӏошъ, джэгуакӏор къэкуо.

Гын ӏугъом къашъохэрэр уигъэлъэгъужьхэрэп. Пщэгъошхом фэдэу пчэгум гын гъозыр иуцуагъ. Етӏани, ящани маох, хэти къызэрэӏэкӏахь.

Фатӏимэт дахэм щитӏу къытефи зэхэфагъэ. Кӏалэу ащ къыдашъорэр ошӏэ-дэмышӏэу зэхэфагъэ пшъашъэм лъапэкӏэ еутэкӏи, хъугъэм гу лъитагъ. Ар къызэкуом, пщынаоми щагъэтыгъ, оныри зэпагъэутъ. Гын ӏугъом зызеӏэтым, пшъашъэр уӏагъэу зэрэщылъыр алъэгъугъ, тезэрэгъэбэнагъэх, ау ижь хэтыжьыгъэп.

Зэкӏэ джэгум хэтыгъэхэм ашъхьэ къышӏозыгъ, хъугъэр гухэкӏышхо ащыхъугъ,

Джэгуакӏохэр зэхэтӏысхьэхи, Фатӏимэтэу зигъонэмыс хъугъэм орэд фызахалъхьагъ, а орэдым «Къэрэкъамыл» фаусыгъ.

Сыд фэдэ джэгу зэхащагъэми къэрэкъамылымкӏэ къырагъажьэзэ ашӏынэу аухэсыгъ, а къэбарыри Адыгэ шъолъырым цӏыфэу исхэм алъагъэӏэсыгъ.

Непэ къызнэсыгъэм джэгу пстэури къэрэкъамылымкӏэ къызкӏырагъажьэрэр джары.

Источник: Bjami Radio

ключевые слова: ынэпцэк1ит1ухэмэ к1элэ