Къущхьэ Жамбот и уэрэд

народная песня

Исполнители: Хаждал Кунижев

Категории: кабардинские песни

Другие версии: Жамботрэ Екъубрэ я тхьэусыхэ

ТЕКСТ ПЕСНИ:

Ды дыкъущхьэ къущхьэт, дыкъущхьэ жьанэти, Къущхьэм дыщалъху, маржэ!

Дэ дыкъэзылъхугъэри Дыщэкӏ унагъэти, ахэр мэунэ.

"Дэунэнщ" жыдоӏэри Тохъутэмыщхэ дежкӏэрэ дынокӏуэкӏ, маржэ!

Дэ дыздекӏуэкӏыгъэмэ Тэхъутэмыщ и къуитӏри жагъуэгъум и бзаджэт.

Ар, жэщыбгхэр мэхъури, "Жамбот!" жеӏэри, мыхэм зы къоджэ,

Уэр, а къэджа закъуэмэ, хьэ гъуабжэжьитӏри, уей, зэдолъ, маржэ!

Абы и илъ макъымэ гъунэгъу фызыжьхэри, уэр, догыз, маржэ,

Абы я гыз макъымэ Нэгурэшу дахэри, уэр, доушыр.

"Къэушынущ" жеӏэри тепӏэным и кӏапэр хущӏеупщӏэ,

Етӏуанэу щыджэмэ, Жамботу лӏыхъури, уей, доуш, маржэ!

- Нэгурэшу дахэ, а къаджэр хэт, атӏэ, а къаджэр сыт, атӏэ?

- Уэ а къаджэ закъуэмэ, уэ ӏуэху хуимыӏэ укъэмытэдж, маржэ!

- Нэгурэшу дахэ! - жи, - сымытэджауэрэ, уей, мыхъуну, - жи.

Пщэдей уэркъ напэр сиӏэу дауэ уэрамымэ сыныдыхьэну сэ.

Ныжэбэ дыджати Жамботу щауэр къытхущӏэкӏакъым, - жаӏэу,

Уэр, Жамботыр лӏыхъут, маржэ, псынщӏэу къотэджри псынщӏэу зехуапэ.

Уэр, джаур ӏэщӏагъэурэ уэздыгъэжь цӏыкӏури зэщӏегъанэмэ,

Ар плӏанэпэм дохьэри ямылей фочыжьри къыкъуегъэж, маржэ!

Ар жьэгугум дохьэри гынжьейм и пхъашэри нытрегъащхьэ,

Жыхафэгум нокӏуэри дыщэ сэмпӏалыри хуегъэдалъэ.

Уэр, ари щӏэкӏынурэ бжэми щекӏуалӏэмэ ныпоув, маржэ,

- Уэр, ныжэбэризэмэ сэ си хьэтыркӏэ ущӏэмыкӏ, маржэ!

- Ар жэщ дапщэ жыпӏэмэ уэ уи хьэтыркӏэ къыпхуэзгъэнэн, маржэ,

Ауэ ныжэбэ сыщӏэмыкӏауэ, уей, мыхъуну, жи.

Нэгурэшу дахэри ӏэдакъэ ижькӏэрэ къыӏуегъэж, маржэ.

Уэр, жыгей бжэӏулъэри ӏэпхъуамбэ жьакӏэкӏэ ныӏуегъэпкӏ, маржэ!

Ар, жыгей бжэжьитӏри мэлыгъуэжь макът, иджы, зэӏуегъэж, атӏэ,

Лъхукъуэщо и пщӏантӏэурэ пщӏантӏэ кӏыфӏыжьым Жамбот ныдохьэ.

"Лӏы къилъхуа къэкӏуауэ щытмэ зимыбзыщӏыжурэ къыкъурекӏ, маржэ!"

Лъхукъуэщо и пщӏантӏэурэ пщӏантӏэ кӏыфӏыжьри щӏепщытыкӏ, маржэ.

Лъхукъуэщо и бэкхъыурэ мы бэкхъ кӏыфӏыжьри щӏепщытыкӏ, маржэ,

Уэр, Жамботыр маджэри къэджар имыгъуэтурэ къегъэзэж, атӏэ.

"Уэр, хьэ гъуабжэжьитӏыурэ хьэм яшхыжын, атӏэ, пцӏыкӏэ фопхъэр, маржэ!"

Уэр, хьэ гъуабжэжьитӏри нызэрохьэжьэри кӏыфӏым холъадэ.

Ар, шухьэцей къуащӏэри дзапэм жьэдэлъурэ, уей, къыхуахь, маржэ,

"Афяным и хэлъхьэти сэ схуэмыгъуэтурэ, къысхуэвгъуэтат, маржэ!"

Уэр, Жамботыр маплъэри фӏыцӏагъэжь закъуэм и нэр топлъызэ,

Ар щӏакӏуэ зэфӏэдзэти лӏынэпцӏ и хабзэурэ къызэфӏадзат, маржэ.

Уэр, фӏыцӏагъэжь закъуэми Жамботу лӏыхъум треунащӏэ,

Тэхъутэмыщ и къуитӏри кӏыфӏым къыхэтти, уэр, къыздоуэмэ.

Жамботым и джабэри кхъузанэщӏэм хуэдэурэ кӏуэцӏрагъэх, маржэ,

Ар, хьэвшырым и хабзэти, Жамботу лӏыхъури нызопщыпщэ, жи.

Нэгурэшу дахэри псынщӏэу къыщӏожри ныщхьэщолъадэ:

- Уэр, си щхьэгъусэфӏурэ, Жамботу лӏыхъу, маржэ, сытхэр къыпщыщӏ, атӏэ?

- Нэгурэшу дахэ, къысщыщӏа псоми ущӏэмыупщӏэ! - жи,

Си анэ къилъхуа закъуэурэ Екъубуэ лӏыхъумэ хъыбар схуегъащӏэ.

- Уэр, Екъубуэ лӏыхъу, атӏэ, къэхъуахэр пщӏэркъэ, псынщӏэу къэтэдж, маржэ!

Ар Екъубуэ лӏыхъумэ псынщӏэу зехуапэри ныщхьэщолъадэ.

- Си анэ къилъхуа закъуэурэ Жамботу лӏыхъу, атӏэ, сытхэр къэухъу, маржэ?

- Уэр, Екъубу лӏыхъу, маржэ, къэхъуакъэщӏа псоми, рэтӏэ, ущӏэмыупщӏэ!

Уэр, сэ силъ пщӏэжынумэ, Тохъутэмыщхэ дежкӏэ, уэр, екӏуэкӏ, маржэ,

Силъ пхуэмыщӏэжынумэ, си хьэдэ тӏэкӏури нехьэкӏыж, маржэ.

- Уилъ сымыщӏэжынурэ сытхэр си ӏэмал, атӏэ, сытхэр си ӏэмал, маржэ,

Сэ щӏы сызытетри кърамыхауэрэ сыкъамыщтэн, соӏуэ!

- Абы къэхъуа лажьэмэ, уай маржэ, уэ ущӏэмыупщӏэ,

Уэ силъ пщӏэжынумэ, хьэ банэ макъымэ, уай, ирижэ.

Ар пхуэмыщӏэнумэ, Тэхъутэмыщхэ дежкӏэрэ, уей, сехьэкӏ, жи,

Сэ тхьэ сыгъаӏуэ, жи, я джэд нэхъ мыхъуми сэ силъ сщӏэжынкӏэ.

Жамбот къыщенэри Къущхьэ Екъубыр, жи, Тэхъутэмыщхэ ножэ,

Я хьэщӏэщыбжэр фочым и пащӏэкӏэ, уай, ӏуеудыр.

Я хьэщӏэщыжьмэ джэгуакӏуэ Исупри, уай, щыжейрт, жи,

Лӏы пцӏанэ хэлъмэ Екъуб и фочри тырегъапсэ.

Исуп щолъэтри Къущхьэ Екъубымэ, уей, къолъэӏур:

"Хамэлъкӏэ уилъ умыщӏэжынумэ, маржэ, сэ сыхьэщӏэщ".

Дыхьа-дэкӏакӏэрэ ныщеупщӏым, тхьэ къыхуеӏуэ,

Абы къыщӏокӏыжри Тэхъутэмыщхэ унэмкӏэ, уей, ножэкӏыр.

Я тэхъуанэбжэри фочым и пащӏэкӏэ, уей, ӏуеудыр,

Жыхафэгум тетурэ псы лэгъупышхуэри, уей, къыщӏекӏэ.

Пкӏэм ныдолъейр, иджы, хьэпшыпу телъыр зэбгыредзыр,

Зыкъыредзыхри я лӏыжь-фызыжьхэри, уей, къыщехур.

"Ныжэбэ ӏуэхукӏэ къыдыхьи-дэкӏи дэ дымыщӏэ,

Уэ уифӏыр дифӏкъэ, уи бийр ди бийщ!" - жари тхьэ къыхуаӏуэ.

Екъуб къокӏуэжри и къуэшыр лӏауэрэ, уей, ӏуощӏэжыр.

Жамбот и хьэдащхьэмэ Къущхьэ Екъубмэ псалъэ щетыр:

"Къыплъыса лейри сымыгъэгъункӏэрэ, сэ тхьэ соӏуэ!"

Къуэшыр щӏелъхьэжри мэхуищ даущмэ ар къыхэткъэ.

Еплӏанэ махуэмэ Екъуб щыдэкӏымэ ианэр кӏэлъоджэ,

"Лъы зэращӏэжри мис мыбы хуэдэщи зэ къэдаӏуэ:

Уи адэм къыщӏэнауэрэ гупэ щӏэлъ къамэри уэ зыдэщтэ,

Зауэм фӏэмыкӏыурэ адэ фоч кӏэщӏри къомыгъанэ.

Уи фоч кӏыхьыжьмэ гынжьей ӏэбжьыгури уэ икӏутэ,

Фоч кӏэщӏыр гъуапэмэ уэ къигъэжи бийм теубыдэ.

Абы къыфӏэкӏмэ, маисэ къамэри, уей, щӏэщхъункъым,

Укъыщӏэпхъуэжмэ, уэ укъэкӏуэжми - узибынкъым!"

Екъубуэ хахуэри Налшык къалэжьмэ, уей, ныдохьэ,

Тӏэкӏу едзэкъэнурэ зы шхапӏэ гуэрымэ, уей, ныщӏохьэ.

Пщафӏэм бгъэдохьэри: "Псынщӏэу сыгъашхэ! - ныжыреӏэ, -

Ажафэ техынри къыспыщылъщи, сэ сопӏащӏэ".

А шхапӏэ дыдэми джэгуакӏуэ Исупри, уей, щохьэщӏэ.

Зыкъыхуегъазэри Къущхьэ Екъубмэ къыжыреӏэ:

"Ей, Екъуб, Екъуб цӏыкӏуу хахуэ, жи, лӏы фӏыцӏэ ябгэ,

А уи ажафэри, уэ зэгъащӏэ, техыгъуейщ, жи.

Уэрэд пхуаусынри уэ улӏыгъэншэм ари тыншкъым,

Сыноплъыжыпэри уи бзэгу нэхъ папцӏэ, жи, уэ пкӏэрылъкъым.

Сытыгур уиӏэурэ уэ убатэт, Екъуб лӏы фӏыцӏэ?"

Екъуб шхэхункӏэрэ хэку тетым бзэгухэри, уей, хуагъэсыр.

Шхэн имыухыурэ тетым и лӏыкӏуэхэр, уей, къегъэсыр:

"Накӏуэт, нэтэджыт, ажафэтехри, уэ нэхъейт! - жи.

Тетыр къыпхуейщи, и губжьу бзаджэмэ дэ дыщӏехуэ."

Екъубу хахуэмэ тетым и лӏыкӏуэхэм яжреӏэ:

"Шхэн сухакъыми, си ӏуэху зэфӏэкӏмэ, сынэкӏуэнщ", - жи.

Хэкум и тетымэ ар хуагъэсыжри, уей, мэхъущӏэ...

Ар мэгубжьыпэри и дамэщӏэтхэри, уей, къыщӏехур:

"Хьэм къилъхуа цӏапӏэри зэкӏуэцӏыпхауэрэ, уей, къысхуэфхь!" - жи.

Етӏуанэ гуэрымэ тетым и лӏыкӏуэхэр пщӏэншэу мэкӏуэжыр.

"Ӏэщэр къытефх!" жери абдежым щытхэмэ ящӏокӏиер.

Къущхьэ Екъубымэ "Фэ фимыхьэдэр фымыгъей" жи.

Тетыр къокӏуатэри ауэ щыт гупымэ яжьэхолъэ.

"Уэ фӏыцӏэ цӏыкӏуурэ, Тэхъутэмыщ майорым и псэлъыхъур!"

И щӏопщ тӏуащӏэмкӏэ Екъуб еуэнуэ, уей, зешэщӏыр.

Екъуб фоч кӏэщӏри кърегъэцӏэфтри, уей, хуеший, жи,

Тетыжьыр мащтэри шхапӏэм щӏэт стӏолымэ, уей, тощахэ.

Къэдабэ шэнтмэ и лъакъуэ шахэри, уей, щӏегъащӏэ,

Пкӏэлъейм йохуэхри дзэпэфӏанищри, уей, ӏуегъащхьэ.

Къыщӏокӏ Екъубри уэрам зэв гуэрымкӏэ, уей, ныдохьэ.

Уэрамыр ятӏэми лъэс лъагъуэ закъуэр, уей, ныпхокӏ, жи.

Пщӏэгъуалэ куапцӏэмэ майорыр тесурэ, уей, къыпхокӏыр,

Екъубуэ щауэмэ шур къэмыс щӏыкӏэ ныжреӏэ:

"Уэ шы утескъэ, сэ сылъэсщи, уэ дэгъэх!" жи.

Шыр димыгъэхыурэ, Тэхъутэмыщ майорыри Екъуб бгъэдохьэ.

"Илъэсыщӏэу къихьэмэ унэзмыгъэсурэ, уэ услӏынщ!" жи.

Екъуб лӏы пхъашэти и фоч кӏэщӏыжьыр, уей, кърехыр.

Пщы майор бзаджэмэ иреубыдылӏэри, уей, жьэхоуэ.

Шэ мыубзэщхъужти Тэхъутэмыщ майорыр шым йохуэхыр.

Къамэр кърехри пщым и гу бзаджэр, уей, кърехыр,

Бжэгъу щхьэкӏэ гуэрмэ гур ныфӏеупцӏэри, уей, ножьэжыр.

Пхъэр зэрогъэхъури Къущхьэ Екъубымэ и ужь йоувэ,

Къауэ зэпытурэ Екъуб чэщанэмэ, уей, яфӏохьэ.

Бгъэдыхьэфынурэ зылӏ къахэмыкӏыурэ къызэтреукӏэ,

Ар щымыгъужымэ къалэм топыжьри, уей, къырашыр.

Ягъэшынэнурэ гын фӏэкӏ имылъуэ, уей, зэ мауэ,

Щахуэмышынэмэ топым и шэрхъри, уей, щӏым хатӏэ.

Яузэдыжри щӏыгур дэпсалъэурэ, уей, ягъауэ,

Чэщанэ быдэри топышэ гуащӏэмэ, уей, долъалъэ.

Къелъэлъэхахэми Екъубуэ хахуэри, уей, дощахэ,

Екъуб и укӏыкӏэри и анэжь тхьэмыщкӏэми, уей, зэхехыр.

"Ей, Нэгурэш, уи пшынэр къащтэ, жи, дыкъэгъафэ!"

Нэгурэшу дахэмэ и пшынэр къещтэри къафэ йоуэ.

Лӏыгъэу Екъубмэ ищӏам хуэгуфӏэуэ и анэр щэ къофэ.

Лӏыгъэу Екъубмэ ищӏам хуэгуфӏэуэ и анэр щэ къофэ.

Источник: книга З. Кардангушева "Адыгэ уэрэдыжьхэр"