zioła - Ż

Żywokost lekarski

Żywokost występuje na łąkach, wilgotnych polach, w rowach, w podmokłych lasach.
Surowiec - Korzeń żywokostu.
Skład - Surowiec zawiera alantoiny, śluz, garbniki, alkaloidy, kwasy organiczne, gumy, żywice, pektyny.
Zastosowanie
Żywokost przebadany został dokładnie w latach 1911-1912 przez angielskiego lekarza, stwierdził on że ze względu na obecność alantoiny, która pobudza regenerację i granulacje tkanek, okłady z żywokostu mają właściwości znacznego przyspieszenia gojenia się ran, owrzodzeń i oparzeń, a dzięki dużej zawartości śluzu jest on doskonałym środkiem powlekającym.

Maria Treben poleca - Nalewka z żywokostu: reumatyzm i obrzęki stawów. Okłady jako ciepła papka: unieruchomienie kończyny, przeciążenia, zwichnięcia, skręcenia, udar mózgu, ropne zapalenie kości, wypukłość kostek, porażenie poprzeczne rdzenia kręgowego, owrzodzenie żylakowate podudzi, reumatyczne stężenie mięśni, guzki dnawe, guzach, bóle karku, bolesne kikuty po amputacyjne, zapalenie okostnej. Herbatka: zapalenie oskrzeli, dolegliwości przewodu pokarmowego, krwotoki żołądkowe, zapalenia opłucnej, wrzody żołądka. Liście z żywokostu stosuje się nie tylko do przykładania ale też do kąpieli: choroby reumatyczne, dna, bóle kostne, zaburzenia ukrwienia, uszkodzenia dysku międzykręgowego.

Pół kąpiele: zaburzenia dopływu krwi w nogach, wypadku żylaków oraz w uzupełniającym leczeniu złamań kości.

Żeń szeń

Roślinę tę uprawia się obecnie w Azji, najcenniejsza jego odmiana - żeń-szeń biały występuje na Półwyspie Koreańskim i w Chinach. Nazwa botaniczna żeń - szenia to Panax ginseng co po łacinie oznacza panaceum, czyli środek na wszystkie dolegliwości. Gin - seng to w języku chińskim "korzeń - człowiek". Im starszy jest korzeń żeń-szenia, tym więcej zawiera substancji czynnych. W przypadku żeń-szenia koreańskiego wyciąg najlepszej jakości otrzymuje się z rośliny 5-7 letniej.
Historia Chińczycy używali żeń-szenia już 2000 lat przed Chrystusem. Wiedzę o nim chroniły kolejne cesarskie dynastie do tego stopnia, że jeden z chińskich władców utrzymywał 10-tysięczną armię, która strzegła terenów uprawy. Za kradzież groziła kara śmierci. W chińskiej księdze medycznej z 206 roku n.e. żeń-szeń opisano jako panaceum - środek na wszystkie dolegliwości. W 1842 roku nadano mu nazwę botaniczną Panax ginseng. Do Europy żeń - szeń trafił po raz pierwszy już w średniowieczu, jednak jego korzystne działanie odkryto dopiero w XVII w. Był wtedy 18 razy droższy od złota.

Żeń-szeń jako panaceum

Uczeni odnaleźli w białym korzeniu prawie 200 substancji. Najważniejsze to ginsenozydy, których działanie polega na zwiększeniu zdolności hemoglobiny do przyłączania tlenu, a tym samym lepszego zaopatrywania narządów w tlen. W konsekwencji wzrasta ilość energii i zdolność organizmu do wysiłku zarówno fizycznego, jak i umysłowego. Ginsenozydy dzięki pobudzaniu układ immunologiczny powodują także wzrost odporności na infekcje bakteryjne i wirusowe oraz przyspieszają okres rekonwalescencji.

Żeń - szeń korzystnie wpływa na pracę narządów wydzielania wewnętrznego, pobudza pracę serca, działa przeciwzakrzepowo, reguluje poziom cukru we krwi i obniża poziom cholesterolu. Polecany jest także w stanach zmęczenia i osłabienia koncentracji, poprawia sprawność intelektualną.

Z najnowszych badań wynika, że ekstrakt z korzenia żeń-szenia ułatwia zużycie tlenu w komórkach organizmu, zmniejszając jednocześnie we krwi poziom kwasu mlekowego. Kwas mlekowy pojawia się we krwi podczas intensywnego wysiłku, kiedy to dostępna ilość tlenu jest za mała do potrzeb i odpowiada za pojawienie się bólów mięśniowych. Przebadano sportowców, którzy przyjmowali regularnie żeń-szeń i okazało się, że kwas mlekowy osiągał u nich dwukrotnie niższy poziom.

Żeń-szeń jest polecany m.in. osobom w starszym wieku. Regularne jego stosowanie wpływa na zachowanie sprawności fizycznej i umysłowej, opóźnia procesy starzenia się organizmu, łagodzi objawy menopauzy i andropauzy, przez co pozwala utrzymać aktywność życiową do późnych lat.

Wyciąg z korzenia żeń - szenia stosowany jest również w kosmetyce jako preparat odmładzający skórę i zapobiegający łysieniu i wypadaniu włosów.

Żeń-szeń wykazuje dobroczynny wpływ, gdy jest zażywany regularnie. Jednak nadużywanie preparatów żeń-szeniowych może prowadzić do tzw. zespołu żeń-szeniowego, objawiajacego się sennością, bólami głowy, złym samopoczuciem, nadciśnieniem, biegunką i zmianami skórnymi. Kuracja jednorazowa nie powinna trwać dłużej niż 2 miesiące. Według medycyny chińskiej osoby młode i zdrowe mogą stosować kurację dwa razy w roku - wiosną i jesienią. Najprostsza forma przyjmowania żeń- szenia to żucie wysuszonych korzeni, średnia dawka wynosi 1-3 gram na dzień. Gdy używamy dawki powyżej 1 grama, połowę zażywamy rano, a drugą część po południu. Zeń-szeń najlepiej jest zażywać po posiłku.

Żeń-szeń a serce i inne ostrzeżenia

Osoby o zbyt wysokim ciśnieniu krwi lub chorujące na serce, które chciałyby przyjmować preparaty zawierające żeń-szeń, powinny wcześniej skonsultować się z lekarzem. Żeń-szeń zażywany w zależności od dawki zwiększa bowiem lub obniża ciśnienie tętnicze krwi.

Żeń-szeń może wywoływać także arytmię serca, bezsenność, alergię lub bolesność piersi. Dlatego osoby podatne lub cierpiące na te schorzenia nie powinny stosować kuracji. Ponieważ żeń-szeń wykazuje działanie przeciwzakrzepowe nie mogą go stosować osoby chore na hemofilię oraz inne zaburzenia krzepnięcia krwi. Działanie żeń-szenia, obniżające poziom cukru, stanowi z kolei przeciwwskazanie dla osób ze skłonnościami do hipoglikemii. Nie należy go także podawać dzieciom i kobietom w ciąży.