Kręgosłup

Kręgosłup

Kręgosłup (columna vertebralis) główna kolumna konstrukcyjna szkieletu ludzkiego, zbudowana z 7 kręgów szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, kości krzyżowej (zrośnięte ze sobą kręgi krzyżowe) i szczątkowych kręgów ogonowych. Kręgi te trzonami łączą się za pomocą chrząstek (tarcz) międzykręgowych. Wyrostki stawowe kręgów łączą się stawowo. Wszystkie kręgi są ponadto połączone więzadłami. W odcinku szyjnym kręgosłupa wypukłością jest zwrócony do przodu (lordoza szyjna), w odcinku piersiowym wypukłość zwrócona jest do tyłu (kyfoza piersiowa), w części lędźwiowej znów wypukłość zwrócona jest do tyłu (kyfoza). W kręgosłupie znajduje się kanał kręgowy łączący się z jamą czaszki. Światło kanału kręgowego ma połączenie z resztą ciała przez otwory międzykręgowe.

Kręgosłup ma cztery naturalne krzywizny, które powinny być łagodnie wygięte i prawidłowo ukształtowane. W prawidłowym kręgosłupie krzywizny powinny pozostać w stosunku do siebie w odpowiednim położeniu, aby zabezpieczyć mięśnie i stawy przed odkształceniem. Gdy budowa kręgosłupa odbiega od tego schematu, może pojawić się szereg komplikacji zwanych wadami postawy.

Do najczęściej występujących należą:

  • kifoza

  • lordoza

  • plecy płaskie

  • plecy wklęsłe

  • skolioza.

Kifoza

Kifoza to wada postawy, polegająca na zbytnim wygięciu kręgosłupa w górnym i w dolnym odcinku. Krzywizna piersiowa jest nadmiernie odgięta ku tyłowi, w związku z czym barki są zaokrąglone, klatka piersiowa spłaszczona, a szyja i głowa zbytnio wysunięte do przodu. Natomiast krzywizna lędźwiowa jest nadmiernie wygięta do przodu, w związku z czym plecy są w dolnym odcinku zbyt wklęsłe. Jest to najczęstsza wada postawy, typowa dla osób spędzających życie na wózku inwalidzkim lub prowadzących siedzący tryb życia.

Dolegliwościom związanym z bólem pleców można zapobiegać lub je łagodzić metodami medycyny naturalnej. Jeśli przyczyną jest nieprawidłowa postawa, najlepiej skorzystać z pomocy specjalisty.

Kifoza wytwarza ucisk na płuca i układ pokarmowy. Może to mieć wpływ na pojemność oddechową płuc, a w konsekwencji powodować mrowienie i drętwienie palców w związku z niedostatkiem tlenu w tkankach, astmę i inne dolegliwości układu oddechowego, a także zaparcia, mimowolne oddawanie moczy i depresję. Leczenie w przypadku kifozy powinno się koncentrować na głębokim oddychaniu i ćwiczeniach korygujących postawę.

Lordoza

Lordoza jest wadą postawy polegającą na nadmiernym wygięciu dolnej, lędźwiowej części kręgosłupa ku przodowi. Może być spowodowana siedzącym trybem życia lub zbyt długim staniem z zablokowanymi kolanami. Wiąże się to ze słabymi mięśniami brzucha i przykurczem mięśni pleców.

Aby skorygować lordozę, należy stanąć prosto z rozluźnionymi kolanami, nie wypychając ich do tyłu: miednica powinna być nieznacznie pochylona do przodu, mięśnie brzucha lekko wciągnięte, a broda cofnięta. Powoduje to wydłużenie tylnego odcinka szyi, a cała sylwetka staje się mniej wysunięta do przodu. Korzystne są ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha.

Plecy płaskie

Określenie "plecy płaskie" od razu wskazuje rodzaj wady. Miednica jest zbyt pochylona do przodu, brak jest krzywizny w dolnej części kręgosłupa, a mięśnie pośladków nie pracują, co nadaje sylwetce charakterystyczny płaski wygląd. Bardzo często towarzyszą temu zaokrąglone barki.

Aby skorygować taka postawę, należy siadać z nogami wyciągniętymi do przodu. Powoduje to rozciąganie ścięgien podkolanowych. które zwykle są przy tej wadzie podkurczone i pogłębianie krzywizny lędźwiowej. Należy napinać mięśnie pośladków, w celu ich wzmocnienia. Można też podkładać pod dolną część pleców specjalną poduszkę lub wałek.

Plecy wklęsłe

Cała dolna część pleców, a także i górna część ud są na tyle wychylone do przodu, że górna część tułowia sprawia wrażenie odchylonej ku tyłowi. Barki są zwykle zaokrąglone, a broda wysunięta do przodu. Postawa ta często występuje u osób o rozciągniętych ścięgnach i mięśniach, a główną jej przyczyną są słabe biodra.

Aby skorygować tę postawę, należy stojąc przenosić w większym stopniu masę ciała na przednią część stopy niż na pięty i cofnąć brodę. Taka postawa wydłuża szyję i w pewnym stopniu odciąża biodra. Niezbędne są również ćwiczenia wzmacniające mięśnie bioder i pośladków.

Skolioza

Skolioza to boczne skrzywienie lub skręcenie kręgosłupa wynikające z nawyku nieprawidłowej postawy ciała, ale bywa też wrodzoną.

Sylwetka wygląda tak, jakbyśmy obciążyli całym ciężarem ciała jedną stopę i skierowali w tym kierunku barki, nie skręcając tułowia. Jest to wada często spotykana w różnym stopniu nasilenia, a jej charakterystyczną konsekwencją jest różna długość nóg.

W poważniejszych przypadkach problem rozwiązuje odpowiednio dopasowana wkładka do buta lub można sobie poradzić samodzielnie, wykonując regularnie ćwiczenia rozciągające mięśnie bioder i tułowia.

Kręgosłup

na śrubkach

Ból pleców to jeden z najczęstszych powodów wizyt w gabinetach lekarskich. Siedzący tryb życia, zbyt mało ruchu, zła dieta - często sami działamy na naszą niekorzyść. Na szczęście prawie każdą deformację kręgosłupa można leczyć operacyjnie.

Kręgosłup jest rusztowaniem i podporą dla całego ciała. Chroni rdzeń kręgowy przed urazami. Dzięki niemu chodzimy i utrzymujemy równowagę. przez całe życie ulega licznym przeciążeniom i urazom. Dlatego tak ważna jest profilaktyka. To najlepszy sposób na to, by uchronić swój kręgosłup przed interwencja chirurga.

Ta zwane choroby cywilizacyjne dotykają również kręgosłupa. Choroba zwyrodnieniowa, skrzywienia, dyskopatia, osteoporoza to tylko niektóre z nich.

W Polsce na samą tylko skoliozę, czyli skrzywienie boczne kręgosłupa cierpi, co dziesiąte dziecko. Zaniedbane schorzenia z czasem się pogłębiają, niekorzystnie wpływając na stan całego naszego organizmu. Badania nie nastrajają optymistycznie: 61% Polaków skarży się na bóle pleców, 28%, dokuczają bóle głowy oraz okolic barków i karku, 15% cierpi na bóle kręgosłupa piersiowego.

na łamach czasopisma - miesięcznika Świat Zdrowia

w komentarzu specjalisty dr. n. med. Pawła Jerzego Michalskiego, chirurga, ortopedy możemy dowiedzieć się jakie stosuje nowatorskie rozwiązania w chirurgii kręgosłupa.

Które skrzywienia kręgosłupa można leczyć operacyjnie?

Każdą deformację kręgosłupa, jeżeli istnieją do tego wskazania. Najczęściej wymagają go:

- skoliozy (historyczna nazwa boczne skrzywienia kręgosłupa) w sytuacji, kiedy skrzywienie przekracza 40 stopni i ma charakter postępujący.

- kifozy (deformacje kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej - bocznej) najczęściej w przebiegu choroby Schereumanna, kiedy deformacja postępuje i osiąga wartości powyżej 60 stopni, a leczenie zachowawcze jest nieskuteczne.

Jakie metody operacyjne stosuje się najczęściej?

W większości deformacji kręgosłupa wykonywane jest usztywnienie chorego odcinka. Operacje tego typu stosowano już w 1905r. Wymagały one w okresie pooperacyjnym unieruchomienia w gorsecie początkowo gipsowym, a następnie ortopedycznym. To trwało czasami nawet rok.

Wprowadzenie implantów stanowiło przełom w leczeniu skrzywień kręgosłupa. Pozwalało na zwiększenie korekcji oraz na wczesną pionizację pacjentów. Dawało komfort życia we wczesnym okresie pooperacyjnym - gorset nie był już potrzebny.

Czym jest implant kręgosłupowy i jak działa?

Implant inaczej nazywany wszczepem kręgosłupowym to zestaw elementów metalowych (najczęściej stalowych lub tytanowych): w postaci haków, śrub, prętów, poprzeczek lub bloków, które pozwalają - po zamocowaniu ich do struktur kostnych kręgosłupa - uzyskać stabilną konstrukcję metalową pozwalającą na korekcję deformacji i stabilizację kręgosłupa, aż do momentu uzyskania usztywnienia kostnego (proces ten trwa około 12-18 miesięcy od dnia operacji).

Operacja kręgosłupa jest trudnym przeżyciem, ale nawet jeśli kogoś spotyka, nie musi być negatywnym doświadczeniem. Ból i strach mija, a to, co można zyskać, czyli nową jakość życia jest nie do przecenienia.

To bardzo ważne, żeby stawiać na badanie profilaktyczne i badania przesiewowe w grupie podwyższonego ryzyka, szczególnie u dzieci między pierwszym i trzecim, piątym i ósmym oraz dziesiątym i dwunastym rokiem życia. To tzw. skoki wzrostowe - rodzice i szkoła powinni zwrócić w tym czasie szczególną uwagę na stan kręgosłupa maluchów. Dobra i szybka diagnoza specjalisty to klucz do zdrowia.

źródło: Świat Zdrowia - maj 2009 nr 5 (24)