zioła - B
Spis treści rozszerzony
zioła - B
Babka lancetowata
Bazylia
Berberys
Bez czarny
Borówka czernica
Brzoza brodawkowata -
<< początek
a) lancetowata wąskolistna b) zwyczajna szerokolistna
Występuje: przydroża, miedze, pastwiska wilgotne i suche łąki. Jedna i druga są roślinami zielnymi, trwałymi, od 10-40 cm wysokości. Liście lancetowate lub jajowate, silnie unerwione i zebrane w rozetę. Kwiatki zebrane w krótsze lub dłuższe kłoski, brudnobiałe lub jasnobrązowe, osadzone u szczytu łodygi. Liście babki zawierają: garbniki i flawonoidy, kwas askorbinowy, witaminy, sole mineralne a zwłaszcza żelazo, potas, wapń, cynk i inne składniki. Ich surowiec, zwłaszcza lancetowatej, stosuje się najczęściej w postaci naparu przy ...czytaj dalej>
Występowanie Bazylia pochodzi z tropikalnej części Azji.W Europie jest uprawiana od XVI w. najpierw jako roślina doniczkowa. Obecnie uprawia się w wielu krajach europejskich, również i w Polsce. Ziele bazylii zawiera do6% garbników, do 1,5% olejku, saponiny oraz glikozydy. Właściwości lecznicze były znane już w starożytności jako środek pobudzający soki trawienne i regulujący trawienie, w schorzeniach wątroby i woreczka żółciowego, w schorzeniach nerek i pęcherza w stanach zapalnych jamy ustnej. Obecnie bazylia ma nie wielkie zastosowanie jako środek rozkurczowy, poprawiający apetyt i ułatwiający trawienie. czytaj więcej >
Występuje w całym kraju na miedzach w zaroślach, na brzegach lasów, parkach itd. Surowcem jest kora oraz owoc. W korze występują alkaloidy-berberyna, ponadto związki żywicowe, śluzy, garbniki i sole mineralne. Owoce zawierają cukry, kwasy organiczne, antocyjany, Wit. C, pektyny, garbniki, sole mineralne. Jako lek berberys był stosowany przez medycynę babilońską i indyjską. Szersza zastosowanie znalazł w średniowieczu w leczeniu żółtaczek i malarii. W leczeniu ludowym odwary z korzenia lub kory były stosowane przeciw kolkom macicznym oraz cierpieniu wątrobowym. czytaj więcej >
Jest krzewinka rosnącą w dużych skupiskach w lasach. Owoce granatowoczarne z woskowym nalotem, w środku czerwone, wypełnione drobnymi nasionkami. Owoce borówki zawierają barwniki antocyjanowe, związki flawonowe, kwasy organiczne, cukry, pektyny, Wit. B1, C, oraz prowitaminę A. Liście zawierają chlorofil, karotenoidy, związki flawonoidowe, garbniki, kwasy organiczne, arbutynę. Borówka czernica jest stosowana w medycynie od średniowiecza. W lecznictwie ludowym wiele krajów owoce stosowano przy biegunce, a w dużych dawkach przeciw pasożytom przewodu pokarmowego. Obecnie suszone owoce stosuje się w schorzeniach przewodu pokarmowego jako środek ściągający i przeciwbiegunkowy. Wchodzą w skład mieszanki Tannosan. Owoce wywierają też pewien wpływ na zapalenie gardła i zapalenie błon śluzowych. Świeże owoce wywierają działania przeczyszczające. ...czytaj dalej >
Drzewo Myroxylon pereirae jest charakterystyczne dla całej Ameryki Środkowej. Obecnie można też spotkać ten gatunek w Azji. Surowiec leczniczy: Żywica, kora, korzeń, liście, owoce. Skład chemiczny - Wydzielina kory jest substancją stałą w temperaturze pokojowej, a po ogrzaniu w temperaturze 60 stopni upłynnia się i staje się plastyczną masą. Nierozpuszczalna w wodzie, dobrze natomiast rozpuszcza się a alkoholu, eterze, chloroformie. Zawiera główne olejki eteryczne. Zastosowanie Preparaty z kory zażywane są w schorzeniach dróg oddechowych, przeziębieniach, zapaleniu płuc i gruźlicy. Stosowany jest też zewnętrznie na rany bakteryjne, otarcia ropne i owrzodzenia skórne. Przynosi również ulgę w przypadku wrzodów trawiennych, w bólach głowy oraz bólach urazowych. Są też doniesienia o leczeniu chorób wenerycznych. O jej działaniu świadczy fakt że stosowana jest w leczeniu biegunek, czerwonki, upławów, grzybicy, odparzeń skórnych. Preparaty z owoców i liści zawierające żywicę były od dawna używane w celu leczenia grypy, stanów gorączkowych, astmy, nieżytu nosa, reumatyzmie.
Występuje niemal w całej Europie. Obydwa gatunki występują pospolicie w kraju, rośnie na glebach suchych i piaszczystych. Omszona w miejscach wilgotnych, nad brzegami strumieni. Surowcem są liście oraz sok obydwa składniki zbieramy wczesną wiosną.
Liście brzozy zawierają glikozydy flawonowe, saponiny, związki żywicowe, gorycze, sole mineralne, Wit. C. Zastosowanie
Brzoza znana była już w średniowieczu. W lecznictwie ludowym stosowano sok z korzeni i pni, gałązek brzozy. Dziegieć otrzymywany z drzewa używany był jako środek przeciwświerzbowy, przeciwgrzybiczny i w leczeniu ran. ...czytaj dalej >
- Występuje na całym niżu, rzadziej na terenach podgórskich. Rośnie na łąkach, w zaroślach. Surowcem jest ziele bukwicy, zbiera się na początku kwitnienia rośliny. Ścina się górne części pędów oraz liście odziomkowe. W zielu bukwicy występują garbniki, cholina, gorycze, ślady olejku, sole mineralne.
Zastosowanie - Bukwica znana była w starożytności, opisywał ją Hipokrates, a w średniowieczu Paracelsus. Obecnie w lecznictwie ziele Bukwicy stosowane głównie jako środek przeciwbiegunkowy, zapobiega krwawieniu z naczyń krwionośnych układu pokarmowego. Zewnętrznie używa się na wrzody, czyraki, trudno gojące się rany, przy owrzodzeniach podudzi oraz do moczenia stóp przy nadmiernej potliwości. Liście stosowane są niekiedy jako namiastka herbaty.
Sporysz jest stadium przetrwalnikowym grzyba pasożytującego na zbożach i trawach. Występuje w miejscu ziaren w postaci ciemnofioletowych, prawie czarnych rożków. Dla celów leczniczych pozyskuje się sporysz występujący na życie. Surowcem zielarskim są przetrwalniki grzyba buławinka czerwona zwana sporyszem. Materiałem do zakażenia żyta są zarodniki wyhodowane na pożywce w kolbach. Z grzybni w odpowiednich proporcjach przygotowuje się zawiesinę, a następnie zakaża żyto. W sporyszu występuje ponad 20 alkaloidów, z których znaczenie lecznicze mają pochodnie kwasu lizergowego: ergometryna, ergotamina, ergokrystyna, ergokryptyna. Sporysz jest silną trucizną wywołującą silne i długotrwałe skurcze naczyń krwionośnych. W czasach gdy nie czyszczono zboża sporysz dostawał się do maki i często wywoływał zatrucia nawet masowe. Objawy to drgawki, kurcze, mrowienie palców które stopniowo sinieją i obumierają. Leki ze sporyszu są szeroko stosowane w ginekologii przeciw krwawieniom, nadmiernemu miesiączkowaniu, środek przyspieszający obkurczanie się macicy, w migrenach. Preparaty zawierające zespół alkaloidów sporyszu np. Bellergot stosowany w nerwicach.
- Bylica pochodzi z krajów śródziemnomorskich i Bliskiego Wschodu. W Polsce uprawiana jest na małą skalę. Można ją spotkać w ogródkach i parkach jako roślinę zdziczałą. Bywa uprawiana na działkach i w ogrodach jako roślina ozdobna, a odpowiednio przycinana nadaje się na żywopłoty. Surowcem zielarskim jest ziele bożego drzewka. Ziele bożego drzewka zawiera kumaryny, olejek, garbniki, gorycze, kwasy organiczne i znaczne ilości soli mineralnych. Zastosowanie Obecnie w lecznictwie ziele bożego drzewka jest wysoko cenione jako środek żółciopędny i żółciotwórczy oraz wzmagający wydzielanie soku żołądkowego. Wykazuje też działanie przeciwzapalne. Stosowane jest w schorzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego przebiegających z niedostatecznym wydzielaniem żółci, przy braku apetytu, nadmiernej fermentacji jelitowej, biegunkach. Stosowana jest również przeciw robakom (owsiki) u dzieci. Świeże lub suszone liście o aromatycznym cytrynowym zapachu i gorzkim smaku używane są jako przyprawa do sosów i tłustego mięsa, do twarogów, sałatek. Liście bożego drzewka znalazły również zastosowanie w produkcji wódek ziołowych.
Roślina wieloletnia, kwiaty zielonkawożółte. Rośnie dziko w krajach śródziemnomorskich, Azji środkowej i Ameryce Północnej. W Polsce uprawiana jest wyłącznie forma niemiecka, o ciemnozielonych liściach i intensywnym zapachu. Surowcem jest ziele estragonu, najczęściej uprawia się po ziemniakach lub warzywach. W zielu estragonu występują olejki eteryczne, flawonoidy, pochodnie kumaryny, garbniki, związki gorzkie, substancje mineralne. Zastosowanie - Estragon był mało znany w starożytności w pracach lekarza Galena znajduje się wzmianka że wyrabiano z niego leki. Matthioli polecał go jako lek skuteczny przeciw cholerze.W lecznictwie ludowym stosowany był jako środek regulujący przemianę materii. Obecnie używany jest jako lek przeciwzapalny i przeciwskurczowy w przewlekłych schorzeniach żołądka i jelit. Przeciwdziała nadmiernej fermentacji jelitowej. Stosowany jest również jako składnik mieszanek żółciopędnych i żółciotwórczych. Duże znaczenie ma jako pikantna i konserwująca przyprawa. Używany jest w przemyśle spożywczym do produkcji octu estragonowego, musztardy, sosów, sałatek, marynat, zup, pieczeni, potraw z drobiu. Poprawia smak potraw nie solonych z tego też powodu osoby mające zalecenia diety nie bez słonej chętnie go stosują.
Występuje w całej Polsce, szczególnie na przydrożnych nieużytkach i leśnych polanach. Surowcem zielarskim jest ziele piołunu. Ścina się ulistnienie i rozkwitające kwiaty. Zioło zawiera olejek eteryczny którego głównym składnikiem jest alkohol tujol i keton tujon. Ponadto występują związki goryczowe, kwasy organiczne, oraz dużo soli mineralnych. Zastosowanie - Piołun jako środek leczniczy znany był w starożytnym Babilonie i Asyrii. Grecki lekarz Hipokrates wymienia go jako lek żołądkowy oraz stosowany w żółtaczce. W lecznictwie oficjalnym wiele krajów ziele piołunu stosuje jako aromatyczno-gorzki lek pobudzający trawienie i przeciwskurczowy w przewlekłym nieżycie jelit. Madaus uzyskał dobre wyniki w leczeniu niestrawności, przy zaburzeniach kwasoty żołądka oraz w schorzeniach wątroby i woreczka żółciowego. Stosując piołun należy pamiętać że zawarty w nim tujon wywołuje podrażnienia w większych dawkach. Wyciąg z ziela wchodzi skład płynu Artemisol przeciw wszawicy. Utarte na drobny proszek ziele można stosować to tępienia pcheł i pluskiew. W przemyśle piołun stosowany jest do wódek ziołowych. Znajduje on również zastosowanie jako przyprawa kuchenna np. do golonki, pieczeni wieprzowej, czerwonego barszczu, ostrych sosów. Nie wolno go stosować w czasie ciąży.
Bocznia jest małą palmą rosnącą dziko w południowej części USA. U nasady każdego liścia znajduje się najeżona kolcami szypuła. Ta żyjąca około 700 lat roślina jest niemal niezniszczalna, opiera się bowiem zarówno suszy, jak i szkodnikom czy pożarom. Surowcem leczniczym są jej ciemnoniebieskie owoce, które zbiera się zwykle w sierpniu i wrześniu. Bocznia piłkowana była od dawna znana w medycynie ludowej. Indianie cenili jej zdolności leczenia chorób dróg moczowych. Lekarze włoscy, niemieccy, francuscy - przepisują preparaty z boczni w przypadkach łagodnego powiększenia prostaty. Naukowcy sądzą, że bocznia łagodzi objawy rozrostu na wiele sposobów. Przede wszystkim wpływa na stężenie hormonów, działa przeciwzapalnie i zmniejsza obrzęk tkanek. Bocznia wywołuje mniej działań niepożądanych i działa o wiele szybciej niż leki konwencjonalne. Poprawa jest zauważalna po 30 dniach. Badania wykazały że bocznia pobudza układ odpornościowy, znajduje wiec zastosowanie w leczeniu zakażeń prostaty i dróg moczowych.
Kwiat bzu czarnego działa napotnie, dlatego stosuje się go w chorobach z podwyższona temperaturą. W tym celu należy jedna łyżkę kwiatów zalać szklanką zimnej wody i ogrzewać aż do wrzenia. Następnie gotować łagodnie pod przykryciem przez trzy minuty, odstawić na piętnaście minut i przecedzić. Szklanka tego odwaru, wypita wieczorem po posiłku z dodatkiem łyżki soku malinowego, działa napotnie i przeciwgorączkowo. Oprócz tego kwiat bzu jest też łagodnym środkiem moczopędnym.Surowiec bzu czarnego zawiera obok wielu czynnych substancji także olejek lotny, sole mineralne, garbniki, śluzy, glukozę oraz kwasy organiczne, a owoc dodatkowo więcej cukrów redukcyjnych, karotenoidy, dużo witaminy C, a także witaminy z grupy B ....czytaj więcej