Skóra

Skóra jest największym narządem ludzkiego organizmu, osiąga powierzchnię 2,5 m ² u dorosłej osoby. Razem z tkanka podskórną waży około 20 kg. W organizmie spełnia bardzo ważną funkcję: z jednej strony stanowi barierę, która oddziela organizm od świata zewnętrznego i chroni go przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi oraz zapobiega utracie wody z organizmu, z drugiej zaś strony łączy organizm ze środowiskiem. Funkcjonuje skutecznie tylko wtedy, kiedy jest zdrowa.

Skóra jest to elastyczne osłona chroniąca głębiej położone tkanki. Od wewnątrz styka się z mięśniami, powięziami, kośćmi, dostosowując się do ich kształtu. Pod skórą znajduje się podściółka tłuszczowa, o różnym rozmieszczeniu i różnej grubości u kobiet i mężczyzn ale większa u osób otyłych niż u osób z prawidłową waga ciała.

Szczególne cechy anatomiczne skóry

Grubość skóry jest zmienna zależnie od okolicy ciała. Najgrubsza skóra jest na dłoniach i podeszwach, najcieńsza na twarzy i zgięciach kończyn.

W niektórych okolicach skóra jest zespolona z położonymi głębiej powięziami za pomocą pęczków tkanki łącznej, tak zwanych troczków. Podściółka tłuszczowa w niektórych okolicach ciała jest obfita (na brzuchu, pośladkach), w innych - skąpa, na przykład na grzbiecie dłoni i stóp.

Skóra jest obficie unaczyniona. Przepływ krwi przez skórę może osiągać nawet 3 litry w ciągu minuty. Wzrost przepływu krwi przez skórę jest głównym sposobem eliminacji ciepła z organizmu. Krew znajdująca się w naczyniach skóry może być wykorzystana jako rezerwa w przypadku odwadniania lub krwotoku.

Skóra jest bogato unerwiona. Układ nerwowy reguluje metabolizm w skórze, czynność gruczołów, przepływ krwi przez naczynia tętnicze. Skóra zawiera też liczne receptory czucia bólu, dotyku i temperatury.

Budowa skóry

Skóra składa się z trzech warstw. Najbardziej zewnętrzna nosi nazwę naskórka; położona pośrodku - to skóra właściwa; najgłębiej znajduje się tkanka podskórna.

Naskórek

Naskórek składa się z pięciu warstw. W komórkach warstwy najgłębiej zlokalizowanej rozpoczyna się cykl przemian, prowadzących do obumierania i złuszczania naskórka. Obumarłe komórki są zastępowane przez warstwę głębiej położoną.

Naskórek składa się z pięciu warstw komórek. W warstwie podstawnej rozpoczyna się nieustanny proces odnowy. Jej komórki dzielą się i stopniowo przesuwają do warstw położonych bliżej powierzchni. W miarę przesuwania się komórki naskórka wypełniają się keratyną, białkiem o włóknistej budowie. Keratyna pełni funkcje ochronne.

Skóra właściwa

Skóra właściwa jest zbudowana z tkanki łącznej, jej grubość waha się od 1 do 3 mm. Naczynia krwionośne skóry, gruczoły potowe i łojowe, opuszki włosów i mięśnie przywłosowe znajdują się w skórze właściwej. Tu zlokalizowane są też liczne receptory czuciowe.

Tkanka podskórna

Tkanka podskórna jest zbudowana z tkanki łącznej wiotkiej. Jej grubość jest zmienna, zależnie od okolicy ciała; jest też zróżnicowana indywidualnie. Tkanka podskórna jest elastyczna i odporna na urazy mechaniczne. Stanowi ochronę przed urazami i przed wahaniami temperatury.

Fizjologiczna rola skóry

1. Ochrona przed promieniowaniem nadfioletowym.

2. Unieszkodliwienie drobnoustrojów.

3. Ochrona przed szkodliwymi czynnikami chemicznymi.

4. Wytwarzanie witaminy D pod wpływem promieniowania nadfioletowego.

5. Odbieranie bodźców czuciowych.

6. Amortyzacja urazów mechanicznych.

7. Utrzymywanie stałej temperatury:

• parowanie potu,

• rozszerzenie naczyń krwionośnych,

• izolacja cieplna.

Skóra jako narząd ochronny

Skóra dzięki swej elastyczności, chroni przed urazami mechanicznymi, zabezpiecza również tkanki głębiej położone przed szkodliwymi czynnikami chemicznymi. Kwaśny odczyn łoju i potu hamuje rozwój bakterii i grzybów. Parowanie potu chroni przed przegrzaniem. Skóra osłania organizm przed promieniowaniem podczerwonym i nadfioletowym.

Promieniowanie nadfioletowe jest pochłaniane przez barwnik skóry, melaninę. Podściółka tłuszczowa, dzięki swej strukturze i grubości, spełnia rolę izolacji termicznej i amortyzuje urazy.

Skóra jako jeden z narządów zmysłów

Skóra służy do odbierania czucia dotyku, ucisku, bólu, ciepła i zimna. Tradycyjnie wiąże się różne rodzaje czucia z określonymi strukturami, pełniącymi rolę receptorów.

Receptory czucia powierzchniowego są rozmieszczone nierównomiernie, na przykład ciałka dotykowe Meissnera są liczniejsze na dłoniach i podeszwach niż w skórze grzbietu. Impulsy z receptorów czucia powierzchniowego są odbierane przez neurony czuciowe zwojów rdzeniowych, a następnie docierają do mózgu przez korzenie grzbietowe nerwów rdzenia. Powierzchnia skóry unerwiona przez określony korzeń grzbietowy nosi nazwę dermatomu. Włókna przewodzące bodźce czuciowe ze skóry i narządów wewnętrznych wchodzą do rdzenia w tym samym korzeniu grzbietowym. Dlatego stwierdza się przeczulicę skóry unerwionej przez ten sam odcinek rdzenia, który odbiera bodźce z chorego narządu.

Znajomość odcinkowego unerwienia skóry ma znaczenie praktyczne. Bóle w chorobie wrzodowej żołądka mogą być odbierane w nadbrzuszu, w kolce wątrobowej - w barku, w kolce nerkowej promieniują do podbrzusza. Zawał mięśnia sercowego może się objawiać bólami odczuwanymi w barku, ramieniu lub szyi.

Krążenie skórne

Przepływ skórny służy głównie regulacji ciepłoty ciała i odżywianiu skóry, ale ma też swój udział w ogólnym krążeniu krwi.

Dopływ krwi do skóry zależy od wielu czynników, takich jak temperatura krwi, zwężenie lub rozszerzenie tętnic, stężenie produktów przemiany materii rozluźniających mięśnie gładkie naczyń, czynniki hormonalne. Przede wszystkim jednak jest on pod kontrolą współczulnego układu autonomicznego. Rozszerzenie naczyń może się też odbywać na zasadzie lokalnego odruchu, zwanego odruchem osiowym.

Regulacja przepływu krwi przez skórę ma duże znaczenie dla krążenia w całym ustroju. Rozszerzeniu naczyń skóry towarzyszy zmniejszenie przepływu przez łożysko trzewne - zwężenie naczyń skóry wiąże się z przemieszczeniem krwi do naczyń głębiej położonych. Bodźce z narządów wewnętrznych hamują ośrodkowe neurony autonomiczne, co na drodze odruchowej prowadzi do rozszerzenia naczyń skóry. Dlatego podrażnienie narządów wewnętrznych może wywołać spadek ciśnienia.

Skóra sucha

Dla cery suchej

• kwiat rumianku - 2 łyżki

• kwiat lipy - 2 łyżki

• liść rozmarynu - 2 łyżki

Zioła zalać 2 szklankami wrzącej wody i pozostawić pod przykryciem do ostygnięcia. Następnie zalać 2 szklankami białego wytrawnego wina, po 2 tygodniach przecedzić, dodać 1 łyżkę gliceryny i 1 łyżkę płynnego miodu. Przechowywać w ciemnej butelce. Przed stosowaniem silnie wstrząsnąć.

Dla cery suchej i rozszerzonymi naczyniami

• kwiat kasztanowca - 2 łyżki

• liść szałwii - 2 łyżki

• kwiat lipy - 2 łyżki

• ziele dziurawca - 2 łyżki

Zioła zalać 2 szklankami wrzącej wody i pozostawić do wystygnięcia. Dodać 2 szklanki białego wytrawnego wina i pozostawić na 2 tygodnie w ciemnym miejscu. przecedzić przez gazę, do otrzymanego płynu dodać 2 pastylki wit. PP rozgniecione w 1/4 szklanki wody. Przechowywać w ciemnym szklanym zamkniętym naczyniu. Przed użyciem wstrząsnąć. Stosować 2 x dziennie.

Dla cery suchej, normalnej i mieszanej

Dwie pełne filiżanki świeżych płatków dzikiej róży zalać 3 szklankami wytrawnego białego wina. Pozostawić w ciemnym miejscu. Po 14 dniach przecedzić, odcisnąć, dodać 20 kropli witaminy A + E. Przed użyciem dokładnie wstrząsnąć. Przechowywać w ciemnym szklanym naczyniu, dokładnie zamknięte.

Przecierać twarz i szyje tamponami z waty 2x dziennie. Dodatkowo 2-3x w tygodniu można robić okłady z tego płynu w postaci cienkich płatków waty,

które pozostawia się na twarzy do 15 do 1/2 godziny.

źródło przepisów: Porady domowe - zioła

Kiedy skóra staje się sucha?

• nieprawidłowo funkcjonuje płaszcz wodno-lipidowy na jej powierzchni,

• lipidy powierzchniowe i międzykomórkowe maja nieprawidłowy skład,

• w naskórku jest zbyt mało substancji zdolnych zatrzymać wodę.

Problemy z suchością skóry są częste, przede wszystkim dlatego, że może wywołać je wiele czynników, które zazwyczaj łączą się ze sobą. Wśród czynników zewnętrznych(środowiskowych) najczęstsze to: przebywanie w wysokich i niskich temperaturach, klimatyzacja, centralne ogrzewanie, promieniowanie UV, nadmierne zabiegi higieniczne - zbyt długie kąpiele i stosowanie detergentów, a także niektórych leków: antybiotyków, retinoidów, leków moczopędnych. Przyczyny wewnętrzne to przede wszystkim genetycznie uwarunkowane zaburzenia rogowacenia: zaburzenia w procesie złuszczania komórek warstwy rogowej i rogowacenie mieszkowe.

Suchość skóry występuje także w schorzeniach o podłożu alergicznym: atopowym zapaleniu skóry, pokrzywce, wyprysku kontaktowym, a także w przebiegu innych chorób skóry, np. łuszczycy, rybiej łuski, rogowacenia mieszkowego oraz w chorobach ogólnoustrojowych, np. cukrzycy, przewlekłej niewydolności nerek z mocznicą.

Najczęstsze choroby przebiegające z suchością skóry:

• atopowe zapalenie skóry,

• łuszczyca,

• rybia łuska,

• wyprysk kontaktowy,

• rogowacenie mieszkowe.