Zawał

Na ratunek sercu

Rozpoznaj zawał i pomóż choremu przetrwać oczekiwanie na fachową pomoc.

Typowy zawał serca

Wiele osób nie łączy swoich dolegliwości z ostrym niedokrwieniem mięśnia sercowego. Zwłaszcza jeśli występują w sytuacjach, w których serce nie jest obciążone. Jednak ostry atak serca nie wybiera miejsca ani czasu. Może do niego dojść np. w chwili silnego stresu czy zdenerwowania, ale też w trakcie spożywania posiłku, podczas odpoczynku, a nawet snu. Zapamiętaj poniższe objawy, aby w razie potrzeby móc szybko udzielić pomocy choremu.

To wskazuje na zawał

Typowy atak serca daje następujące objawy:

• ból w klatce piersiowej. Jest bardzo silny, ściskający (piekący, gniotący, dławiący). Jego centrum znajduje się powyżej mostka;

• ból promieniuje do lewej łopatki, ręki, szyi i środka pleców, górnej części brzucha, a często nawet w kierunku gardła i szczęki.

Bardzo często bólowi towarzyszą jeszcze inne dolegliwości:

• bardzo przyspieszone tętno;

• bladość skóry, która pokrywa się zimnym potem;

• kłopoty z oddychaniem.

Nawet jeśli dolegliwości nie są bardzo silne, nigdy nie czekaj, aż miną same. Dzwoń po pogotowie!

Od twojej pomocy zależy życie

Osoba z objawami ataku serca musi jak najszybciej znaleźć się na oddziale kardiologicznym. Możesz pomóc jej przetrwać oczekiwanie na karetkę. Postępuj zgodnie ze wskazówkami zawartymi w dziale Zawał, kobieca sprawa.

Gdy chory stracił przytomność

Kiedy chory przestanie oddychać, jego źrenice są rozszerzone i nie reagują na światło, nie można wyczuć tętna (na tętnicy szyjnej), należy natychmiast rozpocząć masaż serca! Powyższe objawy świadczą o zatrzymaniu krążenia. Wówczas dosłownie każda sekunda może decydować o życiu. Nie bój się udzielić pomocy. Nawet jeśli podczas masażu uszkodzisz żebra, uraz taki ma drugorzędne znaczenie w obliczu zagrożenia życia.

Zapamiętaj zasadę masażu serca: 15:2

(15 ucisków na 2 oddechy).

Jak wykonać masaż serca

1. Ułóż chorego płasko na plecach na twardym podłożu.

2. Uklęknij obok niego i połóż nasadę dłoni na mostku. Przykryj dłoń drugą, palce powinny być uniesione.

3. Uciskaj pionowo wyprostowanymi rękami klatkę piersiową 15 razy w tempie szybszym niż jeden ucisk na sekundę (licz równo do trzech i uciskaj na "raz"). Za każdym razem mostek powinien się ugiąć o 3-4 cm.

4. Po 15 uciskach wykonuj 2 wdechy metodą usta-usta.

5. Nie przerywaj działania aż do przyjazdu pogotowia.

źródło: miesięcznik Vita-wydanie specjalne Nr.7 (48)

________________________________________________________________________________

Kobiecy zawał niejedną ma twarz

Zawał, kobieca sprawa

To, czy grozi nam zawał, zależy od stanu tętnic, przede wszystkim wieńcowych, które zaopatrują mięsień sercowy w krew. U młodego człowieka mają one duży przekrój, gładkie i elastyczne ściany. Dzięki temu mogą się swobodnie kurczyć i rozkurczać, co gwarantuje prawidłowe krążenie. Jednak w miarę upływu lat tętnice stopniowo tracą swą elastyczność. Przyczyną jest arterioskleroza, zwana popularnie miażdżycą, spowodowana m.in. nadmiarem cholesterolu we krwi. Odkłada się on w ścianach tętnic w postaci tzw. blaszek miażdżycowych. W rezultacie naczynia te stają się coraz węższe i coraz bardziej sztywne, co utrudnia dopływ krwi do mięśnia sercowego. Tak właśnie zaczyna się choroba niedokrwienna (wieńcowa) serca.

W momencie, gdy dopływ krwi zostanie całkowicie odcięty na skutek zablokowania jednej z tętnic wieńcowych, dochodzi do ostrego niedokrwienia jakiegoś fragmentu mięśnia sercowego. Prowadzi to do obumierania jego tkanek, czyli do zawału.

U kobiet choroba wieńcowa rozwija się z reguły później niż u mężczyzn (nawet o 10–15 lat). Decydują o tym żeńskie hormony – estrogeny. Zwiększają one stężenie dobrego cholesterolu (HDL), który "oczyszcza" tętnice z nadmiaru złego cholesterolu (LDL). To właśnie on sprzyja tworzeniu się złogów miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Estrogeny hamują skupianie się płytek krwi (co zapobiega powstawaniu skrzepów), utrzymują elastyczność ścian tętnic. Niestety, tylko do pewnego wieku.

Utracone bezpieczeństwo

W okresie poprzedzającym menopauzę, a zwłaszcza po niej, kiedy w organizmie gwałtownie spada

poziom estrogenów, kobiety tracą swój "hormonalny parasol ochronny". Wówczas ryzyko zawału jest u nich niemal identyczne jak u mężczyzn. Co więcej, kobiety częściej niż mężczyźni umierają z tego powodu. Ze statystyk wynika, że każdego roku właśnie choroby układu krążenia, w tym choroba niedokrwienna serca, zbierają wśród kobiet więcej ofiar niż wszystkie rodzaje nowotworów. A zabójcą numer jeden jest właśnie zawał mięśnia sercowego. W przypadku kobiet, o wiele częściej niż u mężczyzn, nawet pierwszy bywa śmiertelny. Dlaczego tak się dzieje?

Kobiece serce choruje inaczej

Słowo zawał kojarzy się nam przede wszystkim z bardzo silnym, ściskającym bólem po lewej stronie klatki piersiowej, który promieniuje do ramion. Kiedyś sądzono, że jest to objaw charakterystyczny dla mężczyzn i kobiet. Okazało się jednak, że kobiece serce bardzo często reaguje inaczej na niedostateczny dopływ krwi. Bardzo wiele kobiet w momencie ostrego ataku serca odczuwa tylko:

• pieczenie lub ucisk w tzw. dołku;

• trudności z oddychaniem (krótki oddech) albo nudności;

• nagły ból mięśni, wrażenie bezwładności rąk;

• nagłe ogólne osłabienie, uczucie wszechogarniającego zmęczenia, wyczerpania;

• ból w klatce piersiowej, jeśli w ogóle się pojawia, nie jest tak silny i często ma inną lokalizację niż u mężczyzn. Może być umiejscowiony pod lewą lub prawą łopatką albo pod lewym łukiem żebrowym.

Bardzo mylące objawy

Dolegliwości takie towarzyszą różnym chorobom. Bywa, że nawet lekarze uznają je za objawy grypy. Zwłaszcza jeśli zawał jest pierwszym objawem choroby wieńcowej (a to się zdarza) u pozornie zdrowego człowieka. Jednak w większości przypadków te wysyłane przez serce sygnały bagatelizowane są przez same kobiety, które swoich dolegliwości często wcale nie kojarzą z sercem. W rezultacie wiele z nich zbyt późno dociera do szpitala, a niektóre w ogóle tam nie trafiają. To właśnie m.in. dlatego tak dużo kobiet umiera z powodu zawału.

Ostrożności nigdy nie za wiele

Jeśli więc kiedykolwiek wystąpią u Ciebie nagle któreś z opisanych wyżej dolegliwości, choćby niezrozumiałe uczucie obezwładniającego wyczerpania, ból ramion lub mięśni, nie zastanawiaj się, czy to grypa, czy atak serca. Bez wahania:

• dzwoń na pogotowie. Powiedz, że podejrzewasz u siebie zawał serca, choć masz nietypowe objawy, opisz je;

• czekając na lekarza, weź tabletkę Aspiryny (300 g). Zapobiega ona tworzeniu się skrzepów krwi, pomaga w rozpuszczeniu tych, które już są. A to właśnie skrzepy krwi, blokujące tętnice, są najczęściej bezpośrednią przyczyną ostrego niedokrwienia serca. Przyjęcie Aspiryny w początkowej fazie zawału znacznie ogranicza jego niebezpieczne skutki;

• nie krzątaj się po mieszkaniu, nie próbuj załatwiać różnych spraw. Połóż się i czekaj na przyjazd karetki.

Jeśli lekarz stwierdzi, że to jednak nie serce, a "tylko grypa", nie miej wyrzutów sumienia, że go niepotrzebnie fatygowałaś. Sama przecież nie jesteś w stanie wykluczyć zawału.

Czas na wagę życia

A w przypadku zawału liczy się dosłownie każda minuta. Im dłużej nie dopływa krew do mięśnia sercowego, tym więcej jego tkanek obumiera, co może doprowadzić do niewydolności krążenia i śmierci chorego. Jego szanse na przeżycie zależą od tego, jak szybko znajdzie się na oddziale intensywnej opieki medycznej. Lekarze twierdzą, że jeśli od chwili wystąpienia objawów ostrego niedokrwienia serca do udzielenia pomocy kardiologicznej mija nie więcej niż 2 godziny, zawał często można przerwać i nie dopuścić do poważnych uszkodzeń mięśnia sercowego. Jeżeli pomoc, nawet najbardziej fachowa, zostanie udzielona np. po 6 godzinach, jej skuteczność będzie trzykrotnie mniejsza.