Oko w chorobach układowych

W nadciśnieniu tętniczym dochodzi do postępujących zmian w siatkówce.

• Stopień I zmian to tętnice o wyglądzie "miedzianego drutu" z odblaskiem.

• Stopień II - ucisk żył przez krzyżujące się z nimi tętnice.

• Stopień III - krwotoki 'płomykowate' lub 'plamkowe'.

• Stopień IV - obrzęk tarczy narządu wzrokowego. Niekiedy pierwszym objawem choroby nadciśnieniowej bywa właśnie krwotok do oka.

Materiał zatorowy przechodzący przez naczynia siatkówki powoduje nagłe zaniewidzenie (amaurosis fugax) z wrażeniem kurtyny przesuwającej się przez pole widzenia. Zatory mogą pochodzić z rozpadających się płytek miażdżycowych lub z jam serca, z zastawek lub miejsca zawału, gdzie powstają skrzepliny przyścienne.

Krwotoki siatkówkowe występują w białaczce, w niedoczynności sierpowatokomórkowej obserwuje się przecinkowate krwotoki do spojówek, a w siatkówce tworzenie się nowych naczyń.

W niedokrwistości złośliwej spotyka się niekiedy zanik narządu wzrokowego.

W chorobach metabolicznych Zmiany oczne w cukrzycy, w nadczynności tarczycy może występować wytrzeszcz.

w Chorobach ziarniakowych (gruźlica, sarkoidoza, trąd, bruceloza, toksoplazmoza)może również występować zapalenie w obrębie oka. Gruźlica i kiła mogą wywołać zapalenie tęczówki, pozostałe powodują zapalenie tylnego odcinka błony naczyniowej. Gruźlica, kiła, sarkoidoza, toksoplazmoza i zakażenie cytomegalowirusem mogą wywołać zapalenie naczyniówki i siatkówki. Porażenia nerwów mogą pojawiać się w sarkoidozie.

Również kolagenozy mogą powodować zapalenia. Zapalenie spojówek spotyka się w SLE i zespole Reitera, zapalenie nadtwardówki w PN i SLE, zapalenie twardówki z RZS, a zapalenie błony naczyniowej z ZZSK. W zapaleniu skórno-mięśniowym występuje obrzęk tkanek oczodołu z retinopatią (krwotoki i wysięk).

Suche zapalenie rogówki i spojówki (zespół Sjogrena)

Zmniejszenie wytwarzania łez powoduje uczucie szorowania spojówek przy zamykaniu oczu tzw. "piasaek pod powiekami", zmniejszone wydzielanie śliny powoduje suchość w ustach. Objawy te towarzyszą kolagenozie. Stosuje się wówczas sztuczne łzy.

Mięśnie poruszające gałkę oczną mogą być uwięzione w rozprzestrzeniającej się w oczodole tkance łącznej, co prowadzi do ograniczenia ruchów oczu, szczególnie przy spojrzeniu ku górze. Ucisk przez tkanki pozagałkowe może spowodować zanik nerwu wzrokowego. Szybko postępujący wytrzeszcz często szybko ustępuje po zastosowaniu dużych dawek kortykoidów, ale w przypadkach utrwalonych wyniki tego leczenia nie są zachęcające. Boczne zszycie brzegów szpary powiekowej chroni oko przed wysychaniem.

W obrzęku śluzakowatym obrzęk powieki i tkanek okołooczodołowych jest dość częsty. Rzadko zdarzają się powierzchowne zmętnienia rogówki i kolorowej części soczewki oraz zapalenie nerwu wzrokowego. W niedoczynności przytarczyc występują zmętnienia soczewki, natomiast w nadczynności może dojść do zwapnień rogówki i spojówek. W dnie może odkładać się w spojówce moczan sodowy powodując ból, a przy odkładaniu się w twardówce może wywołać zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej.