Nerwice

Nerwica emocjonalna i ruchowa to różne zaburzenia psychogenne, głównie emocjonalne, spowodowane czynnikami wewnętrznymi i zewnętrznymi (np. lekiem, histerią), z licznymi objawami (np. bezsennością, przyspieszonym biciem serca, zaczerwienieniem twarzy, drżeniem rąk, dusznością a nawet biegunką). Zalicza się tu również stan zwiększonego napięcia nerwowego, określany popularnie "zdenerwowaniem". Leki roślinne, tzw. uspokajające, mają duże znaczenie w łagodzeniu tych stanów i są powszechnie stosowane.

Nerwica wegetatywna to zespół różnorodnych objawów ze strony niektórych narządów wewnętrznych (np. żołądka, jelit, pęcherzyka żółciowego, serca, naczyń krwionośnych, macicy). Choroba występuje u ludzi żyjących w stałym napięciu nerwowym, uwrażliwionych na ujemne bodźce docierające z otoczenia w miejscu pracy i domu. Nerwica wegetatywne: termin nie używany przez psychiatrów lecz przez lekarzy ogólnych i internistów. Oznacza zespół objawów wegetatywnych takich jak: nadmierne pocenie się, kołatanie serca, objawy żołądkowo - jelitowe, czerwienienia się, demografizm, drżenie rąk, nagłe stany osłabienia czy omdleń, które nie znajdują uzasadnienia w stanie somatycznym. Objawy wegetatywne są osiowym objawem wszystkich nerwic, nigdy nie występują w izolacji, towarzyszy im zawsze lęk, zanurzenia nastroju, egocentryzm, czasem fobie i natręctwa, drażliwość, wybuchowość. Czasem używa się jako synonimów określeń: dystonia neurowegetatywny, stygmatyzacja wegetatywna, zespół psychowegetatywny. Równie błędne jest określenie: "nerwica narządowa", mające oznaczać objawy tyczące tylko jednego narządu czy układu, np. nerwica serca, nerwica żołądkowo-jelitowa, itp.

_________________________________________________________________________________

"Nerwica: (neurosis) pojęcie zbiorcze dla różnego rodzaju zaburzeń psychogennych o obrazie czynnościowym. Nie stwierdza się zazwyczaj zmian somatycznych, poza objawami wegetatywnymi. Nerwice wywołane są zazwyczaj konfliktami wewnętrznymi, często nieświadomymi, wrodzonymi czynnikami osobowości, a przede wszystkim urazem psychicznym o różnej głębokości i nasileniu. Rzadko są to urazy jednorazowe, częściej chodzi o sytuacje długotrwałą i kilka wzajemnie na siebie wpływających czynników. Konflikty emocjonalne, niepowodzenia uczuciowe, frustracje zawodowe, rodzinne mogą w sprzyjających warunkach wywołać reakcję nerwicową, która w wypadku dalszego działania czynników stresowych może wykazać tendencję do utrwalania. Nie bez znaczenia w dynamice rozwoju nerwic są patologiczne układy rodzinne, szkolne, zawodowe. Reakcje nerwicowe wywołane np.. Egzaminem, trudna sytuacją psychiczną ustępują zwykle szybko i nie wymagają leczenia. Niekiedy jednak rozwija się nerwica, której pewne postacie są przewlekłe i trudne do leczenia. Dotyczy to nerwicy natręctw, nerwicy depresyjnej, nerwicy lękowej. Rozpowszechnienie nerwicy w populacji ocenia się na 20 - 30 %, w tym tylko nieliczne wymagają leczenia psychiatrycznego. Głównymi objawami są lęk, egocentryzm, objawy wegetatywne oraz objaw błędnego koła. Oznacza to, że objawy somatyczne i psychiczne wpływają wzajemnie na siebie powodując pogłębienie się dolegliwości. Nerwica prowadzi często do zaburzeń kontaktów, trudności adaptacyjnych, zdarza się, że utrudnia - a nawet uniemożliwia - naukę i pracę. Lęk jest objawem podstawowym, ale zwykle występują również napięcia psychiczne, uczucie stałego znużenia, poczucie mniejszej wartości, nadmierna pobudliwość nerwowa, obniżenie nastroju, szybkie wyczerpanie się, nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne. Często pojawiają się zaburzenia snu, subiektywne poczucie obniżenia pamięci, liczne objawy wegetatywne w postaci bólów i zawrotów głowy, dolegliwości układu krążenia, pokarmowego itp.. Czasem występują trudności seksualne. W nerwicy histerycznej znamienne są kontrowersje. Istnieje wiele podziałów nerwic.

Najczęściej przyjmuje się występowanie nerwicy:

1. Neurastenicznej

2. Histerycznej

3. Psychastenicznej

4. Depresyjnej

5. Lękowej

6. Nerwicy natręctw

7. Hipochondrycznej

Pacjenci nerwicowi najczęściej trafiają do lecznictwa podstawowego lub do lekarzy internistów. Zwykle zapisuje się im leki uspokajające i nasenne. Leczenie to jest mało skuteczne, łagodzi jedynie objawy nie wpływając na przyczynę nerwicy, łatwo może również doprowadzić do uzależnienia. Najlepsze wyniki dają oddziaływania psychoterapeutyczne począwszy od psychoterapii podtrzymującej do różnego rodzaju psychoterapii grupowej. Leczenie szpitalne jest niezbędne tylko w nielicznych przypadkach najcięższych postaci nerwicy natręctw, depresyjnej czy lękowej. Zwykle wystarczy leczenie ambulatoryjne lub na oddziale dziennym. Zazwyczaj rokowanie jest pomyślne, wiele nerwic ustępuje bez leczenia lub po krótkim leczeniu, wobec jednak częstości występowania nerwic ich leczenie staje się problemem społecznym.

Nerwica hipochondryczna: przez niektórych autorów wyróżniana jako osobny rodzaj nerwicy. W obrazie chorobowym górują przesadne skargi na różne dolegliwości somatyczne, przewrażliwienie, skłonność do wyolbrzymiania swoich dolegliwości, przy braku etiologicznego podłoża somatycznego. Czasem wywołana jest jatrogennie, przez niewłaściwą postawę lekarza."

________________________________________________________________________________

Nerwica lękowa: lęk jest osiowym objawem wszystkich nerwic, występuje również w psychozach. W nerwicy lekowej wysuwa się na pierwszy plan. Chory skarży się na uogólniony niepokój, napięcie, stałe poczucie zagrożenia, występują u niego nieuzasadnione obawy o swoja przyszłość, o los najbliższych. Lęk tym różni się od strachu, że w tym ostatnim istnieją rzeczywiste czy też możliwe zagrożenia.

W nerwicy lękowej chory ma obniżoną samoocenę, poczucie mniejszej wartości, stale nastawiony jest na możliwość porażki czy niepowodzenia. Jest przeczulony na opinie innych, czasem wycofuje się z kontaktów z otoczeniem. Zwykle towarzyszy temu obniżony nastrój. Jednym z objawów mogą być różnego rodzaju fobie, np.. Wysokości, przebywania w zamkniętym pomieszczeniu, otwartej przestrzeni, jazdy różnymi środkami lokomocji i wiele innych. Niekiedy towarzyszą fobiom również natręctwa. Chory zdaje sobie sprawę z bezsensowności swoich obaw ale nie jest w stanie zapanować nad nimi. Czasem w nerwicy lękowej występują stany paniki, z paraliżującym lękiem, z poczuciem krańcowego zagrożenia, silnymi objawami wegetatywnymi, z reakcjami ucieczkowymi. Panika może wystąpić indywidualnie, częściej w całej grupie osób.

Nerwica lękowa jest obecnie uważana za najczęstszą postać nerwicy. Głównymi metodami leczenia są psychoterapia indywidualna i grupowa, psychoanaliza. Skuteczne, ale nadużywane środki przeciw lękowe w znacznej mierze mogą doprowadzić do uzależnienia, dlatego powinny być stosowane okresowo i pod stałą kontrolą lekarza.

Nerwica natręctw: nerwica, której głównym objawem są natręctwa ruchowe lub myśli natrętne. Do najczęstszych form należy np. przymus mycia rąk, często kilkadziesiąt lub kilkaset razy dziennie. Czasem nerwica osiąga takie nasilenie, iż uniemożliwia pracę, a nawet wychodzenie z domu. Oporna na leczenie, wymaga długotrwałej terapii szpitalnej, może być przyczyną inwalidztwa. Nieraz łączy się z psychostenicznym lub obsesyjnym typem osobowości.

Nerwica neurasteniczna - neurastenia: do niedawna uważana za najczęściej spotykana nerwicę. Główne objawy oprócz osiowych jak lęk, objawy wegetatywne, egocentryzm, to szybkie męczenie się, zaburzenia snu, bóle głowy, uczucie ściskania głowy. W późniejszym okresie: uczucie stałego zmęczenia, zwłaszcza w godzinach przedpołudniowych, obniżenia nastroju, zaburzenia pamięci, trudności seksualne. Niektórzy identyfikują neurastenię z "chorobą dyrektorską". Przyczynami występowania miały być długotrwałe okresy napięcia, konieczność szybkiego podejmowania decyzji, wyczerpanie pracą zawodową, działalnością społeczna czy polityczną, wyczerpanie, konflikty rodzinne i zawodowe. Dziś często uważa się nerwicę neurasteniczną za postać nerwicy depresyjnej czy lekowej. Rokowanie raczej dobre, zwykle wystarczy okresowy wypoczynek lub zmiana trybu życia. Efekty dają również niewielkie dawki środków uspokajających czy przeciwlękowych. Niekiedy wskazana jest psychoterapia. Prawie nigdy nie jest wskazane leczenie szpitalne.

Nerwice pourazowe: objawy występujące po urazach somatycznych lub psychicznych. W obrazie chorobowym górują objawy wegetatywne, lęk, uczucie zmęczenia, osłabienia. Jeśli nie dołączą się objawy roszczeniowe, mają dobre rokowanie.