Wyprysk

Wyprysk (eczema)

Najczęstsza z chorób alergicznych skóry. W jej patogenezie odgrywa rolę tzw. alergia późna (komórkowa).

Występuje w postaci ostrej, podostrej lub przewlekłej. Zmiany skórne polegają na zaczerwienieniu o obrzęku skóry oraz obecności grudek wysiękowych, pęcherzyków: sączących nadżerek. Podmiotowo - silny świąd. W przypadkach podostrych stan zapalny jest słabiej wyrażony, w chronicznych zaś na plan pierwszy wysuwa się lichenizacja skóry. Rozróżnia się wiele postaci klinicznych wyprysku, z których najczęstsze to:

  • wyprysk zawodowy (eczema professionale),

  • wyprysk polekowy (eczema medicamentosum),

  • wyprysk grzybiczy (eczema mycoticum),

  • wyprysk bakteryjny (eczema microbicum),

  • wyprysk podudzia żylakowego (eczema cruris varicosi).

Natomiast tzw. dziecięcy (eczema infantum) należy do atopowego zapalenia skóry i jest wynikiem odczynu alergicznego, czyli anafilaktycznego.

źródło: Encyklopedyczny Słownik Medyczny


Obecnie wiadomo, że ten sam mechanizm immunologiczny odgrywa rolę w powstawaniu szeregu innych wykwitów skórnych np. plamisto-grudkowych osutek polekowych, czy rumienia trwałego, niemniej eczema jest z tych wszystkich zmian najczęstszą dermatozą i jedyną, która może utrzymywać się latami. Drugą osobliwość wyprysku stanowią substancje uczulające. Są one prawie całkowicie odmienne od będących przyczyną pozostałych chorób alergicznych.

Bywają czasem przyczyną astmy lub nieżytów nosa, ale wyłącznie w warunkach zawodowych, jednak są bardzo rzadkie przypadki.

Inną osobliwością jest obraz kliniczny, choć ten ostatni ma kilka cech wspólnych z atopowym zapaleniem skóry. Oba te schorzenia (wyprysk i AZS) różnią się jednak zasadniczo przebiegiem i umiejscowieniem zmian chorobowych, a także szeregiem odmiennych cech klinicznych. Wreszcie chorzy na wyprysk bardzo rzadko (jedyny wyjątek pod tym względem stanowią nadwrażliwi na nikiel) mają dodatni rodzinny lub osobniczy wywiad w kierunku atopii.

Jest wiadomym, że wyprysk jest chorobą głównie ludzi dorosłych. Dawniej mówiono o eczema infantum, ale te ostatnie zmiany od lat są zaliczane do atopowego zapalenia skóry. W omawianej jednostce wykwitem podstawowym jest grudka wysiękowa, która zazwyczaj przekształca się w drobny pęcherzyk. Po jego pęknięciu powstają nadżerki. Bardzo charakterystyczną cechą jest zlewanie się pojedynczych grudek w większe ogniska rumieniowe (niekiedy bardzo rozległe), w obrębie których nie jest możliwe obserwowanie oddzielnych wykwitów pierwotnych. Można je wówczas stwierdzić tylko przy niedużym nasileniu zmian, bądź też na obwodzie większych ognisk. Oddzielne rozsiane grudki mają rozmiary łebka szpilki i czerwone zabarwienie. Powstające ogniska charakteryzują się odmiennymi kształtami i wielkością. Nieraz – jednak nie zawsze – stanowią one odbicie na skórze całego przedmiotu uczulającego (np. pierścionka), czy jego części. Dawniej względnie często dotyczyło to staniczków lub majteczek, co obecnie w następstwie postępów technologii farbowania zdarza się zupełnie wyjątkowo. Jak wspomniano ogniska wyprysku miewają różne rozmiary. Mogą nawet zajmować skórę całego ciała. Mówimy wówczas o erytrodermii. Nowoczesne metody terapeutyczne sprawiły, jednak że u chorych na wyprysk obserwuje się ją obecnie stosunkowo rzadko i tylko w bardzo zaniedbanych przypadkach, ale dawniej stwierdzano ją znacznie częściej, nieraz w codziennej praktyce dermatologicznej i czasami były mylone z uogólnionymi zapaleniami skóry powstającymi na innym tle.

źródło: Czytelnia medyczna