L – karnityna
L – karnityna
Karnityna jest zbudowana z dwóch aminokwasów (elementów budujących cząsteczki białka naszego organizmu) – metioniny i lizyny. Należą one do grupy aminokwasów niezbędnych, a więc nasz organizm powinien otrzymywać je w wystarczającej ilości wraz z pełnowartościowym pokarmem.
Karnityna występuje w dwóch postaciach: D i L. Aktywna biologicznie jest L-karnityna, natomiast postać D nie oddziałuje na organizm.
Gdzie się znajduje
Mieści się ona głównie w mięśniach szkieletowych i w mięśniu sercowym (98%). Pozostała niewielka ilość znajduje się w wątrobie, nerkach, mózgu oraz innych narządach.
L- karnityna jest wytwarzana w wątrobie. Do jej syntezy (oprócz metioniny i lizyny) potrzebne są także witaminy: B, C, PP, B6 oraz żelazo.
L- karnitynę może też otrzymywać nasz organizm w diecie. Jest ona znaną od dawna naturalną substancją, której źródłem jest mięso. Nazwa karnityny pochodzi od łacińskiego słowa carnis, które znaczy mięso. Pokarmy zwierzęce są bogatym źródłem karnityny, natomiast pokarm roślinny zawiera jej śladowe ilości.
Niektórzy naukowcy zaliczają karnitynę do witamin (ze względu na podobieństwa w mechanizmach działania witamin z grupy B i karnityny), nazywając ją witaminą BT.
L-karnityna jest substancją rozpuszczalną w wodzie i procesy związane z gotowaniem mogą zubożyć jej zawartość w pokarmie.
Jak działa
Badania wykazały, że L- karnityna wykazuje zdolność do obniżania poziomu cholesterolu i trójglicerydów (frakcje tłuszczów). Jest więc związkiem biorącym udział w regulacji poziomu lipidów (tłuszczów) w naszym organizmie.
L- karnityna okazała się być substancją niezbędną w energetycznych przemianach kwasów tłuszczowych. Gdy nasze mięśnie potrzebują energii do wykonywania jakiegoś wysiłku fizycznego, cząsteczki karnityny mają za zadanie wyławiać cząsteczki tłuszczu z krwi i transportować je do wnętrza komórek organizmu, w których kwasy tłuszczowe zostaną przekształcone w energię.
L- karnityna wydaje się też być jednym z czynników wpływających na prawidłowy poziom cukru w organizmie.
Niezwykle ważnym elementem jej działania jest stabilizacja (regulowanie) poziomu jonów potasu w komórkach, która ma wpływ na zwiększenie zdolności naszej tkanki mięśniowej do wykonywania intensywnych wysiłków fizycznych.
Ciekawą cechą L- karnityny jest jej oddziaływanie euforyzujące – poprawiające nastrój.
Skutki niedoboru
Do niedoboru tej substancji może dojść u osób spożywających wyłącznie pokarm roślinny (wegetarianie) lub może być to cecha genetyczna (wrodzona).
Pierwszy raz opisano niedobór L- karnityny u ludzi w roku 1973. U chorych stwierdzono uszkodzenie mięśni szkieletowych, powiększenie mięśnia sercowego, chorobę niedokrwienną serca. U dzieci, u których wykryto genetycznie uwarunkowany niedobór L- karnityny, zauważono osłabienie siły mięśni oraz zmiany w mięśniu sercowym (kardiomiopatię).
Długoterminowe (przez około 6 miesięcy) podawanie u dzieci L- karnityny normalizowało zmiany w układzie sercowo-naczyniowym oraz mięśniowym.
Znamienne jest, że zmniejszoną ilość L- karnityny stwierdza się w mięśniu sercowym u osób, które zmarły z powodu zawału serca.
Wskazania do stosowania
Choroby układu krążenia
Szczególne znaczenie przypisuje się ochronnemu działaniu L- karnityny na mięsień sercowy w chorobie niedokrwiennej. Wykazano jednocześnie, że L- karnityna ma działanie zapobiegawcze w zaburzeniach rytmu serca, między innymi w migotaniu przedsionków spowodowanym niedotlenieniem mięśnia sercowego. Zwiększa siłę skurczu mięśnia sercowego. Zaleca się ją także w zaburzeniu krążenia obwodowego (ręce, stopy).
Zaburzenia gospodarki lipidowej
Podawanie L- karnityny zmniejsza stężenie „złego cholesterolu”, a podnosi stężenie „dobrego” cholesterolu (HDL), dzięki temu zapobiega arteriosklerozie.
Choroby mięśni
Przyjmowanie L- karnityny pomaga ludziom cierpiącym z powodu osłabienia siły mięśniowej, w zespołach zmęczenia.
Cukrzyca
L- karnityna znalazła zastosowanie w leczeniu uszkodzenia mięśni w wyniku cukrzycy.
Zaburzenia metaboliczne (otyłość)
L- karnityna przyspiesza odchudzanie, ułatwia utrzymanie niskiego poziomu tkanki tłuszczowej, zapobiega powstawaniu otyłości, uczestniczy bowiem w zamianie tłuszczu zapasowego w energię.
Uprawianie sportu
Substancja ta jest polecana sportowcom, ponieważ zażywanie jej umożliwia przedłużenie okresów intensywnego treningu i wykonywanie dużych wysiłków fizycznych. Wskutek długotrwałego treningu w organizmie sportowców może dojść do spadku stężenia karnityny, dlatego przy czynnym uprawianiu sportu zaleca się przyjmowanie L- karnityny, aby zapobiec jej niedoborowi.
Niepłodność
Wykazano, że L-karnityna zwiększa ruchliwość plemników, znalazła więc zastosowanie w leczeniu niepłodności męskiej spowodowanej słabą ruchliwością plemników.
Osłabiony układ odpornościowy
Jest ona używana w onkologii jako lek pomocniczy zmniejszający liczbę powikłań po immunoterapii raka – interleukiną 2. Pacjentom chorym na AIDS podawano L- karnitynę w celu poprawy funkcjonowania osłabionego układu odpornościowego.
Centralny układ nerwowy
Badania kliniczne wykazały dobroczynne działanie L- karnityny u osób z chorobą Alzheimera. Po jej podawaniu zauważono u chorych między innymi poprawę zapamiętywania, możliwość skupiania uwagi na wykonywanych czynnościach. U starszych pacjentów po terapii L- karnityną stwierdzono poprawę zdolności ruchowych i koncentracji. U młodych osób z zahamowaniami umysłowymi, długotrwałe podawanie tej substancji powoduje zwiększoną zdolność do uczenia się, poprawia refleks.
Wykazano również korzystne działanie L- karnityny w leczeniu depresji, szczególnie u osób w starszym wieku. Jednym z klinicznych wskazań do stosowania L- karnityny jest podawanie preparatu chorym z zespołem Downa.
L-karnityna nie wykazuje działań niepożądanych zarówno u osób zdrowych, jak i chorych. Ciekawą cechą L-karnityny jest jej oddziaływanie euforyzujące – poprawiające nastrój.
W Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie oznacza się stężenie L- karnityny w surowicy krwi metodą enzymatyczną.
Normy:
L- karnityna wolna – 35-70 mikromol/l
L- karnityna całkowita – 42-85 mikromol/l
art. użytkownika forum
Skutki niedoboru karnityny
osłabienie lub zaniki mięśni szkieletowych (miopatia)
niewydolność mięśnia sercowego (kardiomiopatia)
Zastosowanie lecznicze karnityny
niewydolność krążenia
choroba wieńcowa
kardiotoksyczne działanie leków onkologicznych
miażdżyca naczyń obwodowych
uszkodzenia mięśni
dializoterapia
pomocniczo w leczeniu otyłości
pomocniczo w leczeniu zaburzeń lipidowych
pomocniczo w chorobie Alzheimera
pomocniczo w AIDS
