Jak sprawdzić tarczycę

Chcąc sprawdzić jak funkcjonuje nasza tarczyca, poznać o niej całą prawdę, należy wykonać wiele specjalistycznych badań.

Pełny komplet badań pozwoli bezsprzecznie potwierdzić diagnozę.

Badanie krwi

Po pierwsze należy wykonać badanie surowicy krwi, które oznaczy poziom hormonów tarczycy:

• tyroksyna - T4

• trójjodotyronina - T3

oraz przysadki mózgowej:

• tyreotropiny - TSH

Krew nie musi być pobierana na czczo. Poziom hormonów pokazuje nam czy gruczoł produkuje prawidłową ich ilość i czy dociera do niego hormon z przysadki. Badanie jest pomocne w rozpoznaniu czy mamy do czynienia z nadczynnością czy też niedoczynnością tarczycy.

Wartości prawidłowe:

TSH 0,3 do 3,5 mj/l. Stężenie TSH poniżej 0,1 mj/l oznacza nadczynność tarczycy. Powyżej 3,5 mj/l - niedoczynność.

Diagnozę tę można potwierdzić testem TRH (tyreoliberyna). To neurohormon wytwarzany w podwzgórzu, który uwalnia TSH z przysadki mózgowej.

Poprawne wartości dla T4 to: 5,0 do 12,0 µg/dl.

Czynność wydzielniczą gruczołu można zbadać dokładniej, oznaczając stężenie tzw. wolnej tyroksyny - FT4. Prawidłowe stężenie to: 0,8 do 1,8 ng/dl.

T3 jest oznaczana w surowicy krwi. Dokładniejszy wynik otrzymuje się po zbadaniu wolnej T3. Prawidłowe wartości dla T3 to: 0,7 do 1,8 µg/dl, a dla FT3 - 2,5 do 6,0 ng/dl.

Rentgen klatki piersiowej

Pozwala stwierdzić, czy gruczoł rozrasta się do wewnątrz i tworzy wole zamostkowe. Informuje, czy uciska tchawicę oraz przełyk.

Scyntygrafia czyli radioizotopowe badanie tarczycy

Wykorzystuje izotopy promieniotwórcze. Są to najczęściej technet lub jod radioaktywny.

To podstawowe badanie pomocnicze w rozpoznaniu gruczolaka toksycznego gruczołu tarczycy. Choremu podaje się do spożycia

50-100 mc ¹³¹J (izotop promieniotwórczego jodu), a po dobie rejestruje się na scyntygramie (mapie scyntygraficznej) gruczołu tarczowego promieniowanie gamma pochodzące z jodu nagromadzonego w jej miąższu. Obecność gruczołu objawia się polem zagęszczonej intensywności promieniowania. Obecność gruczolaka nieaktywnego lub --> raka gruczołu tarczowego uwidacznia się pośrednio obszarem osłabionego, lub nawet nie występującego promieniowania (tzw. guzek zimny).

Jeśli są w niej guzki, izotop wchłania się nierównomiernie. Cały jod wychwycą guzki gorące. To one są przyczyną nadczynności. Guzki zimne nie produkują hormonów, nie wchłaniają jodu.

Lekarz ogląda gruczoł przez urządzenie nazywane gammakamerą. Na monitorze widzi kolorowe miejsca, które pochłonęły radioaktywny jod i miejsca, które go nie zaabsorbowały.

Celem badania jest ustalenie położenia i wielkości wola oraz określenie charakteru guzków (zgrubień) na jego powierzchni. Guzki niegromadzące radioizotopu są "zimne" i mogą świadczyć o niebezpieczeństwie zmian nowotworowych. Guzki "gorące", które gromadzą znacznik, mogą sugerować nadczynność tarczycy.

Badania nie mogą robić kobiety w ciąży i karmiące piersią.

USG tarczycy

Polega na badaniu tarczycy głowicą wysyłającą ultradźwięki, które „rysują” na ekranie monitora obraz jej wnętrza. Widać, jaka jest wielkość gruczołu i czy są w nim guzki. Można wykryć nawet 2-milimetrowe zmiany, ale nie można stwierdzić, czy są łagodne, czy złośliwe. Lekarz bada też m.in. węzły chłonne w okolicy mostka i żuchwy.

Badanie pozwala również ocenić echogenność tarczycy. Jeżeli gruczoł jest zdrowy, jest ona jednakowa na całych płatach. Gdy fragment płata ma wyższą echogenność, można się spodziewać guzków i zwapnień, jeśli niższą - guzków, torbieli lub powiększonych naczyń. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać.

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC)

Dzięki niej można pobrać fragment chorej tkanki do badania histologicznego. Biopsję wykonuje się przy użyciu specjalnej igły, którą wkłuwa się w gruczoł, a następnie za pomocą strzykawki pobiera tkankę. Nie jest to zabieg bolesny ani niebezpieczny. Pozwala ustalić charakter ewentualnych zmian nowotworowych i w przypadku raka rozpocząć jak najszybsze leczenie.

Gdy brakuje jodu, tarczyca produkuje zwiększoną ilość hormonu T3, ale i tak wydaje się jej, że hormonów w surowicy jest zbyt mało. Informuje więc o tym przysadkę, a ta wydziela tyreotropinę mobilizującą komórki tarczycy do zwiększonej produkcji. W ten sposób gruczoł rośnie i mechanizm sprzężenia zwrotnego sam się niekorzystnie napędza. Leczenie chorób tarczycy jest więc trudnym balansowaniem po linie, której nie można w nieodpowiedni sposób naciągnąć w żadną stronę. Subtelna równowaga między przysadką, tarczycą i hormonami krążącymi w krwiobiegu musi przez cały czas być zachowana. Możesz temu pomóc odpowiednią dietą i spędzaniem wakacji nad morzem, bo tylko w ten naturalny sposób dostarczysz tarczycy odpowiednią ilość jodu.

Poziom jodu w moczu

Sprawdza się przy diagnozie wola. Przez dobę zbiera się mocz. Rano małą część daje się do analizy z informacją, ile było go w ciągu doby. Stężenie jodu poniżej 50 µg/l wskazuje na niedobór. Norma wynosi 100 µg/l.

Jodochwytność

Badanie pozwala określić, ile jodu wychwytuje tarczyca z powietrza i jedzenia. Przeprowadza się je przed planowanym leczeniem jodem promieniotwórczym, ponieważ w przypadku niskiej jodochwytności nie dałoby ono żadnego efektu. Badanie jest proste i bezpieczne. Połyka się kapsułkę z jodem i po kilku godzinach lekarz za pomocą specjalnego licznika lub gammakamery mierzy ilość zgromadzonego w tarczycy jodu. Powtórnie czyni się to po upływie doby.

źródło: Medyczny słownik encyklopedyczny, Poradnik zdrowie