Przyprawy trawienne

Pomimo, że są przez nas spożywane w znikomej ilości są nieodzowne do prawidłowego trawienia. W dużej mierze od tego zależy nasze zdrowie. W większości zawierają one olejki eteryczne stanowiące czynnik leczniczy, który stymuluje wydzielanie soków trawiennych.

Działają zatem podobnie jak katalizator w reakcji chemicznej. Smakowe wartości ziół wydają się być sprawą drugorzędną wobec ich roli w przyswajaniu składników pokarmowych, w tym w szczególności witamin z grupy B, C i D (leczenia awitaminozy) oraz w konsumpcji potraw ciężkostrawnych, a wartościowych i potrzebnych dla organizmu. Przyprawy należy dodawać pod koniec gotowania lub po ugotowaniu (np. kminek, majeranek). Przedawkowanie ziół nie jest szkodliwe za wyjątkiem soli, cukru, octu. przyprawy powinny być przechowywane w szczelnie zamkniętych naczyniach: zioła do 2 lat (wg wielu zielarzy zioła posiadają swoje wartości jedynie do roku. - przyp. z Apteki Bonifratrów, ojca Grande), nasiona zaś do 3 lat a korzenie do 6 lat.

Przyprawy zwiększające przyswajalność witamin z grupy B

Do baraniny - czosnek, jałowiec, liść bobkowy.
Do cebuli - (pieprz!), kminek, majeranek.
Do grochu i fasoli - kminek, majeranek, śliwki suszone, cząber, jałowiec.
Do kapusty - jałowiec, pieprz, kminek.
Do konserw - musztarda.
Do mięs i drobiu - cebula z pieprzem, jałowiec, bazylia, majeranek, czosnek oraz chrzan.
Do pieczywa razowego - kminek, czarnuszka.
Do rosołu - tymianek, bazylia, lubczyk.
Do ryb - chrzan, cząber, bazylia, majeranek.
Do serów i wędlin - papryka, kozieradka, kminek, czubrica (cząber).
Do sosów - jałowiec, śliwki suszone, cząber, pietruszka, koper, tymianek, lubczyk.

Zwiększające przyswajalność witaminy C

Do surówek - estragon, pieprz, papryka, cebula, koper. Korzystniej jest dosładzać miodem niż cukrem, można dodawać śmietanę ale nie dodawać tłuszczy (oleju - co kłoci się ze zdrową dietą śródziemnomorską).

Mlekopędne oraz zwiększające przyswajalność witaminy D

kminek, koper, anyż, czarnuszka, których bardzo korzystne jest spożywanie w czasie ciąży i karmienia. Dzieci karmione piersią nie maja wówczas kłopotów trawiennych.

Pomagają uniknąć wzdęć i rozsadzania

Kminek, majeranek, pieprz tak ziołowy jak i prawdziwy, cząber, papryka, estragon, gorczyca biała, kolendra.

Coś na zaparcia - Rada Ojców Bonifratrów

Ojcowie Bonifratrzy nie łączyli zaparć z brakiem błonnika, ale z niedoborem witamin A i C. Jednak receptę mają podobną jak współczesna medycyna: wykluczyć poważniejszą chorobę, jeść więcej śliwek, siemienia lnianego i pić tran. Tran, czyli kwasy omega 3, zawierają duże ilości witaminy A.

Zalecali też mieszankę ziołową:

Koszyczek rumianku 100g
Ziele dziurawca 50g
Kora kruszyny 50g
Korzeń lukrecji 50g
Korzeń prawoślazu 50g
Liść mięty pieprzowej 50g
Ziele krwawnika 50g
Owoc anyżu 50g

Zioła zmieszać, wsypać łyżeczkę na szklankę wrzątku, naparzać pod przykryciem 30 minut, przecedzić i pić gorące rano i przed spaniem.

Ojcowie bonifratrzy zalecają też pić wieczorem kwaśne mleko (w dzisiejszych warunkach mogą to być naturalne kefiry i jogurty), zjeść kilka jabłek; unikać słodyczy.

Źródło: "Zielnik klasztorny Ojców Bonifratrów", Comes, Warszawa 1992