Zalantza bat argitzeko eskatu digute. Aurretik aipatu genuen, baina horratx berriro!

JOAN BEHAR DUT ala JOAN BEHAR NAIZ?

Euskaltzaindiaren arabera, BIAK DIRA ZUZENAK. Hau da, biak erabiltzen dira euskalkietan, baina euskara baturako hau hobesten du:

- Lanera joan BEHAR DUT.

1/ Behar izan aditzarekin batera doan beste aditza NOR-NORK sailekoa denean, ez dago zalantzarik (inpertsonala edo pasiboa ez bada, edun aditz laguntzailea erabiltzen da):

• Auto berria erosi behar dute. / Auto berriak erosi behar dituzte.

• Lehenbailehen aldatu behar ditugu ohiturak, bestela...

• Biharko konpondu behar nioke ordenagailua.

2/ Aditza NOR sailekoa denean, berriz, bi jokabide izan dira hiztun eta idazle euskaldunon artean. Jokabide hedatuena edun aditza erabiltzekoa da, baina izan laguntzailea ere erabilia izan da eta erabilia da lehenagoko eta gaur egungo testuetan, ia Euskal Herri osoan:

• Aitari bazkaria eramatera joan behar zuen gero. / Aitari bazkaria eramatera joan behar zen gero.

• Garaiz heldu behar dugu etxera, bihar oso goiz altxatu behar dugu eta. / Garaiz heldu behar gara etxera, bihar oso goiz altxatu behar gara eta.

Euskaltzaindiak arau bat atera zuen auzi honen gainean: 113. araua

Irale eta Ehulku

Pasartea

Gaur esfortzu txiki bat egingo dugu Txomin Agirreren Garoa irakurtzeko.

1912an argitaratu zen, eta gipuzkeraz dago idatzia.

"Ta anima berdineko gizadiak aisa billatzen dute batak bestea, naiz

ta gorputzez alkarren antzik ez euki . Norbaiten adiskide izateko

etzaio gorputzari ainbeste begiratzen, gorputzaren zerzeladak zer

ikusirik eztaukate . Argala izan edo lodia, sudur luzea edo sudur

motza, lerdena edo korkoxa, eztigu batere ajola . Gure uste, gogo ta

iritzikoa izan dedilla ta edozein dator ongi, edozein da era erako

adiskide . Eztakusgu, edonun ta edonoiz, nola inguratzen diran

gorriak gorrietara, zuriak zuriakana, txoroak txorakerira, elizkoiak

elizaruntz, mutillak eta neskatxak, zarrak eta gazteak, goikoak eta

bekoak, bakoitza bere aldratxoan, bakoitza beretarrakin, bano andi

ta txiki, makal ta indartsu, iaio ta itxusi danak pilla ta moltso

batean? Zerk inguratu ditu? Gorputzaren egokitasunak ez, animarenak:

animak dira alkarren antzekoak, animak alkarren aide" (Garoa,276. or.).

Garoa

Txomin Agirre