ZERTAZ

Edozein GAIZ hitz egitea, edo

Edozein GAIEZ hitz egitea? : Edozein GAIEZ hitz egitea

Hainbat GAUZATAZ hitz egiten dugu edo

Hainbat GAUZAZ hitz egiten dugu? : Hainbat GAUZAZ hitz egiten dugu?

Bai zenbait eta bai hainbat ondoan duten hitzak mugagabean egon ohi dira. Beraz, bi adibide horietan zertaz kasuko mugagabea erabili behar da.

Hona hemen nola osatzen den:

alaba > alabaZ, eta ez alabaTAZ

seme > semeZ, eta ez semeTAZ

ilun > iluneZ, eta ez iluneTAZ

Ikusten den bezala, aski da hitzari -z eranstea bokalez bukatua bada, eta -ez eranstea kontsonantez bukatua bada. Nolanahi ere, bada salbuespenik: gau hitza eta diptongoz bukaturiko hitz silababakarrak.

gau > gauEZ

gai > gaiEZ

dei > deiEZ

MUGAGABEARI BURUZKO ARIKETAK EGIN NAHI BADITUZUE: http://euskaljakintza.com/ariketak/deklinabide/mugagabea_1.htm

Mikroipuina

Nire etxeko ataria

Igande arratsalde euritsu eta aspertu batean,

leihotik begira jarri nintzen. Korrika zetorren

neska batek atentzioa deitu zidan. Ez dakit

ongi zergatik baino larrituta zegoela ematen

zuen. Nire atarian sartu zenez nora joanen ote

zen pentsatzen hasi nintzen. Bigarren pisuko

gazte zaratatsuenera agian? Edo laugarrenean

bizi den amona hiztunarenera? Ez, lau katurekin

bizi den andre bakarti eta misteriotsuaren

etxera seguraski. Hori pentsatzen ari nintzela,

bat-batean nire etxeko txirrina jo zuen. Harrituta

ateko zulotik begiratu nuen eta neska

hura nire atearen parean zegoen: neska ezezagun

bat atean, korrika etortzea… Zerbait

arraro sentitu nuen une horretan. Ez nintzen

irekitzen ausartu, beldur nintzen.

Amaia Aierdi Mariñelarena

Oso ohikoa da gaur ikusiko dugun akatsa. Marrazkian duzue adibide garbia:

*BESTEETAZ ARDURATZEA DA

BESTEEZ ARDURATZEA DA

-TAZ kasu-marka galdetzaile, erakusle edo pertsona-izenordainak ez diren hitzekin erabiltzean datza akatsa. Adibidez:

*MikelETAZ hitz egiten ari gara. MikelEZ hitz egiten ari gara

*BegoTAZ orioitu naiz. BegoZ oroitu naiz.

Beste gai* batETAZ mintzatu gara. Beste gai batEZ mintzatu gara.

Beste hainbeste gertatzen da pluralarekin ere. Izan ere, zenbait hiztunek pluralean –ETAZ erabiltzeko joera dute. Adibidez:

Zer pentsatzen duzu *irakasleETAZ? Zer pentsatzen duzu *irakasleEZ?

Nortaz ari zara? *LagunETAZ Nortaz ari zara? LagunEZ

Ni ez naiz *politikoETAZ fio. Ni ez naiz politikariEZ fio

Euskal Gramatika Osoa

Ilari Zubiri / Entzi Zubiri

Hala ere, hau ez da kritika moduan hartu behar.

Beti esaten dugun moduan, euskara erabili behar dugu, eta akatsetatik ikasi.

Artikulua

Joxe Luix Beasain Barberua ardi artean jaio zen eta ardi giroan igaro ditu bere bizitzako momentu gehienak. Aitona artzaina, aita artzaina eta bera ere artzain ibilia baita Hernaniko Ereñotzu auzoan, Urumeako bailaran.

Soinu bat, ardi bat

Beasainek 95 ardi izan zituen eta haien herenak, 30 inguruk, zuten zintzarria. Zein ardiri jarri erabakia “formaren arabera edo ardiaren izateko eraren arabera” hartzen zuen. “Artzain bakoitzaren burutazioak izaten hituen: ardi honek muturra kurbatua zuela, hau txikiagoa zela…” artzainak berak erabakitzen zuen nori jarri. Ardi bakoitza ezagutzen zuen moduan, ardi bakoitzak bere izena zuen bezala, jakiten zuen zintzarri bakoitzaren soinua zein ardiri zegokion. “Ikusi nahiz ez ikusi, zakar artean edo garopean ibiltzen hituen sasi-ardiak eta zintzarri soinuarekin jakiten genian ‘holako ardi han zegok’”.

Artzainaren belarri finek ondo asko ezberdintzen baitute bere artaldeko zintzarri bakoitza. “Eta oraindik ere ezagutuko nitian”. Bere ardiekin batera, bailara berean ibiltzen ziren beste artzainen zintzarriak ere ezagutuko lituzkeen galdetuta barrez erantzun digu: “Bereiziko ez nitian ba! Aditzea nahikoa izaten nian!”. Gogoan du Beasainek oraindik ere Oiartzun inguruan mendian zintzarria aurkitu zuenekoa. Aitajauna oiartzuarra zuen eta hari erakutsi zion. Aitajaunak zintzarria astindu, soinua entzun eta ez omen zuen dudarik egin: “Hau halako baserrikoa duk”. Begira geratu gatzaizkio Beasaini. Ulertu du barruan dugun galdera: “Eta zintzarria beste artzain bati lapurtuz gero, kontuz, e? Hire ardiari jartzen badiok segituan ezagutuko dik!” esanez bukatu du kontakizuna.

IÑAKI SANZ-AZKUE

Zarata ala musika? Argia

2017ko uztailaren 2a