JOATEN, JOANEZ, JOANDA

Modua edo bidea adierazteko JOANDA (JOANIK) edo JOANEZ formak erabili behar dira. Nahiko antzekoak dira biak, baina desberdintasunen bat badute:

JOANDA erabiltzen bada, denbora azpimarratzen da (“joan eta gero”)

JOANEZ erabiliz, ordea, modua (“nola?”):

Plazatik eskuinera joanda, eliza ikusiko duzu.

Plazatik eskuinera joaten, eliza ikusiko duzu. (okerra)

Kontuz! Azken forma horiek ez dute inoiz adierazten esaldi nagusian azaltzen den ekintzaren ondoko gertakaririk. Erabilera horiek (adibidez, *"Pariseko unibertsitatera joan zen, asko ikasiz") gaztelania traketsaren itzulpen traketsak baino ez dira.

Adibideak:

Nola gainditu dudan? Ba, asko ikasten!(okerra)

Nola gainditu dudan? Ba, asko ikasiz!

Nola gainditu dudan? Ba, asko ikasita!

Pastilla hauek hartzen berehala loak hartuko zaitu.(okerra)

Pastilla hauek hartuta berehala loak hartuko zaitu.

Horrenbeste pastel jaten lodituko zara. (okerra)

Horrenbeste pastel janda lodituko zara.

Irakurtzen asko ikasten da.(okerra)

Irakurriz asko ikasten da.

Ariketak HEMEN

Poesia

Tipo ikaragarria zen

Tipo ikaragarria zen aitona Anbrosio,

pertsonaje bat hura ere.

Aurkitzen nuen eta esaten zidan:

«Alde egin behar dek hemendik.

Hilabete batean ikasiko dek

hemen hamar urtetan baino gehiago».

Hamalau urte neuzkan.

Eta berak, asmatu balu bezala:

«Hamabost urte egindakoan,

orduan alde egin behar dek etxetik.

Biaje iniziatikoa izango dek hiretzat».

Hau esanda triste antza geratzen zen.

Niri barruan eztanda egiten zidan hitz hark:

Biaje iniziatikoa.

Neure buruari errepikatzen nion:

Biaje iniziatikoa.

Non ikasi ote zuen aitona Anbrosiok hitz hura?

Ez nekien bere esanahirik

baina ulertzen nion zentzua,

eta nire bidaia prestatu egin nuen.

Etxean bagenuen moto bat,

eta harekin emango nion itzulia

Iberiar penintsulari, itsasertzetik beti.

Libreta bat eramango nuen idazteko.

«Noiz joan behar dek?»,

galdetzen zidan Anbrosiok beti,

berak ere bidaia honekin amets egingo balu bezala.

Nik bidaia ahazten nuen bakoitzean,

Anbrosioren interesak berpiztu egiten zidan.

Ordea, ezin nuen lagunik aurkitu,

eta asmoa atzendu egin zitzaidan.

Urteak pasa egin ziren eta Anbrosio oso gaixotu.

Bisita egiten nionean beti errepikatzen zidan:

«Alde egin behar dek hemendik,

eta gero etorri neri kontatzera.

Denek nahiko ditek hirekin hitz egin,

baina hi neregana etorri».

Azken bisitan larri zegoen:

«Neuk lehenago joan beharko diat!».

Eta hitzik gabe geratu zen,

haren bidaiak ez zeukalako definiziorik.

Urteak daramatzat geroztik

biaje iniziatikoa egin nahian,

berandu izan baino lehen.

Zor diot Anbrosiori, eta zor diot neure buruari.

Pako Aristi