ADITZ ASPEKTUA

aditzaren aspektua eta kalkoak (II)

d) Ez da egokia ‘geroaldi historikoa’ delakoa erabiltzea, iraganean ari delarik. Aspektu burutua dagokie horrelakoei euskaraz:

?Hurrengo urtean elkarte bat sortuko du, eta, laster, lehendakari-kargura iristen da

Hurrengo urtean elkarte bat sortu (zuen), eta, laster, lehendakari-kargura iritsi zen

?Garai hartan Urruñan bizi zen gurasoekin; handik gutxira Beskoitzera esposatuko da

Garai hartan Urruñan bizi zen gurasoekin; handik gutxira Beskoitzera esposatu zen

e) Mesedeak-eta eskatzean, desegokia da ahalera erabiltzea, aspektu gertakizuna erabili beharrean:

*Ireki diezadakezu? Irekiko didazu?

*Eman diezagukezue giltza, mesedez? Emango (al) diguzue giltza?). (→ ahalera eta kalkoak)

f) Aspektuaren esparrukoak ez badira ere, berariaz aipatzekoak dira honako kalko hauek:

*Gustatuko zitzaidan Kubara joatea

Gustatuko litzaidake Kubara joatea

*Oraintxe bertan txuleta eder bat jango nuen

Oraintxe bertan txuleta eder bat jango nuke

(→ iragan-geroa aditzaldia)

*Azkenik, esan, jokalariek... Azkenik, esan beharra dago…

(→ esan)

Euskara batuaren eskuliburua (moldatua)

Artikulua

Nazario lehenengo lerroko ikasmahaietako batean eseri zen, maisuaren aurrez aurre.

- Zenbat urte dituzu?

- Hamahiru.

- Hamahiru urte dituzu eta ez duzu behin ere pentsatu idazten eta irakurtzen ikastea?

- Honoratok bokalak irakatsi dizkit: a-e-i-o-u. Kontsonanteren bat ere bai. Hitz batzuk ere ikasi ditut: agua, vino… Izebak, berriz, milaraino kontatzen irakatsi zidan: aitzur bat, bi aitzur, hiru aitzur, lau aitzur…

- Nahikoa-nahikoa. Baina jakin al daiteke zergatik erabiltzen dituzun aitzurrak kontatzeko?

- Sagarrekin ere konta dezaket: sagar bat, bi sagar…

- Eta zergatik ez bat, bi, hiru, lau…?

- Hiru aitzur hiru aitzur dira, eta hiru sagar hiru sagar, baina hiru, horrela… apellidurik gabe, ez da ezer.

Joan Mari IRIGOIEN, Bestea da Mundua. Orbetarrak I. ELKAR, 2008. 210-211 orr.