–ERA, –KETA, -ZIO –MEN -PEN

Noiz erantsi –ERA,

Noiz erantsi –KETA, -ZIO

Noiz erantsi –MEN -PEN

Aditzak adierazten duen horren 'gertatzea' adierazten duten atzizkiek

sortzen dizkigute buru-hausterik larrienetakoak. Noiz erantsi -era,

noiz -keta edo noiz -men/-pen? Zaila da galdera honi asebeteko erantzuna ematea; ikerketa teoriko sakonagoak beharko ditugu horretara iritsiko

bagara.

Nolanahi ere, hiru gomendio eman daitezke argi apurren bat egin

dezaketenak:

1. -zio atzizkia (euskal oinarriei erantsirik ere aurki dezakeguna

amorrazio, burutazio, asmazio, segizio... ) onartu eta bultzatu maileguetan.

Ez dugu uste instalakuntza, integrapen eta ebaluaketa esanez ezer irabazten dugunik; hobe genuke instalazio eta integrazio onartzea, Hegoaldean behintzat.

2. -tze/-te edozein aditzoinek har dezakeen atzizkia dela gogorarazi,

eta batzuetan baliagarri gerta dakigukeela: lanaren beteketa edo betepena

baino askoz samurragoa litzateke lanaren betetzea gaztelerazko

"cumplimiento" adierazteko. (Izen balioan gogoratu, nahi eta ez, aurretik

genitiboa eskatzen duela).

3. Nor motako aditzekin, hau da, da laguntzailea hartzen dutenekin,

-era edo -tze atzizkiak erabiltzea gomendatzen du batzordeak, aditzak

adierazten duenaren gertatzea edo gauzatzea adierazi nahi denean.

Hobe bihotzaren geldiera/gelditzea, bihotzaren geldiketa baino (perpaus egitura ere, jokatugabea nahiz jokatugabea, beste batzuetan oso egokia izan daitekeela ahantzi gabe, bihotza gelditzea, bihotza gelditu zitzaion).

Edo Titanic-en hondoratzea hobe, Titanic-en hondoraketa baino. Bide beretik, damutze edo damuera hobetsiko genuke, eta ez damuketa.

http://www.euskaltzaindia.net/dok/euskera/49996.pdf

Artikulua

Uraren zikloa

Lasaigarria da elurraren zuria. Elurra garbia da hemen, ia itsutzeraino. Inola ere zikindu ezin den izara garbitu berriaren antzera besarkatzen ditu espaloiaren izkinak, zelaiko belarraren gainean pausatzen da, goxo, zuhaitzentzat propio utzitako hutsune perfektuak ahaztu gabe. Urtxintxen oin txikiek ere osatzen dute koadroa, oinatz txiki perfektuekin marrazten baitute zuhaitz batetik besterainoko bidea, eta pof! desagertzen dira gero, aingeru batek lurretik desagerraraziko balitu nola. Bihurrikeria bat egin berri duen umetxoak kristalezko begiekin begiratzen didanean bezala, halaxe sentiarazten nau elur geruza ukigabeak. Nola ez dizkiot barkatuko, ba, hotz zorrotza eta bost galtzerdi pare eraman beharra, trukean laztantzen banau hain goxo bere maluta izoztuekin, margotzen badu nire mundua lasaitasunez. Elurraren hotza goxoa da, ez zaitu inbaditzen hezurretaraino, ez zaitu behartzen aterkia eramatera gero haize bolada batekin suntsitzeko. Elurraren hotzak aurpegia tenkatzen dizu hasieran, ezpainak zartatzen dizkizu asko jota, baina asmo onez egiten du. Muskuluak zurruntzen badizkizu da atentzioa deitzeko, berari bakarrik begira diezaiozun.

Izotza heldu distantea da, negozio-gizon boteretsua; gutxitan tokatzen zaizu parean, baina datorrenean badakizu kontu serioek dakartela. Garrangak edo gorbatak, biak dira hotzaren seinale. Euria, aldiz, nerabe ezegonkorra da, haserretzen denean dena buruz behera utz dezakeena. Blai eginda utz zaitzakeena hezurretaraino sartzen bazaizu, hotzikarak eragiten dituena baita etxera sartu ostean ere. Elurra umetxo inuzentea da, purua, asmo txarrik gabekoa. Esku pottoloz laztantzen zaituena egun hotzetan, ez zaituena ulertzen baina nolabait entzuten ari zaizula dirudiena. Hori da, hein handi batean, elurrak duen xarma: eramaten gaituela bueltan gure haurtzarora, ilusiora; arazorik gabeko garai haietara, non leihotik elur maluta txiki bat ikusi orduko gainerako guztia ahazten genuen: ez lanik, ez betebeharrik, jolastea besterik ez.

Oreztak

Maria Oses