SENTIPENAK

Gaur aztertuko dugu sentipenak nola adierazi:

GOSE NAIZ

Euskaraz, sentipenak adierazteko, IZAN aditza erabili ohi da. Hona hemen esapiderik ohikoenak:

Gose izan

Egarri izan

Hotz izan

Bero izan

Beldur izan

Lotsa izan

Ohar zaitez IZAN aditzarekin doan hitza mugagabean doala, hau da, artikulurik gabe. Ikus dezagun zenbait adibide:

Gose naiz, goazen zeozer jatera.

Umeak egarri dira.

Beldur bazara, ez etorri.

HOTZAK NAGO

Badago sentipenak adierazteko beste forma bat: sentipena adierazten duen hitzak NORK kasuaren singularreko marka hartzen du eta EGON aditzaz erabiltzen da.

Itxi leihoa, hotzak nago eta

Beroak zaude, ala? Bai, izerditan nago

Hotzak hilda nago

LOGURA NAIZ

Zenbait sentipen adierazteko –gura atzizkiaren bitartez eratutako hitzez baliatzen gara.

Logura (ohera noa, logura naiz eta)

Txizagura (Non dago komuna? Txizagura naiz eta)

Azkura (Jertse honek azkura ematen dit)

Barregura (Horrek barregura ematen dit)

Negargura (A ze tristura! Negargura naiz!)

Ikusgura (esan didate oso pelikula ona dela eta ikusgura naiz)

Zenbait lekutan –gura atzizkiaren ordez –gale atzizkiaz baliatzen dira. Adibidez: Logale, botagale, goragale…

Bestalde, premiatasuna adierazi nahi denean, -larri atzizkia erabiltzen da: txizalarri…

BURUKO MINA DAUKAT

Egitura hau mina adierazteko erabiltzen da eta dagokion gorputz-atala NONGO kasuan deklinatu eta jarraian mina jarriz eratzen da. Euskalkien arabera EDUKI ala UKAN aditzarekin erabiltzen da.

Non daukazu mina?

Nongo mina daukazu?

Tripako mina daukat

Begietako mina daukat

Ez nago ezertarako, buruko minez nago

Min hartu dut eskuan

Kontuz! Min hartuko duzu!

www.santurtzieus.com

Poesia

Miraria gauzatu da berriro:

ezin ederragoak dira

etxeko leihoetatik ikusten diren

zuhaitz loratu berriak

eta garrantzi handikoak

poesia baino

askoz garrantzitsuagoak noski

esan ala ez esan

idatzi ala ez idatzi

halaxe da eta esanda dago guztia

pozik nago udaberria heldu delako

eta besterik ez

kontsolamendu handia baita

ulertu nahi ez duenarentzat

ulertu ahal duenarentzat

ulertzeko beharra duenarentzat

eta hitz hauek ez dute inporta

lore zuriak, lore zuriak...

Argia, Lurra, zuhaitza, zerua

Jon Gerediaga