Heel pain

Heel pain

Differential diagnosis

Subcalcaneal pain syndrome : พบบ่อยสุด เกิดจากการเสื่อมของ plantar fascia และการอักเสบของ repetitive microtrauma นอกจากการอักเสบของจุดเริ่มต้นของ plantar fascia แล้วยังก่อให้เกิดการอักเสบบริเวณไกล้เคียง เช่น medial calcaneal nerve เป็นต้น อาการเจ็บมักอยู่บริเวณหน้าต่อ medial calcaneal tubercle 1-2 เซนติเมตร

Isolate plantar fasciitis : อาการเจ็บอยู่กลางฝ่าเท้า การทำ dorsiflexion ของนิ้วเท้าจะทำให้เกิดอาการเจ็บมากขึ้น ภาวะนี้ต้องแยกจาก partial หรือ complete rupture ของ plantar fascia นอกจากนี้ flexor hallucis longus tendinitis ก็มีอาการคล้ายกันได้

Nerve entrapment : เส้นประสาทที่มาเลี้ยงบริเวณส้นเท้าเป็นแขนงของ posterior tibial nerve เช่น nerve to abductor digiti quinti, medial calcaneal nerve อาจถูกกดรัดได้ในบริเวณต่างๆ ทำให้เกิดอาการเจ็บส้นเท้าร่วมกับความผิดปกติทางระบบประสาทโดยเฉพาะความรู้สึกตามแนวของเส้นประสาทนั้น การเคาะ หรือการกดบริเวณที่น่าสงสัย เช่น tarsal tunnel แล้วเกิดความรู้สึกเจ็บร้าวไปตามแนวเส้นประสารท หรือการทำ nerve conduction test จะช่วยในการวินิจฉัยได้

Painful heel pain : เป็นภาวะที่พบได้ไม่บ่อยนัก อาการเจ็บมักอยู่บริเวณกลางสันเท้า(fat pad) สาเหตุไม่ทราบชัดเจน แต่คาดว่าอาจเกิดจากการเสื่อมของ fat pad ตามอายุขัยทำให้ความยืดหยุ่นลดลง หรือ การได้รับแรงกระแทกที่เกินกว่า fat pad จะรับได้ทำให้เกิดการอักเสบ

Calcaneous spur : สันนิษฐานว่าเกิดจากการดึงรั้งมากๆของ plantar fascia และ intrinsic muscle ของเท้า ทำให้เกิด microtrauma ,perioatitis และเกิด calcification ตามมา โดยส่วนใหญ่ spur จะมีขนาดเล็ก และอยู่ในแนวขนานกับพื้น การวินิจฉัยต้องระวังเนื่องจาก คนจำนวนมากมี spur แต่ไม่มีอาการเจ็บเลย ส่วน spur ที่ทำให้เจ็บคือ spur ที่มีแนวเฉียงลงทางฝ่าเท้า

สาเหตุจากภายนอกส้นเท้า : มีหลายโรค เช่น โรคทางกระดูกสันหลัง รูมาตอยด์ เก้าท์ อื่นๆ

การรักษา

1. Achilles tendon exercise โดยการหันหน้ามือสองข้างดันผนัง เท้าหนึ่งข้างก้าวไปด้านหน้า โน้มตัวไปข้างหน้าย่อเข่าด้านหน้าเท้าหลังเหยียดตรงจนตึงที่เอ็นร้อยหวายทำสลับข้างละ 5-10 วินาที

2. ปรับกิจกรรมการใช้เท้า และใช้รองเท้าที่เหมาะสม นุ่ม เจาะรู เสริมอุ้งรองเท้ากรณี pes planus

3. NSAIDS

4. กายภาพบำบัด

5. การฉีด steroid เฉพาะที่, ฉายรังสี, การผ่าตัด