Genital ulcers
Genital ulcer
ทุกรายควร หา syphilis และ HIV
มีโรคที่สำคัญ 5 โรค
ในไทยมี 4 โรคหลัก
1.Syphilis: หนึ่งแผล ขอบแข็ง พื้นเรียบ ไม่เจ็บ Ingui.LNโตแข็งไม่เจ็บ
2.Chancroid: มักหลายแผล ขอบไม่เรียบ เปื่อย เจ็บ Ingui.LNโตนิ่มเจ็บ
3.Genital herpes: หลายแผล เจ็บ มีทั้ง vesicle และ ulcer
4.Lymphogranuloma venereum(LGV): ตุ่มนูนใส/แผลเล็กๆหายเองใน 3 วัน แผลไม่ชัด Ingui.LN โตมากเป็นฝี
5.ในไทยพบน้อยมากๆๆ
Granuloma inhuinale(Donovanosis): แผลจะขยายตัวเรื่อยๆใหญ่ ที่ถุงอัณฑะแคม พื้นแดง ขอบแข็ง ไม่เจ็บ LNไม่โต
{Ceftri 250mg im +Doxy 14d : คุมโรค GC,nonspec-urethritis, chancroid,LGV,dono }
{ส่วน syphilis ต้องแยกรักษา ดูผลตรวจ VDRL ด้วย}
มี 4 โรคหลักที่ทำให้เกิดเป็นแผลที่อวัยวะเพศ
1.Genital herpes
เชื้อสาเหตุ Herpes simplex virus2 ส่วน HSV1 มักทำให้เกิดแผลที่ริมฝีปาก
ลักษณะแผล ตุ่มพองแตกเจ็บ มักหลายแผลแต่อาจมีแผลเดียว เจ็บแสบปวดร้อน อาจขึ้นที่อวัยวะเพศ ช่องคลอด ปากมดลูก ทวารหนัก
อาจมีไข้ ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบโตร่วมด้วย
อาจขึ้นบ่อยหรือช่วงเวลาเครียด มีประจำเดือน อดนอนไม่สบาย
แผลหาย 1-3 สัปดาห์ โดยเฉพาะครั้งแรกอยู่ได้นาน 2-4 สัปดาห์ หากเป็นหลังๆ อาการจะรุนแรงน้อยกว่า
เชื้อจะอยู่ในร่างกายตลอดแต่เมื่อระยะเวลาผ่านไป อาการและความถี่จะน้อยลงไปเรื่อยๆ
ระยะเวลาที่พบ 2-21 วันหลังรับเชื้อ
การตรวจวินิจฉัย culture หรือ antigen test for HSV
การรักษา
-เป็นครั้งแรก :Acyclovir. 200 mg sig. 1x5pc หรือ 2x3pc *7-10 วัน
-Intermittent : 200mg sig 1x5 *5 วัน เริ่มตั้งแต่รู้สึกมีอาการ [หรือ 2*3 5d,4*2 5d,4*3 2d]
กรณีเป็น HIV ร่วมให้ 200mg 2*3 5-10d
-Recurrent บ่อย ต้องการ chronic suppressive :
Ac. 400mg sig. 1*2 pc กิน 12 เดือน [หรือ 200*3 -200*5 / 400*2-400*3 ก็มีที่ใช้]
HIV 400-800mg bid-tid
2.Syphilis
เชื้อสาเหตุ Treponema pallidum
ลักษณะแผล ตุ่มเล็ก 2-4 mm แล้วขยายแตกออก รูปไข่ มักมีแผลเดียว ขอบเรียบแข็ง ก้นแผลแข็งสะอาด มีน้ำเหลือง เล็กน้อยและไม่เจ็บ ต่อมาต่อมน้ำเหลืองขาหนีบโต
พบได้ที่ อวัยวะเพศ อัณฑะ รอบทวารหนัก ริมฝีปาก ลิ้น ทอนซิล ผิวหนัง หัวนม ได้ ผู้หญิงอาจพบที่ปากมดลูก ช่องคลอดได้ จึงทำให้ติดเชื้อโดยไม่รู้ตัว
ระยะเวลาที่พบ หลังสัมผัสโรค 10-30 วัน เป็นนาน 2-3 วัน แผลหายได้เอง
การตรวจวินิจฉัย darkfield examination หรือ direct immunofluorescence test
-VDRL หรือ PRP ตรวจแบบไม่เจาะจง
-FTA-ABS เจาะจง แต่ผลบวกหลอกในกรณีที่รักษาแล้ว
การรักษา
Benzathine penicillin injection 2.4 million units (single dose) แบ่งข้างละ 1.2 mu
*รักษาคู่ด้วยแม้ไม่มีอาการ
ทางเลือก
Doxycycline(100 mg) orally bid pc * 14 days
3.Chancroid แผลริมอ่อน หรือ ซิฟิลิสเทียม
เชื้อสาเหตุ Haemophilus ducreyi
ลักษณะแผล แผลเล็กๆที่ปลายอวัยวะเพศ คล้ายแผลเปื่อย ขอบไม่แข็ง ขรุขระ เจ็บ มักมีหลายแผล แตะถูกอาจมีเลือดซิบๆออกมา ต่อมาต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบจะโตติดกันเป็นพืดแดงคล้ำเจ็บ แตกเป็นหนองได้
ระยะเวลาที่พบ 2-7 วันหลังรับเชื้อ
การตรวจวินิจฉัย การเพาะเชื้อ
การรักษา
Azithromycin 1 g orally in a single dose,
OR
Ceftriaxone 250 mg intramuscularly (IM) in a single dose,
OR
Ciprofloxacin 500 mg orally twice a day for 3 days,
OR
Erythromycin base 500 mg orally three times a day for 7 days.
4.Lymphogranuloma venereum (LGV)
เชื้อสาเหตุ Chlamydia tracomatis
ลักษณะแผล เป็นแผลเล็กๆ ขอบไม่เรียบ ที่อวัยวะเพศ เริ่มตุ่มเล็กๆ แล้วเป็นแผล 0.3-0.5 cm base มี discharge เล็กน้อย น้ำเหลืองเล็กน้อย ไม่ค่อยเจ็บ
Painless genital papule หรือ pustule หายเร็ว บางทีไม่ทันสังเกตุก็หายแล้ว
หายได้เอง 2-3 วัน ตามมาด้วยต่อมน้ำเหลืองขาหนีบอักเสบ
ระยะเวลาที่พบ 3-10 วันหลังรับเชื้อ
การตรวจวินิจฉัย ตรวจยากโดยการเพาะเชื้อ
การรักษา Doxycycline100 mg bid * 14 days
ยาอื่น Tetracycline 500 mg qid pc 14 days
รักษาคู่นอน นอนกับผู้ป่วย 30 วัน ก่อนผู้ป่วยมีอาการ
อื่นๆ
5 . Granuloma inguinal(DOnovanosis) แผลกามโรคเริ้อรังที่ขาหนีบ
พบมากที่อินเดีย ศรีลังกา ไทยพบน้อยมาก(rareมากๆๆ)
เชื้อสาเหตุ Klebsiella granulomatis หรือเรียกว่า Calymmatobacterium granulomatis
ลักษณะแผล เริ่มด้วยเป็นตุ่มแตกออกเป็นแผล มีน้ำเหลือง หนองปนออกมา ทำลายเนื้อเยื่อรอบข้าง พบที่ penis , labis, perineum หากเป็นมากทำให้เกิด autoamputation ของ penis ได้
ลักษณะสำคัญ แผลใหญ่แดงเป็นสีเนื้อ ขอบยกเป็น granulation tissue
ระยะเวลาที่พบ 10-40 วันหลังรับเชื้อ
การตรวจวินิจฉัย
Tissue biopsy ย้อมด้วย Wright-Giemsa stain พบ Donovan bodies เป็น rod shape
อาจเห็น encapsulated gm negative rod อยู่ intracellular inclusion
การรักษา
Doxycycline100 mg bid * 21 days
ยาอื่น Erythromycin 500 mg qid pc 21days
หรือ streotomycin, tetracycline 3 สัปดาห์
รักษาคู่นอนด้วย
Ref.
http://en.wikipedia.org/wiki/Granuloma_inguinale
http://www.cdc.gov/std/herpes/stdfact-herpes.htm