SUNCT
SUNCT syndrome, SUNA syndrome
Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache attachs with Conjucntival injection and Tearing
ปวดแบบเส้นประสาทข้างเดียว ระยะสั้น ร่วมกับมีตาแดงและน้ำตาไหล
Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache attacks with cranial Autonomic symptoms[SUNA]
ปวดแบบเส้นประสาทข้างเดียว ระยะสั้น ร่วมกับมีความผิดปกติระบบประสาทอัตโนมัติ
Incidence
พบได้น้อยมาก
SUNCT 6.6:100,000
SUNA 1.2:100,000
รายงานในปี 2013 มี 222 ราย 189 SUNCT, 31SUNA, 2 BOTH
อายุ-เพศ
พบในเพศชาย มากกว่าหญิง 1.5:1
อายุที่พบ 35-65 เฉลี่ย ประมาณ 50 ปี
ประวัติ
พบรายงาน ครั้งแรก 1978
2004 International classification of Headache disorders ได้บรรจุโรคปวดศีรษะนี้ไว้
2013 SUNCT และ SUNA แบ่งเป็น subtype ของ short-lasting unilateral neuralgiform headache attack
สาเหตุ
เชื่อว่า trigeminal nerve ถูกกระตุ้นจะไปกระตุ้น hypothalamus ส่งสัญญานไปที่ trigeminal nucleus caudalis
อาจเกิดจาก vascular disturbances หรือ malformation
อาการ
ตำแหน่ง ปวดศีรษะข้างเดียว ศูยน์กลาง ปวดที่ลูกตาและรอบๆดวงตา หน้าผาก หรือ ขมับ เป็นหลัก
แต่อาจปวดไปตาม แขนงทั้ง 3 ของเส้นประสาทคู่ที่ 5 ได้ ที่ฟัน คอ หูได้ อาจปวดร้าวไปที่หลังศีรษะได้
ความรุนแรง ปวดรุนแรงปานกลางถึงมากๆๆ
ลักษณะ ปวดเหมือนปวดเส้นประสาท แสบร้อน แทงแปล็บๆ หรือ ไฟฟ้าช็อค
ระยะเวลา ระยะสั้น มักอยู่ในช่วง 10-120 วินาที เฉลี่ย 1 นาที (พบได้ตั้งแต่ 5-250 วินาที{4 นาที})
อาจเกิดถี่ๆ 20-30-60 ครั้งต่อชั่วโมงได้ หรือ วันละครั้งเดียว ถึง 200 ครั้งต่อวันได้
อาการระบบประสาทอัติโนมัติ
พบในข้างที่ปวด
SUNCT จะพบมีตาแดง และ น้ำตาไหล ร่วมด้วยเป็นหลัก
SUNA จะพบมีตาแดง หรือ น้ำตาไหล ไม่พบร่วมกัน
ส่วนอาการระบบประสาทอัติโนมัติอื่น ๆ อาจพบได้ทั้งสองโรค ได้แก่
คัดจมูก น้ำมูก พบได้บ่อย อาจมีความดันในตาสูงได้ หนังตาบวม หนังตาตก เหงื่อออก หน้าฝั่งที่เป็นแดงได้
ปัจจัยกระตุ้น อาจเกิดการรบกวนบริเวณที่เลี้ยวด้วยประสาทคู่ที่ 5 เช่น การลูบหน้า หวีผม เคี้ยวอาหาร การพูด การไอ แปรงฟัน ออกกำลังกาย แสง โกนหนวด ...
เวลาที่ปวด มักเป็นในช่วงกลางวัน มากกว่ากลางคืน
การวินิจฉัย
-เคยเป็นอย่างน้อย 20 ครั้ง
-ปวดมากข้างเดียว ตำแหน่ง ตา เหนือตา ขมับ หรือตาม CN-5
ปวด 1-600 วินาที ทีเดียว เป็นชุดๆ หรือ saw-tooth pattern
-มีอาการทางระบบประสาทอัติโนมัติ ร่วมด้วย
-เป็นอย่างน้อย 1 ครั้ง ในวัน
-ไม่ใช่โรคอื่นๆ
รูปแบบระยะเวลาที่เป็น
Episodic form: 7 วัน -1 ปี มีช่วงที่หายปวด 1 เดือนหรือมากกว่า
Chronic form: นานกว่า 1 ปี โดยไม่มี remission หรือ มีแต่น้อยกว่า 1 เดือน
DDx
Cluster headache, chronic paroxysmal hemicranias, trigeminal neuralgia, idiopathic stabbing headache(jabs and joits syndrome)
การรักษา
1.Carbamazepine คล้ายกับที่รักษา trigeminal neuralgia
2.Lamotrigine ได้ผลในบางราย ป้องกันระยะยาว ลดอาการปวดได้บางราย
3.Topiramate สำหรับเมื่อยาตัวอื่นไม่ตอบสนอง ป้องกันระยะยาวได้ แต่ระวังต้อหิน นิ่ว ซึมเศร้า
4.Gabapentin
5.methylprednisolone ป้องกันโรคได้ระยะสั้น
6.verrapamil บรรเทาอาการลดความถี่ลงได้
7.intravenous lidocaine
ยาอื่นๆ NSAIDS, Paracetamal, TCA, calcium channel antagonist ไม่ได้ผลในการรักษา
http://www.uptodate.com/contents/short-lasting-unilateral-neuralgiform-headache-attacks-treatment