Hypothyroidism rx
Hypothyroidism
วิธีการใช้ยารักษา ตามสาเหตุต่างๆ
ยาไทรอยด์ที่ใช้ในไทยนิยมใช้มีอยู่ตัวเดียว
คือ Sodium levothyroxine (L-T4)
มี 2 ขนาด Eltroxin 50 micgm/tab,100 micgm/tab กิน OD
หลักการใช้
เพื่อชดเชยการขาด thyroid hormone ให้การทำงานของระบบต่างๆกลับคืนสู่ปกติ
ขนาดยา ขึ้นกับ
1.น้ำหนักตัว
2.อายุ
3.ระยะเวลา,ความรุนแรง ของการเกิดภาวะขาดฮอร์โมนไทรอยด์ ระดับ serum TSH
การเริ่มยา
เริ่มไม่ต้องมากนัก และค่อยๆปรับทุก 1-2 เดือน จนอาการและผลเลือด ปกติ
ระดับ maintenance ที่ใช้ประมาณ 100-200 µg/d ในผู้ใหญ่ (เด็ก 3.5 µg/kg)
การปรับขนาดยา ทุก 1-2 เดือน ขึ้นกับ
1.อาการอาการแสดง
2.ให้ระดับ TSH=0.5-5 mU/l ,FT4 หรือ T4 ให้ปกติหรือค่อนข้างสูง (เจาะหลังปรับยาใน 4-6 สัปดาห์)
การใช้ยาในแต่ละโรค ดังนี้
1.Primary hypothyroid(Ex.Grave’s dis. รักษาผ่าตัดหรือรังสี)
การให้ต้องดูตามอายุ ระยะเวลาที่เป็น และความรุนแรงดังนี้
อายุน้อยกว่า 45 ปี อาการไม่มาก เป็นไม่นาน
: เริ่ม 50-100 µg/d ในหญิง 100-150 µg/d ในชาย ปรับเพิ่ม 50 µgq 1-2 เดือน
อายุน้อยกว่า 45 ปี อาการมาก เป็นมานาน/อายุมากกว่า 45 ปี อาการไม่มาก เป็นไม่นาน
: เริ่ม 50 µg เพิ่ม 50 µg q 1-2 เดือน
อายุมากกว่า 45 ปี อาการมาก เป็นมานาน
: เริ่ม 25-50 µg เพิ่ม 12.5-25 µg q 1-2 เดือน
อายุมากกว่า 60 ปี มีโรคหัวใจร่วมด้วย อาการมาก เป็นมานาน
: เริ่ม 25 µg วันเว้นวัน เพิ่ม 12.5-25 µg q 1-2 เดือน
เด็กอายุ 2-10 ปี
: เริ่ม 50 µg เพิ่ม 12.5 µg q 1-2 เดือน maintenance 150-200 µg(ผู้ใหญ่ 100-200 µg)
เด็กแรกเกิด – 2ปี
: เริ่ม 25 µg เพิ่ม 12.5 µg q 1-2 เดือน
อาการต่างๆจะดีขึ้นหลังการรักษา 2-3 สัปดาห์ และหายไปใน 1-2 เดือน กรณีรุนแรงอาจใช้เวลาหลายเดือน
การตรวจติดตาม
หลังจากอาการและผลเลือดปกติแล้วมักไม่ต้องปรับยาเลย
แต่แนะนำตรวจ TSH ปีละครั้งและติดตามอาการต่อเนื่อง
2.Central or secondary hypothyroidism
-ระดับยาที่ได้จะพอๆกับ primary hypothyroid(1.6 µg/d)
แต่บางรายอาจต้องการขนาดสูงขึ้นเล็กน้อยประมาณ 1.9 µg/d
การตรวจติดตาม
การประเมินหลังการใช้ยาไม่สามารถใช้ serum TSH ตรวจเช็คได้(ค่ามักต่ำหรือปกติในโรคกลุ่มนี้)
ต้องตรวจ FT4 หรือ T4 เป็นหลัก โดยให้มีค่าเกินกว่าครึ่งของช่วงปกติ
*ข้อควรระวัง*
ในภาวะนี้มักอาจมีภาวะการขาดฮอร์โมนอื่นๆร่วมด้วย เช่น adrenal insufficiency เป็นต้น การให้ eltroxin อาจทำให้เกิด adrenal crisis เนื่องจากผลยาทำให้เพิ่ม metabolism ของร่างกาย จึงต้องตรวจดูก่อนและให้ glucocorticoid ชดเชย 2-3 สัปดาห์ ก่อนเริ่มยา eltroxin
3.Transient hypothyroidism
-subacute thyroiditis, painless thyroiditis, postpartum thyroiditis
มักไม่มีอาการหรือมีเล็กน้อย มักหายได้เองใน 2-4 wk มักมีส่วนนัอยที่ต้องรักษา และมักรักษาสั้นๆ 3-6 เดือน
-Grave’s disease ประมาณ 30% จะมี transient hypothyroid หลังผ่าตัดหรือได้131I จะกลับสู่ปกติใน 6 เดือนหลังผ่าตัด
หากมีอาการในระหว่างนี้ อาจให้ยา eltroxin 50-75 µg/d
การติดตามผลให้ดู fT4/TSH หลังให้ยา 6 เดือน หาก TSH สูงค่อยปรับเพิ่มยา หากปกติหรือต่ำให้หยุดยา แล้วติดตามที่ 4-6 สัปดาห์ต่อมา
4.Hypothyroid in pregnancy.
Hypothyroidในหญิงตั้งครรภ์ต้องปรับยาขึ้น
การตั้งครรภ์จะเพิ่มระดับ TBG เพิ่มการขับ T4 และ ส่ง T4 ไปทารก ทำให้ระดับ T4,fT3 ลดลง
ดังนั้นในหญิงที่เป็น hypothyroid ที่ได้รับยาไทรอยด์อยู่แล้ว
จะมี TSH สูงขึ้นกว่าก่อนตั้งครรภ์ ต้องมีการปรับยาเมื่อตั้งครรภ์
การปรับยา
โดยปรับประมาณ 45-50% ของที่ได้รับ ประมาณ 52 µg/d จึงจะทำให้ TSH ปกติ
(TSH สูงในหญิงตั้งครรภ์ ทำให้เด็กมี IQ ต่ำลง, pre-eclampsia สูงขึ้นและเด็กตายคลอดได้)
5.Hypothyroid in surgical condition
กรณีฉุกเฉินผ่าตัดได้เลย การเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงพบน้อยมาก
แต่อาจมีความดันต่ำ ท้องอืด sodiumต่ำ บ่อยกว่าผู้ป่วยปกติ ส่วนกรณี elective ควรให้ thyroid hormone ทดแทนจนเข้าสู่ภาวะปกติก่อนผ่าตัด
6.Thyroid hormone resistance