DM diagnosis
โรคเบาหวาน นิยาม และ การวินิจฉัย
โรคเบาหวาน คือ กลุ่มโรคความผิดปกติของการเผาผลาญอาหาร และมีระดับน้ำตาลในเลือดสูง
การแบ่งชนิดของเบาหวาน
เลิกใช้ IDDM และ NIDDM แล้ว แบ่งใหม่ตาม American Diabetes Association:ADA 1997(2540), WHO 1998 ดังนี้
1.Type 1 DM(T1DM) ใช้ตัวเลขแทน 1 แทน I : โรคเบาหวานเกิดจากการทำลายเบต้าเซลล์ในตับอ่อน ทำให้ขาดอินซูลิน อาจเกิดจากภูมิต้านทานทำลายหรือไม่ทราบเหตุ
2.Type 2 DM(T2DM) ใช้ตัวเลขแทน 2 แทน II : โรคเบาหวานเกิดจากการดื้ออินซูลินเป็นหลัก อาจสัมพันธ์กับการขาดอินซูลินเนื่องจากหลั่งผิดปกติจากการดื้อต่ออินซูลินด้วย
3.other specific types เช่น ความผิดปกติทางพันธุกรรมที่ทราบชนิด โรคตับอ่อน ติดเชื้อ จากยา และสารเคมี เป็นต้น
4.gestational DM(GDM) เป็นเบาหวานที่พบครั้งแรกตอนตั้งครรภ์
คำอื่นที่ยังใช้อยู่
IFG : Imparied fasting glucose = 110-125 mg/dl : งดอาหาร 8 hr
IGT : impaired glucose tolerance = 140-199 mg/dl : ที่่ 2 hr 75mg OGTT
คำที่เลิกใช้
- เบาหวานชนิดพึ่งอินซูลิน IDDM, Type I DM, juvenile onset DM เป็นการแบ่งตามการรักษาไม่ใช่เป็นการแบ่งตามสาเหตุ ทำให้สับสน
- เบาหวานชนิดไม่พึ่งอินซูลิน NIDDM, Type II DM, adult onset DM เป็นการแบ่งตามการรักษาไม่ใช่เป็นการแบ่งตามสาเหตุ ทำให้สับสน
- malnutrition-related diabetes เพราะไม่มีหลักฐานว่าเกิดจากการขาดโปรตีนโดยตรง
การวินิจฉัย
เบาหวานทั่วไป ตรวจพบน้ำตาลสูงผิดปกติ 2 ครั้ง ตามข้อไดข้อหนึ่งดังนี้(นัดตรวจวันรุ่งขึ้นได้เลย)
1.Fasting plsma glucose : FPG >125mg/dl {งดอาหาร 8 ชั่วโมง}
2.Oral glucose tolelance test : OGTT ตรวจที่ 2 ชั่วโมงหลังกินกลูโคส 75 gm : PG ≥ 200 mg/dl
3.DM Symptom + random PG ≥ 200 mg/dl : มีอาการเบาหวาน{กินน้ำมาก ฉี่บ่อย น้ำหนักลด}, PG ตรวจโดยไม่ต้องอดอาหาร
4.HA1C ≥ 6.5%
เบาหวานขณะตั้งครรภ์
3hr,100gm OGTT (USA)
Oral glucose tolerance test: กินกลูโคส 100 gm วัดต่อเนื่อง 3 ชั่วโมง ขณะอดอาหาร ตรวจเลือด 4 ครั้ง
ค่าน้ำตาลที่กำหนด 0=105, 1hr=190, 2hr=165, 3hr=145 mg/dl
มีพลาสมากลูโคสผิดปกติสูงกว่าค่าที่กำหนด ตั้งแต่ 2 ค่าขึ้นไป
2hr,75gm OGTT(EU,australia)
Oral glucose tolerance test: กินกลูโคส 75 gm วัดที่ 2 ชั่วโมง ≥ 140 mg/dl
การตรวจคัดกรอง
คนทั่วไปแยกเป็น 2 กลุ่มเสี่ยง
1.อายุ ≥ 45 ปี ตรวจทุก 3 ปี
2.อายุ < 45 ปี ควรตรวจเมื่อมีปัจจัยเสี่ยงดังนี้
-อ้วน BMI ≥ 27kg/m2
- พ่อ แม่ พี่หรือน้อยเป็นเบาหวาน
- เป็นความดันโลหิตสูง
- ไม่ออกกำลังกาย
- เป็น polycystic ovarian syndrome
- เป็น GDM หรือ คลอดลูกน้ำหนักเกิน 4 กิโลกรัม
- HDL ≤ 35mg.dl หรือ TG ≥ 250mg/dl
- เคยตรวจเป็น IGT หรือ IFG หรือ HA1C ≥ 5.7%
วิธีตรวจคัดกรอง ให้ใช้ FPG หรือ 75 gm OGTT
การแปลผลตรวจคัดกรอง
1. FPG
< 110 mg/dl Normal
110-125 mg/dl IFG: Impaired fasting glucose
>125 mg/dl DM
2.75gm. OGTT ที่ 2 ชั่วโมง
< 140 mg/dl Normal
140-199 mg/dl IGT: Impaired glucose tolerance
>199 mg/dl DM
คนตั้งครรภ์
ควรตรวจทุกรายถ้าทำได้ หรือ เลือกเฉพาะที่มีความเสี่ยงสูง ได้แก่ อ้วน มีประวัติน้ำตาลสูง ครอบครัวเป็นเบาหวาน พยน้ำตาลในปัสสาวะ เป็นต้น ผู้มีความเสี่ยงต่ำคือ อายุน้อยกว่า 25 ปี และไม่มีประวัติอะไรที่สงสัยเกี่ยวกับเบาหวาน
วิธีการตรวจคัดกรอง
50 gm glucose test ที่อายุครรภ์ 24-28 สัปดาห์ หลังอมน้ำตาล 50 gm ที่ 1 ชั่วโมง ถ้า PG ≥ 140 mg/dl
ให้ทำการตรวจ 100gm OGTT ต่อไป
ความสัมพันธ์ ระหว่าง HA1C กับระดับน้ำตาลเฉลี่ย
AIC% Mean plasma glucose mg/dl
6 126
7 154
8 183
9 212
10 240
11 269
12 298
Ref.
http://medinfo.psu.ac.th/pr/WebBoard/readboard.php?id=22107