Hemicranial continua

Hemicranial continua

คือ อาการปวดศีรษะข้างเดียว แบบต่อเนื่อง

เป็น Chronic daily headache + hemicranial headache

ปวดรุนแรงปานกลางร่วมกับปวดมากเป็นช่วงๆ และสัมพันธ์กับอาการของระบบประสาทอัติโนมัติข้างนั้น

ระบาดวิทยา

พบได้น้อย

อายุ

พบได้ทุกอายุ แต่พบมากในช่วงอายุ 30 ปี

เพศ

พบในผู้หญิงมากกว่าชาย 2 เท่า

พยาธิสภาพ

ยังไม่ทราบ

PET study

พบ contralateral posterior hypothalamus และ ipsilateral rostral pons

ระหว่างในช่วง baseline pain รักษาได้ด้วย indomethacin

PET ในรายที่ไม่มีระบบ autonomic feature

พบ dorsal pontine activation แต่ไม่มี hypothalamic activation

ทำให้คิดว่า hypothalamuc อาจมีบทบาทในการเกิด autonomic activation

เป็น trigeminal autonomic reflex

อาการและอาการแสดง

ปวดศีรษะข้างเดียว ปวดแบบต่อเนื่องไม่มีช่วงที่หายปวด

ลักษณะ

ปวดตื้อๆ หรือปวดตุ๊บๆ แล้วมีอาการปวดรุนแรงเป็นระยะๆ

โดยปวดเหมือนถูกกระแทกมึน(jolting) ปวดแปล็บๆขึ้น(sharp,stabbing)

ตำแหน่ง

ปวดบริเวณขมับ ใบหน้า(CNI-III) ต้นคอ

ระยะเวลา

เป็นเดือนเป็นปี หรือ หายเป็นสัปดาห์-เดือน-นาน แล้วกลับมาเป็นซ้ำ

แต่ละวันจะปวดมากวันละ 3-5 ครั้ง

อาการร่วม

คลื่นไส้อาเจียน กลัวแสงกลัวเสียง ปวดแบบตุ๊บๆ คล้ายไมเกรน

คัดจมูกน้ำมูกไหล ระคายเคืองตา ตาแดง น้ำตาไหล คล้ายคลัสเตอร์

ปัจจัยกระตุ้นหรือทำให้แย่ลง

เครียด นอนไม่พอ แสงจ้า เหนื่อยล้า ดื่มสุรา ออกกำลังกาย อาจทำให้ปวดมากขึ้น

การก้มคอหมุนต้นคอ หรือใช้แรงกดลงบนต้นคอ อาจทำให้อาการกำเริบขึ้นได้

การวินิจฉัย

1.ปวดศีรษะข้างเดียว(ไม่สลับข้าง)

2.ปวดแบบต่อเนื่องอย่างน้อย 3 เดือน

3.ปวดปานกลางแล้วมีปวดมากเป็นช่วงๆ เป็นนาที-หลายๆวัน

4.มีอาการทางระบบประสาทอัตโนมัติ เช่น น้ำตาไหล ตาแดง แสบเคือง ม่านตาหด เป็นต้น

ICHD-2 diagnostic criteria

1.ปวดนานกว่า 3 เดือน ร่วมกับข้อ 2-5 ทุกข้อ

2.ลักษณะปวด

a.ปวดข้างเดียว ไม่มีเปลี่ยนไปมา

b.ปวดทั้งวัน ไม่มีช่วงหายปวด

c.ปวดรุนแรงปานกลาง และมีปวดรุนแรงมากแทรกเป็นระยะ

3.มีอาการทางระบบประสาทอัตโนมัติ ตา/จมูก

ระหว่างที่มีอาการรุนแรงในด้านเดียวกับที่ปวด

a.ตาแดง และหรือ น้ำตาไหล

b.แน่นจมูก และหรือ น้ำมูกไหล

c.หนังตาตก และหรือ ม่านตาหด

4.ตอบสนองดีต่อการรักษาด้วย indomethacin

5.ไม่พบความผิดปกติอื่นๆ

การวิจฉัยจากอาการอาจไม่ชัดเจน

ให้ดูการตอบสนองต่อการรักษาได้ผลดี

การรักษาตอบสนองดีต่อ indomethacin

DDX

Secondary headache

-internal carotid artery dissection, unruptured aneurysm

-pineal cyst, pituitary tumor, ipsilateral mesenchymal tumor of sphenoidal bone

-lung adenocarcinoma, pontine stroke

การรักษา

Treatment of choice

Indomethacin 25-300 mg/day

วิธีการให้

Indomethacin มีหลายแบบ

Sig 25 mg 2*2 pc * 3 day

Sig 50 mg tid pc * 3 day

Sig 50 mg qid pc *3 day

ควรให้ขนาดน้อยที่สุดที่ตอบสนองต่อการรักษา

การตอบสนอง

75% หายปวดศีรษะภายใน 8 ชั่วโมง

85% หายปวดศีรษะภายใน 12 ชั่วโมง

100% หายปวดศีรษะภายใน 48 ชั่วโมง

ยา/การรักษา อื่นๆ ที่มีรายงาน

กรณีที่ห้ามให้ indomethacin

-melatonin

-topiramide

-verapamil

-cox2-inhibitors

-gabapentin

-botulinum toxin

-occipital nerve stimulation