Headache DDx

Headache อาการปวดศีรษะ

อาการปวดศีรษะแบ่งหลักๆมี 2 กลุ่ม

1.Primary headache อาการปวดศีรษะปฐมภูมิ

พบ ประมาณ 95 % เป็นอาการปวดที่ไม่พบโรคอะไรผิดปกติ

เกิดขึ้นมาโดยไม่มีความผิดปกติจากสาเหตุทางสมอง

ได้แก่

- Tension Headache 69%

-Migrain H 16%

-Cluster H 0.1%

-Hemicranial continua

-SUNCT

-SUNA

อาจแยก 3 กลุ่ม

-Acute recurrent headache

-Chronic daily headache

-Primary short-lived headache

2.Secondary headache

เป็นอาการปวดศีรษะที่เกิดจากความผิดปกติ ของโรคใดโรคหนึ่งแล้วทำให้มีอาการปวดศีรษะ

เช่น brain tumor0.1%, glaucoma, meningitis เป็นต้น

-Systemic 63%

-Intracranial : meningeal irritation, ICPเพิ่ม, ICPลด

-Extracranial

-Neuralgia

จัดกลุ่มตามที่ปวดแบบ trigeminal distribution

Trigeminal autonomic cephalalgias (TACS)

เป็นกลุ่ม primary headache ลักษณะ unilateral trigeminal distribution pain

ร่วมกับมีอาการของ cranial autonomic ข้างนั้น

มีหลายชนิด

1.Hemicranial continua ปวดต่อเนื่องและหนักเป็นพักๆ ตอบสนองดีต่อ indomethacin

2.Cluster headache ระยะปวดเป็นช่วงนานเป็นชั่วโมง ช่วงที่attack ไม่บ่อย ตอบสนองดีต่อ O2 100%

3.Paroxysmal hemicranial ระยะเวลาปวดไม่นาน ช่วงที่attack กลางๆ

4. Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache attacks ระยะเวลาปวดสั้น แต่ attack บ่อยสุด

4.1 Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache attacks with Conjucntival injection and Tearing[SUNCT]

4.2 Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache attacks with cranial Autonomic symptoms[SUNA]

ไม่ตอบสนองต่อ indomethacin และยาแก้ปวดทั่วไป

Trigeminal neuralgia ไม่มีความผิดปกติของระบบประสาท autonomic

ทฤษฎีปวดศีรษะแนวใหม่

นักวิจัยกำลังให้ความสนใจไปที่วิถีของเส้นประสาทไทรเจมินัลและสารเคมีในสมองชื่อซีโรโตนิน

ที่คิดว่าเป็นสาเหตุของอาการปวดศีรษะ การปวดศีรษะอาจเป็นผลมาจากการเสียสมดุลของสารเคมีในสมอง

กล่าวคือเมื่อปวดศีรษะ

ระดับซีโรโตนินในสมองจะลดต่ำลง ทำให้เกิดการกระตุ้นผ่านเส้นประสาทไทรเจมินัลไปยังหลอดเลือดที่เยื่อหุ้มสมองด้านนอก

ส่งผลให้หลอดเลือดขยายตัวจนบวมและอักเสบ เมื่อสมองรับสัญญาณ “เจ็บปวด” ผลก็คืออาการ “ปวดศีรษะ” นั่นเอง

การวินิจฉัย ปวดศีรษะ

ปวดศีรษะ 100 คน

70 คนเป็น tension headache

20 คนเป็น Migrain

5 คน เป็น เนื้่องอก

2 คน เป็น กลุ่ม autonomic

3 คน เป็นอื่น ไซนัส ต้อหิน etc.

พบ 95-98% ดู tension กับ ไมเกรน กับ sec.HAche ไม่มีอาการระบบประสาทอัติโนมัติ

Tension headache 70%

*ปวดตื้อๆมึนๆหนักศีรษะ

ไม่มากนัก

*อาจมี วิตกกังวล เครียด เศร้า

Migrain headahce 20%

*ปวดตุ๊บๆ ข้างเดียว

*นาน 4hr-3วัน

*อาจมีออร่า เห็นแสง สีปกติ

Seconday headache 5%

อายุมากกว่า 50

ปวดครั้งแรก รุนแรงขึ้น

มี focal neuro deficit

พบ <2%มีอาการระบบประสาทอัติโนมัติ ตาแดง น้ำตาไหล หรือ มีน้ำมูก หน้าแดง ระบบประสาทอัติโนมัติ นึกถึง

Cluster headache

*เป็นมากเป็นชุดๆ

ประมาณ 1 ชั่วโมง

*ปวดนิ่งไม่ได้ ลุกลี้ลุกลน

โรคอื่นมักปวดอยู่นิ่งๆ

*เป็นเวลาเดียวกันติดต่อทุกวัน

เป็นสัปดาหฺ์

Hemicranial continua

*ปวดปานกลางเรื้อรังตลอดเวลา*แทรกด้วยรุนแรง

*นานกว่า 3 เดือน

SUNCT, SUNA

*ปวดแปล็บๆ ทั้งวัน

เป็น 10 -200 ครั้งต่อวัน

ตำแหน่งที่ปวด

***วินิจฉัย cluster ระวังต้อหินด้วย ตามองชัด????

ref. http://www.fitadvices.com/health/how-to-relieve-a-headache-49

1.ปวดทั่วๆ

Tension headache

ปวดตื้อๆหนัก บีบรัด ท้ายทอยขมับหน้าผาก 20นาที-2 สัปดาห์ มักนานกว่า 1 วัน

ไม่รุนแรง รำคาญ มักมีวิตกกังวล หริอเครียด เศร้า นอนไม่หลับ

รักษา ยาปวดธรรมดา

กรณีเริ้อรัง นึกถึงโรคซึมเศร้าด้วย

ปวดถี่ ปวดนาน amitryptyline, fluoxetine 1-3 เดือน

อาจมีปวด migrain ร่วมด้วยได้

2.ปวดด้านเดียว อาจมีสลับข้าง

Migrain

มีaura: เห็นแสงจุด ซิกแซก ภาพผิดปกติ ชาแสบผิวหนัง ไม่มีแรง นาน 4-60 นาที

ปวดตามหลัง aura ไม่เกิน 1 ชั่วโมง

ปวดตุ๊บๆ ปานกลาง-รุนแรง คลื่นไส้ กลัวแสงเสียง นาน 4 hr-3วัน

ไม่มีaura: อาการนำ รู้สึกไวแสง เสียง เพลีย กินมากหิวน้ำบ่อย

ปวดตุ๊บๆ ปานกลาง-รุนแรง คลื่นไส้ กลัวแสงเสียง นาน 4 hr-3วัน

ปวดเหมือนกัน ต่างกันที่มีกับไม่มี aura

รักษา cafergot, naproxen,brufen

ป้องกัน amitryptyline, propanolol

Cluster headache

ผู้ชาย ปวดมากๆข้างเดียวตุ๊บๆ ทรมาน ประมาณ 1 ชั่วโมงแล้วหาย

ปวดเป็นชุด เวลาเดิม ติดกันทุกวัน

อาจมีน้ำตา น้ำมูกไหล คัดจมูก ข้างที่ปวด

รักษา O2 100%

ป้องกัน prednisolone, verapamil

Hemicranial continua

ผู้หญิง ปวดปานกลางต่อเนื่องไม่มีพักนานกว่า3เดือน

ตื้อตุ๊บแปล๊บ แทรกด้วยปวดมากเป็นช่วงๆ CN1-3และต้นคอ

ตาแดงน้ำตาไหล น้ำมูกไหล คัดจมูก ข้างที่ปวด

รักษา indocid

SUNCT & SUNA พบน้อยมาก

ปวดเสียวปลายประสาท แปล๊บๆ ปวดถี่

ตาแดงน้ำตาไหล น้ำมูกไหล คัดจมูก ข้างที่ปวด

รักษา prednisolone, carbamazepine

ปวดแบบข้างเดี่ยว

ปวดเป็นๆหายๆ มีตาแดง น้ำตาไหล หรือ มีน้ำมูก หน้าแดง ระบบประสาทอัติโนมัติ

นึกถึงโรคดังนี้ไว้ด้วยนะครับ ถ้าไม่มีน่าจะเป็น tension กับ ไมเกรน


3 กรณีปวดศีรษะ ตามัว
หากตามัวแบบ persistent ควรปรึกษาจักษุแพทย์ก่อน อาจเกิดจาก glaucoma, optic chiasm tumor ได้

หากตามัวเป็นพัก ๆ ช่วงที่มีอาการปวด อาจเกิดจากไมเกรน ปรึกษา อายุรกรรมก่อนได้