5. OBRIORCY ZAKATU al-mal
Podstawową wskazówką definującą komu przynależy się zakat [obowiązkowa jałmużna] jest następujący werset koraniczny:
[Koran 9:60] {Jałmużny są tylko dla ubogich i biedaków, i tych, którzy przy nich pracują, i dla tych, których serca mogą zostać pozyskane, i na wykup niewolników, i dla dłużników, i dla drogi Allaha, i dla podróżnego. To jest obowiązek nałożony przez Allaha! Allah jest wszechwiedzący, mądry!}
{Dla ubogich} – faqirun – nędznicy, osoby, które posiadają połowę lub mniej środków, uznanych w danym społeczeństwie za “minimum” niezbędne do przetrwania; faqir jest w większej potrzebie niż miskin – biedak.
{i biedaków} - masaqin – to wszelkie osoby niezamożne, ubogie będące w sytuacji lepszej od faqirun - nędzników, np. posiadające 70-80% minimum niezbędnego do przetrwania [w danym społeczeństwie]
Nędznicy i ubodzy powinni otrzymać taką ilość zakatu, która wystarczy im przez następny rok, albowiem zakat obwiązuje tylko raz w roku. Przy rozdawaniu zakatu, należy wziąć pod uwagę ogół potrzeb człowieka i jego rodziny (ubranie, pożywienie, mieszkanie, rzeczy zaspokajające podstawowe potrzeby człowieka w danej społeczności, kraju). Uczeni wydali fatwę, która mówi, iż do potrzeb podstawowych należy zaliczyć opiekę medyczną dla osób chorych, pomoc dla osób samotnych przy zawieraniu małżeństwa, zakup książek pomagających szerzyć wiedzę o islamie. Aby faqir i misqin mogli otrzymać zakat muszą być muzułmanami, nie mogą być spokrewnieni z Banu Haszim (rodem Proroka), nie mogą być blisko spokrewnieni z darczyńcą (nie mogą to być jego rodzice, dzieci, żony). Wreszcie, nie powinny to być osoby, które są w stanie podjąć się pracy zarobkowej (i są dostępne miejsca pracy), na podstawie słów Proroka: „Nie mają w nim udziału bogaci ani silni, którzy mogą podjąć się pracy zarobkowej” [Ahmad, Abu Dawud, An-Nasai]
{i tych, którzy przy nich pracują} – osoby, które w danym kraju, społeczeństwie zostały wyznaczone do nadzorowania poboru zakatu (zbieranie, przechowywanie, prowadzenie ksiąg, ochrona, transport, dystrybucja, itp.). Osoby wykonujące te prace, powinny otrzymać wynagrodzenie porównywane z kwotą, jaką otrzymują pracownicy wykonujący podobne czynności w innych organizacjach zależnie od czasu, który spędzają przy danej pracy (poborze zakatu), nawet jeśli są bogaci, pod warunkiem, że są to dojrzali, rozsądni, godni zaufania muzułmanie, posiadający odpowiednie kwalifikacje do wykonywania danej pracy. Jeśli wywodzą się z Bani (rodu) Haszim nie przysługuje im zakat - opiera się to na słowach Proroka (niechaj Bóg mu błogosławi i obdarzy pokojem): „Rodzinie Muhammada nie przysługuje jałmużna". [Muslim]
{i dla tych, których serca mogą zostać pozyskane} – dla osób cieszących się autorytetem, wpływowych, które mogą przyjąć islam, dla nowych muzułmanów niezbyt silnych w wierze w celu umocnienia ich więzi z islamem, w celu ochrony muzułmanów przed nieszczęściami, których mogą doświadczyć.
{i na wykup niewolników} – oraz wykup niewolników [wyzwolenie] oraz muzułmanów w niewoli [jeńców]
{i dla dłużników} – dług dzieli się na dwie kategorie:
- pieniądze pożyczone na cele zgodne z islamem: ubranie, wydatki na życie, zawarcie małżeństwa, leczenie, budowę domu, jeśli wierny nie ma gdzie mieszkać, wyposażenie wnętrza, zapłatę za wyrządzone szkody. Osoba, która znajduje się w powyższych okolicznościach i jest zbyt biedna, aby uregulować należność - powinna otrzymać kwotę, która pokryje wysokość zaciągniętego długu (dług zaciągnięty musi być zgodnie z prawami islamu). Odbiorca zakatu musi być muzułmaninem, dług musi być wymagany, tzn. upłynął lub upłynie w przyszłym roku termin jego spłaty; dług został zaciągnięty od człowieka (dług nie może obejmować należności względem Allaha – obowiązku zapłaty zakatu, wykupu za popełnione występki, grzechy, czy inne czyny, zgodnie z zasadami islamu).
- pożyczka zaciągnięta i przeznaczona dla osób trzecich: korzyści z pożyczki nie są przeznaczone dla bezpośredniego dłużnika, np. pieniądze przeznaczone na ustanowienie pokoju pomiędzy innymi osobami.
Wolno z zakatu spłacić dług zmarłego.
{i dla drogi Allaha} – środki przeznaczone na edukację o islamie, dystrybucję książek, wynagrodzenie dla muzułmańskich uczonych, ludzi pracujących przy rozpowszechnianiu islamu, dla żołnierzy chroniących granic muzułmańskiego kraju; odbiorcami mogą być biedni i bogaci w tej kategorii.
{i dla podróżnego} – osoby będącej w podróży, nie posiadającej środków na jej dokończenie - zakat powinien umożliwić jej dotarcie do miejsca przeznaczenia, pod warunkiem, iż „cel podróży” nie jest sprzeczny z nakazami Boga. Kolejnym warunkiem jest to, że podróżny nie jest w stanie znaleźć osoby, która mogłaby i chciała udzielić mu pożyczki (na dokończenie podróży).