Opracowanie: Elżbieta Al-Saleh na podstawie artykułu Dr. Mirwaan al-Qaysee opublikowanego w magazynie al-Asaalah
Korekta merytoryczna: Abu Anas Ibn Marian
Rodzina jest fundamentem społeczeństwa, składającym się z jednostek powiązanych misterną siecią wzajemnych zależności. W celu właściwego uporządkowania relacji w obrębie tej "najmniejszej komórki", niezbędne jest ustalenie określonego kodu zachowań czy też zasad etykiety, zapewniającej wszystkim stronom komfort fizyczny i psychiczny. Relacje, o których piszemy to kontakty pomiędzy małżonkami, rodzicami i dziećmi oraz pomiędzy dziećmi. W niniejszym opracowaniu skoncentrujemy się na obowiązkach męża, etykiecie, wzorcach zachowań zalecanych przez Islam - w kontaktach z żoną i dziećmi. Prorok powiedział:
"Nie wejdziecie do Raju, dopóki nie uwierzycie, a nie uwierzycie dopóki nie będziecie obdarzać się nawzajem miłością. Czy nie poinformować was o czymś co wprowadzi pomiędzy wami miłość: 'Rozpowszechniajcie między sobą salaam[1]'" (Abu Dawud [tom: 3, nr: 5174], Muslim i inni)
"Litościwi obdarzeni są litością przez Najbardziej Litościwego [Allaha]. Okazujcie litość dla tych, którzy są na ziemi, a On, Który jest nad Niebiosami będzie litościwy dla was." (Ahmad, Abu Dawud i inni; Sahih ul-Dźami, nr. 3522)
"Temu kto nie wybacza, nie będzie wybaczone." (Ahmad i at-Tabari; Sahih ul-Dźami, nr. 6599)
"Allah mówi: 'Moi podwładni! Zaprawdę zabroniłem sobie być niesprawiedliwym, i wam także tego zakazałem, więc nie uciskajcie jedni drugich." (Sahih Muslim)
1. Autorytet, szacunek
Jest rzeczą niezbędną w małżeństwie muzułmańskim, aby żona darzyła męża szacunkiem, inaczej małżeństwo nie odniesie sukcesu. Mężczyzna musi jednak zdać sobie sprawę, iż szacunek to nie jest rzecz nabyta ani dziedziczona. Nie można nakazać komuś, aby nasz szanował. Na szacunek trzeba zasłużyć, poprzez nasze słowa i uczynki, poprzez całokształt naszego postępowania i zachowania względem innych osób. Zdarza się, iż mężczyzna w celu wzmocnienia, czy też obawiając się osłabienia autorytetu w obrębie rodziny, sprowadza relację między jej członkami do przysłowiowego "milicyjnego terroru". Taka forma kontaktów międzyludzkich, nie sprzyja pogłębieniu miłości i przywiązania, wręcz przeciwnie stać się może powodem zachwiania dobrych relacji między żoną a mężem, zamiast bliskości spowoduje oddalenie, poczucie odrzucenia, braku ciepła.
Kto z nas marzy o "zimnym" ognisku domowym? Autorytet męża podważy również ignorowanie potrzeb czy też próśb żony. Aby zdobyć szacunek i oddanie żony, mężczyzna powinien z uwagą jej wysłuchać, wyrażając zgodę na prośby czy spełniając życzenia, które nie przekraczają zasad Islamu (ekstrawagancja, rozrzutność w zaspokajaniu podstawowych potrzeb - pożywienia, ubrania są zabronione w Islamie). Dobry mąż to mężczyzna, który obdarza żonę należytym szacunkiem, traktując ją w sposób łagodny i delikatny. Islam uczy nas, iż najlepszym z wierzących jest muzułmanin, który jest najlepszy dla swojej żony (Trimidhi i Nasa’i).
Pamiętajmy, jednak, iż nie zawsze rozumienie słowa "najlepszy" przez mężczyznę, pokrywa się z oczekiwaniami kobiety. Najlepsze postępowanie to takie, które jest w zgodzie z oczekiwaniami Allaha, w relacjach Allah-jego poddany, człowiek-człowiek, kobieta-kobieta, mężczyzna-kobieta, mąż-żona, itd. Jeżeli pragnienia i oczekiwania żony nie kolidują z zasadami religii, należy je zaspokoić, sprawiając żonie radość i przyjemność. Aby poznać pragnienia drugiej osoby i jej oczekiwania niezbędna jest rozmowa, umiejętność słuchania oraz odrobina wysiłku ze strony męża - ukierunkowana na zaspokojenie potrzeb żony. Dlatego warto jest starać się rozmawiać, dyskutować o własnych oczekiwaniach i wymaganiach, tak aby ułatwić drugiej stronie zaspokojenie naszych pragnień.
Wyrazem poważania będzie również ze strony mężczyzny konsultowanie wszystkich spraw dotyczących życia rodzinnego oraz wspólne podejmowanie decyzji w tych kwestiach. Decyzji uwzględniających opinie i preferencje żony.
W żadnym wypadku nie wolno mężczyźnie utożsamiać praw i obowiązków nadanych mu przez Allaha z "zezwoleniem" na eksploatację czy też wykorzystywanie żony. Mężczyzna musi pamiętać, iż Allah zobowiązał męża do otaczania żony swoją ochroną, dbania i troski o dobrobyt całej rodziny. Kobiety są bardziej delikatne, słabsze pod względem fizycznym, bardziej wrażliwe pod względem emocjonalnym. Mężczyźnie nie wolno w żadnym przypadku stosować jakichkolwiek form uścisku, krzywdzić żony w przemyślany sposób, stosować psychicznej, emocjonalnej presji, zachowywać się w stosunku do niech w sposób brutalny i arogancki.
Małżonkowie powinni starać się utrzymać poprawne kontakty również w sytuacjach kryzysowych (do których należy rozwód, najbardziej ekstremalna sytuacja dla całej rodziny). Pohamowanie negatywnych emocji, gniewu oraz wzajemnych pretensji to niewątpliwie bardzo trudne zadanie, jednak należy pamiętać, iż Islam nakazuje nam szacunek do drugiego muzułmanina, niezależnie od sytuacji w jakiej się znajdujemy.
"Silnym nie jest ten, który pokonuje innych swoją siłą, lecz ten, który potrafi powstrzymać swój gniew." (Sahih Buchari, tom 8, nr. 135)
Postarajmy się również, aby ramadan nie stał się barierą powstrzymującą męża od okazywania uczuć żonie. Jedynie stosunki seksualne są zabronione podczas godzin trwania postu. Delikatny buziak, objęcie ramieniem nie anuluje postu.
2. Głowa rodziny
Mężczyzna odpowiedzialny jest za zapewnienie bytu swojej rodzinie, stosownie do własnych możliwości. Niedopuszczalna jest sytuacja, kiedy muzułmanin będąc w pełni sił oraz mając możliwość podjęcia pracy zarobkowej, wymiguje się od obowiązku utrzymania żony i dzieci.
"Obowiązkiem męża względem żony jest aby ją nakarmił, kiedy sam się pożywia, i żeby ją odział, kiedy sam się ubiera." (At-Tabaraani, al-Hakim i inni; Sahih ul-Dźami, nr. 3149)
W przypadku kiedy mąż pozostaje nieczuły na potrzeby bliskich oraz nie wypełnia swego względem nich obowiązku utrzymania, żona może bez jego wiedzy, czerpać z jego środków. Przedstawia to następujący hadis: Hind bint Utbah powiedziała Wysłannikowi (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim): "Zaprawdę, Abu Sufyan jest skąpym człowiekiem. Nie daje mi ani moim dzieciom tyle, aby nam wystarczyło - oprócz tego co sama biorę bez jego wiedzy." Wysłannik odpowiedział jej: "Bierz z jego pieniędzy umiarkowanie, aby zaspokoić swoje i dzieci podstawowe potrzeby." (Sahih Muslim)
Dobry mąż to taki, który jest szczodry dla swojej żony i dzieci, albowiem oprócz tego, iż obdarzany będzie miłością i szacunkiem przez rodzinę, dodatkowo za każdy wydany na nią grosz otrzyma od Allaha nagrodę. Prorok powiedział: "Nawet kawałek pożywienia, który wkładasz w usta żony, jest sadaqa[2]" (Buchari i Muslim).
Jest to również wskazówka, aby w traktować żonę w sposób delikatny i łagodny. Objęcie ramieniem, dotknięcie dłoni, buziak w policzek - to subtelne wiadomości, które prześlesz żonie, ta zaś odbierze je jako wyraz Twojej miłości i szacunku.
Warto zaznaczyć, iż mąż jako głowa rodziny, powinien zwracać uwagę na zaniedbania żony w wywiązywaniu się z obowiązków nałożonych na nią przez Islam. Lepiej zapobiegać, niż leczyć. Zauważając negatywną zmianę w zachowaniu żony, mąż powinien uważnie przeanalizować pojawiający się problem oraz jego przyczyny, następnie w delikatny sposób porozmawiać o tym z żoną, słuchając jej argumentów, następnie wytłumaczyć błędy jakie popełnia, wskazując wzorce poprawnych zachowań. Dobrze jest łagodnie poprosić żonę, aby postarała się o poprawę. (zob. też Kary cielesne i Błędy)
3. Zobowiązania
Mężczyzna powinien pamiętać, iż rzeczą ogromnej wagi jest wywiązanie się z wszelkich zobowiązań poczynionych względem rodziny, a zwłaszcza względem żony - przed zawarciem związku małżeńskiego. Dotrzymanie składanych obietnic to jeden ze środków, dzięki którym zaskarbi sobie szacunek i miłość najbliższych. Dzięki temu życie rodzinne wypełnione będzie tym, o czym każdy z nas marzy.
4. Zazdrość
Zazdrość oraz troska o dobre prowadzenie żony jest rzeczą chwalebną, formą okazania miłości, aczkolwiek pod warunkiem, iż nie przekracza granic zdrowego rozsądku. Chorobliwa zazdrość prowadząca do podejrzliwości, szpiegowania jest czynem zabronionym przez Islam. Jest także oznaką braku zaufania do drugiej osoby, co doprowadzić może do poważnych problemów w małżeństwie.
{O wy, którzy wierzycie! Unikajcie wielce podejrzeń. Zaprawdę, niektóre podejrzenia są grzechem! Nie szpiegujcie się wzajemnie! Nie obmawiajcie jedni drugich! Czy chciałby któryś z was jeść ciało swego zmarłego brata? Przecież nienawidzilibyście tego. Bójcie się Boga! Zaprawdę, Bóg jest przebaczający, litościwy!} (Koran 49:12)
5. Prace Domowe
Mąż nie powinien wymigiwać się od uczestniczenia w pracach domowych, powinien dzielić z żoną niektóre obowiązki (naprawa odzieży, mycie naczyń, sprzątanie), kwestia "braku predyspozycji" w tym kierunku nie powinna stanowić tutaj wymówki. Pomoc udzielona żonie zwłaszcza w momentach, kiedy jest niezbędna np. podczas choroby, ciąży, połogu lub w sytuacjach, kiedy żona nie jest w stanie sama poradzić sobie z obowiązkami, to kwestia umiejętnej "współpracy" pomiędzy małżonkami, chęci niesienia pomocy oraz dobrych manier. Żona Proroka Aisza zapytana co Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) robił w domu, odpowiedziała: "Postępował jak inni mężczyźni; cerował swoje ubrania, doił kozy i pomagał swojej rodzinie, a gdy nadchodził czas modlitwy, wychodził, aby ją wykonać." (Ze zbiorów Bukhariego i Ahmada; as-Sahihah, nr. 671)
6. Czas dla rodziny, prywatność
Wiadomo, iż mężczyzna spędza więcej czasu poza domem w towarzystwie innych osób, podczas, kiedy żona "w obrębie czterech ścian" zaprzątnięta jest obowiązkami o mniej "socjalnym" czy też "towarzyskim" charakterze. Nic dziwnego, iż po powrocie męża do domu, spragniona jest rozmowy z mężem. Dla dobra całej rodziny, mężczyzna powinien wyznaczyć porę dnia, podczas której zarezerwuje swój czas wyłącznie dla żony i dzieci. Małżonkowie powinni również zadbać o własne sam na sam, wyłuskać spośród zajęć wolne chwile, które poświęcą żonie na zwykłą rozmowę. W żadnym przypadku, mężowi nie wolno jest ujawniać intymnych szczegółów pożycia ani sekretów powierzonych przez żonę (za wyjątkiem kiedy np. potrzebna jest nam porada medyczna). Mężczyzna powinien chronić prywatność swoją oraz swojej rodziny. Prorok powiedział: "W dniu Sądu Ostatecznego, najgorszym z ludzi w obliczu Allaha będzie ten mężczyzna, który dzieli intymność ze swoją żoną, a potem wyjawia jej sekrety." (Sahih Muslim)
7. Kobieta - pani domu
Kobieta jest panią domu, to ona jest zań odpowiedzialna. Mąż nie powinien ingerować w sprawy, które nie dotyczą zakresu jego obowiązków i odpowiedzialności (np. kwestie posiłków, porządku w domu). Mąż nie powinien też obarczać żony obowiązkami, z którymi nie jest ona w stanie sobie poradzić. W kwestii wymagań i oczekiwań względem żony, należy wziąć pod uwagę środowisko, w którym kobieta się wychowała jak również jej predyspozycje fizyczne. Nie można od kobiety wychowanej na wsi oczekiwać, iż stanie się nagle damą salonową, a od kobiety słabej fizycznie, sił ponad jej naturalne możliwości. O traktowaniu niewolników, Wysłannik powiedział "Pracodawca nie powinien wymagać od pracownika rzeczy, przekraczających jego możliwości. Jeżeli tego wymaga, musi pracownikowi pomóc." (Buchari, tom 3, nr. 721)
Mąż powinien doceniać wkład żony w prace domowe, nie zapominając o pochwałach, słowie "dziękuję" za przygotowany posiłek, prezentach wręczanych od czasu do czasu. Takie drobne rzeczy działają jak balsam na samopoczucie żony, sprawią jej ogromną przyjemność, jednocześnie motywując do zdwojenia wysiłków w wypełnianiu swoich obowiązków. Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) doskonale zdawał sobie z tego sprawę, zalecając "Daj pracownikowi wynagrodzenie, zanim rozpłynie się jego słodycz." (Sunan Ibn Madźah).
8. Rola rodzica
Pojawienie się dziecka, zwłaszcza pierwszego, w małżeństwie jest próbą zarówno dla kobiety jak i dla mężczyzny. W związku dwojga ludzi pojawia się trzeci człowiek - życie nie jest już takie samo jak przedtem. Kobiecie przybywa obowiązków, niemowlę płacze, chce jeść o najbardziej niespodziewanych porach dnia i nocy. Kobieta jest bardziej zmęczona i wyczerpana, zwłaszcza w pierwszych latach, kiedy niemowlę wymaga nieustannej opieki. Często zdarza się, iż wraz z pojawieniem się potomka, mężczyzna czuje się odsunięty na boczny tor, albowiem dziecko pochłania niemalże całkowicie uwagę żony. Mężczyzna nie powinien dać się ponieść uczuciu zazdrości. Powinien zrozumieć, iż nowa rola matki wymaga od żony większego zaangażowania, wysiłku i odpowiedzialności. To właśnie w tym okresie kobiecie szczególnie potrzebne jest wsparcie, pomoc męża. Mężczyzna powinien uzbroić się w cierpliwość, otoczyć żonę troskliwą opieką. Bardzo ważna dla rodziny jest bliskość - mężczyzna powinien poświęcać dzieciom każdą wolną chwilę, obdarowując je ojcowską troską i miłością.
9. Ideały
Nikt z nas nie jest chodzącym ideałem. Jest wielce prawdopodobne, iż mąż dostrzeże u żony cechy, które nie będą współgrać z jego preferencjami, wymaganiami. Jeżeli "ułomności" żony nie kolidują z zasadami religii, ani nie prowokują zachowań z nią sprzecznych (np. nieposłuszeństwa), mężczyzna nie powinien starać się "kształtować" żony na wzór swojego ideału. Takie postępowanie doprowadzić może do poważnych skutków natury psychologicznej, utraty poczucia własnej wartości, frustracji żony, co w rezultacie odbije się na kontaktach między małżonkami i dziećmi, zagrażając stabilności całej rodziny. Pamiętajmy, małżeństwo to związek dwóch odrębnych osobowości:
{...rodzaj męski nie jest jak żeński...} (Koran 3:36)
Z pewnością niektóre cechy charakteru żony i męża będą ze sobą kolidować. Mężczyzna powinien zdać sobie sprawę z tego, iż skoro znajduje w żonie cechy charakteru, które trudno mu zaakceptować, na pewno są również i takie, które sprawiają radość i przyjemność. Patrzmy zatem na "jaśniejszą stronę życia", doceniajmy u naszego partnera, partnerki dobre cechy, pomagając mu je rozwijać i pielęgnować. Nieustanna krytyka wad, nie doprowadzi do poprawy czy też zmiany zachowania. Umiejętne współżycie, akceptacja naszych słabości i troska o drugą osobę, pomogą pokonać "minusy" naszych charakterów. Prorok powiedział:
"Nie wolno wierzącemu mężczyźnie nienawidzić wierzącej kobiety; jeżeli nie podoba mu się w niej jakaś cecha, znajdzie inną, która sprawi mu przyjemność." (Sahih Muslim i Ahmad)
"Kobieta stworzona została z żebra. Nie będzie prosta, tak jak byście sobie tego życzyli. Jeżeli chcecie nią się cieszyć, musicie żyć z jej skrzywieniem. Jeżeli próbować będziecie ją wyprostować, złamiecie ją. A złamanie oznacza rozwód." (Sahih Muslim i Tirmidhi)
10. Kary cielesne
Nie należy ignorować wychowawczego charakteru kar wymaganych przez islam za uczynki żony sprzeczne z zasadami wyznaczonymi przez Allaha. Należy jednak pamiętać, iż środek ten jest przez islam zalecany jako ostateczny środek perswazji, mający służyć "scementowaniu" małżeństwa, a nie jego rozpadowi. Jest to ostateczna forma przejawu władzy i autorytetu męża, zalecana przez Islam jedynie w sytuacjach ekstremalnych, a nie z powodów błahych, takich jak "zbyt słona zupa". Jest jeden werset Koranu, który udziela mężowi zgody na zastosowanie kary cielesnej, aczkolwiek (co jest ogromnie ważne) tylko w przypadku takich zachowań, które mogą wywołać nushuz- rebelię np. arogancję w stosunku do męża, permanentną odmowę współżycia małżeńskiego (a nie wyjątek - kiedy żona źle się czuje).
{Mężczyźni są opiekunami i żywicielami [qaua'muna `ala][3] kobiet, ze względu na to, że Bóg dał wyższość jednym nad drugimi[4], i ze względu na to, że oni rozdają ze swojego majątku[5]. Przeto cnotliwe kobiety są religijne, posłuszne i w nieobecności męża strzegą tego, co nakazał im Bóg. Zaś kobiety które nie są posłuszne wobec mężczyzn w tym co Allah im [nushuuz][6], napominajcie je, (następnie jeżeli to nie pomoże) pozostawiajcie je w łożach, (następnie jeżeli to także nie pomoże) bijcie je [darb][7]! A jeśli są wam posłuszne, to nie stosujcie do nich przymusu ani złych słów[8]. Zaprawdę, Bóg jest Wzniosły, Wielki!} (Koran 4:34)
Ibn Kathir komentując słowa Wzniosły, Wielki w tym wersecie pisze: "Jest to wyraźne ostrzeżenie dla mężczyzn, przekraczających granice względem swych kobiet. Zaprawdę Allah Wzniosły i Wielki staje się wtedy opiekunem kobiet i z pewnością ukarze każdego kto je gnębi lub wykracza przeciwko nim." (Tafisr ul-Qur`an il-`Adhim)
Oto fragment Mowy Pożegnalnej Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim): "Słuchajcie mnie dobrze! Traktujcie swoje żony łagodnie, albowiem są one niczym więźniowie w waszych rękach. Nie jesteście ich właścicielami - chyba że zachowują się w sposób rażąco naganny. Jeżeli tego się dopuszczą, możecie odsunąć je od waszego łoża lub ukarać je. Jeżeli was usłuchają to nie traktujcie ich źle. Słuchajcie mnie dobrze! Macie prawa nad waszymi żonami, tak samo jak i one mają nad wami prawa." (At Tirmidhi, an-Nasai i Ibn Madżiah)[9]
Mu'awiyah al-Qushayri przekazał: Spytałem się Wysłannika (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim): "Co nakazujesz nam względem naszych żon?" Odpowiedział: "Dostarczajcie im pożywienia takiego samego jak sobie i zapewniajcie im ubiór taki sam sobie, nie bijcie ich i nie ubliżajcie im." (Sunan Abu-Dauud, 11:2139)
Żona Wysłannika, Aisza przekazała: "Wysłannik nigdy nie uderzył ręką kobiety, sługi, czy kogokolwiek innego - za wyjątkiem dźihadu na drodze Allaha." (Sahih Muslim i inni)
Mężczyzna powinien umieć wyważyć pomiędzy odpowiedzialnością za doczesne i wieczne życie żony oraz akceptacją jej własnych wyborów, albowiem w ostatecznym rozrachunku to ona sama odpowiadać będzie za swoje postępowanie. Oczywistym jest, iż kiedy prawa do własnych wyborów były przez mężów ograniczane, Prorok (sal allahu `alejhi ła sallam) wrażliwy na skargi kobiet, upominał co bardziej "zatwardziałych" mężów. "Jak możecie okładać swoje żony, niczym wielbłądy, a potem oczekiwać od nich delikatności w nocy?" (Buchari i Muslim).
Al-Miqdam przekazał również, że Wysłannik powiedział: "Zaprawdę, Allah nazakuje wam abyście byli dobrzy dla kobiet." (At-Tabarani: hadis hasan - Da`if ul Dziam`i, 1763)
Jeżeli mężczyzna zmuszony jest zastosować karę w stosunku do żony (w przypadku kiedy rozmowy i prośby nie wpłynęły na zmianę postępowania żony), wówczas niech będzie to opuszczenie małżeńskiego łoża. W żadnym wypadku mąż nie powinien bojkotować żony poza domem. Problemy małżeńskie powinno rozwiązywać się w czterech ścianach, a osoby postronne w żadnym wypadku nie powinny być świadkami małżeńskich "animozji". Obrażanie, używanie obelżywych słów podczas przysłowiowej "wymiany zdań", nie tylko wykracza poza zasady dobrego wychowania, lecz wręcz uwłacza godności i pozycji głowy rodziny. Absolutnie nie poprawi wzajemnych relacji, wręcz przeciwnie - umniejszy szacunek, którym powinny obdarzać się obie strony.
11. Błędy
W żadnym wypadku mąż nie powinien żartować z "potknięć" żony ani ganić jej za popełnione błędy w obecności innych osób, a tym bardziej dzieci. Takie sytuacje działają na żonę deprymująco, a w oczach dzieci podważyć mogą jej autorytet jako matki. Postępowanie takie wykracza poza zasady dobrego zachowania, wzniecając w sercach jedynie gniew i urazę. Wypominanie porażek nie jest dobrą metodą "wychowawczą".
Wymówki, wzajemne oskarżenia, wracanie do "przeszłości" pogorszą jedynie relacje miedzy małżonkami, wystawiając ich związek na ciężką próbę. Starajmy się przymykać oczy na błędy i szybko puszczać w niepamięć potknięcia żon. Nie czyńmy "wiele hałasu o nic".
12. Matka
Mężczyźni powinni unikać porównywania żon do matek. Młoda kobieta, która dopiero zaczyna wypełniać swoje obowiązki, nie będzie dysponowała wiedzą ani doświadczeniem, kobiety starszej. Mężczyzna powinien cierpliwie pomóc żonie w wypracowaniu umiejętności, które posiadała jego matka.
13. Powrót do domu
Pojawienie się męża w domu, czy to z pracy czy z podróży, nie powinno w żadnym wypadku być niespodzianką dla domowników. Mężczyzna nie powinien alarmować całej rodziny stając nagle w drzwiach. Należy uprzedzić bliskich o prawdopodobnej godzinie przybycia, dając żonie czas na zadbanie o własny wygląd, przygotowanie posiłku. Przekraczając próg, nie wolno zapomnieć przywitać bliskich słowami "as-salaamu `alaykum", zapytać jak się czują, co wydarzyło się w domu w ciągu dnia, czy dzieci nie miały problemów w szkole. Pamiętajmy, aby wspomnieć Allaha, Wszechmogącego, Najwyższego, kiedy wchodzimy do domu. Prorok nauczał, iż mężczyzna, który przybył do domu wcześniej niż zapowiadał, powinien poczekać, ażeby żona, która nie jest jeszcze gotowa na jego przyjęcie, przygotowała się, a ta kobieta, której mąż podróżował wzięła kąpiel, oczyszczając się. (Buchari, Muslim i inni)
14. Higiena
Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim)zalecał 5 rzeczy, będących częścią fitrah[10]: "Obrzezanie, przycinanie wąsów blisko ust, zapuszczanie brody, obcinanie paznokci, usuwanie zbędnego owłosienia (pod ramionami oraz w okolicach intymnych części ciała)." (Sahih Buchari, tom 7, nr. 779) Prorok powiedział także: "Jeżeli nie obawiałbym się, iż będzie to zbyt uciążliwe dla muzułmanów, to nakazałbym, aby czyścili zęby misuakiem za każdym razem jak dokonują ablucję." (Sahih Buchari, tom 3, nr. 154) Prorok nakazał także aby po załatwianiu fizjologicznej potrzeby obmyć te części ciała, które zostały zanieczyszczone. Islam uczy nas troski o kondycję fizyczną oraz o zachowanie czystości i higieny ciała. Pamiętajmy, iż atrakcyjność to nie tylko "piękno", to przede wszystkim schludny wygląd zewnętrzny. Nie tylko kobiety powinny dbać o swój wygląd i higienę. Jest to również jedna z powinności muzułmanina. Pamiętajmy również o tak delikatnej sprawie jak dbałość o czystość jamy ustnej i świeżość oddechu. Wizyta u dentysty przynajmniej raz na pół roku, pasta i szczoteczka! Pamiętajmy, iż z upływem czasu stopień naszej atrakcyjności maleje, dlatego więcej uwagi powinniśmy poświęcać trosce o kondycję fizyczną. Warto pamiętać o dezodorancie bądź perfumach. Zróbmy żonie przyjemność - używając jej ulubionego męskiego zapachu. Miłe chwile gwarantowane!
15. Rodzina żony
Szacunek oraz dobre kontakty z rodziną żony są oznaką szacunku i miłości do niej. Obowiązek taki spoczywa na mężu nawet po śmierci żony, pod warunkiem iż nie jest związany z nim czyn zabroniony przez Islam, np. przebywanie sam na sam z kobietą spokrewnioną z żoną.
16. Poczucie humoru
Śmiech to wspaniałe antidotum na wiele rodzinnych problemów. Prorok bardzo często to podkreślał. Umiejętność dostrzegania "śmiesznych" aspektów otaczającej nasz rzeczywistości, pomogą wielu osobom zachować zdrowy rozsądek. Trudne sytuacje, konflikty można czasami obrócić w żart, rozładowując napięcie i unikając "rozlewu krwi". Warto wszakże pamiętać, iż zbyt wiele "żartów" może zachwiać autorytetem męża. Należy uważać, aby w żartach nie przekroczyć granicy, która go podważy.
Nikt z nas nie jest idealny, jednakże, dzięki okazywanej najbliższym miłości, trosce, postępowaniu zgodnie z zasadami Islamu, zaskarbimy sobie nie tylko miłość i szacunek rodziny, lecz przede wszystkim błogosławieństwo Allaha.
---------------------------------------------
[1] Salaam, w języku arabskim znaczy pokój. Assalaamu `alaykum (pokój z tobą ) jest pozdrowieniem używanym przez muzułmanów.
[2] Sadaqa, jest to dobrowolna jałmużna.
[3] Zwrot "qaua'muna `ala" użyty w wersecie oznacza: stróż, opiekun, obrońca, nadzorca. [Tafisr al-Kurtubi, Tafsir At-Tabari, oraz słownik arabski Al-Mawriid]
[4] Jest to wyższość w obowiązkach, a nie w ludzkości tj. obowiązek zapewnienia jedzenia, mieszkania, itd. [Tafsir at-Tabari, Tafsir ibn-Kathiir, Imaam Al Kurtubi w swoim tafsirze dodał, że wyższość mężczyzny tkwi w jego sile i twardości, w przeciwieństwie do kobiet, które są delikatne i wrażliwe.]
[5] Imaam Malik, Imaam ash-Shafi`i i Imaam Abu Hanifa mówią, że jeśli mężczyzna nie zapewni kobiecie jej potrzeby jedzenia, mieszkania itp. to ona ma prawo do rozwodu. Szeich ibn Baaz podaje to także jako powód dla którego kobieta może wystąpić o rozwód [Fataawa Islaamiyyah - Tom 3, Strona 264]
[6] Słowo "nushuuz" oznacza opór, nieposłuszeństwo oraz naruszenie obowiązków małżeńskich. (Al-Mawriid)
[7] `Ata spytał Ibn `Abbas'a co znaczy „lekkie uderzenie” [darb], Ibn `Abbas odpowiedział, iż jest to uderzenie misuakiem (miękki patyczek do czyszczenia zębów mający zazwyczaj około 20 cm długości), lub czymś podobnym. (al-Qurtubi, al-Dżami li-Ahkam il-Qur`an, 5:172)
[8] Al Kurtubi tłumaczył to jako, 'nie bądźcie niesprawiedliwi wobec nich'.
[9] Hadith Hasan (dobry) według Szeicha al-Albaani (Sahih ul Dziami`i, nr. 7880 & Irwa ul Ghalil nr. 2030)
[10] Fitrah jest czystą naturą i wiarą z którą każdy człowiek został stworzony.