W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego!
71. KSIĘGA O OFIARACH ZE ZWIERZĄT W DNIU ŚWIĘTA OFIAROWANIA (al-azahi)
1. Rozdział: Poprawny sposób (sunna) udhija[1] - składania ofiary ze zwierzęcia w dniu Święta Ofiarowania
Ibn Umar powiedział: „Jest to sunna [Proroka] i dobry uczynek”.
5225. Przekazał Al-Bara’: Prorok rzekł: „Pierwszą rzeczą, jakiej podejmujemy się tego oto naszego dnia [Święta Ofiarowania] – jest modlitwa świąteczna, a po powrocie z niej – złożenie ofiary ze zwierzęcia. Ten, kto tak czyni, postępuje zgodnie z naszą tradycją, a ten, kto zarzyna zwierzę na ofiarę przed modlitwą świąteczną, nie jest ono niczym innym jak mięsem darowanym rodzinie, i nie zostanie uznane za ofiarę dla Boga”. Słysząc to Abu Burda Ibn Nijar podniósł się, albowiem zarżnął zwierzę przed modlitwą i rzekł: „Mam młode (dżaza[2])”. Prorok rzekł: „Złóż je w ofierze, ale to nie wystarczy za ofiarę dla nikogo innego poza tobą”. Al-Bara’ dodał: Prorok rzekł: „Kto złożył ofiarę po modlitwie świątecznej, złożył ją o właściwym czasie i postąpił zgodnie z tradycją muzułmanów”.
5226. Przekazał Anas Ibn Malik: Prorok rzekł: „Kto złożył zwierzę w ofierze przed modlitwą świąteczną, dokonał jego uboju wyłącznie dla siebie, a kto złożył zwierzę w ofierze po modlitwie świątecznej, dokonał jego rytualnego uboju o właściwym czasie i postąpił zgodnie z tradycją muzułmanów”.
2. Rozdział: Podział zwierząt ofiarnych wśród ludzi [przez władcę]
5227. Przekazał Uqba Ibn Amir al-Dżuhani, że Prorok podzielił między towarzyszami zwierzęta przeznaczone na ofiarę w dniu Święta Ofiarowania. Uqbie przypadło w udziale dżaza (młode zwierzę). Uqba powiedział: „Posłańcu Boga! Dostałem w udziale dżaza!”. Prorok rzekł: „Złóż je w ofierze”.
3. Rozdział: Zwierzęta składane w ofierze w imieniu podróżnego i kobiet
5228. Przekazała Aisza: W Sarif, zanim weszliśmy do Mekki, Prorok przyszedł i ujrzał mnie we łzach albowiem doświadczyłam okresu miesięcznego [i martwiłam się, że nie będę mogła odprawić hadżdż]. Zapytał: „Co się stało? Doświadczyłaś okresu miesięcznego?”. Powiedziałam: „Tak”. Rzekł: „To rzecz, którą Bóg zarządził dla wszystkich córek adamowych, dopełnij zatem całego rytuału hadżdż tak, jak inni - poza rytuałem okrążania Kaby (tawaf)”. Gdy zaś byliśmy w Mina, przyniesiono mi wołowinę i zapytałam: „Co to?”. I powiedziano mi: „Posłaniec Boga złożył w ofierze woły w imieniu jego żon”.
4. Rozdział: W dniu Święta Ofiarowania mięso jest pożądane
5229. Przekazał Anas Ibn Malik: Prorok rzekł w dniu Święta Ofiarowania: „Ten, kto złożył zwierzę w ofierze przed modlitwą świąteczną, powinien uczynić to na nowo [po modlitwie]”. Pewien mężczyzna podniósł się i rzekł: „Posłańcu Boga, tego dnia mięso jest pożądane”. I wspomniał o swoich sąsiadach i dodał: „Mam młode [dżaza], którego mięso jest według mnie lepsze od mięsa dwóch owiec”. I Prorok pozwolił mu złożyć je w ofierze, ale nie wiem, czy to dotyczyło również innych poza nim. Potem Prorok udał się ku dwóm baranom i złożył je w ofierze, i ludzie podeszli do owiec i rozdzielili je miedzy sobą.
5. Rozdział: Kto powiedział, że ofiary ze zwierząt należy składać w [pierwszym] dniu Święta Ofiarowania
5230. Przekazał Abu Bakra: Prorok rzekł: „Czas wrócił do początkowego stanu, w jakim był w dniu, w którym Bóg stworzył Niebiosa i Ziemię. Rok ma dwanaście miesięcy, cztery z nich są święte, trzy z nich następują po sobie, są to - zu al-qada, zu al-hidżdża i muharram, [a czwarty to] radżab mudar, który jest między miesiącami dżumada (as-sani) a szaban. Prorok potem zapytał: „Jaki mamy teraz miesiąc?”. Powiedzieliśmy: „Bóg i Jego Posłaniec wiedzą lepiej”. Milczał tak długo, że pomyśleliśmy, że określi go innym mianem. Powiedział: „Czyż nie jest to miesiąc zu al-hidżdża?”. Powiedzieliśmy: „Tak”. Powiedział: „Cóż to za miasto?”. Powiedzieliśmy: „Bóg i Jego Posłaniec wiedzą lepiej”. Milczał tak długo, że pomyśleliśmy, iż określi je innym mianem. Powiedział: „Czyż to nie jest miasto (Mekka)?”. Odpowiedzieliśmy: „Tak”. Powiedział: „Jaki jest dzisiaj dzień?”. Odpowiedzieliśmy: „Bóg i Jego Posłaniec wiedzą lepiej”. Milczał tak długo, że pomyśleliśmy, iż określi je innym mianem. Powiedział: „Czyż nie jest to dzień Święta Ofiarowania?”. Odpowiedzieliśmy: „Tak”. Potem powiedział: „Wasza krew, mienie i honor są dla was tak święte (nienaruszalne) jak świętość tego dnia, w tym to świętym mieście i w tym świętym miesiącu. Zaprawdę, spotkacie waszego Pana i On zapyta was o wasze uczynki. Strzeżcie się! Nie błądźcie po mnie, zabijając się nawzajem. Niech tu obecni przekażą tę wiadomość nieobecnym, albowiem ci, którym zostanie ona przekazana mogą zrozumieć ją lepiej od tych, którzy ją usłyszeli ode mnie”. Muhammad, jeden z przekazicieli, wspominając to rzekł, że Prorok dodał: „Zaprawdę! Czyż nie przekazałem wam posłania? Czyż nie przekazałem wam posłania?”.
6. Rozdział: Ofiarowanie (al-adha) oraz złożenie ofiary w miejscu, w którym odmawia się modlitwę świąteczną
5231. Przekazał Nafi: Abd Allah [Ibn Umar] składał w ofierze zwierzęta w miejscu, w którym Prorok dokonywał rytualnego uboju.
5232. Przekazał Ibn Umar: Posłaniec Boga składał ofiary ze zwierząt w miejscu modlitwy.
7. Rozdział: Prorok złożył w ofierze dwa rogate barany, które jak wspomniano, były tłuste
Abu Umama (Ibn) Sahl powiedział: Tuczyliśmy nasze zwierzęta ofiarne w Medynie i muzułmanie również tuczyli ich zwierzęta ofiarne.
5233. Przekazał Anas Ibn Malik: Prorok złożył w ofierze dwa barany, i ja również złożyłem w ofierze dwa barany.
5234. Przekazał Anas: Posłaniec Boga podszedł do dwóch rogatych baranów, czarnego i białego i własnoręcznie dokonał ich rytualnego uboju składając w ofierze.
5235. Przekazał Uqba Ibn Amir, że Prorok dał mu owce i barany przeznaczone na ofiarę do podziału między towarzyszami. Zostało jagnię, i kiedy Uqba powiedział o tym Prorokowi, ten rzekł: „Złóż je w ofierze”.
8. Rozdział: Wypowiedź Proroka do Abu Burdy: „Złóż kozła dżaza w ofierze z okazji Święta Ofiarowania, ale to nie wystarczy dla nikogo innego poza tobą”.
5236. Przekazał Al-Bara’ Ibn Azib: Mój wuj, Abu Burda, złożył zwierzę w ofierze przed modlitwą świąteczną i Posłaniec Boga powiedział mu: „Twoja owca jest jedynie mięsem [a nie ofiarą]”. Abu Burda powiedział: „Posłańcu Boga, mam tylko dżaza (młode)[3]!”. Prorok rzekł: „Złóż je w ofierze, ale to nie jest dozwolone dla nikogo poza tobą”. Prorok dodał: „Kto złożył zwierzę w ofierze przed modlitwą świąteczną, dokonał jego uboju wyłącznie dla siebie, ten, zaś kto złożył zwierzę w ofierze po modlitwie świątecznej, postąpił należycie, zgodnie z tradycją muzułmanów”.
5237. Przekazał Al-Bara’: Abu Burda złożył zwierzę w ofierze przed modlitwą świąteczną, na co Prorok rzekł: „W zamian złóż w ofierze inne”. Abu Burda powiedział: „Mam jedynie dżaza”. Według Szuby dodał: „którego mięso uznaję za lepsze od starszego”. Prorok rzekł: „Złóż je w zamian w ofierze, ale to nie wystarczy dla nikogo innego poza tobą”.
9. Rozdział: Własnoręczny ubój zwierząt ofiarnych
5238. Przekazał Anas: Prorok dokonał rytualnego uboju dwóch rogatych baranów, czarnego i białego, i widziałem, jak stawiał stopę na ich bokach, wymawiał imię Boga, recytował: „Allahu akbar”, i własnoręcznie podcinał im gardła.
10. Rozdział: Złożenie ofiary ze zwierząt w imieniu innego
Ibn Umarowi w rytualnym uboju wielbłąda pomagał mężczyzna. Abu Musa polecił swoim córkom, by własnoręcznie złożyły zwierzęta w ofierze.
5239. Przekazała Aisza: W Sarif, nim wkroczyliśmy do Mekki, Prorok przyszedł i ujrzał mnie we łzach, albowiem doświadczyłam mego okresu miesięcznego [i martwiłam się, że nie będę mogła odprawić hadżdż]. Zapytał: „Co się stało? Zaczął się twój okres miesięczny?”. Powiedziałam: „Tak”. A on rzekł: „To rzecz, którą Bóg zarządził dla wszystkich córek adamowych, dopełnij zatem całego rytuału hadżdż, tak jak inni, poza okrążaniem Kaby (tawaf)”. I Posłaniec Boga złożył w ofierze krowy w imieniu żon.
11. Rozdział: Złożenie ofiary po modlitwie świątecznej
5240. Przekazał Al-Bara’: Słyszałem, jak Prorok wygłaszał kazanie i powiedział [w dniu Święta Ofiarowania]: „Pierwszą rzeczą, którą wykonujemy w tym oto naszym dniu, jest modlitwa świąteczna, po której składamy w ofierze zwierzęta. Ten, kto tak robi, postępuje zgodnie z naszą sunną, zaś ten, kto składa zwierzę w ofierze przed modlitwą świąteczną, ofiarowuje jedynie mięso swojej rodzinie i nie jest to ofiara [dla Boga]”. Abu Burda podniósł się i rzekł: „Posłańcu Boga, złożyłem ofiarę przed modlitwą świąteczną i mam młode [dżaza], którego mięso lepsze jest od starszego (mussina)”. Prorok rzekł: „Złóż je w zamian w ofierze, lecz to nie wystarczy dla nikogo innego poza tobą”.
12. Rozdział: Kto złożył zwierzę w ofierze przed modlitwą świąteczną, powinien ponownie złożyć ofiarę po modlitwie
5241. Przekazał Anas: Prorok rzekł: „Kto złożył zwierzę w ofierze przed modlitwą świąteczną, powinien to uczynić to ponownie”. Mężczyzna powiedział: „W tym dniu mięso jest pożądane”, i wspomniał, że jego sąsiedzi byli w potrzebie i wyglądało na to, że Prorok przyjął jego usprawiedliwienie. Mężczyzna powiedział: „Mam młode [dżaza], którego mięso według mnie jest lepsze od mięsa dwóch owiec”. I Prorok pozwolił mu złożyć je w ofierze, ale nie wiem, czy to dotyczyło ogółu muzułmanów. Potem Prorok udał się ku dwóm baranom i dokonał ich uboju, i ludzie podeszli do swoich owiec i złożyli je w ofierze.
5242. Przekazał Dżundab Ibn Sufjan al-Badżali: Doświadczyłem Święta Ofiarowania z Prorokiem. Powiedział: „Kto dokonał uboju zwierzęcia w ofierze przed modlitwą świąteczną, powinien w zamian złożyć w ofierze inne po modlitwie. I ten, kto nie złożył jeszcze ofiary, niech ją złoży teraz [po modlitwie świątecznej]”.
5243. Przekazał Al-Bara’: Pewnego dnia Posłaniec Boga odmówił modlitwę świąteczną i powiedział: „Kto odmawia naszą modlitwę i zwraca się ku Kabie w Mekce, nie powinien składać ofiary jak tylko po zakończeniu modlitwy świątecznej”. Abu Burda Ibn Nijar podniósł się i rzekł: „Posłańcu Boga, ja już złożyłem wcześniej ofiarę”. Prorok rzekł: „Uczyniłeś to przed wyznaczonym czasem”. Abu Burda powiedział zatem: „Mam dżaza, którego mięso jest lepsze od mięsa dwóch owiec; czy mogę złożyć je w ofierze?”. Prorok rzekł: „Tak, ale to nie wystarczy dla nikogo po tobie”.
13. Rozdział: Postawienie stopy na boku zwierzęcia podczas jego rytualnego uboju
5244. Przekazał Anas: Prorok składał w ofierze dwa rogate barany, czarnego i białego, i stawiał stopę na ich bokach i własnoręcznie dokonywał ich rytualnego uboju.
14. Rozdział: Recytowanie: „Allahu akbar (Bóg jest wielki)” podczas rytualnego uboju zwierzęcia ofiarnego
5245. Przekazał Anas: Prorok złożył w ofierze dwa rogate barany, białego i czarnego i samodzielnie dokonał ich rytualnego uboju: wymienił nad nimi imię Boga mówiąc „Bi-smi Allahi!”, powiedział: „Allahu akbar”, i postawił stopę na ich bokach.
15. Rozdział: Jeśli ktoś wysyła zwierzęta ofiarne, by złożono je w ofierze, nic z tego, co dozwolone, nie jest mu zabronione
5246. Przekazał Masruq, że przyszedł do Aiszy i powiedział: „Matko Wiernych, jest mężczyzna, który wysyła zwierzęta ofiarne do Kaby i zostaje w swoim mieście, i prosi, by przyozdobiono girlandami jego wielbłąda ofiarnego; i pozostaje w stanie uświęcenia od dnia, w którym ludzie opuszczają stan uświęcenia [po dopełnieniu rytuału hadżdż]”. Słyszałem, jak klasnęła w dłonie za zasłoną i powiedziała: „Skręcałam girlandy dla zwierząt ofiarnych Posłańca Boga, a on wysyłał je do Kaby, ale nic z tego, co dozwolone z relacji małżeńskich nie było mu zabronione pokąd nie wrócili ludzie [Prorok nie był wtedy w stanie uświęcenia]”.
16. Rozdział: Co można jeść z mięsa zwierząt ofiarnych i wziąć jako zaopatrzenie na drogę
5247. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: Za życia Proroka zabieraliśmy ze sobą mięso zwierząt ofiarnych (udhija) do Medyny.
Przekaziciel często mówił: „Mięso hadj[4]”.
5248. Przekazał Abu Sa’id [al-Chudri], że pewnego razu nie był obecny [w dniu Święta Ofiarowania] i gdy przybył, podarowano mu mięso, a ludzie powiedzieli: „To mięso naszych zwierząt ofiarnych”. Powiedział: „Zabierzcie je, nie będę go jadł”. Abu Sa’id dodał: Podniosłem się i udałem do mego brata, Abu Qatady (był on bratem Abu Sa’ida ze strony matki i walczył w bitwie pod Badr) i wspomniałem mu o tym. Powiedział: „Pod twoją nieobecność zostało wydane nowe zarządzenie [zezwalające na przechowywanie mięsa zwierząt ofiarnych i jedzenie go ponad trzy dni]”.
5249. Przekazał Salama Ibn al-Akwa: Prorok rzekł: „Niechaj ten, kto złożył zwierzę w ofierze, nie zatrzymuje nic z jego mięsa ponad trzy dni”. W następnym roku ludzie powiedzieli: „Posłańcu Boga! Czy mamy postąpić tak, jak rok temu?”. Powiedział: „Jedzcie je [mięso zwierząt ofiarnych], nakarmcie nim innych i przechowujcie. W tamtym roku ludzie doświadczyli ciężkich czasów i chciałem, abyście pomogli potrzebującym”.
5250. Przekazała Aisza: Soliliśmy (lub: soliłyśmy) mięso zwierząt ofiarnych i darowaliśmy (lub: darowałyśmy) je Prorokowi w Medynie. Pewnego razu powiedział: „Jedzcie to mięso nie dłużej niż przez trzy dni”, jednak nie . była to reguła ostateczna, albowiem (w tym właśnie roku) chciał, abyśmy nakarmili nim innych. A Bóg wie najlepiej.
5251. Przekazał Abu Ubajd, wyzwoleniec Ibn Azhara, że towarzyszył w dniu Święta Ofiarowania Umarowi Ibn al-Chattabowi, i ten wpierw odmówił modlitwę świąteczną, po czym wygłosił kazanie przed ludźmi. I rzekł: „Ludzie! Posłaniec Boga zabronił wam pościć pierwszego dnia obu świąt, albowiem jeden jest dniem przerwania postu (w ramadanie - Id al-fitr), drugi zaś - dniem, w którym spożywacie mięso waszych zwierząt ofiarnych (Id al-Adha – Święto Ofiarowania)”.
Abu Ubajd powiedział: Potem doświadczyłem dnia świątecznego z Usmanem Ibn Affanem, i przypadł on w piątek. Usman odmówił modlitwę świąteczną, po czym wygłosił kazanie dla ludzi i rzekł: „Ludzie! Dzisiaj przypadają dwa święta (piątek i Święto Ofiarowania), zatem ten z mieszkańców obrzeży (Medyny), kto chce zaczekać na dżumu’a - piątkową modlitwę zbiorową, , może na nią zaczekać, a kto chce wrócić do domu, może tak uczynić”. Potem doświadczyłem [Święta Ofiarowania] z Alim Ibn Abu Talibem, i on również odmówił modlitwę świąteczną przed kazaniem; a w kazaniu rzekł: „Posłaniec Boga zabronił wam spożywania mięsa zwierząt ofiarnych ponad przez trzy dni”.
5252. Salim przekazał od Abd Allaha Ibn Umara: Posłaniec Boga rzekł: „Mięso zwierząt złożonych w ofierze z okazji Święta Ofiarowania jest wam dozwolone do spożycia nie dłużej niż przez trzy dni”. Kiedy Abd Allah wyruszył z Mina, jadł (chleb z) oliwą, by nie jeść ich mięsa. [zob. H. 5248, 5249]
[1] Udhija - nazwa zwierząt składanych w ofierze przez muzułmanów, którzy nie odprawiają hadżdż, w dniu Święta Ofiarowania (Id Al-Adha)
[2] Dżaza - termin używany do określania wieku zwierząt hodowlanych. Owca dżaza to owca roczna – to opinia uczonych szkoły malikickiej i szafaickiej. Są też uczeni, którzy twierdzą, że owca dżaza to ta, która nie ukończyła roku, i różnią się co do dokładnego wieku, może to być owca sześciomiesięczna (szkoła hanaficka i hanbalicka), ośmio lub dziesięciomiesięczna. Zgodnie z islamem, zwierzę ofiarne , którego uboju dokonuje się w dniu Święta Ofiarowania (Id al-Adha), określane mianem sanija (ofiara ze zwierzęcia składana przez pielgrzymów odprawiających pielgrzymkę hadżdż – nazywa się hadj) powinno mieć określony wiek, i najlepsze ze zwierząt to: wielbłąd, który ukończył piąty rok życia (wkroczył w szósty) – wg wszystkich czterech szkół prawnych (wielbłąd dżaza – cztery lata); krowa, która ukończyła drugi rok życia wg szkoły hanafickiej, szafaickiej i hanbalickiej, wg malikickiej – trzeci rok życia; koza, która ukończyła drugi rok życia – wg szkoły Szafnickiej, wg hanafickiej, hanbalickiej i malikickiej –jeden rok; i roczna owca. Nie jest dozwolone złożenie młodszego zwierzęcia w ofierze od sanijka – jeśli chodzi o wielbłądy, krowy i kozy; ani zwierzęcia młodszego od dżaza w przypadku owiec. Bada’i’ al-Sana’i’, 5/70; al-Bahr al-Ra’īq, 8/202; al-Tādż wa’l-Iklīl, 4/363; Szarh Mukhtasar Chalīl, 3/34; al-Madżmū’, 8/365; al-Mughni, 13/368; Fath al-Bari, Hafiz Ibn Hadżar (10/5).
[3] Zob. H. 5225 i przypis tamże.
[4] Hadj - nazwa zwierząt składanych w ofierze przez pielgrzymów odprawiających hadżdż