Przekład Elżbieta Al-Saleh, Mohammed Al-Saleh
Wszelkie prawa zastrzeżone
W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego!
22. KSIĘGA O ZAPOMNIENIU PODCZAS MODLITWY (AS-SAHW)
1. Rozdział: Co powiedziano o zapomnieniu (sahw) podczas modlitwy oraz co, gdy w trakcie modlitwy obowiązkowej wstanie się po drugim rakacie do trzeciego nie przyjmując pozycji siedzącej
1166. Przekazał Abd Allah Ibn Buhajna: Pewnego razu Posłaniec Boga, niechaj Bóg mu błogosław i obdarza pokojem, prowadził dla nas modlitwę. Odmówił dwa rakaty i podniósł się [do trzeciego] nie przyjmując pozycji siedzącej. Ludzie również wstali. Pod koniec modlitwy czekaliśmy, aż zakończy ją taslimem, ale on rzekł: „Allahu akbar” i wybił siedząc dwa pokłony do ziemi (sudżud as-sahw - za zapomnienie) i zakończył modlitwę recytując taslim.
1167. Przekazał Abd Allah Ibn Buhajna: Posłaniec Boga podniósł się po drugim rakacie modlitwy zuhr nie przyjąwszy pozycji siedzącej (między drugim a trzecim rakatem). Pod koniec modlitwy wybił dwa pokłony do ziemi za zapomnienie i po nich zakończył modlitwę taslimem.
2. Rozdział: Jeśli odmówi się pięć rakatów
1168. Przekazał Abd Allah: Pewnego razu Posłaniec Boga, niechaj Bóg mu błogosław i obdarza pokojem, odmówił pięć rakatów w modlitwie zuhr, a gdy zapytano go, czy liczba rakatów została zwiększona, rzekł: „Jak to?”. Pewien mężczyzna odparł: „Odmówiłeś pięć [zamiast czterech]”. Wobec tego Posłaniec Boga wybił po taslimie dwa pokłony do ziemi za zapomnienie (sahw).
3. Rozdział: Jeśli ktoś zakończy modlitwę taslimem po dwóch lub trzech rakatach (omyłkowo), powinien wykonać dwa pokłony do ziemi za zapomnienie (sudżud as-sahw), tak jak zwykle lub trochę dłużej
1169. Przekazał Abu Hurajra: Prorok, niechaj Bóg mu błogosław i obdarza pokojem, prowadził modlitwę asr lub zuhr i zakończył ją taslimem. Zu al-Jadajn zapytał: „Posłańcu Boga, czy modlitwa została skrócona?”. Prorok zapytał towarzyszy: „Czy on mówi prawdę?”. Odpowiedzieli twierdząco, toteż Posłaniec Boga odmówił dwa opuszczone rakaty, a po nich wybił dwa pokłony do ziemi [za zapomnienie]. Sad rzekł: Widziałem, jak Urwa Ibn az-Zubajr odmówił dwa rakaty w modlitwie maghrib i zakończył ją taslimem. Kiedy mu o tym powiedziano, odmówił opuszczony rakat i wybił dwa pokłony (za zapomnienie) do ziemi i rzekł: „Tak wyglądała modlitwa Proroka”.
4. Rozdział: Opuszczenie recytacji taszahhudu[1] po dwóch pokłonach za zapomnienie
Anas i Al-Hasan nie recytowali go. Qatada powiedział, że nie należy recytować taszahhudu [po pokłonach za zapomnienie].
1170. Przekazał Abu Hurajra: Pewnego razu Posłaniec Boga odmówił dwa rakaty i zakończył modlitwę. Zu al-Jadajn zapytał: „Modlitwa została skrócona czy zapomniałeś?”. Posłaniec Boga rzekł: „Czy Zu al-Jadajn mówi prawdę?”. Ludzie przytaknęli, toteż Posłaniec Boga podniósł się, odmówił dwa opuszczone rakaty, wykonał taslim, potem wyrecytował takbir i wybił dwa pokłony do ziemi (sudżud as-sahw) tak samo, jak zwykłe pokłony lub trochę dłużej i wstał.
1171. Przekazał Salama Ibn Alqama, że zapytał Muhammada [Ibn Sirina], czy należy recytować taszahhud[2] po dwóch pokłonach za zapomnienie. Odpowiedział: „Nie wspomina o tym narracja Abu Hurajry”.
5. Rozdział: Recytacja „Allahu akbar” w pokłonie za zapomnienie
1172. Przekazał Abu Hurajra: Prorok, niechaj Bóg mu błogosław i obdarza pokojem, odmówił jedną z popołudniowych modlitw - jeden z przekazicieli, Muhammad, powiedział, że była to najprawdopodobniej modlitwa asr - i zakończył ją po dwóch rakatach. Potem stanął obok pieńka palmy daktylowej przed meczetem i położył na nim dłoń. Abu Bakr i Umar tam byli, lecz nie mieli śmiałości mówić z nim o tym [ze względu na respekt, jakim go darzyli], a ci, którym było spieszno, wyszli. Powiedzieli między sobą: „Czyżby modlitwa została skrócona?”. Mężczyzna, którego Prorok nazywał Zu al-Jadajn rzekł [do Proroka]: „Modlitwa została skrócona, czy zapomniałeś?”. Ten odrzekł: „Ani nie zapomniałem ani nie została skrócona”. Zul-Jadajn powiedział: „Zapomniałeś”. A zatem Prorok odmówił dwa (opuszczone) rakaty, wyrecytował taslim, powiedział „Allahu akbar” i wybił pokłon do ziemi za zapomnienie tak jak zwykle lub trochę dłużej, po czym uniósł głowę mówiąc „Allahu akbar”, wybił drugi pokłon do ziemi, tak jak zwykle lub trochę dłużej i uniósł głowę recytując „Allahu akbar”.
1173. Przekazał Abd Allah Ibn Buhajna al-Asdi: Posłaniec Boga, niechaj Bóg mu błogosław i obdarza pokojem, stanął do modlitwy zuhr i powinien był zostać przez chwilę w pozycji siedzącej [po drugim rakacie, ale wstał od razu do trzeciego]. Pod koniec modlitwy, przed taslimem, wykonał siedząc dwa pokłony do ziemi za zapomnienie o (pominiętej) pozycji siedzącej, recytując po każdym pokłonie: „Allahu akbar”. Ludzie również wykonali za nim dwa pokłony do ziemi.
6. Rozdział: Nie będąc pewnym, czy odmówiło się trzy czy cztery rakaty, należy wybić w ostatnim rakacie, w pozycji siedzącej, dwa pokłony do ziemi za zapomnienie
1174. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg mu błogosław i obdarza pokojem, rzekł: „Gdy ogłaszany jest na modlitwę azan, szatan bierze nogi za pas i wypuszcza wiatr, by nie słyszano azanu, i wraca po nim. Gdy ogłaszana jest iqama, szatan znowu bierze nogi za pas i wraca po iqamie i stara się zaprzątnąć myśli człowieka mówiąc: „Przypomnij sobie o tym i o tym”, aż modlący się zapomina, ile [rakatów] odmówił. Jeśli nie będziecie pamiętać, czy odmówiliście trzy czy cztery rakaty, wykonajcie w pozycji siedzącej dwa pokłony do ziemi za zapomnienie”.
7. Rozdział: Zapomnienie podczas modlitw obowiązkowych i zalecanych
Ibn Abbas wykonał dwa pokłony [za zapomnienie] po modlitwie witr.
1175. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg mu błogosław i obdarza pokojem, rzekł: „Kiedy ktoś staje do modlitwy, przychodzi szatan i sprawia, że ogarniają go wątpliwości odnośnie ilości odmówionych rakatów. Jeśli przydarzy się to komukolwiek z was, niech wykona siedząc dwa pokłony za zapomnienie”.
8. Rozdział: Wykonanie gestu dłonią w trakcie odmawiania modlitwy i przysłuchiwanie się temu, co mówi inny
1176. Przekazał Kurajb: Ibn Abbas, al-Miswar Ibn Machrama i Abd ar-Rahman Ibn Azhar wysłali mnie do Aiszy. Powiedzieli, bym pozdrowił ją w ich imieniu i zapytał o dwa [zalecane] rakaty po modlitwie asr. Powiedziałem jej: „Doszło nas się, że je odmawiasz, a mówiono nam, że Prorok tego zabronił”. Ibn Abbas powiedział, iż nakładali karę wraz z Umarem Ibn al-Chattabem tych, którzy je odmawiali. Udałem się do Aiszy i przekazałem jej to. Rzekła: „Idź i zapytaj Umm Salamę”. Wróciłem do nich zatem i przekazałem jej odpowiedź. Polecili mi udać się do Umm Salamy z tym samym pytaniem, z którym wysłali mnie do Aiszy. Umm Salama rzekła: „Słyszałam, jak Prorok ich zabraniał, a potem widziałam, jak odmawiał je od razu po modlitwie asr. Odwiedził mnie, gdy siedziało u mnie kilka ansarek z Banu Haram, toteż posłałam do niego niewolnicę i powiedziałam jej, by stanęła przy nim i przekazała mu ode mnie: ‚Posłańcu Boga, słyszałam, jak zabraniałeś je odmawiać [dwa rakaty po modlitwie asr], a widzę, że je odmawiasz’ - i poczekała, jeśli skinie dłonią”. I niewolnica tak uczyniła. Prorok skinął dłonią, a ona zaczekała. Gdy skończył się modlić, rzekł: „Córko Banu Umajja, zapytałaś mnie o dwa rakaty po modlitwie asr. Ludzie z Banu Abd al-Qajsa przyszli do mnie i zajęli mnie i nie mogłem odmówić dwóch rakatów po modlitwie zuhr. Te [dwa rakaty, które właśnie odmówiłem] są w zamian [za opuszczone]”.
9. Rozdział: Gest dłonią podczas modlitwy
Karaib powiedział, że Umm Salama przekazała jak wyżej od Proroka.
1177. Przekazał Sahl Ibn Sad: Do Posłańca Boga, niechaj Bóg mu błogosław i obdarza pokojem, dotarły wieści o sporze wśród rodu Amra Ibn Aufa w Quba, i udał się z kilkoma towarzyszami, by ich pojednać. Zatrzymano tam Posłańca, a nastał czas modlitwy. Bilal udał się zatem do Abu Bakra i rzekł: „Abu Bakrze, Posłańca Boga coś zatrzymało, a pora na modlitwę. Czy poprowadzisz ją dla ludzi?”. Abu Bakr odparł: „Tak, jeśli tego chcecie”. A zatem, Bilal ogłosił iqamę i Abu Bakr stanął na przedzie i wyrecytował „Allahu akbar”. Tymczasem przybył Posłaniec Boga - przeszedł na wskroś rzędów i stanął w pierwszym. Ludzie zaczęli klaskać i Abu Bakr, który nigdy nie rozglądał się podczas modlitwy, tym razem ze względu na długie oklaski odwrócił się i ujrzał Posłańca Boga. Prorok skinął, by kontynuował, lecz Abu Bakr uniósł obie dłonie, wychwalił Boga, wycofał się i zajął miejsce w rzędzie. Posłaniec Boga stanął na przedzie i poprowadził dla ludzi modlitwę. Gdy skończył, zwrócił się do nich i rzekł: „Ludzie, dlaczego klaszczecie, kiedy coś przydarza się podczas modlitwy? Klaskanie jest dla kobiet. Jeśli doświadczycie czegoś podczas modlitwy, powiedzcie: subhana Allah (Bogu niech będzie sława), albowiem nie ma takiego, kto nie odwróci się słysząc subhana Allah”. Tutaj Prorok spojrzał na Abu Bakra i zapytał: „Dlaczego nie poprowadziłeś dalej modlitwy, kiedy pokazałem ci, byś kontynuował?”. Abu Bakr odparł: „Nie przystoi, by syn Abu Quhafy prowadził modlitwę w obecności Posłańca Boga”.
1178. Przekazała Asma: Kiedy przyszłam do Aiszy, zastałam ją wraz z ludźmi na modlitwie. Zapytałam: „Co z ludźmi?”. Wskazała głową ku niebu. Zapytałam: „To jakiś znak?”. Przytaknęła skinieniem głowy.
1179. Przekazała Aisza, żona Proroka: W chorobie Posłaniec Boga modlił się w domu siedząc, zaś ludzie za nim odmawiali modlitwę na stojąco i Prorok wskazał im gestem, by usiedli[3]. Kiedy skończył się modlić, rzekł: „Imama należy naśladować. Ukłońcie się zatem, kiedy on wykona ukłon (ruku) i unieście głowy, kiedy on ją uniesie”.
[1] Taszahhud - formuły recytowane podczas modlitwy w pozycji siedzącej po każdych dwóch rakatach oraz po pokłonach za zapomnienie – jeśli te wykonywane są po zakończeniu modlitwy. Jednym z elementów taszahhudu jest recytacja szahady (od niej też nazwa taszahhud)
[2] Formuły recytowane w pozycji siedzącej podczas modlitwy zaczynające się od „At-tahijjatu lillahi wa as-salawatu wa at-tajjjibat...”.
[3] Reguła tego hadisu została zniesiona przez ostatni czyn Proroka; wierni powinni w takiej sytuacji – kiedy imam siedzi - odmawiać modlitwę na stojąco.