66. KSIĘGA O ROZWODZIE

W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego!

Przekład Elżbieta Al-Saleh. Wszelkie prawa zastrzeżone.

1. Rozdział: Słowa Boga: {O Proroku! Kiedy odprawiacie swoje żony, to odprawiajcie je w właściwym dla nich terminie [idda]. Przestrzegajcie tego terminu i bójcie się Boga, waszego Pana!”} [65:1]

Rozwód zgodny z tradycją Proroka ma miejsce, gdy mężczyzna wypowiada formułę rozwodową po tym, jak żona oczyści się po okresie miesięcznym i nie podjęto po nim współżycia. Przy rozwodzie wymagana jest obecność dwóch świadków.

4953. Przekazał Abd Allah Ibn Umar, że rozwiódł się z żoną podczas jej okresu miesięcznego za życia Posłańca Boga, i Umar Ibn al-Chattab [jego ojciec] zapytał o to Posłańca Boga. Ten rzekł: „Poleć mu [synowi], aby przyjął ją z powrotem i poczekał, aż się oczyści [przez kąpiel rytualną po okresie miesięcznym], i niech poczeka, aż ona ponownie doświadczy okresu miesięcznego. I gdy się po nim oczyści, od niego zależy, czy chce ją zatrzymać czy rozwieść się z nią – lecz wtedy nie jest mu dozwolone z nią zbliżenie cielesne. To jest idda - wyznaczony przez Boga termin dla kobiet, z którymi się rozwodzicie”.

2. Rozdział: Jeśli mąż rozwiedzie się z żoną podczas jej okresu miesięcznego, liczy się to jako jeden pełnoprawny rozwód

4954. Przekazał Anas Ibn Sirin: Ibn Umar rzekł: „Rozwiodłem się z żoną w trakcie jej okresu miesięcznego, i [mój ojciec] Umar wspomniał o tym Prorokowi, na co ów rzekł: „Niech twój syn przyjmie ją z powrotem”. Zapytałem [Ibn Umara]: „Czy taki rozwód się liczy [jako jeden pełnoprawny rozwód]?”. Ibn Umar odparł: „Oczywiście”.

Przekazał Junus Ibn Dżubajr, że Ibn Umar rzekł: Prorok rzekł Umarowi: „Poleć mu, by przyjął ją z powrotem”. Zapytałem: „Czy taki rozwód się liczy?”. Ibn Umar odrzekł: „A co, gdyby ogarnęła go niemoc i głupio postąpił?”.

Przekazał Ibn Umar: Został mi policzony jako rozwód.

3. Rozdział: Rozwód; i mąż musi udzielić go osobiście

4955. Przekazał Al-Awzai: Zapytałem Az-Zuhriego, która z żon Proroka oddała się przed nim pod ochronę Boga. Odrzekł, że wie od Urwy, iż Aisza rzekła: Sprowadzono do do Posłańca Boga niewiastę z rodu Al-Dżawna[1] i gdy zbliżył się do niej rzekła: „Oddaję się przed tobą pod ochronę Boga!” – na co Prorok rzekł jej: „Oddajesz się Najwyższemu,; wracaj zatem do twej rodziny”.

4956. Przekazał Abu Usajd: Udaliśmy się z Prorokiem do gaju zwanego Asz-Szawt i podeszliśmy do dwóch murów, między którymi usiedliśmy. Prorok rzekł nam, abyśmy tam zaczekali, a sam wszedł do środka. Przyprowadzono niewiastę z rodu Al-Dżawna i ulokowano w domu Umajmy Bint an-Numan Ibn Szarahil, w gaju palm

daktylowych; i towarzyszyła jej kobieta, która ją wykarmiła. Przybywszy do niej, Prorok rzekł: „Oddaj mi swą rękę (w małżeństwie)”. Odparła: „Czy królowa może oddać swą rękę prostemu?”. Prorok wyciągnął ku niej dłoń, chcąc ją uspokoić, lecz ona rzekła: „Uciekam się przed tobą pod ochronę Boga”. Na to rzekł jej: „Uciekasz się do Tego, Który udziela ochrony”. I wyszedłszy do nas, rzekł: „Abu Usajdzie, daj jej dwie lniane suknie [w podarunku] i niech wróci do swej rodziny”.

4957.Przekazali Sahl i Abu Usajd: Prorok zawarł kontrakt małżeński z Umajmą Bint Szarahil, a gdy ją do niego przywiedziono, wyciągnął ku niej dłoń, lecz wyglądało, że to się jej nie spodobało, toteż Prorok polecił Abu Usadowi, aby ją odprawił i podarował dwie białe lniane suknie.

4958. Przekazał Abu Ghallab Junus Ibn Dżubajr: Zapytałem Ibn Umara, co jeśli mężczyzna rozwodzi się z żoną w trakcie jej okresu miesięcznego, i odrzekł mi: „Znasz syna Umara? Rozwiódł się z żoną podczas jej okresu miesięcznego, i Umar udał się do Proroka i wspomniał mu o tym, na co Prorok rzekł, by jego syn przyjął żonę z powrotem i udzielił jej rozwodu dopiero wówczas, gdy ta się oczyści [po okresie miesięcznym] i on będzie nadal będzie tego pragnął”. Zapytałem [Ibn Umara]: „Czy ten rozwód się liczył [jako jeden pełnoprawny], a on odrzekł „A co, gdyby ogarnęła go niemoc i głupio postąpił?”.

4. Rozdział: Ten, kto zezwolił na trzykrotny rozwód

polegając na słowach Boga:

{Rozwód jest możliwy dwa razy; potem więc albo ją zatrzymacie zgodnie ze zwyczajem lub zwolnicie ją, uprzejmie traktując…} [2:229].

Ibn az-Zubajr powiedział odnośnie [śmiertelnie] chorego, który rozwiódł się z żoną: Nie sądzę, by po ostatecznym rozwodzie, jego była żona miała prawo do udziału w spadku.

Asz-Szabi stwierdził, że przysługuje jej udział w spadku, na co Ibn Szubruma rzekł: Jeśli upłynął przypisany termin (idda), może wyjść ponownie za mąż, i Asz-Szabi zgodził się z tym. Wówczas Ibn Szubruma zapytał, co jeśli jej drugi mąż umrze [czy będzie dziedziczyła po obu], i wtedy Asz-Szabi odwołał swoje słowa.

4959. Przekazał Sahl Ibn Sad as-Sa’idi: Uwajmir al-Adżlani przyszedł do Asima Ibn Adiego al-Ansariego i rzekł: „Asimie, powiedz, co ma począć mąż, jeśli ujrzy ze swą żoną innego?! Jeśli go zabije, zostanie zabity za to w odwecie… Asimie, zapytaj o to Posłańca Boga!”. I Asim zapytał o to Posłańca Boga, a jemu mu nie spodobało się pytanie i uznał je za naganne. To, co Asim usłyszał od Posłańca Boga było dla niego bardzo ciężkie. Gdy wrócił do rodziny, odwiedził go Uwajmir i zapytał, co rzekł mu

Posłaniec Boga. Asim odparł: „Nie wyszło to mi na dobre. Posłaniec Boga nie chciał o tym słyszeć”. Uwajmir rzekł: „Na Boga, nie zostawię tak tego! Zapytam go sam!” - i udał się do Posłańca Boga. Na miejscu, zastał go w otoczeniu ludzi. Uwajmir rzekł: „Posłańcu Boga, jeśli mężczyzna zastanie swą żonę z innym, ma go zabić, za co ty go zabijesz (w odwecie)? Co ma zrobić?”. Posłaniec Boga rzekł: „Bóg zesłał objawienie odnośnie pytania dotyczącego ciebie i twej żony. Idź i przyprowadź ją tutaj”. I oboje poddali się li’an - procesowi obkładania klątwą, a ja byłem tam wśród zgromadzonych. Gdy skończyli, Uwajmir rzekł: „Posłańcu Boga, jeśli ją teraz zatrzymam, będzie to oznaczać, że skłamałem” – i trzykrotnie wypowiedział formułę rozwodową, jeszcze nim Posłaniec Boga mu to zalecił. Ibn Szihab rzekł: I stało się to tradycją dla wszystkich, którzy poddawali się procesowi obkładania klątwą.

4960. Przekazała Aisza: Żona Rifa’a al-Quraziego przyszła do Posłańca Boga i powiedziała: „Posłańcu Boga, Rifa’a rozwiódł się ze mną ostatecznie i wyszłam za mąż za Abd ar-Rahmana Ibn az-Zubajra al-Quraziego, a z niego pożytek taki, jak z tej frędzli”. Na to Posłaniec Boga rzekł jej: „A może chcesz wrócić do Rifa’a? Nie jest ci to dozwolone, pokąd nie zakosztujesz słodyczy Abd ar-Rahmana, a on twojej”.

4961. Przekazała Aisza: Mężczyzna rozwiódł się z żoną trzykrotnie, i wyszła za innego i ten również się z nią rozwiódł. Gdy zapytano Proroka, czy może poślubić pierwszego męża, odrzekł: „Nie jest to jej dozwolone, pokąd drugi nie zakosztuje jej słodyczy jak pierwszy”.

5. Rozdział: Wybór dany żonom

i słowa Wszechmocnego Boga:

{O proroku! Powiedz twoim żonom: „Jeśli pragniecie życia tego świata i jego ozdób, to przybywajcie! Ja wam pozwolę nacieszyć się i dam wam piękną odprawę”.} [33:28].

4962. Przekazała Aisza: Posłaniec Boga pozwolił nam dokonać wyboru i wybrałyśmy Boga i Posłańca. I wybór nam dany nie był równoznaczny z rozwodem.

4963. Przekazał Masruq: Gdy zapytałem Aiszę o prawo wyboru, rzekła mi: „Prorok pozwolił nam dokonać wyboru, czy wybór można nazwać rozwodem?”. Rzekłem: „Nie ma dla mnie znaczenia, czy pozwolę mej żonie wybrać raz czy sto razy, skoro już wcześniej dokonała wyboru”.

6. Rozdział: Jeśli mężczyzna mówi do żony: „Rozstaję się z tobą”, lub „Zwalniam cię z danego słowa”, lub używa innego zwrotu wskazującego na rozwód, wówczas znaczenie jego słów zależy od intencji

i słowa Wszechmocnego Boga:

{…i odprawcie je w piękny sposób.} [33:49]

{…i dam wam piękną odprawę.} [33:28]

{Rozwód jest możliwy dwa razy. Potem więc albo ją zatrzymacie, zgodnie ze zwyczajem, albo jej dacie całkowitą wolność, uprzejmie ją traktując…} [2:229]

{…albo rozstańcie się z nimi w sposób godny} [65:2].

Aisza powiedziała: Prorok wiedział, że moi rodzice nigdy nie kazaliby mi od niego odejść.

7. Rozdział: Kto rzekł do żony: „Jesteś mi zabroniona”.

Al-Hasan (al-Basri) powiedział: Znaczenie uzależnione jest od intencji.

Uczeni w religii mówią, iż udzielenie żonie trzykrotnego rozwodu, oznacza, iż jest mu zabroniona. A zatem określają ją mianem zabronionej ze względu na rozwód i separację. Nie jest to tak, jak ten, kto wzbrania sobie określonych rzeczy, albowiem człowiek nie może nazwać dozwolonego pożywienia zabronionym, choć można tak określić rozwódkę. (Uczeni) powiedzieli o kobiecie, której mąż udzielił trzykrotnego rozwodu: Nie będzie mu dozwolona, pokąd nie wyjdzie za mąż za innego.

Przekazał Nafi, że Ibn Umar zapytany o mężczyznę, który udzielił trzykrotnego rozwodu, rzekł: Lepiej byłoby gdyby udzielił rozwodu raz lub dwa, albowiem Prorok tak mi zalecił. Jeśli udzieli rozwodu trzykrotnie, ona nie będzie mu dozwolona pokąd nie wyjdzie za mąż za innego.

4964. Przekazała Aisza: Mężczyzna rozwiódł się z żoną i ta wyszła za mąż za innego, który był wiotki niczym frędzla i nie mógł jej zaspokoić i udzielił jej rozwodu. Udała się zatem do Proroka i rzekła: „Posłańcu Boga, mój pierwszy mąż rozwiódł się ze mną, a potem wyszłam za mąż za innego, lecz okazało się, iż ów był wiotki niczym frędzla i nie zbliżył się do mnie poza tym jednym razem, z którego nic nie wyszło. Czy mogę poślubić mego pierwszego męża?”. Na to Posłaniec Boga rzekł: „Nie jesteś dozwolona dla pierwszego męża, pokąd drugi nie zakosztuje twej słodyczy, a ty nie zakosztujesz jego”.

8. Rozdział: {O Proroku! Dlaczego zakazujesz sobie tego, co pozwolił ci Bóg…} [66:1]

4965. Przekazał Sa’id Ibn Dżubajr, że słyszał, jak Ibn Abbas mówił: Jeśli mężczyzna zabrania sobie swej żony, nie oznacza to jeszcze, że się z nią rozwodzi, i dodał: {Zaprawdę! W osobie Posłańca Boga jest dla was dobry przykład do naśladowania.}[2][33:21].

4966. Przekazał Ubajd Ibn Umar: Słyszałem, jak Aisza mówiła: Prorok spędzał dużo czasu u Zajnab Bint Dżahsz i pił u niej miód. Postanowiłyśmy zatem z Hafsą, że kiedy jedną z nas odwiedzi, ta powie: „Czuję od ciebie nieprzyjemny zapach, czyżbyś pił maghafir?”. I gdy Prorok odwiedził jedną, ta rzekła to, co uzgodniły. I Prorok odparł: „Wypiłem tylko trochę miodu u Zajnab Bint Dżahsz, lecz więcej tego nie uczynię” - i zostało objawione odnośnie Aiszy i Hafsy: {…O Proroku! Dlaczego zakazujesz sobie tego, co pozwolił ci Bóg, chcąc przypodobać się twoim żonom? […do…] Jeśli wy obydwie nawrócicie się do Boga…} [66:1-4].

{…kiedy Prorok powierzył w tajemnicy jednej ze swoich żon (Hafsie) pewną historię…} [66:3] – dotyczyło to jego słów: „Wypiłem tylko trochę miodu”.

4967. Przekazała Aisza: Posłaniec Boga lubił miód i słodkości i miał w zwyczaju, po modlitwie asr, odwiedzać swe żony i spędzać czas z jedną. Pewnego razu zatrzymał się dłużej u Hafsy, córki Umara. Wzbudziło to mą zazdrość i zapytałam, co było powodem. Dowiedziałam się, że Hafsa otrzymała w podarunku od kobiety z jej rodu bukłak miodu, z którego zrobiła syrop i podawała go Prorokowi. Rzekłam: „Na Boga, spłatamy mu figla”, i poleciłam Saudzie Bint Zam’a, by powiedziała Prorokowi, gdy ją odwiedzi i zbliży się do niej: »Czyżbyś pił maghafir?«. A gdy zaprzeczy, kazałam jej rzec: »Zatem, cóż to za nieprzyjemny zapach od ciebie czuję?«. Powie ci: »Piłem u Hafsy miód«’. A ty rzeknij: »Może pszczoły, od których ów miód pochodzi, spijały soki z drzewa urfut«. I ja tak powiem. I ty, Safijo, tak powiedz”. Później Sauda rzekła: „Na Boga! Z obawy przed tobą, chciałam już to rzec, jak tylko stanął w progu!«. Gdy Prorok zbliżył się do Saudy, rzekła: „Posłańcu Boga, czyżbyś jadł maghafir?”. A on zaprzeczył. Rzekła: „Zatem, cóż to za nieprzyjemny zapach czuję od ciebie?”. Odparł: „Hafsa dała mi miodu”. Rzekła mu na to: „Być może pszczoły spijały sok z drzewa urfut”. I gdy mnie odwiedził, rzekłam to samo, i gdy odwiedził Safiję, i ona o tym wspomniała. Gdy Prorok odwiedził Hafsę, zapytała, czy chciałby napić się miodu, a on odparł: „Nie, nie chcę”. Sauda rzekła: „Na Boga, pozbawiłyśmy go!”. Powiedziałam jej: „Cicho”.

9. Rozdział: Nie ma rozwodu przed małżeństwem

I słowa Wszechmocnego Boga: {Wy, którzy wierzycie! Kiedy bierzecie za żony kobiety wierzące, a potem rozwodzicie się z nimi zanim ich dotknęliście, nie macie prawa wyznaczać im żadnego okresu oczekiwania [idda]. Dajcie im wyposażenie i odprawcie je w piękny sposób} [33:49].

Ibn Abbas powiedział: Bóg wymienił rozwód po zaślubinach.

Przekazano, że Ali, Sa’id Ibn al-Musajjib, Urwa Ibn az-Zubajr, Abu Bakr Ibn Abd ar-Rahman, Ubajd Allah Ibn Abd Allah Ibn Utba, Utban Ibn Usman, Ali Ibn Husajn, Szurajh, Sa’id Ibn Dżubajr, Al-Qasim, Salim, Tawus, Al-Hasan, Ikrima, Ata’, Amir Ibn Sad, Dżabir Ibn Zajd, Nafi Ibn Dżubajr, Muhammad Ibn Kab, Sulajman Ibn Jasar, Mudżahid, Al-Qasim Ibn Abd ar-Rahman, Amr Ibn Harim i Asz-Szabi powiedzieli, że nie ma rozwodu przed zaślubinami.

10. Rozdział: Jeśli, pod przymusem, powie się o żonie: „Ona jest moją siostrą”, nie jest to grzechem

Prorok rzekł: Abraham powiedział o swojej żonie, Sarze: „Ona jest moją siostrą” – mając na myśli: siostrą w wierze.

11. Rozdział: Rozwód w gniewie, pod przymusem, w stanie upojenia lub niepoczytalności i jego status; pomyłka i zapomnienie a rozwód, przypisywanie równych Bogu i inne

W odniesieniu do słów Proroka: „Czyny zależą od zamiarów i każdy zostanie nagrodzony za to, co zamierzał”.

Asz-Szabi wyrecytował: {…[Panie nasz] Nie karz nas, jeśli zapomnimy lub zbłądzimy…} [2:286].

I co jest nieważne, jeśli chodzi o zeznania tego, kto doświadcza w sercu podszeptów szatana.

Prorok rzekł mężczyźnie, który świadczył na swą niekorzyść: „Czy jesteś szalony?”.

Ali powiedział: Hamza rozciął boki mych wielbłądzic i Prorok skarcił Hamzę, który był pijany i miał czerwone oczy. Hamza powiedział: „Czyż nie jesteście niewolnikami mego ojca?”. I Prorok zrozumiał, że Hamza nie był świadom [tego co mówi i czyni], toteż wyszedł stamtąd i my razem z nim.

Usman powiedział: Rozwód, który wypowiada człowiek pijany lub niespełna rozumu nie jest ważny.

Ibn Abbas powiedział: Nie liczy się rozwód w upojeniu ani pod przymusem.

Uqba Ibn Amir powiedział: Nie liczy się rozwód, o którym mężczyzna myśli na skutek podszeptów serca.

Ata’ powiedział: Jeśli ktoś zacznie od (słowa) rozwód, tylko wtedy obowiązują jego warunki (w przeciwnym razie - nie).

Nafi zapytał: (A co jeśli) mężczyzna mówi, że jeśli jego żona wyjdzie z domu, rozwiedzie się z nią ostatecznie. Ibn Umar rzekł: Jeśli wyjdzie z domu, jej rozwód będzie ostateczny (nieodwołalny); a jeśli nie wyjdzie, nic się nie stanie.

Az-Zuhri powiedział odnośnie słów mężczyzny: „Jeśli zrobię taką i taką rzecz, wówczas moja żona będzie rozwiedziona trzykrotnie”: Należy zapytać go, co miał na myśli, gdy ustanawiał ten warunek. Jeśli określił termin i jego słowa odzwierciedlały jego zamiar, należy rozważyć to, co rzekł i rozpatrzyć pod kątem jego religijności i uczciwości.

Ibrahim powiedział: Jeśli ktoś powie (żonie): „Nie potrzebuję cię”, orzeczenie powinno być uzależnione od jego intencji.

Rozwód jest ważny, kiedy jest wymawiany w języku ludu danej osoby.

Qatada powiedział: Jeśli ktoś powie (żonie): „Jeśli zajdziesz w ciążę, jesteś trzykrotnie rozwiedziona”, powinien odbyć z nią jeden stosunek za każdym razem, gdy ona oczyści się po okresie miesięcznym i jeśli jej ciąża stanie się widoczna, wówczas zostanie uznana za ostatecznie rozwiedzioną.

Al-Hasan powiedział: Jeśli mężczyzna powie żonie: „Wracaj do twej rodziny”, wówczas należy rozpatrzeć jego intencje.

Ibn Abbas powiedział: Do rozwodu należy uciekać się tylko w ostateczności. Wyzwalanie niewolników jest zalecane, kiedy czynione jest przez wzgląd na Boga.

Az-Zuhri powiedział: Jeśli mężczyzna powie (żonie): „Nie jesteś moją żoną”, wówczas uzależnione jest to od jego intrencji; jeśli miał na myśli rozwód, jest tak, jak zamierzał.

Ali powiedział: Czyż nie wiecie, że pióro zostało uniesione nad trzema [trzy osoby są wyłączone ze spisywania rachunków]: chorym na umyśle pokąd nie odzyska zdolności rozumowania; dzieckiem pokąd nie osiągnie wieku dojrzałości [odpowiedzialności za grzechy] i śpiącym pokąd się nie obudzi”.

Ali powiedział też: Każdy rozwód jest ważny według prawa, poza rozwodem człowieka niespełna rozumu [chorego umysłowo, niepoczytalnego, pijanego].

4968. Przekazał Abu Hurajra: Prorok rzekł: „Bóg wybaczył mym naśladowcom złe myśli pokąd ich nie wypowiedzą bądź nie przeszktałcą w czyny”.

Qatada powiedział: Jeśli ktoś rozwiedzie się z żoną w myślach, taki niewypowiedziany rozwód nie ma mocy prawnej.

4969. Przekazał Dżabir: Mężczyzna z Banu Aslam przyszedł do Proroka, kiedy ten siedział w meczecie i rzekł: „Popełniłem cudzołóstwo”, lecz Prorok odwrócił od niego twarz. Mężczyzna jednak stanął przed nim i czterokrotnie zaświadczył o swej winie, na co Prorok zapytał: „Czy jesteś szalony? [po czym dodał] Czy jesteś żonaty?”. I gdy mężczyzna odparł twierdząco, Prorok zasądził mu karę kamienowania i wymierzono ją w musalla - miejscu modlitwy. Zaczął uciekać, gdy kamienie uderzyły go ostrymi krawędziami, lecz pojmano go w Al-Harra i tam poniósł śmierć.

4970. Abu Hurajra powiedział: Mężczyzna z Banu Aslam przyszedł do Posłańca Boga, kiedy ten był w meczecie i rzekł doń: „Posłańcu Boga, popełniłem cudzołóstwo”. Prorok odwrócił od niego twarz, lecz ten stanął przed nim i rzekł: „Posłańcu Boga, popełniłem cudzołóstwo”. Prorok odwrócił od niego twarz, lecz ten znów stanął przed nim i powtórzył: „Posłańcu Boga, popełniłem cudzołóstwo”. Prorok odwrócił od niego twarz, i ten stanął przed nim po raz czwarty. Gdy czterokrotnie zaświadczył o swej winie, Prorok zapytał go: „Czy jesteś szalony?”. Ten zaprzeczył. Wówczas Prorok rzekł: „Idźcie i wymierzcie mu karę kamienowania”, mężczyzna ów był bowiem żonaty.

Dżabir Ibn Abd Allah al-Ansari dodał: Byłem jednym z tych, którzy dokonali kamienowania w miejscu modlitwy w Medynie. Zaczął uciekać, gdy kamienie uderzyły go ostrymi krawędziami, lecz pojmaliśmy go w Al-Harra i tam zmarł.

12. Rozdział: Chul[3] i w jaki sposób następuje na jego skutek rozwiązanie małżeństwa

i słowa Wszechmocnego Boga: {Nie jest wam dozwolone zabierać cokolwiek z tego, coście dali swoim żonom. Chyba że oboje się obawiają, że nie potrafią zachować granic ustanowionych przez Boga. Jeśli się obawiacie, że nie potrafią zachować granic Boga, to oni oboje nie będą mieli grzechu, jeśli ona się wykupi. Takie są granice Boga, więc nie przekraczajcie ich! Ci, którzy przekraczają granice Boga są niesprawiedliwi} [2:229].

Umar zezwalał na chul nawet bez zgody, obecności odpowiednich władz.

Usman zezwolił na chul za wszystko, poza opaską do włosów.

Tawus powiedział odnośnie: {…oboje się obawiają, że nie potrafią zachować granic ustanowionych przez Boga …} [2:229]: oto co ustanowił Bóg jako prawo przysługujące każdemu z nich od drugiego względem ich relacji małżeńskich i wspólnego życia.

Nie zajął on pozycji nierozumnych, którzy mówią, że chul nie jest dozwolony pokąd żona nie rzeknie mężowi: „Nie obmyję się z twego dżanaba”.

4971. Przekazał Ibn Abbas, że żona Sabita Ibn Qajsa przyszła do Proroka i powiedziała: „Nie mogę skarżyć się na charakter i religijność Sabita Ibn Qajsa, ale jako muzułmanka, obawiam się bycia niewdzięczną”. Posłaniec Boga rzekł: „Czy zwrócisz mu jego ogród?”. I gdy zgodziła się, Posłaniec Boga rzekł: „Sabicie, przyjmij twój ogród i udziel jej jednego rozwodu”.

4972. Przekazał Ikrima od siostry Abd Allaha Ibn Ubajja, która przekazała jak wyżej i dodała, że Prorok zapytał: „Czy zwrócisz mu jego ogród?”. „Tak” - odpowiedziała i zwróciła, i Prorok polecił mu, aby udzielił jej rozwodu.

Ikrima przekazał, że Prorok rzekł: „Udziel jej rozwodu”.

Przekazał Ibn Abbas: Żona Sabita Ibn Qajsa przyszła do Posłańca Boga i powiedziała: „Posłańcu Boga, nie mogę uskarżać się na charakter i religijność Sabita Ibn Qajsa, ale nie mogę z nim dłużej żyć”. Na to Posłaniec Boga rzekł: „Czy zwrócisz mu jego ogród?”. I ona rzekła: „Zwrócę”.

4973. Przekazał Ibn Abbas: Żona Sabita Ibn Qajsa Ibn Szammasa przyszła do Proroka i powiedziała: „Posłańcu Boga, nie mogę uskarżać się na charakter i religijność Sabita Ibn Qajsa, ale obawiam się bycia niewdzięczną”. Posłaniec Boga rzekł: „Czy zwrócisz mu jego ogród?”. Zgodziła się i zwróciła ogród, a Prorok rzekł mu, aby udzielił jej rozwodu.

Przekazał Ikrima, że Dżamila…[ jak wyżej].

13. Rozdział: Rozłam między mężem a żoną; czy należy zalecić chul, kiedy jest to niezbędne

I słowa Wszechmocnego Boga: {A jeśli obawiacie się rozdarcia między nimi obojgiem… } [4:35]

4974. Przekazał Al-Miswar Ibn Makrama az-Zuhri: Słyszałem, jak Posłaniec Boga mówił: „Plemię Al-Mughiry poprosiło mnie o zgodę na małżeństwo ich córki z Alim. Ale ja zgody nie udzielę”.

14. Rozdział: Sprzedaż niewolnicy nie musi prowadzić do rozwodu

4975. Przekazała Aisza (żona Proroka): Trzy tradycje zostały ustanowione w związku z Barirą: gdy otrzymała wolność, pozwolono jej dokonać wyboru między pozostaniem z mężem a odejściem od niego; i Posłaniec Boga rzekł: „Patronat przysługuje temu, kto wyzwala niewolnika”. I zdarzyło się, że Posłaniec Boga wszedł do domu, gdy gotowano mięso w garnku, ale podano mu tylko chleb i zupę. Zapytał: „A ten garnek z mięsem?”. Odpowiedziano: „Tak, ale to mięso otrzymała w jałmużnie Barira, ty zaś nie jesz z tego, co darowane w jałmużnie”. Na to Prorok rzekł: „To mięso było jałmużną dla niej, ale dla nas jest podarunkiem”.

15. Rozdział: Danie niewolnicy będącej żoną niewolnika prawa wyboru, czy chce z nim zostać czy nie [po odzyskaniu wolności]

4976. Ibn Abbas powiedział: Był niewolnikiem - mając ma myśli męża Bariry.

4977. Ibn Abbas powiedział, mając na myśli męża Bariry: To był Mughis, niewolnik takiego a takiego rodu. Wciąż stoi mi przed oczyma, jak chodził ulicami Medyny, płacząc za nią.

4978. Ibn Abbas powiedział: Mężem Bariry był niewolnik zwany Mughis, niewolnik takiego a takiego plemienia. Pamiętam, jak podążał za nią ulicami Medyny.

16. Rozdział: Wstawiennictwo Proroka u Bariry w imieniu jej męża

4979. Przekazał Ibn Abbas: Mężem Bariry był niewolnik zwany Mughis - wciąż stoi mi przed oczyma, jak chodził wokół niej zapłakany i łzy kapały mu na brodę – i Prorok rzekł: „Abbasie! Czyż nie dziwi cię miłość Mughisa do Bariry i niechęć Bariry do Mughisa?”. I Prorok zapytał Barirę: „Czy przyjmiesz go z powrotem?”. A ona rzekła: „Czy to twoje polecenie, Posłańcu Boga?”. On rzekł: „Wstawiennictwo”. A ona powiedziała: „Nie potrzebuję go”.

4980. Przekazał Al-Aswad: Aisza chciała wykupić Barirę, a jej właściciele postawili warunek, że patronat nad nią będzie im przysługiwał. Aisza wspomniała o tym Prorokowi, i ten rzekł: „Wykup ją i wyzwól, albowiem patronat przysługuje wyzwalającemu”.

I Aisza przekazała: Przyniesiono mięso Prorokowi i rzekłam: „To jest jałmużna dla Bariry”. A Prorok rzekł: „To jest jałmużna dla niej, a podarunek dla nas”.

Przekazał Adam, że Szuba opowiedział jak wyżej i dodał: Dano [Barirze] prawo wyboru odnośnie jej męża.

17. Rozdział: Słowa Boga: {I nie żeńcie się z kobietami, które czczą bożków [muszrikat[4]], dopóki one nie uwierzą. Z pewnością wierząca niewolnica jest lepsza od kobiety czczącej bożków, choćbyście ją podziwiali. } [2:221]

4981. Nafi przekazał, że kiedy zapytano Ibn Umara o małżeństwo z chrześcijanką lub żydówką, powiedział: Bóg zabronił wierzącym brania kobiet dodających Bogu równych [muszrikat]. A ja nie znam gorszego szirku nad słowa kobiety: „Moim panem jest Jezus”, gdy on jest jednym ze sług bożych.

18. Rozdział: Małżeństwo z bałwochwalczynią, po przjęciu przez nią islamu oraz jej termin oczekiwania [idda]

4982. Przekazał Ibn Abbas: Bałwochwalcy dzieli się na dwa rodzaje, jeśli chodzi o ich relacje z Prorokiem i wierzącymi. Jedni, to ci, z którymi Prorok był w stanie wojny i z którymi walczył i oni z nim walczyli; drudzy to ci, z którymi Prorok zawarł układy pokojowe, i ani Prorok z nimi nie walczył ani oni z nim nie walczyli. Jeśli niewiasta z pierwszej grupy bałwochwalców dołączyła do muzułmanów, nie proszono o jej rękę pokąd nie doświadczyła okresu miesięcznego i nie oczyściła się. Po tym - mogła wyjść za mąż, aczkolwiek, jeśli jej mąż dołączył do muzułmanów nim to uczyniła, musiała do niego wrócić. I jeśli niewolnik lub niewolnica wywędrowali od bałwochwalców i dołączyli do muzułmanów, odzyskiwali wolność i przysługiwały im takie same prawa jak muhadżirom [emigrantom]. Przekaziciel wspomniał potem o bałwochwalcach związanych z muzułmanami układem, tak jak w hadisie Mudżahida. Jeśli niewolnik lub niewolnica wywędrowali od bałwochwalców, którzy mieli zawarty układ pokojowy z muzułmanami, nie zwracano ich płacąc (bałwochwalcom) ich cenę.

Przekazał Ibn Abbas: Qariba, córka Abu Umajja, była żoną Umara Ibn al-Chattaba. Gdy Umar się z nią rozwiódł, poślubił ją Mu’awijja Ibn Abu Sufjan. Podobnie, Umm al-Hakam, córka Abu Sufjana była żoną Ijada Ibn Ghanma al-Fihriego, który się z nią rozwiódł. Potem wziął ją za żonę Abd Allah Ibn Usman al-Saqafi.

19. Rozdział: Kiedy bałchowalczyni lub chrześcijanka zamężna z zimmi[5] lub harbi[6], przyjmuje islam

Ibn Abbas powiedział: Jeśli chrześcijanka przyjmie islam na godzinę przed nim [mężem, który należy do zimmi lub harbi], jest mu zabroniona.

Zapytano Ata’ę o kobietę z tych, z którymi zawarto układ, która przyjmuje islam a jej mąż przyjmuje islam później podczas jej terminu oczekiwania [iddy]: „Czy jest nadal jego żoną?”. Ata’ powiedział: Nie, chyba że chce wyjść ponownie za niego za mąż na postawie nowego kontraktu małżeńskiego i nowego wiana.

Mudżahid powiedział, że jeśli on przyjmie islam podczas jej wyznaczonego okresu oczekiwania [idda], może się z nią ponownie ożenić.

Bóg Wszechmocny mówi:

{One nie są już im [niewierzącym] dozwolone [jako żony], ani oni [niewierzący] nie są im dozwoleni [jako mężowie]}[7] [60:10]

Al-Hasan i Qatada powiedzieli o małżeństwie zoroastrian, którzy przyjęli islam: Są nadal małżeństwem, ale jeśli jedno z nich przyjmie islam, a drugie odmówi, jest to uznawane za ostateczny rozwód i ona nie jest mu dozwolona.

Ibn Dżurajdż powiedział, że zapytał Atę: Jeśli jedna z politeistek dołączy do muzułmanów, czy jej mężowi należy się za nią odszkodowanie, według słów Boga: {Dajcie im to (wiano) co oni wydali…} [60:10]?. Ata’ odpowiedział: Nie, to było między Prorokiem a ludźmi tego układu.

Mudżahid powiedział: To było w układzie pokojowym miedzy Prorokiem a Kurajszytami.

4983. Przekazała Aisza, żona Proroka: Kiedy wierzące kobiety wywędrowały do Proroka sprawdzał je zgodnie ze słowami Boga: {O wy, którzy wierzycie! Kiedy przyjdą do was kobiety wierzące, które razem wywędrowały, to wybadajcie je…} [60:10]. Kiedy kobieta przystawała na ten warunek, przechodziła badanie pomyślnie. I kiedy kobiety wypowiadały słowa przysięgi, Posłaniec Boga mawiał im: „Idźcie, przyjmuję waszą przysięgę”. I na Boga, ręka Posłańca Boga nigdy nie dotknęła ręki kobiety. Przyjmował ich przysięgę ustnie, i na Boga, nigdy nie przyjął przysięgi na wierność od kobiety inaczej, jak tylko zgodnie z tym, co zalecił mu Bóg. Przyjmując ich przysięgi, mawiał: „Przyjmuję twoją przysięgę”.

20. Rozdział: Słowa Boga: {Ci, którzy przysięgają oddalić się [powstrzymać od współżycia] od ich żon, powinni czekać cztery miesiące…} [2:226-227]

4984. Przekazał Anas Ibn Malik: Skręciwszy stopę Posłaniec Boga poprzysiągł, że nie zbliży się do swoich żon i został w maszruba [na antresoli] przez dwadzieścia dziewięć dni, po czym zszedł na dół. Powiedziano: „Posłańcu Boga, czyż nie zaklinałeś się, że nie wyjdziesz do ich przez miesiąc?”. Odparł: „Ten miesiąc liczy dwadzieścia dziewięć dni”.

4985. Przekazał Nafi, że Ibn Umar mawiał o ila[8]- poprzysięgnięciu przez męża separacji od łoża żony przez określony czas: Po upływie okresu ila, nie jest dozwolonym dla męża nic innego, jak tylko zatrzymanie żony w piękny sposób lub udzielenie jej rozwodu zgodnie z nakazem Boga.

Ibn Umar dodał: Po upływie czterech miesięcy, męża należy uwięzić dopóki nie rozwiedzie się z żoną, ale rozwód nie będzie miał miejsca dopóki mąż sam go nie ogłosi.

Przekazano to od Usmana, Alego, Abu ad-Darda’ i innych dwunastu Towarzyszy Proroka.

21. Rozdział: Orzeczenie dotyczące żony i majątku zaginionego

Ibn al-Musajjab powiedział: Gdy mąż zaginie na polu walki, żona powinna czekać [z ponownym zamążpójściem] przez rok.

Ibn Masud kupił niewolnicę i przez rok starał się znaleźć jej właściciela, jednak bezskutecznie, albowiem ów zaginął. Zaczął zatem odkładać po jednym lub dwa dirhamy i mówił: „Boże, to jest dla takiego a takiego. Jeśli przyjdzie, to jest dla niego, a to dla mnie”. Powiedział: „Tak uczyńcie, gdy znajdziecie cokolwiek”.

Az-Zuhri powiedział odnośnie jeńca, którego miejsce pobytu jest znane: Jego żona nie może ponownie wyjść za mąż i jego majątku nie wolno dzielić. Kiedy nie ma o nim więcej wieści, wówczas jego przypadek jest taki sam, jak tego, kto zaginął.

4986. Przekazał Jazid, wyzwoleniec Al-Munbajsa: Zapytano Proroka o zabłąkaną owcę. Powiedział: „Weźcie ją, jest dla was, waszego brata lub wilka”. Gdy zapytano go o zabłąkanego wielbłąda, z gniewu aż poczerwieniał na twarzy. Rzekł: „Nic wam do niego, ma nogi i zbiornik na wodę. Znajdzie wodę i pożywi liśćmi drzew pokąd nie znajdzie go właściciel”. Gdy zapytano Proroka o znalezioną zgubę lub sakiewkę, rzekł: „Zapamiętajcie opakowanie i sznurek i rozgłaszajcie o niej przez rok. Jeśli znajdzie się właściciel, oddajcie mu ją. W przeciwnym razie, dodajcie do waszego majątku”.

22. Rozdział: Zihar[9]

I słowa Wszechmocnego Boga:

{Bóg usłyszał słowa tej, która dyskutowała z tobą w sprawie jej męża i która skarżyła się Bogu, […] A kto nie ma możliwości powinien nakarmić sześćdziesięciu biedaków.} [58:1-4]

Malik zapytał Ibn Szihaba o zihar niewolnika. Ten powiedział: Jest taki sam, jak zihar wolnego.

Malik powiedział, że niewolnik musi pościć przez dwa miesiące.

Al-Hasan Ibn al-Hurr powiedział, że zihar wolnego i niewolnika wobec kobiety wolnej lub niewolnicy niczym się nie różni.

Ikrima powiedział: Jeśli ktoś oświadcza zihar względem swojej niewolnicy, nie ma to żadnego znaczenia, albowiem zihar dotyczy tylko żon.

23. Rozdział: Gesty a rozwód i inne sprawy

Ibn Umar przekazał, że Prorok rzekł: „Bóg nie ukarze was za ronione łzy, ale ukarze was za to” – i wskazał na język.

Kab Ibn Malik powiedział, że Prorok wskazał mu gestem, by wziął połowę.

Asma powiedziała: Prorok odmawiał modlitwę podczas zaćmienia i zapytałam Aiszy: „Co z ludźmi?”. Odmawiając modlitwę, wskazała na słońce głową. Zapytałam: „Jakiś znak?”. Przytaknęła głową”.

Anas przekazał, że Prorok wskazał gestem dłoni, by Abu Bakr stanał na przedzie (i poprowadził modlitwę)”.

Ibn Abbas powiedział: Prorok uczynił dłonią gest, wskazujący, że nie ma w tym nic złego.

Abu Qatada powiedział: Prorok rzekł o zwierzynie dla tego, kto przyjął stan uświęcenia: „Czy któryś z was polecił mu na nią zapolować lub wskazał na nią?”. Ten zaprzeczył, na co Prorok rzekł: „A zatem jest wam dozwolona”.

4987. Przekazał Ibn Abbas: Posłaniec Boga odprawiał okrążanie Kaby na wielbłądzie, i gdy docierał do rogu (z Czarnym Kamieniem), wyciągał ku niemu dłoń i mówił: „Bóg jest wielki!”.

Zajnab powiedziała: Prorok rzekł: „Ukazała się szczelina w murze Goga i Magoga, o taka” – i przedstawił za pomocą kciuka i palca wskazującego kształt liczby dziewięćdziesiąt”.

4988. Przekazał Abu Hurajra: Abu al-Qasim powiedział: „Jest [korzystna] godzina w piątek - jeśli muzułmanin zastanie ją na modlitwach i prośbach do Boga, Bóg na nie odpowie”. Przekaziciel oparł koniuszek palca na wnętrzu dłoni między środkowym a małym palcem.

4989. Przekazał Anas Ibn Malik: Z życia Posłańca Boga pewien żyd napadł na dziewczynę, ukradł jej biżuterię i zmiażdżył głowę. Jej bliscy przynieśli ją do Proroka. Umierała i nie mogła mówić. Posłaniec Boga zapytał ją: „Kto ci to zrobił? Taki a taki?”, wymieniając innego mężczyznę. Dziewczyna zaprzeczyła gestem głowy. Powiedział: „Taki a taki?” - wymieniając imię zabójcy i przytaknęła głową. Posłaniec Boga polecił zmiażdżyć mu [w odwecie] głowę dwoma kamieniami.

4990. Przekazał Ibn Umar: Słyszałem, jak Posłaniec Boga mówił: „Pokusa pojawi się stamtąd” - i wskazał na wschód.

4991. Przekazał Abd Allah Ibn Abu Aufa: Byliśmy z Posłańcem Boga w podróży, i gdy zaszło słońce, polecił mężczyźnie: „Zsiądź i przygotuj dla mnie prażone ziarno [sawiq] z wodą”. Ten rzekł: „Posłańcu Boga, nie zaczekasz do wieczora?”. Ten rzekł: „Zsiądź i przygotuj dla mnie prażone ziarno”. Mężczyzna powtórzył: „Posłańcu Boga, nie zaczekasz do wieczora? Jest jeszcze jasno”. Prorok powtórzył: „Zsiądź i zmieszaj dla mnie prażone ziarno”. Za trzecim razem, mężczyzna zsiadł i przygotował dla niego prażone ziarno. I Posłaniec Boga zjadł je, po czym wskazał ku wschodowi i rzekł: „Gdy ujrzycie nadchodzącą się noc, przerwijcie post”.

4992. Przekazał Abd Allah Ibn Masud: Prorok rzekł: „Niech azan ogłaszany przez Bilala nie powstrzymuje was od jedzenia sahur - posiłku przed brzaskiem. On ogłasza azan, aby ten, kto odmawia modlitwę (nocną) skończył ją. Azan Bilala nie oznajmia nastania brzasku ani czasu (modlitwy) fadżr”. Jazid (przekaziciel) pokazał ręce i rozciągnął je na obie strony.

4993. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga rzekł: „Człowieka, który daje jałmużnę i skąpca można porównać do dwóch ludzi ubranych w żelazne zbroje od piersi po obojczyki. Kiedy jałmużnik daje jałmużnę, jego zbroja się rozszerza i okrywa całe ciało od koniuszków stóp i zaciera ślady stóp. A gdy skąpiec chce dać jałmużnę, ona zaciska się i każdy pierścień zakleszcza się, i ten próbuje ją poluzować, lecz bezskutecznie” - i tu wskazał palcem na swe gardło.

24. Rozdział: Li’an – proces obkładania klątwą

I słowa Wszechmocnego Boga:

{A ci, którzy oskarżają swoje żony, a nie mają świadków oprócz siebie samych, złożą przed Bogiem czterokrotne świadectwo, iż są prawdomówni; A piąte świadectwo po to, aby przekleństwo Boga zaciążyło nad każdym z nich, jeśliby był kłamcą. A kara będzie odsunięta od kobiety, jeśli ona zaświadczy przed Bogiem czterokrotnie złożonym świadectwem, iż jej oskarżyciel na pewno jest kłamcą; A piąte świadectwo po to, aby gniew Boga zaciążył na niej, jeśliby on znalazł się wśród prawdomównych}. [24:6-9]

Jeśli niemowa oskarży żonę o cudzołóstwo (qazf) na piśmie czy obrazując to powszechnie zrozumiałym gestem, jest jak ten, kto może mówić i wypowiada formułę rozwodową, albowiem Prorok zezwolił na używanie gestów w trakcie wykonywania obowiązkowych aktów czci ustanowionych przez Boga. Taki pogląd podzielają ludzie Hidżazu (Malik i jego zwolennicy) i niektórzy uczeni (Abu Sawr).

Bóg Wszechmogący mówi:

{Wtedy ona [Maria] wskazała na nie [dziecko – Jezusa]. Powiedzieli: „Jakże będziemy przemawiać do kogoś, kto jest w kołysce, do małego chłopca?”.}. [19:29]

Ad-Dahhak powiedział, że {..illa ramza..} [3:41] oznacza: {…jak tylko przez gesty}.

Pewien uczony [Abu Hanifa] powiedział, że nie ma hadd (kary przypisanej przez Boga) ani li’an (procesu obkładania klątwą) w oparciu o gest, aczkolwiek później stwierdził, że rozwód może mieć miejsce na piśmie lub za pomocą gestu ręką lub głową, a między rozwodem a oskarżeniem nie ma różnicy. Jeśli mówi on, że oskarżyć o cudzołóstwo można tylko ustnie, należy mu rzec: „Podobnie rozwodu nie można przeprowadzić inaczej jak ustnie, w przeciwnym razie zarówno rozwód, jak i oskarżenie są nieważne”. To samo dotyczy wyzwalania niewolników. Ten, kto nie słyszy może poddać się procesowi li’an.

Asz-Szabi i Qatada powiedzieli: Jeśli ktoś mówi: „Jesteś rozwiedziona”- i wykonuje gest palcem, to wystarcza, by rozwód był prawomocny.

Ibrahim powiedział: Jeśli niemowa własnoręcznie napisze papier rozwodowy, jest on ważny.

Hammad [Hammad Ibn Abu Sulajman, szejch Abu Hanifa] powiedział: Wystarczy, jeśli niemowa lub niewidomy wykona gest dłonią lub głową [jest to dozwolone].

4994. Przekazał Anas Ibn Malik: Posłaniec Boga rzekł: „Czy powiedzieć wam, które z rodów ansarów są najlepsze?”. „Tak, Posłańcu Boga” - odpowiedzieli. Rzekł: „Ród an-Nadżdżara, po nich al-Aszhala, potem Harisa Ibn al-Chazradża, potem Sa’ida”. Następnie zacisnął palce i rozwarł je - jak ten, kto rzuca coś dłonią - i rzekł: „Jest dobro w rodach ansarów”.

4995. Przekazał Sahl Ibn Sad as-Sa’idi, towarzysz Proroka: Posłaniec Boga rzekł: „Moja misja prorocza i Godzina są jak to – lub: te dwa” - i złączył palec środkowy i wskazujący. Oznacza to, że okres między jego czasem [erą] a Godziną jest jak odległość między dwoma palcami - bardzo krótki.

4996. Przekazał Ibn Umar: Prorok - pokazując trzykrotnie dziesięć palców - powiedział: „Miesiąc jest jak to, to i to” – to jest liczyć może trzydzieści (dni). Potem rzekł - pokazując dwukrotnie dziesięć palców i raz dziewięć: „I jak to, to i to” - to jest może liczyć dwadzieścia dziewięć dni. I pokazał raz trzydzieści palców i raz dwadzieścia dziewięć.

4997. Przekazał Abu Masud: Prorok wskazał ręką ku Jemenowi i rzekł: „Wiara jest tam”, po czym wskazał na wschód i rzekł: „Zaprawdę, okrucieństwo i zatwardziałość serc cechują tych, którzy przedkładają wielbłądy nad religię - tam, skąd zjawią się rogi szatana” – i chodziło mu o Banu Rabi‘a i Mudar.

4998. Przekazał Sahl: Posłaniec Boga rzekł: „Ja i opiekun sieroty będziemy w Raju jak te dwa” – i pokazał palec środkowy i wskazujący, nieznacznie je rozdzielając.

25. Rozdział: Jeśli mąż wątpi w swe ojcostwo

4999. Przekazał Abu Hurajra: Do Proroka przyszedł mężczyzna i powiedział: „Posłańcu Boga, urodziło mi się czarnoskóre dziecko!”. Ten zapytał go: „Czy masz wielbłądy?”. Mężczyzna przytaknął. Prorok zapytał: „Jakiej są maści?”. „Czerwonej” – odparł mężczyzna. Prorok zapytał: „Czy są wśród nich szarawe?”. Ten odpowiedział: „Tak”. Prorok zapytał: „Skąd się to bierze?”. Powiedział: „Może to cecha, odziedziczona po przodkach”. Prorok rzekł: „I twoje dziecko mogło odziedziczyć barwę po przodkach”.

26. Rozdział: Składanie przysięgi przez małżeństwo poddające się procesowi obkładania klątwą (li’an)

5000. Przekazał Abd Allah (Ibn Umar): Ansar oskarżył żonę o cudzołóstwo i Prorok polecił im obojgu złożyć przysięgę i rozdzielił udzielając rozwodu.

27. Rozdział: Mężczyzna pierwszy poddaje się procesowi obkładania klątwą (li’an)

5001. Przekazał Ibn Abbas: Hilal Ibn Umajja oskarżył żonę o cudzołóstwo i zaświadczył przeciwko niej. Prorok rzekł: „Bóg wie, że jedno z was kłamie. Czy okaże skruchę?”. Potem wstała kobieta i złożyła świadectwo (przysięgę).

28. Rozdział: Li’an - proces obładania klątwą i ten, kto po nim się rozwiódł

5002. Przekazał Sahl Ibn Sad as-Sa’idi: Uwajmir al-Adżlani przyszedł do Asima Ibn Adiego al-Ansariego i powiedział: „Asimie, co powiesz o mężczyźnie, który zastaje z swą żoną innego? Ma go zabić, za co ty skażesz go na śmierć w odwecie? Cóż ma uczynić?”. Asim zapytał o to Posłańca Boga. Posłaniec Boga nie lubił takich pytań i uznawał je za naganne. To, co Asim usłyszał od Posłańca Boga było dla niego trudne. Kiedy Asim wrócił do domu, przyszedł Uwajmir i zapytał, co rzekł mu Posłaniec Boga. Asim rzekł: „Nic dobrego z tego dla mnie nie wyszło. Nie spodobało mu się me pytanie”. Uwajmir rzekł: „Na Boga! Nie spocznę pokąd nie zapytam o to Posłańca Boga!” - i ruszył do niego. Na miejscu zastał Proroka w otoczeniu ludzi. Uwajmir rzekł: „Posłańcu Boga, jeśli mężczyzna zastanie z swą żoną innego, ma go zabić, za co ty zabijesz go w odwecie? Co ma uczynić?”. Posłaniec Boga rzekł: „Bóg zesłał objawienie odnośnie ciebie i twej żony. Przyprowadź ją tutaj”. Sahl rzekł: Oboje poddali się procesowi obkładania klątwą (li’an), a ja byłem wśród tych, którzy siedzieli z Prorokiem. Kiedy skończyli, Uwajmir rzekł: „Skłamałbym o niej, gdybym ją zatrzymał, Posłańcu Boga” - i trzykrotnie wypowiedział formułę rozwodową, zanim Posłaniec Boga to polecił”. Ibn Szihab rzekł: „To stało się tradycją (sunną) dla tych, którzy poddawali się procesowi li’an”.

29. Rozdział: Przeprowadzenie li’an - procesu obkładania klątwą - w meczecie

5003. Przekazał Ibn Dżurajdż: Ibn Szihab opowiedział mi o procesie obkładania klątwą (li’an) i jego tradycji odnosząc się do hadisu Sahla Ibn Sada as-Sa’idi z Banu Sa’ida. Pewien ansar udał się do Posłańca Boga i rzekł: „Posłańcu Boga, co powiesz o mężczyźnie, który zastanie z żoną innego? Ma go zabić czy co?”. I Bóg objawił to, co wspomniane jest w Koranie o parze, która podaje się li’an. Prorok rzekł: „Bóg zadecydował odnośnie ciebie i twojej żony”. I byłem świadkiem, jak oboje poddali się w meczecie, procesowi obkładania klątwą. Gdy skończyli, mężczyzna rzekł: „Skłamałbym o niej, jeśli miałbym ją zatrzymać Posłańcu Boga” - i jak tylko skończyli, nie czekając na orzeczenie Posłańca Boga, trzykrotnie wyrzekł formułę rozwodową, rozwodząc się z nią w obecności Proroka. Ibn Szihab dodał: Odtąd rozwód każdej pary poddającej się procesowi obkładania klątwą stał się tradycją. Ta niewiasta była wtedy w ciąży i później jej syna nazwano imieniem matki. Powiedział: Sunną (tradycją) odnośnie udziału w spadku (dziedziczenia) było, że kobieta dziedziczyła po synu zgodnie z udziałem przypisanym przez Boga, i on dziedziczył z jej majątku udział przypisany przez Boga.

Ibn Szihab przekazał od Sahla Ibn Sada as-Sa’idi, że Prorok [w powyższym hadisie] powiedział: „Jeśli niewiasta urodzi niewielkie dziecko, o cerze zaczerwienionej przypominającej jaszczurkę, rzekła prawdę a mężczyzna skłamał. Jeśli zaś urodzi niemowlę o dużych oczach i pośladkach, jej mąż rzekł prawdę”. Później urodziła dziecko, którego wygląd nikomu nie był miły (albowiem potwierdził jej winę).

30. Rozdział: Słowa Proroka: „Gdybym miał wymierzyć karę kamienowania bez zeznań świadków”.

5004. Przekazał Al-Qasim Ibn Muhammad, że Ibn Abbas powiedział: Wspomniano o procesie obkładania klątwą (li’an) w obecności Proroka, i Asim Ibn Adi rzekł coś i wyszedł. Jeden z jego ludzi przyszedł do niego i poskarżył się, że zastał mężczyznę ze swą żoną. Asim powiedział: „Zostałem wystawiony na próbę za to, co rzekłem”. Asim zaprowadził mężczyznę do Proroka i mężczyzna opowiedział, jak zastał żonę. Mężczyzna ten był blady, chudy i miał proste włosy. Mężczyzna, którego jak twierdził, zastał ze swą żoną, był otyły, miał grube łydki i ramiona, i śniadą cerę. Prorok rzekł: „Boże! Objaw prawdę!”. Później urodziła dziecko podobne do mężczyzny, którego mąż z nią zastał. Prorok polecił im poddać się procesowi obkładania klątwą”. Mężczyzna zapytał Ibn Abbasa na zgromadzeniu, czy to była kobieta, o której Prorok rzekł: „Gdybym miał ukamienować kogoś bez zeznań świadków, ukamienowałbym ją?”. Ten zaprzeczył i rzekł, iż dotyczyło kobiety, która choć muzułmanka, wzbudzała podejrzenia swoim jawnym złym prowadzeniem.

31. Rozdział: Wiano kobiety, z którą mąż rozwiódł się po procesie obkładania klątwą (li’an)

5005. Przekazał Sa’id Ibn Dżubajr: Zapytałem Ibn Umara, co stanie się, jeśli mężczyzna pomówi żonę o cudzołóstwo, a on odparł: Prorok udzielił rozwodu małżeństwu z Banu Adżlan i rzekł: „Bóg wie, że jedno z was kłamie. Czy okażę skruchę?”. Ale żadne się nie przyznało. Powtórzył: „Bóg wie, że jedno z was kłamie. Czy okażę skruchę?”. Jednak żadne się nie przyznało. Powtórzył: „Bóg wie, że jedno z was kłamie. Czy okażę skruchę?” - i żadne się nie przyznało, toteż udzielił im rozwodu”.

Ajjub przekazał, że Amr Ibn Dinar powiedział mu: Jest jeszcze coś w tym hadisie, czego jak widzę nie pamiętasz: Mężczyzna powiedział: „A moje pieniądze [wiano, które jej wręczyłem]?”. I Prorok rzekł mu: „Nic ci nie przysługuje. Nawet jeśli mówisz prawdę, zbliżyłeś się do niej, a jeśli kłamiesz, tym bardziej nic się nie należy”.

32. Rozdział: Wypowiedź władcy do małżeństwa poddającego się procesowi obkładania klątwą (li’an): „Jedno z was kłamie. Czy okaże skruchę?”.

5006. Przekazał Sa’id Ibn Dżubajr: Zapytałem Ibn Umara o małżeństwo, które poddało się procesowi obkładania klątwą, i rzekł mi: Prorok rzekł małżeństwu poddającemu się obkładaniu klątwą: „Wasz rozrachunek zależy od Boga. Jedno z was kłamie, a tobie nic od niej się nie należy”. Ten zapytał: „A moje pieniądze?”. Prorok rzekł: „Nic ci nie przysługuje. Nawet, jeśli mówisz, to skonsumowałeś z nią małżeństwo, a jeśli kłamiesz, tym bardziej nic się nie należy”. Sufjan, jeden z przekazicieli, powiedział, że usłyszał ten hadis od Amra.

Przekazał Ajjub, że słyszał, jak Sa’id Ibn Dżubajr mówił: Zapytałem Ibn Umara, co jeśli mężczyzna oskarży żonę o cudzołóstwo i przeprowadzony zostanie proces obkładania klątwą, i Ibn Umar pokazał w odpowiedzi dwa rozcapierzone palce – i Sufjan rozcapierzył palec wskazujący i środkowy - i rzekł: Prorok rozdzielił małżeństwo z Banu Adżlan i powtórzył trzy razy: „Bóg wie, że jedno z was kłamie. Czy okaże skruchę?”.

33. Rozdział: Rozdzielenie małżeństwa poddającego się procesowi obkładania klątwą (li’an)

5007. Przekazał Ibn Umar powiedział mi, że Posłaniec Boga udzielił rozwodu mężczyźnie i jego żonie. Mąż oskarżył żonę o cudzołóstwo, i Prorok polecił im złożyć przysięgę.

5008. Przekazał Ibn Umar: Prorok przeprowadził proces obkładania klątwą między ansarem a jego żoną, ansarką, a potem udzielił im rozwodu.

34. Rozdział: Ojcostwo dziecka kobiety, która została rozwiedziona na skutek procesu obkładania klątwą

5009. Przekazał Ibn Umar: Prorok przeprowadził proces obkładania klątwą dla małżeństwa, i mąż wypierał się ojcostwa dziecka. Prorok rozłączył ich (udzielając rozwodu) i dziecko przypisał do matki.

35. Rozdział: Słowa władcy: „Boże! Objaw prawdę!”.

5010. Przekazał Ibn al-Abbas: Wspomniano w obecności Posłańca Boga o małżeństwie, które poddało się procesowi obkładania klątwą (li’an). Asim Ibn Adi powiedział coś o tym i wyszedł. Jeden z jego ludzi przyszedł do niego i rzekł mu, że zastał ze swą żoną innego. Asim rzekł: „Zostałem poddany próbie, za to, co powiedziałem [o procesie obkładania klątwą]”. Zabrał go do Posłańca Boga i ten powiedział mu, że zastał ze swą żoną innego. Ów [skarżący] mężczyzna był chudy, blady, o prostych włosach, zaś mężczyzna, którego jak twierdził, zastał z żoną, był otyły, miał smagłą cerę, kręcone włosy i masywne łydki. Prorok rzekł: „Boże! Objaw prawdę!”. Później ta kobieta urodziła dziecko, które przypominało mężczyznę, z którym zastał ją mąż. Prorok polecił im poddać się procesowi obkładania klątwą. Jeden ze zgromadzonych mężczyzn, zapytał Ibn Abbasa, czy była to kobieta, o której Prorok rzekł: „Gdybym miał ukamienować kogoś bez zeznań świadków, ukamienowałbym ją?”. Ten rzekł: „Nie, to dotyczyło kobiety, która choć muzułmanka, wzbudzała podejrzenia swoim jawnym złym prowadzeniem”.

36. Rozdział: Kiedy ktoś rozwodzi się z żoną trzy razy, a ta po upływie przypisanego okresu oczekiwania (idda) wychodzi za mąż za innego, z którym nie dochodzi do zbliżenia

5011. Przekazała Aisza: Rifa’a al-Qurazi ożenił się, a potem rozwiódł i jego była żona wyszła za mąż za innego, po czym przyszła do Proroka i powiedziała mu, że nie doszło między nimi do zbliżenia albowiem był tak wiotki jak frędzla. Prorok powiedział jej: „Nie [nie możesz wyjść ponownie za mąż za Rifa’a], dopóki nie doświadczysz słodyczy twego obecnego męża, a on nie doświadczy twojej”.

37. Rozdział: {Te z waszych kobiet, które zwątpiły w okres miesięczny, ich przypisany okres oczekiwania [idda], jeśli macie wątpliwość, wynosi trzy miesiące…} [65:4]

Mudżahid powiedział: Jeśli nie wiecie, czy doświadczają okresu miesięcznego i to zarówno te, które przestały już go doświadczać, jak i te, które nie zaczęły - {…ich przypisany okres oczekiwania (idda) wynosi trzy miesiące…} [65:4]”.

38. Rozdział: {A jeśli są ciężarne, zapewnijcie im zaopatrzenie aż złożą swój ciężar…} [65:4]

5012. Przekazała Umm Salama, żona Proroka: Subaja, kobieta z Banu Aslam, wyszła za mąż i owdowiała będąc brzemienną. Abu as-Sanabil Ibn Bakak oświadczył się jej, ale nie przyjęła go. Powiedziała: „Na Boga, nie mogę wyjść za niego pokąd nie upłynie ostatni z dwóch przypisanych okresów [idda kobiety ciężarnej]. Dziesięć dni po porodzie przyszła do Proroka, i on rzekł jej: „Możesz wyjść za mąż”.

5013. Przekazał Ubajd Allah Ibn Abd Allah, że jego ojciec napisał do Ibn al-Arqamy prosząc, aby zapytał Subaję al-Aslamijję, co orzekł Prorok w jej sytuacji. Powiedziała: „Orzekł, że po porodzie mogę wyjść za mąż”.

5014. Przekazał al-Miswar Ibn Machrama: Subaja al-Aslamijja powiła w kilka dni po śmierci męża, i udała się do Proroka i poprosiła go o zgodę na ponowne zamążpójście. I Prorok wyraził zgodę, i wyszła za mąż.

39. Rozdział: Słowa Boga: {Kobiety rozwiedzione powinny czekać przez trzy okresy miesięczne…} [2:228]

Ibrahim (an-Nachai) powiedział o kobiecie, która wychodzi za mąż podczas przypisanego okresu oczekiwania (idda) i w trakcie drugiego małżeństwa doświadcza trzech okresów miesięcznych, że uznaje się ją za rozwiedzioną z pierwszym mężem.

40. Rozdział: Historia Fatimy Bint Qajs

I słowa Wszechmocnego Boga:

{I bójcie się Boga, waszego Pana. I nie wypraszajcie ich z domów i niech one ich nie opuszczają, chyba że winne będą fahiszah mubajjinah (jawnego wszeteczeństwa). I to są ustalone granice Boga. A kto przekracza granice Boga, ten zaprawdę wyrządza sobie krzywdę. Ty nie wiesz, być może Bóg spowoduje, że zajdzie coś nowego} [65:1]

{Dajcie im mieszkanie, tam gdzie mieszkacie, stosownie do tego, co posiadacie i nie krzywdźcie ich ani nie stawiajcie w trudnej sytuacji. A jeśli są ciężarne, zapewnijcie im zaopatrzenie aż złożą swój ciężar. A jeśli karmią piersią wasze dziecko, dajcie im wynagrodzenie i porozumiewajcie się ze sobą godnie. Lecz jeśli przysparzać będzie sobie problemów, karmić może je inna. Niechaj bogaty wydaje stosownie do swego dostatku; a ten, którego środki są ograniczone, niechaj wydaje stosownie do tego, czym obdarzył go Bóg. Bóg nie obciąża nikogo ponad to, czym go obdarzył. Bóg da wam po trudnościach, ukojenie.} [65:6-7]

5015. Przekazali Al-Qasim Ibn Muhammad i Sulajman Ibn Jasar: Jahja Ibn Sa’id Ibn al-As rozwiódł się z córką Abd ar-Rahmana Ibn al-Hakama, i ten zabrał ją do swego domu. Aisza, posłała wiadomość do Marwana Ibn al-Hakama, zarządcy Medyny: „Bój się Boga i odeślij ją z powrotem do jej domu”.

Według Sulajmana, Marwan powiedział: Abd ar-Rahman Ibn al-Hakam nie posłuchał się mnie (lub miał solidny argument)”.

5016. Przekazał Al-Qasim, że Aisza powiedziała: Co się dzieje z Fatimą? Nie boi się Boga [twierdząc, że nie ma zamieszkania ani utrzymania dla rozwódki]?

5017. Przekazał Al-Qasim: Urwa Ibn az-Zubajr rzekł do Aiszy: „Czy słyszałaś o córce Al-Hakama? Jej mąż rozwiódł się z nią ostatecznie, a ona opuściła jego dom”. Aisza rzekła: „Źle uczyniła”. On rzekł: „Słyszałaś, co rzekła Fatima?”. Aisza rzekła: „Dla jej dobra, nie należy tego wspominać”. Urwa dodał, że Aisza ostro zganiła Fatimę i powiedziała: „Fatima mieszkała w odosobnionym miejscu, i tylko ze względu na grożące jej niebezpieczeństwo, Prorok udzielił jej zgody [na opuszczenie domu męża podczas idda]”.

41. Rozdział: Jeśli rozwódka obawia się, że może doświadczyć przemocy w domu męża lub źle wypowiedzieć o jego rodzinie

5018. Przekazał Urwa: Aisza zdecydowanie sprzeciwiła się temu, co uczyniła Fatima [opuszczając dom męża].

42. Rozdział: Słowa Boga: {…i nie jest im dozwolone, aby ukrywały to, co Bóg stworzył w ich łonach..} – oznacza: krwawienia miesięcznego i ciąży

5019. Przekazała Aisza: Kiedy Posłaniec Boga odprawiwszy hadżdż zamierzał wyruszyć z Mekki, ujrzał Safiję przy wejściu do jej namiotu. Powiedział jej: „Aqra – lub – halqa! Zatrzymasz nas! Czy dopełniłaś rytuału okrążania (tawaf) al-ifada w dniu Ofiarowania?”. Odpowiedziała: „Tak”. Rzekł: „A zatem możesz ruszać z powrotem”.

43. Rozdział: {A ich mężowie mają większe prawo przyjąć je z powrotem w tym okresie…} [2:228] podczas przypisanego okresu oczekiwania (idda); w jaki sposób przyjąć żonę z powrotem po jednokrotnym lub dwukrotnym rozwodzie

5020. Przekazał Al-Hasan: Maqil wydał swą siostrę za mąż, a jej mąż udzielił jej jednego rozwodu.

5021. Przekazał Al-Hasan, że siostra Maqila Ibn Jasara wyszła za mężczyznę, który rozwiódł się z nią i nie zbliżał do niego do końca jej idda. Potem ponownie poprosił o jej rękę, ale Maqil w gniewie, powodując się dumą, rzekł: „Nie zbliżył się do niej, kiedy mógł ją przyjąć z powrotem, i teraz się oświadcza?”. I nie wyraził zgody na ich ponowne zaślubiny. Wtedy Bóg objawił: {A kiedy daliście rozwód kobietom, to po upływie oznaczonego dla nich czasu nie powstrzymujcie ich od poślubienia ich [poprzednich] mężów…} [2:232]. Prorok posłał zatem po Maqila i wyrecytował mu to i Maqil poniechał dumy, i podporządkował się zaleceniu Boga.

5022. Przekazał Nafi: Ibn Umar Ibn al-Chattab udzielił żonie jednego rozwodu podczas jej okresu miesięcznego, a zatem Posłaniec Boga polecił mu przyjąć ją z powrotem i zatrzymać (jako żonę) dopóki ona nie oczyści się i nie doświadczy, mieszkając z nim pod jednym dachem, kolejnego okresu miesięcznego. Potem polecił mu zaczekać aż ona ponownie się oczyści i dopiero wówczas, jeśli nadal będzie tego pragnął, rozwieść się z nią - wtedy, kiedy ona oczyści się po okresie miesięcznym i nie dojdzie między nimi do zbliżenia. To jest idda – przepisany przez Boga okres dla kobiet, kiedy się z nimi rozwodzicie.

Kiedy pytano o to Abd Allaha, mówił: Jeśli rozwiodłeś się z nią trzy razy, jest ci zabroniona, chyba że wyjdzie za mąż za innego [i ten się z nią rozwiedzie].

Ibn Umar dodał: Lepiej byłoby, gdybyście rozwodzili się raz lub dwa razy, albowiem tak zalecił mi Prorok.

44. Rozdział: Przyjęcie z powrotem kobiety doświadczającej krwawienia miesięcznego

5023. Przekazał Junus Ibn Dżubajr: Ibn Umar powiedział mi, że rozwiódł się z żoną podczas jej okresu miesięcznego i Umar [jego ojciec] zapytał o to Proroka. Ten rzekł: „Poleć synowi, by przyjął ją z powrotem i by rozwiódł się z nią [jeśli będzie nadal chciał] nim upłynie jej okres oczekiwania (idda)”. Zapytałem Ibn Umara: „Czy ten rozwód [podczas miesiączki] się liczy?”. Odpowiedział: „„A co, gdyby ogarnęła go niemoc i głupio postąpił?”.

45. Rozdział: Żałoba po mężu trwa cztery miesiące i dziesięć dni

Az-Zuhri powiedział: Nie sądzę, by wdowa mogła używać wonności, albowiem musi przestrzegać okresu oczekiwania (idda).

5024. Przekazał Humajd Ibn Nafi: Zajnab Bint Abu Salama przekazała mi trzy hadisy. Rzekła: „Odwiedziłam Umm Habibę, żonę Proroka, po śmierci ojca, Abu Sufjana Ibn Harba. Umm Habiba poprosiła o chaluq (wonny olejek o żółtej barwie), namaściła nim niewolnicę, a potem swe policzki i rzekła: „Na Boga, nie namaszczałabym się wonnościami, gdybym nie słyszała, jak Posłaniec Boga mówił: „Nie jest dozwolonym kobiecie, która wierzy w Boga i w Dzień Ostatni przestrzegać żałoby za zmarłego ponad trzy dni - za wyjątkiem męża, za którego żałoba trwa cztery miesiące i dziesięć dni”.

Zajnab powiedziała: Odwiedziłam Zajnab Bint Dżahsz po śmierci męża. Poprosiła o wonny olejek, namaściła się nim i rzekła: Namaszczam się wonnościami tylko przez wzgląd na słowa Posłańca Boga, które, jak sama słyszałam, wyrzekł na minbarze: „Nie jest dozwolonym dla kobiety, która wierzy w Boga i Dzień Ostatni przestrzegać żałoby za zmarłego ponad trzy dni, poza mężem, za którego żałoba trwa cztery miesiące i dziesięć dni”.

Zajnab powiedziała: Słyszałam, jak Umm Salama mówiła: Kobieta [Atika Bint Nu’ajm] przyszła do Posłańca Boga i powiedziała: „Posłańcu Boga, umarł mąż mej córki, a ona uskarża się na ból oczu. Czy może użyć kohlu?”. Posłaniec Boga powtórzył dwu lub trzykrotnie: „Nie”, po czym dodał: „(Żałoba) to tylko cztery miesiące i dziesięć dni. Za dżahiliji, po upływie roku rozrzucałyście łajno”.

Humajd powiedział: Zapytałem Zajnab, co oznacza rozrzucanie gnoju po upływie roku, i odpowiedziała: „Po śmierci męża, kobieta udawała się do komory (namiotu) [miejsca odosobnienia], przywdziewała najgorsze odzienie i nie używała wonności nim nie upłynął rok. Po roku - przyprowadzała zwierzę - osła, owcę lub ptaka - i pocierała nim o skórę lub pocierała swą skórą o nie. Rzadko kiedy zwierzę przeżywało. Potem opuszczała namiot i dawano jej do rozrzucenia łajno. Dopiero po tym mogła użyć do woli wonności, wedle jej woli”.

46. Rozdział: Użycie kohlu przez kobietę w żałobie

5025. Przekazała Umm Salama: Pewna kobieta owdowiała i jej krewni obawiali się o jej [bolące] oczy, toteż zapytali Posłańca Boga, czy może użyć kohlu. Powiedział: „Niech nie nakłada na oczy kohlu. [Za dżahiliji] kobieta spędzała rok w najgorszym odzieniu lub najgorszej części [namiotu, domostawa], i dopiero, gdy minął ją pies, rozrzucała łajno. Nie, [nie może użyć kohlu] dopóki nie upłyną cztery miesiące i dziesięć dni”.

Przekazała Umm Habiba: Prorok rzekł: „Nie jest dozwolonym dla muzułmanki, która wierzy w Boga i Dzień Ostatni przestrzegać żałoby za zmarłego dłużej niż przez trzy dni, poza mężem, za którego żałoba trwa cztery miesiące i dziesięć dni”.

5026. Umm Atijja powiedziała: Zabroniono nam żałoby ponad trzy dni, za wyjątkiem męża [za którego żałoba trwa cztery miesiące i dziesięć dni].

47. Rozdział: Użycie qustu[10] przez kobietę w żałobie podczas kąpieli rytualnej (ghusl) po miesiączce

5027. Przekazała Umm Atijja: Zabroniono nam przestrzegać żałoby za zmarłego ponad trzy dni, za wyjątkiem męża, za którego żałoba trwa cztery miesiące i dziesięć dni. I [podczas żałoby] nie wolno nam było używać kohlu, wonności ani farbowanych ubrań, za wyjątkiem asbu [zgrzebna szata jemeńska], ale mogłyśmy w kąpieli rytualnej (ghusl) po okresie miesięcznym użyć trochę azfaru[11]. I nie wolno nam było dołączać do konduktów pogrzebowych.

48. Rozdział: Kobieta w żałobie nosząca asb (zgrzebną szatę jemeńską)

5028. Umm Atijja powiedziała: Prorok rzekł: „Nie jest dozwolonym dla kobiety, która wierzy w Boga i Dzień Ostateczny przestrzegać żałoby za zmarłego ponad trzy dni, za wyjątkiem męża. I niechaj nie używa kohlu ani farbowanych ubrań, za wyjątkiem asbu [zgrzebnej szaty jemeńskiej]”. Umm Atijja dodała, że Prorok rzekł: „Niechaj nie używa wonności, chyba że podczas oczyszczania [po okresie miesięcznym], kiedy to może użyć trochę qustu i azfaru”.

49. Rozdział: {A ci spośród was, którzy umierają i pozostawiają swoje żony; one [wdowy] powinny oczekiwać samotne [na małżeństwo] przez cztery miesiące i dziesięć dni; a kiedy dopełnią ich terminu [okresu oczekiwania], nie będziecie mieć żadnej winy, jeśli one [wdowy] godnie ze sobą postąpią [wyjdą za mąż]. A Bóg jest świadom tego, co czynicie.} [2:234]

5029. Przekazał Mudżahid (odnośnie wersetu): {…ci spośród was, którzy umierają i pozostawiają swoje żony} - to był okres oczekiwania (idda), który wdowa musiała sędzić w domu zmarłego męża. Potem Bóg objawił: {A ci z was, którzy umierają i zostawiają żony, powinni pozostawić im zapis: roczne utrzymanie [i mieszkanie] bez zmuszania ich do odejścia, lecz jeśli one [żony] odejdą, nie będziecie obciążeni grzechem za to, co one ze sobą uczynią, pod warunkiem, że jest to szlachetne [małżeństwo zgodne z prawem.]} [2:240]. Mudżahid powiedział: Bóg zarządził, że wdowa ma prawo zostać przez siedem miesięcy i dwadzieścia dni z krewnymi męża zgodnie z wolą jej męża i testamentem, aby dopełnić okresu jednego roku (idda). Wdowa może jednak wybrać – czy chce zostać przez ten dodatkowy okres czy chce opuścić dom męża, na co wskazują słowa Boga: {…bez zmuszania ich do odejścia, lecz jeśli one [żony] odejdą, nie będziecie obciążeni grzechem}. Ibn Abbas powiedział: Powyższy werset zniósł nakaz spędzania okresu oczekiwania (idda) w domu zmarłego męża, i może ona przeczekać ten okres tam, gdzie chce. Bóg mówi: {…bez zmuszania ich do odejścia…}. Ata’ powiedział: Jeśli chciała, mogła spędzić okres oczekiwania (idda) w domu męża i mieszkać w nim zgodnie z wolą i testamentem jej (zmarłego} męża, a jeśli chciała, mogła opuścić (dom męża) ponieważ Bóg mówi: {…nie będziecie obciążeni grzechem za to, co one ze sobą uczynią…}. Ata’ dodał: Potem zostały objawione wersety dotyczące spadku i reguła dotycząca zamieszkania wdowy została zniesiona i mogła spędzić okres oczekiwania (idda) tam, gdzie chciała. Nie przysługiwało jej już zapewnienie miejsca zamieszkania przez rodzinę męża.

5030. Przekazała Zajnab, Bint Umm Salama: Kiedy Umm Habiba Bint Abu Sufjan dowiedziała się o śmierci ojca, poprosiła o wonny olejek i nacierając nim ramiona, rzekła: Nie zażywałabym wonności, gdybym nie słyszała, jak Prorok mówił: „Nie jest dozwolonym muzułmance, która wierzy w Boga i Dzień Ostatni przestrzegać żałoby za zmarłego ponad trzy dni poza mężem - żałoba za niego trwa cztery miesiące i dziesięć dni”.

50. Rozdział: Ceny nierządnic i małżeństwo niezgodne z prawem

Al-Hasan (al-Basri) powiedział: Kiedy ktoś nieświadomie ożeni się z kobietą zabronioną mu ze względu na więzi pokrewieństwa, rozdziela się ich przez rozwód i jej należy się to, co wzięła (we wianie) i nic ponad. Później al-Hasan dodał: Zabiera całe swoje wiano.

5031. Przekazał Abu Masud: Prorok zabronił pobierania [i płacenia] ceny psa, wróżbiarza i nierządnic.

5032. Przekazał Abu Dżuhajfa: Prorok przeklął kobiety tatujące i tatuowane, i płatników lichwy. I zabronił [pobierania] cen za psy i zarobków nierządnic. Przeklął też twórców wizerunków.

5033. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok zabronił zarobków niewolnic z nierządu.

51. Rozdział: Wiano kobiety, której małżeństwo zostało skonsumowane; i czy przebywanie z żoną sam na sam oznacza to samo, co skonsumowanie małżeństwa; i co, jeśli maż rozwiedzie się z żoną nim doszło do zbliżenia

5034. Przekazał Sa’id Ibn Dżubajr: Zapytałem Ibn Umara, co jeśli mąż pomówi żonę, a on odparł: Prorok udzielił rozwodu małżeństwu z Banu al-Adżlan i rzekł: „Bóg wie, że jedno z was kłamie. Czy okaże skruchę?”. Jednak oboje zaprzeczyli, zatem powtórzył: „Bóg wie, że jedno z was kłamie. Czy okaże skruchę?”. Jedna oboje zaprzeczyli, a zatem udzielił im rozwodu.

Ajjub rzekł, że Amr Ibn Dinar powiedział mu: Jest coś jeszcze w hadisie, o czym, jak widzę, zapomniałeś - mężczyzna zapytał: „A moje pieniądze [wiano jej dane]”. (Prorok) odparł: „Nic ci do nich. Jeśli to, co mówisz jest prawdą, doświadczyłeś z nią przyjemności, a jeśli skłamałeś, tym bardziej ci się nie należą”.

52. Rozdział: Podarunek dla kobiety, z którą rozwiódł się mąż i której wiano nie zostało określone

Wedle słów Boga: {Nie popełnicie grzechu rozwodząc się z kobietami, jeśli ich nie dotknęliście, ani nie wyznaczyliście im ich uposażenia [wiana]. Ale dajcie im podarunek - bogaty stosownie do jego środków, i biedny stosownie do jego środków, podarunek o rozsądnej wartości, jest obowiązkiem czyniących dobro. A jeśli dacie im rozwód, zanim ich dotkniecie, a już zobowiązaliście się względem nich do podarunku [wyznaczyliście im wiano], to dacie im połowę z tego, do czegoście się zobowiązali, chyba że one zrezygnują lub zrezygnuje ten, w którego ręku jest kontrakt małżeński. Ale jeśli rezygnujecie, to jest bliższe bogobojności! I nie zapominajcie o szlachetności w swoim postępowaniu! Zaprawdę, Bóg widzi dobrze, co czynicie!} [2:236-237]

{Rozwiedzionym kobietom należy się zaopatrzenie zgodnie z przyjętym zwyczajem; to jest obowiązek dla bogobojnych. W ten sposób Bóg wyjaśnia wam Swoje znaki. Być może, będziecie rozumni!} [2:241-242].

Prorok nie wspomniał o podarunku dla kobiety, z którą mąż rozwiódł się na skutek li’an - procesu obkładania klątwą.

5035. Przekazał Ibn Umar: Prorok rzekł małżeństwu, które poddało się procesowi obkładania klątwą (li’an): „Wasz rozrachunek jest u Boga. Jedno z was kłamie, a tobie nic się od niej nie należy”. Mężczyzna zapytał: „A moje pieniądze?”. Prorok rzekł: „Nic ci do nich. Jeśli to, co mówisz jest prawdą, doświadczyłeś z nią przyjemności, a jeśli kłamiesz, tym bardziej się tobie nie należą”.

[1] Twierdzi się, że była Asma bint an-Numan ibn Abu al-Jawn.

[2] Przek. Tłum.

[3] Chul - dosł. zdejmowanie – forma anulowania małżeństwa (fasch); prawo kobiety domagania się rozwodu od męża za uzgodnioną rekompensatą - może stanowić ją część lub całość wiana (mahr).

[4] Słowo muszrikat – oznacza dosłownie: kobiety, które oddają cześć innym poza Bogiem, oraz wywodzi się od słowa: szirk, które z kolei oznacza: dodawanie Bogu równych we czci. Obejmuje zatem znaczeniowo politeizm oraz bałwochwalstwo.

[5] Zimmi – innowierca żyjący w państwie muzułmańskim, pod jego ochroną.

[6] Harbi – innowierca wrogo nastawiony do islamu lub zamieszkujący dar al-harb – kraj w stanie wojny z muzułmanami lub taki, który nie podpisał umów pokojowych z państwem muzułmańskim.

[7] Przekł. Tłum.

[8] Ila - ma miejsce, gdy mąż przysięga, że nie będzie współżył z żoną przez określony czas. Ila ma dwa rodzaje: 1) okres wyznaczony przez męża jest krótszy niż cztery miesiące, i lepiej, by podjął współżycie z żoną i odkupił złamaną przysięgę – jeśli tego nie uczyni, żona musi zaczekać do końca tego okresu i nie ma prawa domagać się rozwodu; 2) okres wyznaczony przez męża jest dłuższy niż cztery miesiące – mąż może podjąć współżycie z żoną i dokonać ekspiacji za złamaną przysięgę. Jeśli tego nie uczyni, żona musi czekać do końca wyznaczonego przez męża okresu, po nim może domagać się podjęcia przez męża współżycia lub rozwodu. Po upływie okresu wyznaczonego przez męża, musi on dokonać wyboru – albo podjąć współżycie, albo udzielić żonie rozwodu. Pogląd taki podziela większość uczonych. [zob. Fath al-Bari, 9/428] Za: Simplified Islamic jurisprudence based on Qu'ran and Sunna. Vol. 2, From marriage to inheritance. Muhammad M. Abdul-Fattah; Dar Al-Manarah.

[9] Zihar - ma miejsce wtedy, kiedy mąż mówi żonie: „Jesteś dla mnie jak placy matki”, co oznacza: jesteś mi zabroniona, przez co zabrania sobie kontaktów cielesnych z żoną. Bóg mówi (interpretacja znaczenia): {Ci z was, którzy rozwodzą się ze swymi żonami, mówiąc "Jesteś dla mnie jak plecy mojej matki." One przecież nie są ich matkami. Matki to te, które ich urodziły. Zaprawdę oni mówią słowa godne nagany i pełne fałszu} [58:2]. Taki z. jest niedozwolony według uczonych, i ten, kto w ten sposób postępuje popełnia grzech, który należy odkupić, dopiero wówczas może ponownie obcować cieleśnie z żoną. Za: Simplified Islamic jurisprudence based on Qu'ran and Sunna. Vol. 2, From marriage to inheritance. Muhammad M. Abdul-Fattah; Dar Al-Manarah.

[10] Qust – określona aromatyczna substancja, wonny olejek lub drewno - indyjskie lub arabskie wydzielające aromat, używane w kadzielnicach do okadzania osób, ubrań, pomieszczeń; lub określone drewno sprowadzane z Indii, palone w kominkach do okadzania o właściwościach leczniczych; Edward W. Lane, Arabic English Lexicon, s. 2523.

[11] Aẓfaar - aromatyczna substancja, o czarnej barwie, wyglądem przypominająca paznokieć, używana w kadzielnicach – do okadzania, występująca na jednej z wysp Morza Indyjskiego.