Prawdomówność

The importance of being truthful; Mohammad Salih Al-Munadżdżid

przekład ukhtiHagar

Prawdomówność oznacza mówienie prawdy i rzeczy będących odzwierciedleniem rzeczywistości. Jest to istotna cecha wspomagająca budowanie więzi społecznych i przynosząca znaczne korzyści, podczas gdy kłamstwo jest jednym z zachowań najbardziej niszczących struktury i relacje społeczne, rodzi zło i generuje krzywdy. Islam zakazuje kłamstwa i nakazuje prawdomówność.

Allah mówi (co znaczy):

{O wy, którzy wierzycie! Bójcie się Boga i przebywajcie z tymi, którzy mówią prawdę!} (Koran 9:119)

W związku z tym wersetem Ibn Kathir w wyjaśnieniu do Koranu napisał: „oznacza to bycie prawdomównym i przywiązanie do prawdomówności, przebywanie z prawdomównymi osobami oszczędza wielu nieszczęść i odsuwa problemy”.

{…lepiej byłoby dla nich, aby byli szczerzy wobec Boga. To będzie dla nich lepsze} (Koran 47:21)

Moralność wynikająca z prawdomówności

W związku z prawdomównością i kłamliwością należy omówić dwie przeciwstawne cechy wynikające z nich – cnotę i niemoralność. Poniższe hadisy podkreślają, że prawdomówność prowadzi do prawości, cnoty (birr) - jest to uniwersalna koncepcja obejmująca wszystkie rodzaje dobroci i dobrych uczynków. Brak moralności jest również skłonnością do rozmijania się z prawdą, a niemoralna osoba (faadżir) ma skłonność do schodzenia z prostej drogi, wyznaczonej przez Allaha.

Przekazał Abdullah ibn Masud, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Musicie być prawdomówni, ponieważ prawdomówność prowadzi do cnoty, a cnota prowadzi do Raju [Dżanna]. Człowiek, który stale mówi prawdę zostanie uznany u Allaha za prawdomównego. Fałsz prowadzi do występku, a występek prowadzi do Ognia (Piekła) i człowiek, który nieustannie kłamie zostanie uznany przez Allaha za kłamcę”. [Muslim 4721]

Al Hasan ibn Ali ibn Abi Talib powiedział, że zapamiętał Proroka (pokój z nim) mówiącego: „Zostawcie to, co prowadzi was do niepewności, dla tego co jest pewne. Prawdomówność jest pewna i łagodna, gdy kłamstwo jest zwątpieniem i zmieszaniem”. [Tirmidhi 2520, Nasai 8/327, Ahmad 1/200]

W szczegółowym przekazie Abu Sufjan opisuje spotkanie z Herakliuszem, który spytał, co Prorok (pokój z nim) nakazał swoim naśladowcom. Abu Sufjan odparł: „Nakazał czcić jedynie Allaha i nie dodawać mu towarzyszy we czci, i zakazał tego, co nasi przodkowie robili. Nakazał modlić się, być prawdomównym, cnotliwym i podtrzymywać więzi rodzinne”. [Bukhari 1/30, Muslim 1773]

Hakim ibn Hizaam przekazał, że Prorok powiedział: „Dwie strony umowy mają możliwość zmiany decyzji dopóki się nie rozejdą; jeśli są otwarci i uczciwi ich transakcja będzie pobłogosławiona przez Allaha, jeśli spekulują i kłamią, stracą błogosławieństwo”. [Bukhari 4/275, Muslim 1532]

Prawdomówność dotyczy szczerego czczenia jedynie Allaha oraz kontrolowania swojej duszy przez przywiązanie do prawa Allaha. Związane jest to z mówieniem prawdy w relacjach z ludźmi, dotrzymywaniem obietnic, uczciwość w transakcjach i małżeństwie - tak więc nie wolno oszukiwać, fałszować, podrabiać ani zatrzymywać istotnych informacji. Każdy powinien być taki sam wewnątrz duszy i na zewnątrz.

Szerzenie nieprawdy o Allahu i Poroku

Kłamstwo jest surowo zabronione i uważane na ohydny grzech. Najwstrętniejszą jego odmianą jest przypisywanie Allahowi i Jego Posłańcowi fałszywych cech/zdarzeń, ponieważ fałszuje to islam, co jest otwartym wystąpieniem przeciwko Allahowi. Prorok zawsze prawdziwie przekazywał to, co Allah nakazał mu przekazać, a On mówi (co znaczy):

{Kto jest bardziej niesprawiedliwy aniżeli ten, kto wymyśla kłamstwo przeciwko Bogu, aby wprowadzić ludzi w błąd , bez wszelkiej wiedzy ? Zaprawdę, Bóg nie prowadzi drogą prostą ludzi niesprawiedliwych [zalimun} (Koran 6:114)

{A czy jest ktoś bardziej niesprawiedliwy aniżeli ten, kto wymyśla kłamstwo przeciw Bogu? Tacy będą przedstawieni swojemu Panu i świadkowie powiedzą: "Oto są ci, którzy skłamali swemu Panu!" Zaprawdę, przekleństwo Boga spadnie na niesprawiedliwych [zalimun]}(Koran 11:18)

Analogicznie, kłamstwa dotyczące Proroka są poważnym grzechem. Przekazano wśród hadisów mutałatir, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Temu, kto łamie przeciwko mnie pozwolę zająć jego miejsce w Ogniu Piekielnym” [uzgodniony].

Wyjątkowe sytuacje zezwalające na kłamstwo

Podstawową zasadą związaną z kłamstwem jest NIEKŁAMANIE, aczkolwiek w pewnych okolicznościach islam dopuszcza kłamstwo, w ramach ochrony przed poważniejszymi szkodami.

Pośrednictwo w załagodzeniu sporu między dwiema osobami, wyłącznie w sytuacji gdy zgoda nie może być osiągnięta w żaden inny sposób, na podstawie hadisu:

Przekazała Umm Kulsum bint Uqba, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Osoba kłamiąca z intencją pogodzenia dwojga ludzi nie jest kłamcą, jeśli mówi dobrze (jednemu ze zwaśnionych o drugim - przyp. tłum.) lub jeśli mówi coś dobrego”. [Bukhari 2495]

Czuła rozmowa między małżonkami, wzmacniająca więzi rodzinne, nawet jeśli określenia/zwroty w niej używane są mocno przesadzone, na podstawie hadisu:

Przekazała Asma bint Dżazid, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Kłamstwo jest zabronione poza trzema przypadkami: męża rozmawiającego z żoną i pragnącego ją uszczęśliwić, kłamstwo w czasie wojny (mające na celu zmylenie wroga – przyp. tłum.) i kłamstwo w celu pogodzenia skłóconych ludzi”. [Tirmidhi 1862 zakwalifikowany jako hasan, Sahih Muslim 4717]

Utrzymanie w tajemnicy pozycji, liczebności wojsk muzułmanów, planów militarnych na podstawie powyższego hadisu.

Składanie i dotrzymanie zobowiązań jest kwestią prawdomówności

Jedna z najważniejszych zasad związanych z mówieniem prawdy jest związana z dotrzymywaniem obietnic i zobowiązań. Prawdomówność przy składaniu obietnic jest jedną z charakterystycznych cech muzułmanina - wiąże się to ze stwierdzeniem, że coś się wykona/zrobi tzn. nie składa obietnic nierealnych, bez pokrycia. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do obowiązków względem Allaha, jednak niewiele mniej istotne w stosunkach międzyludzkich. Odnośnie tej zasady Allah mówi (co znaczy):

{… i ci, którzy wypełniają swoje zobowiązania [amanat], kiedy się zobowiązali} (Koran 2:177)

{… ci którzy strzegą powierzonych sobie depozytów i dochowują zobowiązań} (Koran 23:8)

{Wśród wierzących są ludzie wierni przymierzu, które zawarli z Bogiem. I są wśród nich tacy, którzy już wypełnili swoje ślubowanie, i są też inni, którzy jeszcze czekają, lecz nie zmienili się wcale (nie zdradzili przymierza, jakie zawarli z Allahem)} (Koran 33:23)