słownik TERMINOLOGII islamskiej

SŁOWNIK TERMINÓW ISLAMU

a.h.

skrót od annum hidżra - rok hidżry (emigracji pierwszych muzułmanów z Mekki do Medyny) od którego bierze początek kalendarz muzułmański

abaja

czarne nieprześwitujące wierzchnie okrycie, skrywające kobiece wdzięki przed wzrokiem mężczyzn nie będących mahram kobiety; muzułmanki nakładają abayę wychodząc z domu, mogą zdjąć w miejscach przeznaczonych wyłącznie dla kobiet

ghusl

rytualne oczyszczenie; kąpiel, obmycie wodą każdej części ciała. Obowiązkowa dla osoby w stanie stanie nieczystości rytualnej. Gusl wymagają: Ejakulacja bądź orgazm z wypływem nasienia; (mokry sen, stosunek); penetracja, niezależnie od tego, czy ma miejsce wytrysk czy nie; zakończenie miesiączki lub krwawienia post-partum; śmierć: jeżeli muzułmanin umrze, musi przed pogrzebem zostać obmyty -gusl, zgodnie z opinią uczonych; niewierzący – kiedy przyjmuje Islam, wykonuje Gusl. Jest również szósty przypadek (który w opinii większości uczonych nie jest obowiązkowy), muzułmanin powinien wykonać gusl przed modlitwą piątkową - dżumma. Prorok (pzn) rzekł: „Gusl w piątek jest obowiązkowy dla tych wszystkich, którzy osiągnęli wiek dojrzałości”. (Bukhari). Gusl według Sunny Proroka: trzykrotne umycie rąk; intymnych części ciała; wykonanie dokładne wudu, .polanie wodą całego ciała (wewnątrz uszu, pępka, pomiędzy palcami stóp itp). Według Aiszy „Kiedy Prorok zwykł był brać kąpiel ze względu na dżanab, rozpoczynał ją od umycia rąk, następnie prawa dłonią nalewał wody do lewej dłoni i mył intymne części ciała, potem robił wudu, tak jak wudu przed salat, potem nabierał wody i przecierał palcami włosy, aż woda dotarła do skóry głowy, potem nabierał wody w obie dłonie i polewał nią głowę trzy razy, następnie polewał wodą całe ciało”.

Wudu

ablucja przed modlitwą. Składa się z płukania ust, nosa, mycia twarzy, rąk po łokcie, stóp po kostki oraz przetarcia uszu oraz włosów. Przed rozpoczęciem wudu, naszą intencją powinno być wejście w stan rytualnej czystości poprzez dokonanie ablucji, powinno się wyrecytować: bi-smi Allahi (w imię Allaha), obmycie obu dłoni do nadgarstków; przepłukanie ust wodą, obmycie nosa wciągając i wydmuchując z niego wodę; obycie twarzy obiema dłońmi, Prawą rękę myjemy do łokcia trzy razy, Lewą rękę trzy razy, przetarcie wilgotnymi dłońmi włosów nasady czoła po tył głowy i z powrotem; przetarcie małżowin usznych od wewnątrz i wewnątrz zwilżonymi placami wskazującymi; obmycie obu stóp, zaczynając od prawej. Po wudu zaleca się recytację szahady: aszadu an la illaha illa Allah, wa aszhadu ana muhammadan abduhu ła rasul’Allah.” „

tajammum

oczyszczenie za pomocą kurzu, ziemi, piastu, substytut wudu lub ghusl, w sytuacji w której wierny nie ma dostępu do wody, symboliczna ablucja dokonywana poprzez przetarcie dłoni do nadgarstka

istindża

oszyszczenie intymnych części ciała po załatwieniu potrzeby fizjologicznej nosi miano. Muzułmanin powinien oczyścić miejsca intymne za pomocą wody, lub w przypadku jej braku – papieru toaletowego, piasku, liści, etc.

oczyszczenie

tahara oczyszczenie: →wudu, →ghusl, → tajammum, →masz, →istindża

[Koran 5:6]

abu dawwud

Sulaiman Ibn Al-Ash’ath al-Sijistani; urodz. w Al-Basrah A.H. 202, zm. A.H. 275. Kompilator jednej z sześciu poprawnych księg Hadisów, zwanej ‘sunnan Abu Dawwud’, zawiera ona ok. 527 narracji

azan

wezwanie na modlitwę ogłaszane przez przez muezzina pięć razy dziennie

ajat

werset Koranu; znak; objawienie, arcydzieło; dowód

alhamdulillah

Bogu niech będą dzięki, Chwała Bogu; 1) wyrażenie wypowiadane jako akceptacja wyroków Boskich, w chwilach radosnych jak i smutnych; 2) odpowiedź na pytanie ‘Jak się masz?’ oznaczająca: Dobrze, Dzięki Bogu. Recytacja tej formuły nazwa się tahmid;

tahmid

Recytacja formuły: →alhamdulilah

ali ibn abi taib

syn Abu Taliba; mąż Fatimy, córki proroka Muhammada; miał z nią trzech synów; czwarty kalif prawowierny

alkohol

chamr środek odurzający, substancje toksyczne, oszałamiające; wino, napoje alkoholowe; spożywanie jakichkolwiek napoi alkoholowych, badź produktów zawierających alkohol jest zabronione w Islamie. „Beda ciebie pytac o chamr i majsir. Powiedz: „W nich jest wielki grzech i pewne korzysci dla ludzi, lecz grzech jest wiekszy anizeli korzysc z nich.” [Koran 2:219] Islam nie twierdzi, iż wszystkie napoje alhokolowe są niezdrowe, nie twierdzi również, iż gry losowe – nie mogą przynieść określonych korzyści finansowych. W Koranie Allah mówi: „W nich są pewne korzyści dla ludzi’. Jednakże, zgodnie z nieograniczoną wiedzą Allaha, informuje On nas następnie dlaczego – zabronił spożywania napoi alkoholowych i hazardu – zostały one zabronione - albowiem ‘grzech ktory w nich jest, jest większy aniżeli korzyść z nich’

allah

Jeden Bóg; Bóg Adama, Abrahama, Jakuba, Mojżesza, Jezusa, Muhammada. Stwórca świata, rzeczy widzialnych i niewidzialnych. Cześć muzułmanie oddają jedynie Allahowi i tylko do niego wznoszą modlitwy. Atrybuty Allaha są wyjątkowe, charakterystyczne jedynie dla Allaha, stąd Islam odrzuca teorię, stworzenia człowieka na obraz i podobieństwo Boga

analogia

qijas; opinie prawne, decyzje wydawane przez uczonych muzułmańskich; opierają się na dowodach w następującej kolejności: 1) Koranie 2) sunnie 3) konsensusie uczonych – mudżtahidów; 4) analogii – opinii wydawanej przez uczonych, opierającej się na analogii z kwestią już roztrzygniętą przez Proroka w Sunnie. Q. może być praktykowany jedyne wówczas, kiedy trzy pierwsze źródła nie udzielają odpowiedzi na problematyczną kwestię. Q. dzieli się na dwa rodzaje: qijas dżali – ewidentny oraz qijas chafi – ukryty. Przykład ewidentnego q.: alkohol został zabroniony w Koranie. Występuje pod nazwą chamr, która z kolei oznacza dosłownie: substancje oszałamiające, jest zatem ewidentne, iż opium, jak i inne środku odurzające (narkotyki) są również zakazane. Q. chafi: tradycja nakazuje, iż jedna koza na 40 w stadzie musi zostać ofiarowana w ramach zakatu. Odbiorcy zakatu mogą być potrzebne jednakże bardziej pieniądze, dlatego może zostać mu przekazana kwota będąca równowartością wartości kozy.

aniołowie

arab. malak, istoty bezpłciowe, stworzone przez Allaha ze światła, nie odczuwają fizycznych pragnien, obce jest im pożądanie rzeczy materialnych, noce i dnie spędzają służąc i oddając cześć Allahowi. Każdy z Aniołów spełnia określone obowiązki, funkcje. Wiara w Anioły to drugi fundament Islamu. O fakcie istnienia Aniołów mówi Koran i Sunna Proroka. W Koranie w wielku miejscach Allah mówi o aniołach jako o istotach żywych, rozumnych, które mówią, wychwalają Allaha, odwiedzają Proroków, wypełniają określone funkcje na Ziemi i we Wszechswiecie. Do Muhammada z objawieniem przybył amioł Dżibrail. Aniołowie mogą pojawiać się ludziom - przyjmując postać ludzką.

Kiramun i katibun – aniołowie którzy towarzyszą każdemu człowiekowi, zapisują uczynki, podszeptują dobre uczynki.

Mika’il – z innymi aniolami spelania okreslona role w przyrodzie np. wianie wiatrow, ruch chmur, ilosc padow, wzrosroslin, okreslanie smaku, wielkosci i koloru owocow i warzyw itp.

Israfil – zadnie dwa razy w trąbę, kiedy zadmie pierwszy raz – zdmuchnie wszystko co żyje (spowoduje śmierć), zadnie drugi raz – to co umarło – ożyje.

Dżibril: przekazywał objawienia Posłańcom Allaha

izrail - Anioł Śmierci, inaczej [malaku al-maut], który przychodzi do człowieka w chwili śmierci, zabierając duszę z ciała

munkar i makir aniołowie śmierci, egzaminują duszę w grobie, zadają pytania: kto był twoim Bogiem, do kogo się modliłeś, jakiego Posłańca naśladowałeś, jaka jest twoja religia. Wierny odpowie: Moim Bogiem jest Allah,wyslannikiem Muhammed religia islam. Potem dusza wierzącego zostanie umieszczona w odpowiednim miejscu.

muaqqibat - aniołowie chroniący człowieka (w dzień i w nocy) którzy następują po sobie (znajdują się przed i za człowiekiem)

raqib wa atib - dwaj aniołowie towaryszacy stale człowiekowi zapisując jego myśli, słowa i uczynki. Anioł po prawicy zapisuje dobre uczynki, po lewej – złe.

apostazja

ridda ; odejście od Islamu; islam określa szczegółowo wszelkie czyny, wierzenia, poglądy które czynią z muzułmanina apostatę – murtad, murtada

arafat

nazwa góry i równiny na południowy wschód, 20 km od Mekki; 9 dnia miesiąca zul-hidżdża ma tutaj miejsce zgromadzenie pielgrzymów odprawiających →hadżdż. Pielgrzymi zobowiązani są pozostać na równinie do zachodu słońca, poniżej wzgórza zwanego Dżabal Ar-Rahma - Góra Miłosierdzia; sSymbol ostatniego zgromadzenia w Dniu Zmartwychwstania, kiedy ludzie oczekiwać będą na Sąd Ostateczny. Po zachodzie słońca pielgrzymi wyruszają w kierunku Mekki, zatrzymując się w →Muzdalifa, gdzie spędzają noc

arbiter

hakam; arbiter wyznaczony przez sędziego [qadi] do rozwiązywania sporów. Arbitrem nie może być niewolnik, nie-muzułmanin, osoba niepełnoletnia.

arkana

arkan al-islam arkana, filary Islamu

aszura

dzień Aszura, 10. dzień miesiąca muharram; dzień zalecanego, dobrowolnego postu, upamiętniający uwolnienie przez Mojżesza wiernych z niewoli egipskiego władcy Faraona. Zalecany jest post w dniu poprzednim lub/i następnym. Można pościć nieprzerwanie przez 3 dni tj. 9, 10, 11. dnia miesiąca

niewiara

arab. kufr - wyparcie, ateizm, niewiara w Boga. Islam szczegółowo określa czyny, wierzenia, które są przejawami, stanowią kufr, niewierny – kafir.

Atrybuty

wszelkie atrybuty i imiona Allaha potwierdzone w Koranie i sunnie rnależy rozumieć dosłownie, nie zmieniając ich znaczenia i nie doszukując się podobieństwa do czegokolwiek na ziemi, albowiem nic nie jest podobne do Allaha

aura

1) określone części ciała kobiety i mężczyzny, której nie wolno eksponować przed innymi ludźmi, a. mężczyzny obejmuje obszar od pępka po kolana, kobiety – całe ciało, oprócz twarzy, dłoni i stóp 2) intymne części ciała; narządy płciowe

bogobojność

Taqwa - świadomość obecności i wszechwiedzy Boga; obawa przed gniewem oraz karą bożą, posłuszeństwo nakazom Allaha wynikające z umiłowania Allaha oraz powstrzymanie się od rzeczy zakazanych z obawy przed karą, gniewem Allaha

całun

kafan - całun, w który owija się ciało zmarłego, zwykle składa się z trzech kawałków białego materiału dla mężczyzny, pięciu dla kobiety. Mężczyznę owija się w 1) izar – kawałek materiału okrywający obszar od pępka do kolan, lub kostek; 2) qamis – koszulę okrywającą obszar od szyi do kolan; 3) duży kawałek materiału (prześcieradło) okrywający całe ciało. Kobietę dodatkowo osłania się kawałkami materiału owiniętymi wokół klatki piersiowej i głowy. Ciał męczenników nie osłania się całunem, chowani są w ubraniach, które mieli na sobie w chwili śmierci.

chrześcijanie

ahl al-injil - ludzie Ewangelii

nasrani Chrześcijanie; chrześcijaństwo nazwane jest ‘ nasranijah’

ciąża

Kobieta ciężarna lub karmiąca piersią może przerwać post, jeśli zagroziłby on zdrowiu matki lub/i dziecka. Jeśli zagrożenie, z którego powodu kobieta przerywa post dotyczy tylko niemowlęcia, wówczas musi ona odrobić dni, które opuściła oraz nakarmić tylu potrzebujących, ile dni opuściła. W przypadku, gdy zagrożenie dotyczy wyłącznie zdrowia kobiety, wówczas wystarczy jeżeli dopełni ona postu w innym terminie. Oparte jest to na rozporządzeniu dotyczącym kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią z łaskawości Allaha: „W przypadku zaś tych którzy mogą pościć tylko z wielką trudnością, istnieje pokuta - nakarmić biednego.” [Sura Krowa: 184]. Ibn Katheer (rahimahullaah) powiedział w swoim Tafsirze (1/379): „Werset ten dotyczy między innymi kobiet ciężarnych oraz tych, które karmią piersią, jeśli obawiają się o swoje zdrowie lub zdrowie swoich dzieci.” Szeich Ibn Taimiyyah twierdzi: „Jeśli kobieta ciężarna obawia się o płód, wówczas nie musi pościć, jednak w zamian odrobić musi opuszczone dni postu w innym terminie i nakarmić potrzebującego (około) dwoma kilogramami chleba” [Madżmuu-ul-Fatałaa: 25/318]

cirpliwość

sabr; doskonała cierpliwość jest bezwarunkowym poddaniem się Woli Boga i akceptowaniem tego, co zdarza się w każdym momencie życia. Sabr jest największą cnotą, wymaga bowiem całkowitego i pełnego wiedzy poddania. Mądrość - hikma polega na połączeniu cierpliwości z wdzięcznością (szukr).

cudzołóstwo

zina; cudzołóstwo, zabroniony stosunek seksualny; Koran wymaga przedstawienia czterech wiarygodnych świadków cudzołóstwa, surową karę dla osób zamężnych – kamienowanie, może wymierzyć tylko i wyłącznie władca państwa muzułmańskiego (lub delegowany przez niego sędzia), po dobrowolnym przyznaniu się do cudzołóstwa

cześć

Ibada; oddawanie czci Allahowi; wszystkie słowa i czyny, które sprawiają Allahowi przyjemność. Może być to modlitwa, działalność dobroczynna]

maruf rzeczy dobre - nakazane i zalecane w Islamie, dobre, miłosierne, sprawiedliwe uczynki

nafil dodatkowe, dobrowolne i nadobowiązkowe uczynki, modlitwy, post, dobroczynność, zalecane przez Islam. zob. [nawafil]

makruh niedozwolone, niepożądane z punktu widzenia zasad religijnych, aczkolwiek niekaralne. Imam Muhammad (Hanafi) twierdzi, iż [makruh] jest niezgodne z prawem. Imam’owie Abu Hanifa i Abu Ysuf, podzielają pogląd, iż termin ten definiuje rzeczy, dzialania, ktore ze względu na charakter są bliższe [haram], nie są jednak zakazane; l.mn. [makruhat]

mandub zalecany, pożądany akt czci, za który otrzyma się nagrodę, aczkolwiek nie wykonanie go – nie jest grzechem. Synonim [mustahab]

mustahab 1) czyn pożądany, zalecany aczkolwiek nieobowiązkowy; za jego wykonanie spotka wiernego nagroda, natomiast nie dopełnienie zalecanego czynu nie zostanie ukarane 2) te uczynki, które Prorok Muhammad i towarzysze wykonywali czasami lub pomijali

wajib 1) piękno 2) w terminologii islamskiej - bezwzględny obowiązek – ie. obowiązkowy akt czci, wiary którego zaniedbanie stanowi grzech. Uczeni używają [wajib] zamiennie z [fard]

czystość

bara być wolnym; czystym; niewinnym; pobożnym, wypierać się, oczyszczać, termin bara - odnosi się do obowiązku muzułmanina wyparcia się, czy też oczyszczenia z niewiary, zarówno pod względem duchowym jak i ‘fizczycznym’ – przed odrzucenie/zaprzestanie wykonywania niedozwolonych w Islamie praktyk, doskonalenie zasad moralnych; zobacz też ablucja

dłoń uścisk

zgodnie z zasadami Islamu jakikolwiek kontakt fizyczny między osbami przeciwnej płci, które nie są ze sobą powiązane więzami małżeństwa bądź krwi – uniemożliwiającymi zawarcie małżeństwa (zob. Mahram) jest zabroniony. Zgodnie z tą zasadą, wymiana uścisku dłoni – między kobietą a mężczyzną (którzy nie są dla siebie mahram) jest zabroniony. Mężczyzni wymieniają się uściskiem dłoni, kobiety – również. Wymiana uścisku dłoni między mężczyzną a kobietą którzy nie są „mahram” – jest zabroniony. Potwierdza to sunna Proroka Muhammada, który przyjmując zobowiązanie od kobiet – muzułmanek – nie zatwierdzał go uściskiem dłoni. Należy również stwierdzić, iż w przypadkach wymagających dotyku – np. podczas badań lekarskich, udzielania pomocy podczas wypadków, zakaz ten jest znoszony – ochrona życia w Islamie jest wartością nadrzędną.

dobroczynność

Dobroczynność w Islamie dzieli się na obowiązkową i nieobowiązkową. Do obowiązkowych aktów dobroczynnych należą →zakat oraz →zakat al-Fitr; dobroczynność nadobowiązkowa →sadaqa

Koran 2:196,263,264,270,271,273; 4:114; 9:60,75,76,79,103,104; 57:18; 58:12,13

zakat

zakat al-fitr

sadaqa

mukallaf

osoba, która osiągnęła wiek dojrzałości płciowej (ukończenie 15 roku życia)

dojrzałość

dowód

arab. dalil- dowód, wskazówka; w Islamie każde rozporządzenie prawne musi być poparte dowodem zaczerpniętym z Koranu i/lub Sunny; l.mn. [adillah]

wódź wiernych

emir al-muminin; początkowo tytuł nadawany dowódcy wyprawy wojskowej, później przysługujący wyłącznie głowie państwa muzułmańskiego - kalifowi

SIRA

1) droga; 2) w Koranie pojawia się około 38 razy - określenie Islamu - sirat al-mustakim - prawidłowej drogi, którą człowiek powinien kierować się w życiu; 3) most, wąska ścieżka ponad Ogniem piekielnym, po której przechodzić będą ludzie; 4) biografia Proroka Muhammada

dusza

nafs dusza lub osoba

dywanik modlitewny

muzułmanin powinien odmawiać modlitwę w miejscu czystym, dlatego bardzo często muzułmanie używają podczas modlitwy – dywaników, na których wykonują pokłony. Dywaniki mogą być różniej wielkości. Nie powinny dekorować ich postaci ludzi, zwierząt, bogata orgamentyka – odciągająca wiernego od koncentracji na modlitwie. Użycie jednak dywanika nie jest obowiązkowe, jeśli miejsce nie jest zanieszczyszczone, brak dywanika – nie unieważnia również modlitwy. Sunna Proroka naucza, iż używał on podczas modlitwy – chumra – mała mata wystarczająca do oparcia twarzy i rąk (podczas modlitwy)

dzieci - opieka

hazana - prawo matki do opieki nad dziećmi. Według szkoły hanafickiej, matka uprawniona jest do opieki nad córką, do osiągnięcia przez nią pełnoletności (dojrzałości płciowej); pozostałe trzy szkoły sunnickie twiedzą, iż córka pozostaje pod opieką matki do momentu zawarcia małżeństwa. Odnośnie opieki matki nad synem, panuje różnica opinii. Hanafici twierdzą, iż syn może pozostawać z matką, do ukończenia siódmego roku życia. Matka traci prawo opieki nad dziećmi, kiedy wychodzi ona za mąż za obcokrajowca; prowadzi się nieprzyzwioicie, lub zmienia miejsce zamieszkania, uniemożliwiając ojcu lub opiekunowi kontakty z dziećmi. Powodem odebrania matce prawa do opieki nad dziećmi jest również jej apostazja. Jesli kobieta nie jest muzulmanka, prawo do opieki nad dziecmi przypadnie ojcu i jego rodzinie. Wynika to z faktu, iz dzieci musza byc wychowane w Islamie. Oczywiscie, to sa ogolne zasady. Moga byc odstepstwa w rzeczywistosci, w zaleznosci od relacji miedzy rodzicami, jesli ojciec zgodzi sie aby dzieci wychowywala matka (mimo iz nie jest muzulmanka), jesli ojciec np. porzuci dzieci i matke (takie sytuacje sie zdarzaja). Oczywiscie, sa sytuacje – kiedy malzenstwo zawarte zostalo w kraju niemuzulmanskim, zgodnie z prawem danego kraju, jesli matka jest nie-muzulmanka, posiada obywatelstwo tego kraju (np. polskie) i oboje malzonkowie zyja w np. Polsce. Wowczas rozwod przebiegnie zgodnie z litera prawa kraju w ktorym maleznstwo zostalo zawarte a sad rozstrzygnie z kim pozostana dzieci. Jednak jesli ojciec jest muzulmaniniem, ktory przestrzega zasad Islamu, pojawic sie moga wowczas problemy, albowiem bedzie on dazyl do tego aby dzieci wychowac w Islamie. Stad – maja miejsce porwania dzieci do krajow arabskich. Warto takie sytuacje omowic z narzeczonym, jesli jest on muzulmaninem, pochodzacym z kraju arabskiego przed zawarciem malezenstwa. Jesli para mieszka w kraju muzulmanskim, wowczas kobieta, ktora nie jest muzulmanka, a rozwodzi sie z mezem, ma nikle szanse na prawo do dzieci, niezaleznie od tego w jakim sa wieku.

dżihad

mylnie tłumaczone jest jako „święta wojna” - słowo oznaczające wojnę w Koranie to „harb” lub „qital”. Poprawne znaczenie słowa dżihad to walka; wysiłek umysłowy, fizyczny; zmagania; borykanie się, dążenie do czegoś, staranie się aby coś osiągnąć 2) wysiłek, zmagania na drodze Allaha, w życiu religijnym, codziennym, pracy muzułmanina, zmaganie się z przeciwnościami losu 3) walka w obronie Islamu, muzułmanów, obrony Słowa Allaha w krajach, gdzie jest ono prześladowane. Dżihad oznacza poważne i szczere zmaganie się na osobistym jaki i społecznym poziomie/płaszczyźnie. Jest to dążenie do czynienia dobra, do usunięcia niesprawiedliwości, ucisku, i zła ze społeczeństwa. To zmaganie się powinno być duchowe, a także społeczne, ekonomiczne i polityczne. Dżihad oznacza ciężką prace w robieniu rzeczy dobrych. W Koranie słowo to jest użyte w różnych jego formach 33 razy. Często pojawia się ono z innymi pojęciami jak: wiara, skrucha, prawe/słuszne uczynki i migracja. Dżihad nie jest zawsze wojną, choć może przyjąć formę wojny. Islam jest religia pokoju, co nie oznacza że Islam toleruje ucisk. Islam uczy ze każdy powinien zrobić wszystko co w jego mocy aby wyeliminować napięcie i konflikt. Islam propaguje pokojowe środki przeprowadzania zmian i wprowadzania reform. Islam zaleca, aby zło było eliminowane poprzez pokojowe środki, bez użycia siły jak tylko jest to możliwe. W historii Islamu, od czasów Proroka Muhammada do czasów współczesnych, Muzułmanie w większości przypadków opierali się uciskowi i dążyli do wyzwolenia używając pokojowych środków, kiedy osiągniecię tego celu było niemożliwe - bez użycia broni, wtedy i tylko wtedy chwytali za broń. Niektóre grupy oczywiście, nadużywały i nadużywają „dżihadu” i nie postępują wg nauk Islamu. Ale sa to odstępstwa, a nie obowiązująca norma. Dżihad jest obowiązkiem wszystkich muzułmanów - aczkolwiek, jeśli grupa wiernych podejmuje się dżihadu, społeczność, jako całość, jest z obowiązku zwolniona. Jeśli nikt nie podejmuje się walki, wówczas wina obciąża całą ummę. Ustępstwo to zniesione jest w sytuacji, kiedy państwo muzułmańskie zaatakowane zostaje przez nie-muzułmanów. Wówczas wszyscy obywatele muszą wziąć udział w [dżihadzie]. Jeśli zaatakowany kraj, nie ma wystarcząco dużo siły by przeciwstawić się najeźdźcy, obowiązkiem religijnym państw sąsiadujących jest udzielenie mu pomocy. Jeśli to nie wystarczy, cała społeczność muzułmańska [ummah] musi wziąć udział w walce. W Islamie „wojna” obwarowana jest określonymi warunkami: Do wojny należy uciekać się tylko w obronie ‘sprawy Bożej’, a nie dla celów egoistycznych, czy nawet powiększenia majątku społecznego. Muzułmanie mogą przystąpić do działań wojennych tylko przeciw tym, którzy ich zaatakują nawet wówczas są zobowiązani prowadzić wojnę w obrębie własnych granic i nie rozszerzać jej poza bezpośredni cel. Mogą walczyć tylko przeciwko regularnej armii i nie nadapadać na ludność cywilną ani nie wyrządzać jej szkody. Podczas walki należy zapewnić nienaruszalne wypełnianie wszystkich rytuałów i ceremonii religijnych. Nie wolno napadać na miejsca kultu religijnego ani wyrządzać w ich obrębie szkód, ani nawet toczyć walk w ich sąsiedztwie, jeśli jednak wróg posłuży się miejscem czci jako bazą wypadową, wówczas tylko muzułmanie mogą odeprzeć atak w tym miejscu lub w jego pobliżu. Walka może być kontynuowana tylko tak długo, jak długo trwa interwencja i jak długo zagrożona jest wolność religijna . Muzułmanin powinien walczyć na drodze Boga, w obronie słabych, chorych, kobiet i dzieci, i to nie tylko narażając swoją osobę, lecz także świadcząć ze swego majątku na potrzeby wojny (Surah 4:75). Allah mówi bardzo wyraźnie: (tłum. Bielawski) „Zwalczajcie na drodze Boga tych, którzy was zwalczają, lecz nie bądźcie najeźdźcami” (2:190). „Miesiąc święty za miesiąc święty. Rzeczy święte podlegają talionowi.A jeśli kto odnosi się do was wrogo , to i wy odnoście się wrogo do niego, podobnie jak on odnosi się wrogo do was.I bójcie się Boga!I wiedzcie że Bóg jest z bogobojnymi” (2:194)

dżihad al-akbar większy dżihad - zmagania z własnym ‘ja’, pragnieniami, żądzami; inaczej dżihad an-nafs;

dżihad al-asghar mniejszy dż. - walka z wrogiem;

mudżahid - muzułmanin biorący udział w jihadzie

dżinn

niewidzialne istoty powołane do życia przez Allaha z ognia i dymu; mogą przybierać różne kształty, demony. Dziela niektóre cechy z człowiekim: mogą być jinny dobre lub złe, wierzące lub niewierzące, rodzą się, mają dzieci, umierają. Widzą człowieka jednak my, nie możemy ich zobaczyć. Zabronione są w Islamie próby nawiązywania z nimi kontaktu. W celu obrony przed jinnami, muzułmanie powinni nieustannie wspominać Allaha, wznosić do niego modlitwy. Dżinny to stworzenia Allaha, posiadające wolną wolę, żyjące na ziemi, w świecie ‘podobnym’ do świata ‘ludzkiego’. Arabskie słowo dżinn, wywodzi się od słowa ‘dżanna’ które oznacza: skrywać, ukrywać. Zatem, zgodnie z tym co sugeruje ich nazwa są to stworzenia fizycznie niewidzialne – dla człowieka. Niewidzialność ta jest jednym z powodów, dla którego niektórzy ludzi zaprzeczają ich istnieniu. Aczkolwiek, wpływ świata dżinnów na nasz świat, wystarcza aby obalić ‘modernistyczne’ teorie przeczące istnieniu stworzeń Allaha, wymienionych zarówno w Koranie jak i Sunnie. Dżiny zostały stworzone przed człowiekiem, z ognia (płomienia ognia i gazu) Allah mówi: (Sura Al-Hidżr 15:26-27) „Zaprawdę Stworzyliśmy człowieka z wysuszonej gliny z czarnego gładkiego błota. I Stworzyliśmy wcześniej Dżinny z bezdymnego płomienia ognia” Koran, 38:76 „Powiedział (Iblis), „Ja jestem lepszy od niego; Ty stworzyłeś mnie z ognia, a jego stworzyłeś z gliny.” Dżinny tak jak ludzie muszą oddawać Allahowi cześć, i podążać ścieżką Islamu. Cel ich egzystencji jest taki sam jak cel egzystencji człowieka, albowiem Allah powiedział: „Stworzyłem dżinny i ludzi po to jedynie, by oddawali mi cześć” (Surah Ad-Dhariyat 51:56) Dżinny mogą być muzułmanami i nie-muzułmanami. Aczkolwiek, wiekszość z nich to nie-muzułmanie. Wszystkie dżinny, które nie podążają za Islamem, to sprzymierzeńcy dżinna - Iblisa – Szatana [2]. Niewierne dżinny nazywane są również szatanami (diabłami, szajtaan). Dżinny podobne są do ludzi. Jedzą, piją, żenią się, mają potomstwo, umierają. Aczkolwiek życie ich dłuższe jest od życia człowieka, Podobnie jak ludzie zostaną poddani sądowi w dniu Zmartwychwstania przez Allaha. Towarzyszyć będą ludziom w Dniu Sądu i znajdą się albo w Raju lub w Piekle. Możliwości. To co wyraźnie odróżnia dżinny od ludzi, to ich moce oraz możliwości. Allah obdarzył ich nimi jako rodzaj testu, próby. Jeśli będą używać ich – krzywdząc innych, zostaną za to ukarane. Posiadając wiedzę o mocach dżinnów, możemy wytłumaczyć wiele tajemnicznych zjawisk, których doświadcza człowiek. Do jednej z nich należy przybieranie dowolnej formy fizycznej. Dżinny mogą „objawiać się” jako ludzie, zwierzęta, drzewa, itp. Możliwość opętania i zawładnięcia umysłem i ciałem człowieka jest również jedną z mocy, którą sposiadają i wykorzystują dżinny, należy jednak zaznaczyć, iż czyniąc to sprzeciwiają się nakazom Allaha. Muzułmanie wierzą, iż dżinny mogą opętać człowieka z wielu powodów. Czasami przyczoną może być to, iż dżinn lub jego rodzina została przypadkowo skrzywdzona, lub np. dżinn – zapałał do kogoś uczuciem. Większość opętań spowodowane jest złą i podstępną naturą dzinnów. Z tego powodu, Prorok zabronił muzułmanom przebywać w pobliżu miejsc, w których mogą przebywać dżinny np. cmentarzy, ruin, pustyni, itp. Muzułamanie w celu ochrony przed dżinnami powinni często oddawać się recytacji Koranu w domu, albowiem Prorok powiedział: ‘Naprawdę, szatan ucieka z domu w którym recytowana jest Sura Al-Baqarah (drugi rodział Koranu).” Sahih, Tirmidhii. Jeśli człowiek zostanie opętany, wówczas aby wygnać dżinna – wzywa się imienia Allaha. Praktyka Proroka oraz jego towarzyszy naucza nas wielu dua (suplikacji) – które same w sobie są egzorcyzmami (we wszystkich Dua prośby o pomoc dla opętanej osoby wznoszone są tylko do Allaha). Dżinny mogą pojawiać się pod postacią zwierzęcia, węża, raka, wiebłąda, wołu, muła, osła, ptaków. Celem takich działań, jest odwiedzenie ludzi od oddawania czci jedynie Allahowi, sprowadzenie z prostej drogi Islamskiego Monoteizmu.

dżiziJah

podatek nałożony przez Islam na innowierców przebywających pod opieką kalifatu

egzegeta

muffarisr - uczony komentator wyjaśniający znaczenie wersetów Koranicznych; do najbardziej znanych zaliczają się: Ibn Kathir, Sa’id Qutb oraz Maulana Mawdudi. → tafsir

emigracja

hidżra, emigracja z ziemi zamieszkanej przez niewiernych do kraju muzułmańskiego w imię Islamu; emigracja Proroka Muhammada z Mekki do Madiny w 622 r.ne., od tej daty rozpoczyna się kalendarz muzułmański, zwykle w tekstach daty wg tego kalendarza oznacza się używając skrótu [a.h.] lub [h] np. 1419 a.h.

emigrant

muhadżir 1) pierwsi muzułmanie, którzy wyemigrowali w imię Allaha i Islamu, z Mekki do Madiny (Yatrib) za życia Proroka (emigracja była wynikiem prześladowań pierwszych muzułmanów przed podbojem Mekki); 2) wierny, który emigruje w imię Allaha oraz Islamu; 3) wierny, który powstrzymuje się od rzeczy zakazanych; → muhadżirowie

muhadżirowie

ansarowie

ewangelia

Indżil, uznawana przez muzułmanów za jedną z ksiąg Świętych, objawioną prorokowi Jezusowi. Ze względu na ingerencję człowieka w treść Objawienia (tłumaczenia, kopiści, nieskładny przekaz ustny, itp), oryginalny tekst nie zachował się.

farbowanie włosów

Farbowanie włosów w Islamie jest dozwolone aczkolwiek nie wolno farbować włosów na kolor czarny. Prorok powiedział: „najlepszym środkiem farbowania siwych włosów jest dma henna i al-kutm (jemeńska roślina zawierająca barwnik czarny o odcieniu czerwonym)” (Relacjonowali at-Tirmidhi, an-Nisai, Abu Dałud i Ibn Madża, [Jufuf al-Karadałi, al-Halal łal-haram fil-islam str. 87)

fatwa

regulacja religijna, werdykt wydawany przez muzułmańskich uczonych; określenie znaczenia, statusu czynu, wypowiedzi lub wierzeń zgodnie z prawem muzułmańskim; l.mn.[fatawa]

fitna

1) kuszenie, próba, doświadczenie, nieszczęście, pożądanie, uwiedzenie, fascynacja, zamieszanie 2) przyczyna, która może odwieść muzułmanina od Islamu, doprowadzić do utraty wiary

gog i magog

jadżudż wa madżudż; nazwy dwóch dzikich, okrutnych plemion, które szerzyć będą na ziemi zniszczenie; symbol zbliżającej się godziny Sądu Ostatecznego [Koran Sura Al-Kahf XLVII:94, 97, 99, Al-Anbija 96]

granice allaha

hudud Allah; granice wyznaczone przez Allaha; przykazania halal -zalecające, które należy i można wykonywać i haram – zakazujące, których nie wolno przekraczać; granice ‘wolności człowieka, jednostki’ wyznaczone przez Allaha w Koranie

grób

qabr; zgodnie z prawem islamu grób, powinien być głęboki na co najmniej pięć stóp, ciało owinięte w całun powinno spoczywać na prawym boku, skierowane twarzą ku Mekkce; Munkar i Makir, →aniołowie śmierci egzaminują duszę w grobie

grzech

arab. Fasiq – grzesznik; Islam naucza, iz za popelniony grzech czlowiek odpowiada jedynie przed Bogiem, chyba iz popelnil grzech - za ktory w Koranie przewidziana jest kara (np. kradziez, morderstwo, cudzołóstwo). Muzułmanin zostanie za grzech ukarany jeśli świadom będzie iż określony czyn ‘został określony jako czyn grzeszny, zabroniony przez Allaha”. W celu odkupienia grzechu, muzułmanin musi odczuwać skruchę i wstyd z powodu jego popełnienia, zaprzestać popełniania grzechu, starać się wymazać ‘grzechy’ przez modlitwy, dobre uczynki, pielgrzymkę, post, albucję. Islam naucza, iż choroby, nieszczęścia które przydażają się ludziom są również formą kary na ziemi od Allaha – likwidującą grzechy (aczkolwiek wierny nie wie jakie grzechy, ii le jeszcze pozostało ich na jego koncie). Człowiek nie posiada wiedzy odnośnie tego który ii le grzechów zostało mu wybaczonych, nie ma również pewności – które grzechy zostaną mu wybaczone przez Allaha w Dniu Sądu Ostatecznego (zmartwychwstanie). Stąd - obawa przed karą w Dniu Sądu Ostatecznego wypływająca oczywiście z wiary w Allaha, jest głównym motywem poprawy postepowania. Islam naucza o Milosierdziu Allaha, ktory gotow jest odpuscic nam wszystkie grzechy, za wyjatkiem – grzechu ‘dodawania Mu towarzyszy w czci”. Jednak ku temu konieczny jest bilans rachunku, który mieć będzie miejsce w Dniu Sądu, kiedy zestawione zostaną konta dobrych uczynków i grzesznych. Człowiek który przyjmuje szczerze Islam – wkracza na nową drogę życia, z czystą kartą - wybaczone zostają mu grzechy popełnione przed dołączeniem do wyznawców Allaha. zob. Sąd Ostateczny; Zbawienie.

hadis

wypowiedź Proroka, uczynki, nakazy; zebrane i uporządkowane przez komentatorów (Muslim, Buchari, Tirmizi, Ahmad) stanowiące drugie po Koranie źródło szariatu. Hadisy dzielą się na określone kategorie, pod względem wiarygodności łańcucha przekazicieli oraz przekazywanych treści. Łańcuch przekazu - isnad to ciąg ciąg przekazicieli hadisów Proroka Muhammada.

al-taszriq

dni at-taszriq to trzy dni 11, 12, 13 miesiąca zul-hidżdża po święcie Ofiarowania; po zakończeniu pielgrzymki hadżdż pielgrzymi powinni spędzić te dni w na odpoczynku w Mekkce

haram

dosł. zabronione; 1) rzeczy, pożywienie, uczynki zabronione, zakazane, karalne z punktu widzenia prawa islamskiego, szarjatu; 2) miejsce święte, odnosi się do [al-haram al-shhariif] Mekki (Wielkiego Meczetu oraz określonego obszaru miasta), Meczetu Proroka w Medynie oraz terenu dookoła niego 4) antomim halal - dozwolone

haram hurmamu abbad - zakaz zawsze obowiązujący

haram hurmatum mu aqqata- zakaz, który obowiązuje przez określony okres czasu

hazard

majsir hazard zabroniony w Koranie; zob. Koran 2:219

henna

rodzaj rośliny używanej do barwienia włosów, paznokci, rąk

hidżab

dosł. zasłona, okrycie; często tłumaczony jako chusta, co zawęża jego znaczenie Hidżab to określoy ubiór muzułmanki, zgodny z zasadami Islamu, skrywający wdzięki i urodę – ozdoby kobiety; kwestię Hidżazu porusza Koran w wersetach [24:31] oraz [33:59] Kiedy werset 31 sury An-Nur nr 24, zostal objawiony – nie tylko zony Proroka, lecz wszystkie muzulmanki rozpoczely okrywanie calego ciala, jak mowia o tym hadisy: Kiedy Allah objawil: “aby zasłoniły okryciami całe ciała, podarły swoje ubrania (welniane suknie; ubrania, wiązane w pasie; fartuch), zakrywając ich kawałkami głowy i twarze.” Przekazala Safija bint Szaibah: “Aisza mowila: Kiedy został objawiony (werset), aby zakryły okryciami całe ciała, (kobiety) obcięły kawałki swoich ubrań (rogi fartuchów, którymi były przepasane), zakrywając owymi kawałkami swe twarze.” (Sahih Al Bukhari] Z powyższych oraz innych wersetów, można określić reguły poprawnego z punktu widzenia Islamu okrycia muzułmanki. Okrycie wierzchnie kobiety nie powinno być obcisłe, nie powinno ujawniać kształtów ciała; materiał nie powinien być przeźroczysty, cienki ani zbytnio zdobiony – co może być uznawane za próby zwrócenia na siebie uwagi bądź ostentacji. Strój kobiety nie powinien przypominać stroju mężczyzny ani ubrań noszonych przez kobiety innowierców. Muzułmanki wychodząc z domów nie powinny używac perfum - aby zapachem nie zwracać na siebie uwagi, nie wyklucza to użycia wszelkich dezodorantów bezzapachowych.

hidżri

określenie kalendarza muzułmańskiego rozpoczynającego się od roku [hijrah], w tekstach pojawia się w skrócie jako [a.h.] lub [h];

hipokryzja

nifaq; rija - hipokryzja, poza, pozory, wykonywanie aktów czci w celu przypodobania się, zdobycia szacunku, uznania ludzi; akty takie stanowią mniejszy szirk ze względu na błędną intencję (akty czci powiny być wykonywane w intencji zadowolenia i przypodobania się Allahowi)

munafiq - hipokryta

hira

jaskinia w pobliżu Mekki, w której Prorok Muhammad w odosobnieniu oddawał się modlitwie i medytacji, w jaskini Hira po raz pierwszy doświadczył objawienia

homoseksualizm

relacje intymne miedzy przedstawicielami tej samej plci są w islamie zabronione. (re. Sodoma i Gomora o ktorej opowiada Koran) 7:80-81, 26:165-166; 11:82-83. Stosunek homoseksualny poświadczony przez czterech wiarygodnych świadków karany jest świercią w Islamie.

hurysy

hur - r.ż. od [huris]- nimfy; czyste niewiasty stworzone przez Allaha, o czarnych źrenicach oraz jasnej karnacji, mieszkanki Raju

iddah

mutaddah - kobieta odbywająca [iddah], w okresie oczekiwania po rozwodzie lub śmierci męża

Idżma

ijma - 1) jednomyślna decyzja, rezolucja 2) jednen z czterech fundamentów, źródeł [usul] islamskiego systemu prawnego, zgoda wszystkich muzułmańskich uczonych [mujtahidun] odnośnie konkretnej kwestii prawnej; są dwa rodzaje [ijma]: 1) [ijma qauli] - każdy uczony powinien określić status prawny danej kwestii 2) [ijma sukuti] – większość uczonych udziela cichej zgody na opinię mniejszości, nie zabierając głosu, nie sprzeciwiając się

idżtihad

stosowanie idżtihadu - wszelkich starań w celu wyciągnięcia wniosków w oparciu o dostępne dowody; wydawanie niezależnej, samodzielnej opinii w sprawach teologicznych i prawnych na podstawie interpretacji i zastosowania czterech głównych zasad usul prawa

idżtihad fi al-mazhab - opinia dotycząca kwestii poruszanych przez [mujtahidun] uczonych ‘pierwszej klasy’; czterech systemów prawnych ie. głównych szkół prawa

idżtihad fi al-masail opinia dotycząca spraw, które nie zostały rozstrzygnięte, nie były poruszane przez cztery systemy prawne

iftar

śniadanie, nazwa pierwszego lekkiego posiłku spożywanego przez muzułmanów, podczas dni postu, tuż po ogłoszeniu adhanu na modlitwę magrib (czwartą modlitwę obowiązkową). Prorok zalecał, aby osoby poszczące spożywały ‘iftar’ od razu po rozpoczęciu adhanu. Prorok przerywał post gasząc głód daktylami, a pragnienie – wodą.

ignorancja

dżahilija - 1) okres ignorancji [jahl] i pogaństwa między Prorokiem Jezusem a Prorokiem Muhammadem, kiedy zanikła wiedza o naukach Proroków i naruszone zostały zasady religii monoteistycznej; 2) okres ignorancji i pogaństwa na półwyspie arabskim przed rozpoczęciem misji proroczej Muhmmada ; 3) traktowanie egzystencji człowieka jako stanu częściowo lub w całości niezależnego od wyroków Allaha

ihram

stan, który przyjmuje pielgrzym odprawiający [umrah] lub [hajj], . 2) nazwa stroju przywdziewanego przez pielgrzyma, składa się z [rida] oraz [izar]. Islam określa w sposób bardzo szczegółowy zasady i etykietę ihram

himyan - rodzaj paska, służącego do przechowywania pieniędzy

idhar - część ihram, kawałek materiału, którym pielgrzym obwiązuje się od pasa w dół

ishtimal as-samma isztimal as-samma w [ihramie] okrycie materiałem jednego ramienia, drugie ramię odkryte

imam

1) kalif, przywódca; władca muzułmański 2) szyici mianem imama określają 12 przywódców ich ugrupowania, których nazywają ‘prawdziwymi imamami’ 3) imam, lider sytemu prawa np. Abu Hanifa 4) osoba, która prowadzi modlitwę zbiorową; [» więcej http://www.planetaislam.com/praktyka/wiedza_uczeni.html ]

inowacja

bida dosł. innowacja, herezja, odstępstwo, zmiana. W teologii : jakikolwiek akt kultu religijnego - nie mający potwierdzenia w Koranie i/lub Sunnie (ie. akt ktorego nie ustanawia Koran/sunna). Świadome praktykowanie bidah; naśladowanie, usprawiedliwianie inowacji jest grzechem głównym w Islamiem. Prorok Bóg zakazał Muzułmanom podziału na sekty, zakazł wprowadzania innowacji, zmian w zasadach wiary i praktyki religijnej Islamu. Działania takie traktowane są przez Islam jako dewiacja, wypaczenie, błąd. Bóg potępa jakiekolwiek odstąpienia od monoteizmu, których ewidentnym przykładem jest oddawanie czci stworzeniom Boga (Bóg-Stwórca i Jego stworzenie). Warto podkreślić, iż innowacje, postęp, rozwój dziedzin naukowych, technologi mających na celu poprawienie poziomu życia, medycyny, jest przez Boga wręcz nakazany. Zmiany, które są zabronione dotyczą jedynie praktyki religijnej, kwestii oddawania czci, praw – zakazów i nakazów regulujących relacje między człowiekiem a Bogiem, człowiekem a człowiekiem, człowiekiem a otaczającym go środowiskiem.

mubtadi - inowator osoba, która ustala nowe praktyki religijne (zob. ‘bida’), naucza ich, nawołuje do wykonywania pomimo braku zatwierdzających je dowodów (w Koranie, sunnie); l.mn.: [mubtadiun] r.m, [mubtadiat] r.ż.

intencja

niyyah. Z punktu widzenia stworzenia, akt posłuszeństwa Bogu wymaga czystości intencji. Bez czystej intencji nie może zaistnieć szczerość w słowie i czynie. Bez względu na rezultat czynu, istotna jest pierwotna intencja, która mu towarzyszy.

wezwanie na modlitwiqama

1) dosł. zmuszać do podniesienia się, wstania 2) skrócona forma [adhanu], wygłaszana tuż przed rozpoczęciem obowiązkowej modlitwy zbiorowej w meczecie, frazy które w adhanie są podwojone, w iqamie recytuje sie jeden raz, dodaje się też frazę [qad qamati as-salat]. Szkoła hanaficka wykonuje ‘iqamah’ identycznie jak [adhan]

islam

slowo to oznacza: poddanie, posłuszeństwo; religia muzułmanów, tzn. tych którzy poddają się woli Allaha [swt] przekazanej w Koranie oraz sunnie Proroka Muhammada

islam

Slowa ‘shalom’ , syryjskie ‘shlama’, jak rowniez arabskie slowa ‘salam’ i ‘islam’, wywodza sie z jednego, wspolnego semickiego rdzenia: ‘shalam’ i maja takie samo znaczenie – co zostalo

potwierdzone przez uczonych specjalizujacych sie w jezykach semickich. Jezyki semickie to czesc grupy jezykow afro-azjatyckich, do ktorych nalezy arabski, idisz, armejski oraz amharic. Slowo ‘shalam’ oznacza: ‘podporzadkowac sie, poddac’ ‘czynic pokoj’ ‘byc bezpiecznym, spokojnym’. „Islam”, nazwa religi muzulmanskiej, nie wywodzi sie od imienia osoby, (Chrystus – Chrzescijanstwo, Buddyzm-Budda) czy tez od geograficznej krainy (Hind - Hinduism), ani, nie jest nazwana ze wzgledu na powiazania spoleczne (Judea oraz Judaizm). Prawdziwa i wlasciwa religia, religia Jedynego Boga, nie moze zostac okreslona imieniem Jego stworzen/ia, zwlaszcza ludzi czy tez kraju. Islam to nazwa religii, ktora naucza i nakazuje ezwzgledne posluszenstwo oraz podporzadkowanie się Swtorcy - Allahowi, co pozwala uzyskac pokoj duszy, mysli oraz czuc sie bezpiecznym w domu, bez wzgledu na to, jakie nieszczescia moga sie nam przydazyc.

itikaf

odosobnienie w meczecie w celu oddawania czci Allahowi zalecane podczas ostatnich dziesięciu dni miesiąca Ramadan. Podczas i. nie należy opuszczać meczetu z błahej przyczyny. I. szczególnie zalecany jest podczas ostatnich dziesięciu dni ramadanu; osoba w stanie i. - mutakif

DŻamarat

trzy filary, słupy w Minie obrzucane siedmioma małymi kamykami (kamieniowanie) przez pielgrzyma, dopełniającego obowiązku [hajj]. Symbolizują Szatana oraz złe uczynki, które człowiek stara się z całych sił wytępić

dżamrat al-aqabah - zwany też dżamarat al-kubra]; największy filar w Minie, poddawany rytualnemu kamieniowaniu przez pielgrzymów podczas [hajj], symbolizującym odegnanie szatana

dżamarat al-ula - pierwszy filar w Minie, kamieniowany przez pielgrzymów podczas [hadżdż]

dżamrat al-wusta (al-łusta) drugi (średni) filar w Minie kamieniowany przez pielgrzymów podczas [hadżdż]

jezus

isa; masih ibn maryam - Mesjasz syn Marii; muzułmanie wierzą w Jezusa, jego niepokalane poczęcie, cuda, wg Islamu Jezus był człowiekiem, Prorokiem wysłanym przez Allaha, nauczającym monoteizmu. Muzułmanie nie wierzą w ukrzyżowanie Jezusa, nie uznają koncepcji odkupienia grzechów przez ukrzyżowanie. Islam naucza, iż ukrzyżowany został inny człowiek, natomiast Jesus został przez Allaha zabrany do Nieba Koran 3:45 - 48, 59; 19:16-36; 21:91

kaba

1) dosł. kostka, sześcian 2) kaba al-musharrafah - budowla wzniesiona na planie kwadradu, w centrum Meczetu w Mekkce, w jej ściane zamrowany jest [hajar al-aswad] – czarny kamień. W jej stronę zwracają się muzułmanie podczas modlitwy, pozostałość po pierwszej świątyni wzniesionej przez Abrahama ku czci Allaha Święta Ka’aba

al-hatim obszar przylegający do Ka’by, częściowo osłonięty murem, też pod nazwą [Hijr-Isma’il] lub/i [Hijr al-Ka’bah], wznoszone tu prośby, zostaną przez Allaha wysłuchane

kalendarz

muzułmański, islamski księżycowy - kalendarz liczący 12 miesięcy mających alternatywnie po 29 i 30 dni; 354 dni w roku; w określonych odstępach czasu są wstawiane w cyklu 30 letnim miesiące przestępne. Miesiące w kolejności 1. Muharram; 2. Safar; 3. Rabii’ al-Awwal; 4. Rabii’uth-Thaanii; 5. Jumaad al-Awwal; 6. Jumaad ath-Thaanii; 7. Rajab; 8. Sha’abaan; 9. Ramadaan; 10. Shawwaal; 11. Dhul-Qi’adah; 12. Dhul-Hijjah

kalif

khalifah - 1) osoba, która podąża za poprzednikiem, naśladujący; 2) imam, władca muzułmański; 3) określenie przywódców wspólnoty muzułmańskiej, którzy objęli władzę po śmierci Proroka. [khalifah] może zostać wolny mężczyzna, który: a) jest dojrzały, w pełni sił umysłowych; c) uczony w kwestiach religijnych d) sprawiedliwy, cieszący się dużym autorytetem e) wywodzący się z plemienia qurajszytów (plemienia do którego należał Prorok). l.mn. [khulafah]

khulafa ar-raszidun - ‘Prawowierni Kalifowie’. Pierwsi czterej kalifowie Islamu: Abu Bakr As-Siddiq, Umar Al-Faruq, ‘Uthman Ibn Affan and Ali Ibn Abu Talib, następców Proroka Muhammada. Okres ich panowania uznawany jest za okres sprawiedliwości, rozkwitu i dobrobytu państwa islamskiego, którego prawa opierały się na Koranie i Sunnie

baya baja - zobowiązanie posłuszeństwa składane imamowi (muzułmańskiemu władcy)

kalifat

państwo muzułmańskie, islamski urząd lub system, któremu przewodził kalif. Ostatni kalifat ustanowiony był za czasów imperium otomańskiego, które przetrwało prawie do XX wieku.

kamieniowanie

radżm

kara

hadd bądź uqubat 1) dosł. utrudnienie 2) wyznaczona kara, obraniczenia ustanowione przez Allaha w Koranie lub przez Proroka Muhammada w hadisach.

qijas – odwet, kara, sankcja; kara przypisana przez prawo za określone przestępstwa – umyślne uszkodzenia ciała, karą za umyślne morderstwo jest śmierć. Kara może zostać anulowana na wniosek poszkodowanego, w przypadku morderstwa – przez krewnych osoby zamrodowanej (może zostać zamieniona na np. rekompenstatę finansową)

hadd al-ridah – apostazję

hadd al-sariqah - kradzież – amputacja prawej dłoni;

hadd al-qadhf - kara za za oszczerstwo, potwarz,fałszywe oskarżenia, 80 batów;

hadd as-shurb - kara za spożywanie napoji alkoholowych, 80 batów;

hadd az-zina - kara za cudzołóstwo, ukamieniowanie dla żonatych; 100 batów dla osoby w stanie wolnej

hadd al-amd - morderstwo, umyślne, celowe pozbawienie życia drugiego człowieka; morderca jest uznawany przez Islam za grzesznika, który pokutować będzie w piekle; podlega on prawu odwetu [qisas] – karze śmierci – która jednakże na wniosek krewnych zmarłego może zostać zamieniona na odszkodowanie finansowe lub anulowana

hadd haraba - brutalny napad. Koran przypisuje cztery różne kary za napad, w zależności od jego charakteru: a) egzekucja (ścięcie głowy) b) ukrzyżowanie; c) amputacja kończyn; d) wygnanie

qatlu al-khata - nieumyślne zabójstwo, spowodowanie śmieci drugiego człowieka przez przypadek

kazanie

khutba - kazanie wygłaszane przez imama podczas modlitwy piątkowej, składa się z dwóch części, modlitwa [jumuah] odprawiana jest po kazaniu Podczas kazania zabronione są jakiekolwiek rozmowy; wygłaszane również z okazji Eid Al-Fitr oraz Eid Al-Adha porannych modlitwach zbiorowych, po wschodzie słońca. Kazanie składa się z dwóch części, każde rozpoczyna się od wychwalania Allaha [swt] oraz modlitwy o błogosławieństwo dla Proroka Muhammada . Przedmiotem obu cześci kazania mogą być kwestie dotyczące społęczności muzułmańskiej, rozpatrywane w świetle Islamu

khutba al-nika - kazanie wygłaszane przy okazji zawarcia związku małżeńskiego

khutbah al-wada kazanie, które wygłosił Prorok Muhammad podczas ostatniej pielgrzymki przed śmiercią

Chawarij, al

chałaridż, al - 1) buntownicy; 2) grupa muzułmanów, który uznają iż człowiek może być wyniesiony do pozycji [khalifah] nawet jeśli nie wywodzi się z plemienia Qurajszytów, pod warunkiem, iż wybrany zostanie przez społeczność muzułmańska 3) pierwsi [hawarij] to około 1200 kobiet oraz mężczyzn, którzy zbuntowali się przeciwko Ali’emu, po bitwie Siffin w 38 AH/659 r.ne. w której im przewodził. Ali zgodził się na rozstrzygnięcie kwestii czy przysługuje mu prawo do kalifatu– przez ludzi, podczas kiedy w opinii [khawarij] powinno zostać to przedłożone do decyzji Allaha. Twierdzili oni, iż człowiek może zostać wybrany khalifa, niezależnie od plemienia/nacji z której się wywodzi, pod warunkiem, iż jest osobą sprawiedliwą oraz pobożną; gdyby odwrócił się od prawdy, może zostać odwołany lub skazany na śmierć. Wyrażali również opinię, iż nie potrzebna w ogóle jest instytucja [khalifah]. Grupa ta uznała za prawowitych jedynie dwóch kalifów: Abu Bakr’a i Umar’a.

kłótnia

Sunna Proroka nakazuje aby pogodzic sie po trzech dniach niezaleznie od tego na kogo sie gniewamy, czy tez z kim sie poklocimy. (mozna oczywiscie wczesniej, ale 3 dni to maksymalny okres „zachowania” uprzedzenia).

kohl

czarny proszek do zdobienia powiek wokół oczu

koran

Koran ostatnia i jedyna autentyczna Księga Święta objawiona przez Allaha za pośrednictwem Archanioła Gabriela - Muhammadowi, ostatniemu Prorokowi, w języku arabskim, w okresie od 610 r.ne. do 632 r.ne. Zawiera wskazówki odnośnie aktów czci, prawa rodzinnego, cywilnego, ekonomii, polityki, higieny, reguluje całokształt życia człowieka

mansukh werset, ustęp zniesiony

mathani określenie Koranu lub tych wersetów, które najczęściej są recytowane; niektórzy uczeni twierdzą, iż jest to Surah Al-Fatiha (Otwierająca) stanowiąca obowiązkowy składnik modlitwy, inni, iż [al mathani] to siedem długich sur Koranu. Najbardziej poprawna interpretacja to Sura Al-Fatiha

muhkam wersety Koraniczne, których nakazy nie zostały zniesione

muqattaat skrót; określone sury w Koranie rozpoczynają się skrótów składających się z trzech liter. Człowiekowi nie jest znane ich znaczenie.

mutashabihat 1) allegoria 2) wersety Koranu niejasne i trudne do zrozumienia

muawwidhatayn dwie ostatnie sury Koranu, i.e. Sura al-Falaq oraz Sura an-Nas

mufassalat - Sury od sury 50 do konca Koranu – do Sury 114

sabau al-mathani 7 kolejno recytowanych wersetów Koranu; i.e. Sura Al-Fatiha, Otwierająca

koran całowanie

Wielu muzulmanow caluje Koran po skonczeniu czytania go. Skad ten obyczaj i czy nie jest innowacja? Odnosnie calowania Koranu Arabskiego (mushaf) to oznaka szacunku do Swietej Ksiegi. Czynili tak Towarzysze Proroka Muhammada – Umar i Uthman. Zrodla: Ibn ‘Abidin, Hashiyat radd al-muhtar 5:244-246; tez ‘Ikrima ibn Abi Jahl tak czynil - al-Zarkashi, ‘Ulum al-Qur’an 1:478, potwierdzone przez Imam Ahmad (Ibn Taymiyya przytacza w Mukhtasar al-fatawa al-misriyya str. 265). Imam an-Nawawi przekazal, iz kiedy Ikrimah całowoał Koran, czynił to przez ogromny szacunek do tej Ksiegi. Imam as-Sujuti twiedził, iż można całować Święty Koran, wyciagajac ten wniosek poprzez analogie do całowania czarnego kamienia w Kabie. Koran i czarny kamień uznwane są za dary Allaha. W podobny sposob całuje się dzieci, okazując im miłość; zatem całowanie Koranu jest zonaką szacunku i umiłowania Allaha.

krewni

wasala utrzymywanie poprawnych relacji z krewnymi

krwawienie

istihada krwawienie występujące u kobiet, inne niż miesiączka. Kiedy kobieta doświadcza Istihaadah – nie może przerwać postu. Szeich Ibn Taimijjah powiedział: „Jest inaczej z kobietą w stanie Istihaadah, albowiem czas jego trwania nie może być określony, nie można zatem przewidzieć terminu od którego zalecane byłoby dla kobiety ponowne rozpoczęcie postu. Niemożna również przewidzieć wystąpienia stanów takich jak wymioty, krwawienie z powodu skaleczenia, oparzenie, Ihtilaam (stan, podczas którego z intymnych części ciała wydobywa się wydzielina, nie spowodowana grą wstępną lub stosunkiem), jak również wszelkich innych przypadków, niezależnych od woli człowieka. Istihaadah w przeciwieństwie do krwawienia menstruacyjnego, nie zezwala na przerwanie postu.” [Madżmuu’ ul-Fataałaa 25/251]

księga

kitab Księga, odnosi się do każdej z ksiąg objawionych, łącznie ze Świętym Koranem

laugh al-mahfuz - Księga u Allaha w Niebie, w której wszystko jest zapisane

lichwa

riba lichwa, odsetki zabronione w Islamie; [riba] to zysk, procent od pożyczki, niezależnie od jej przedmiotu (pieniądze, ruchomości itp)

ludzie księgi

ahl al-kitab nazwa nadana przez muzułmanów - żydom i chrześcijanom, ze względu na fakt, iż posiadali oni księgi objawione. Islam naucza, iż objawienia Allaha zwierały się w Torze – Pięcioksiągu Mojżeszowym, Psalmach Dawidowych oraz Ewangelii, których oryginalna treść uległa wraz z upływem czasu poważnym modyfikacjom na skutek niedoskonałego przekazu (kopiści), błędnych tłumaczeń, ingerencji człowieka (sobory). Jedyną księgą, której treść nie uległa zmianie na przestrzeni stuleci i zachowała oryginalne nauki, nakazy i zakazy Allaha jest Koran.

Łaźnia publiczna

W hadisie, ktory relacjonuje Nasai i Tirmidhi, mowi Dzabir, iz Wysłannik Allaha powiedział: „Kto wierzy w Allaha i Dzien Sadu Ostatecznego, niech nie wchodzi do lazni, jesli nie jest okryty;kto wierzy w Allaha i Dzien Sadu Ostatecznego niech jego zona nie wchodzi do lazni” Aisza, zona Proroka, przekazyje, iż Prorok zabronil odwiedzac publiczne laznie, chyba iż mężczyzna jest okryty. W drugim hadisie mowi sie, ze za wyjatkiem kobiet, ktore sa chore lub maja jakies kompilkacje po porodzie. Chodzi o to,ze kobieta musi chronic swoją ‘aurę’ czyli te czesci ciala, których nie może odkrywac przed ludzmi, za wyjątkiem osób wymienionych w surze Nur,31 wersert. Kobieta może korzystac z łaźni wówczas, Mozna korzystac z lazni pod warunkiem, iż są w niej osobne kabiny.

mEdyna

haram al-madina święte granice Medyny, obszar na którym zabronione są określone czyny, dozwolone w innym miejscu

taibah jedna z nazw Madiny

magia

sihr magia, czary. Muzułmanie wierza w istnienie magii oraz moc wpływania za jej pomocą na człowieka. Islam zabrania (podobnie jak Chrześcijaństwo) praktykowania magii. Magia obejmuje: kontakty z światem niewidzialnym (dżinnami) – seanse spirytystyczne, przepowiadanie przyszłości (wróżnie z kart, stawianie horoskopów, tarota, czytanie z gwiazd), używanie symboli, talizmanów etc. Zob. Koran 2:102

mahram

zabronione, zabroniony b) osoba, z którą wiąże pokrewieństwo lub więzi permanentnie uniemożliwiające zawarcie związku małżeńskiego [Mahram] kobiety są: ojciec, dziadek, syn, wnuk, brat, wuj (brat taty lub mamy), teść, zięć, przybrany syn, brat mleczny. Przykłady osób nie-mahram to: kuzyn, brat przyrodni, szwagier. W obecności [mahram] kobieta nie musi okrywać twarzy, włosów, rąk, stóp, nie obowiązuje jej [hijab]. zob. Koran 4:23

Kobiety mahram – z którymi mężczyzna nie może wstąpić w związek małżeński: Matka; Babka ze strony matki; Babka ze strony ojca; Corka; Wnuczka Siostra Siostrzenica; Ciotka; ciotka ze strony ojca (siostra ojca) ciotka ze strony matki (siostra matki); tesciowa; Pasierbica Corka pasierbicy Synowa; żona wnuka, żona syna córki, macocha, Babka zony od strony matki zony; babka żony (ze strony ojca żony).

Mężczyzni mahram – z którymi kobieta nie może wstąpić w związek małżeński: ojciec; Dziadek ze strony matki; Dziadek ze strony ojca; Syn; Syn córki; Syn syna; Brat; Syn siostry; Syn brata; Wuj; Wuj rodzicow; Wuj matki; Wuj rodziców matki; Teść; Pasierb; Syn pasierba

małżeństwo

zawaj załadż muzułmanin może zaślubić chrześcijankę, żydówkę. Kobieta nie musi zmieniać wiary aby pojąc za męża muzułmanina, choć oczywiście, przyjęcie Islamu rozwiązuje wiele problemów. Nie ma mowy o ślubie z ateistka lub np. wyznawczynią hinduizmu - z politeistami śluby są zabronione. Kobieta - muzułmanka nie może poślubić chrześcijanina, czy żyda. Ma to związek z kwestia religijnego wychowania dzieci i zasadami funkcjonowania rodziny muzułmańskiej, w której mężczyzna jest „głową”.

zawj – mąż – obowiązki męża

zawja – żona – obowiązki żony

małżeństwo - ślub

nikah ceremonia zaślubin, ma miejsce w meczecie lub domu w obecności imama, czy osoby uprawionej do udzielania ślubu oraz świadków. Państwo młodzi, oboje musza być świadomi i zgodni co do kwestii zawarcia małżeństwa. Świadkowie, którymi mogą być albo dwaj mężczyzni lub mężczyzna i dwie kobiety, potwierdzają podpisami treść kontraktu ślubnego – który jest formą umowy cywilno-prawnej między kobietą a mężczyzną. Zawierając małżeństwo, kobieta otrzymuje od męża wiano - czyli „mahr”. Jest to warunek, który spełnić musi mężczyzna, zgodnie z zaleceniami Proroka Muhammada. Mahr, zarówno jego przedmiot jaki i wartość uzależnione są od statusu rodziny i kobiety i mężczyzny, stopnia zamożności i pozycji społecznej. Islam zaleca, aby mahr zamykał się w rozsądnej i niewygórowanej kwocie. Mahr, może podzielony być na części, w zależności od ustaleń. Zazwyczaj całą kwotę powinna otrzymać kobieta w momencie podpisywania aktu małzeńskiego, aczkolwiek strony mogą uzgodnić, iż część wiana zostanie wypłacona w terminie późniejszym. Kobieta i mężczyzna mogą ponadto ustanawiać warunki odnośnie zasad funkcjonowania małżeństwa, egzekowania swoich praw i przywilejów. Żaden jednak z warunków nie może być sprzeczny z prawami Islamu, ale mogą znajdować sie warunki potwierdzające prawa przysługujące stronom w Islamie – np. kobieta może w kontrakcie potwierdzić przysługujące jej w Islamie prawo do pracy zarobkowej poza domem. Małżonkowie, w umowie mogą też uzgodnić warunki ewentualnego rozwodu. Zatem w kontrakcie małżeńskim pojawiają się następujące informacje: data i miejce zawarcia małżeństwa; dane i podpisy małżonków, imama oraz świadków; wysokość mahr; dodatkowe warunki. Imam wygłasza kazanie z okazji zawarcia małżeństwa – tzw. khutbah nikah, podkreślając wagę podejmowaniej decyzji i obowiązki małżonków. Uzyskując odpowiedzi twierdzące od obojga ‘zainteresowanych’ ogłasza ich mężem i żoną.

mutah małżeństwo czasowe, Zabronione jest w Islamie. Praktykowane w wyjątkowych sytuacjach za czasów Proroka podczas wczesnego okresu Islamu (np. podczas wypraw wojennych), zostało następnie przez Koran zniesione i zabronione. Praktykują je szyici.

shighar rodzaj małżeństwa (zabroniony w Islamie) w którym mężczyzni wymieniają się córkami lub siostrami – biorąc je za żony bez wręczania im mahr

matka

umm al-kitab - ‘matka księgi’ - nazwa pierwszej sury Koranu, Sury Otwierającej ie. Al-Fatiha

umm al-muminin – ‘matka wiernych’ tytuł przysługujący każdej z żon Proroka Muhammada

meczet

masjid/masdżid - 1) meczet 2) dosł. miejsce [sadżdah] - miejsce wybijania pokłonów. W meczecie odprawiane sa modlitwy zbiorowe, w oddzielnych salach dla mężczyzn i kobiet. Ośrodek życia religijnego, nauki Koranu i zasad Islamu.

al-aqsa - meczet al-aqsa ‘Najbardziej oddalony meczet’, meczet wybudowany przez Proroka Salomona w Jerozolimie

al-haram Święty Meczet, świątynia w Mekkce wybudowana dookoła Ka’aby

al-dżamia ‘meczet piątkowy Meczet zbiorowy’, nazwa nadana meczetowi, w którym odbywają się modlitwy w piątek. W krajach arabskich jest to zazwyczaj największy meczet w dzielnicy.

an-nabi ‘Meczet Proroka’ w Medynie

mekka

w Mekkce znajduje się Święty Meczet, wybudowany dookoła Kaby, miejsce pielgrzymek muzułmanów. W Mekkce urodził się Prorok Muhammad. Nazywana też jest: [Umm al-Qura - Matka miast’], [Bakka], [al-Baladu al-Haram świety obszar Mekki], bayt al-allah‘Dom Allaha’; bajt al-harām Święty Dom’; haram Makka święte granice Mekki, obszar na którym zabronione są określone czyny, dozwolone w innym miejscu. Zabronione jest posiadanie broni, prowadzenie walk. Granice wyznaczone są przez pięć filarów dookoła miasta.

menstruacja

mahid menstruacja, okres krwawienia miesięcznego podczas którego kobieta nie modli się; nie pości; nie są dozwolone stosunki intymne

mustahadah kobieta, która doświadcza krwawienia odmiennego od krawawienia miesięcznego. Kobieta podczas miesiączki nie może: modlićsię (modlitwy nie odrabia sie po zakonczeniu miesiączki). Muzulmanka moze recytowac Koran i dua, prosby do Allaha. Kobiety miesiaczkujace powinny uczestniczyc w uroczystosciach – z okazji Eid al Fitr oraz Eid Al Adha – przebywajac z oddali od miejsca modlitwy. Podczas menstruacji zabronione są stosunki seksualne, post (opuszczone dni postu nalezy odrobic po zakonczeniu miesiączki), dotykać oryginału Koranu w jęz.arabskim (tzw. musharaf), nie może przebywać w Sali modlitewnej w meczecie - nalezy znanaczyc, iz kobieta moze przebywac w innych pomieszczeniach w budynku meczetu, ktore nie są wyznaczone do modlitwy. Kobieta może też przejść przez salę modlitwy (kiedy menstuuje)– jeśli zachodzi taka potrzeba, co potwierdza hadis, w którym Prorok poprosił Aiszę aby przyniosła mu z meczetu dywanik modlitewny.

fałszywy mesjasz

masih ad-dajal fałszywy Mesjasz, Wielki Kłamca, zwany też Antychrystem, przed którym ostrzegali wszyscy Prorocy, oraz który, jak przekazał Prorok Muhammad będzie największą próbą [fitna] na ziemi i jednym z największych znaków nadejścia dnia Sądu Ostatecznego. Zwiedzie on wielu ludzi, aczkolwiek zostanie pokonany przez prawdziwego Mejsasza, Jezusa syna Marii, który powróci i rządzić będzie światem zgodnie z prawem Islamu

męczennik

szahid osoba, która ginie w imię Allaha, Islamu śmiercią męczęńską r.ż [shahidah]

miejsce Abrahama

maqam Ibrahim - kamień, o wymiarach 60 na 90 cm, znajdujący się w podwórzu Świętego Meczetu w Mekkce. Stał na nim Abraham podczas budowy pierwszej świątyni poświęconej Allahowi. Modlitwa w tym miejscu jest jednym z elementów pielgrzymek umrah i hadżdż

mina

miejsce poza Mekką na drodze do Arafat. Pięć mil od Mekki, dziesięć od Arafat; tutaj pielgrzymi rozpoczynają rytuały [hajj] ósmego dnia [dhul-hijja]; zatrzymują się na kilka dni po powrocie z Muzdalifah, następnie wracają by dokonać rytuału kamieniowania ‘jamarat’

misjonarstwo

dawah - wezwanie, misja, propagowanie i nauczanie o Islamie, intencja przyjęcia Islamu. Określenie obowiązku nałożonego na każdego muzułmanina, wzywania ludzi do nawrócenia na Islam, powrotu do prostej, zgodnej z naturą człowieka religii, wiary, w pełnym posłuszeństwie Jednemu Bogu. Dawah adresowana jest do muzułmanów i nie-muzułmanów

misjonarz

daiya - przywołujący, misjonarz, wzywający do Islamu; osoba, która wzywa muzułmanów i nie-muzułmanów do przyjęcia Islamu oraz właściwego, świadomego praktykowania religii

miswak

miękkie gałązki drzewa arakowego używane jako szczoteczka do zębów (też występuje pod nazwą siwak)

modlitwa

salat modlitwa, dzieli się na modlitwy obowiązkowe [fard] - drugi filar Islamu, nadobowiązkowe [sunnah] oraz dua (suplikacje). Modlitwa obowiązkowa [fard] odprawiana jest pięć razy w ciągu doby, o określonym czasie. Zob. [igamah al-salat] i [shurtu al-salat]; [» więcej http://www.planetaislam.com/praktyka/salaat.html]

szurut as-salat - warunki modlitwy: modlitwa obowiązuje każdego muzułmanina który osiągnął wiek dojrzałości płciowej oraz jest w pełni sił umysłowych; kobiety nie modlą się podczas miesiączki oraz w połogu po urodzeniu dziecka. Aby odprawić modlitwę, muzułmanin musi: dokonać rytualnej ablucji [wudhu], [ghusl], [tayammum]; mieć na sobie ubranie zakrywające [awrah]; mieć w sercu intencję wykonania określonej modliwy; zwrócić się w kierunku Ka’aby w Mekkce. Modlitwę muzułmanin może odprawiać wszędzie, za wyjątkiem miejsc takich jak: toalety, cmentarze, ponad Ka’abą, w miejscach gdzie znajdują się nieczystości np. odchody zwierząt.

iqamah as-salat zasady wykonania modlitwy; 1) każdy muzułmanin, kobieta, mężczyzna zobowiązany jest do ofiarowania modlitwy pięć razy dziennie o określonym czasie, mężczyzna w meczecie, kobieta w domu. Prorok rzekł: ‘Nakazujcie dzieciom, aby odprawiały modlitwę kiedy skończą 7 lat, a karajcie (uderzajcie, za zaniedbanie) kiedy skończą 10 lat.’ Przywódca (rodziny, miasta, plenienia, itp) oraz muzułmański władca będzie odpowiadał przez Allahem za niewykonanie tego zobowiązania przez muzułmanów będących pod jego opieką; 2) ofiarowanie modlitwy w sposób w jaki wykonywał ją Prorok. więcej: Księga Modlitwy na www.planetaislam.com

- fard modlitwa nakazana przez Allaha, jednym z podstawowych obowiązków muzułmanina jest odmawianie pięciu modlitw [fard] (obowiązkowych) w ciągu doby

- sunna modlitwa nadobowiązkowa, za wykonanie modlitw nadobowiazkowych wierny zostanie przez Allaha sowicie nagrodzony, albowiem modlitwy te zbliżają muzułmanina do Stwórcy. Prorok regularnie odmawiał następującą ilość nadobowiązkowych modlitw [sunnah]: 2 rakaty [sunnah] przed modlitwą [fajr], 2 + 2 [sunnah] przed [dhuhr] oraz 2 rakaty [sunnah] po dhuhr; 2 rakaty [sunnah] po [magrib]; 2 rakaty [sunnah] po [isha], po których odmawiał jeszcze [modlitwaal-witr].

musalla miejsce przeznaczone na salat - modlitwę

musalli muzułmanin wykonujący [salat], modlitwę

muqtadi / ma’mum naśladowca; wierny, który naśladuje imama podczas modlitwy

- isza 1) pora nocna; 2) modlitwa nocna, składająca się z 4 rakatów, piąta – ostatnia obowiązkowa modlitwa odprawiana przez muzułmanina podczas jedej doby, jej czas rozciąga się od zniknięcia czerwonego odblasku zachodzącego słońca zza horyzontu, do połowy nocy połowie (środek pomiędzy zachodem słońca a świtem)

- maghrib - 1) zachód słońca 2) czwarta obowiązkowa modlitwa odprawiana w ciągu doby po zachodzie słońca, składająca się z 3 rakatów, jej czas zaczyna się od zachodu słońca i trwa do zniknięcia czerwonego odblasku promieni zza horyznontu

- qijam al-lajl - modlitwa [tarawih] wykonywana w nocy

- asr - trzecia modlitwa odprawiania w ciągu doby; modlitwa popułudniowa, składa się z 4 rakatów; obowiązuje po po zakończeniu czasu modlitwy [dhuhr] - do zachodu słońca

- duha - zalecana modlitwa nadobowiązkowa, odmawiana po [fajr] a przed [dhuhr]. Składa się z dwóch lub więcej rakatów, odmawianych parami, oddzielonych taslim’em (dwa rakaty + taslim – jak [fajr], następnie dwa rakaty + taslim, itd.)

- al-aid - modlitwa świączeczna, wykonywana z okazji [eid al-firt] i [eid al-adha]; składa się z 2 rakatów, nie wykonuje się [adhan’u] ani [iqamy]. Można ją wykonąc w przedziale czasowym rozpoczynającym się 20 minut po wschodzie słońca do południa (słońce w zenicie).

- istikharah - modlitwa o wskazówkę; muzułmanin podczas modlitwy tej prosi Allaha o udzielenie pomocy w podjęciu decyzji, rozwiązania problemu. Składa się z 2 rakatów, po których wznosi się do Allaha prośbę

- tahajjud - at-tahadżdżud nocna modlitwa nadobowiązkowa, ofiarowywana po [ish’a] a przed [fajr]. Składa się z 2 rakatów, zaleca się jej wykonanie w trzeciej fazie nocy. Zalecane jest również odmówienie [witr] po [tahajjud]

- tarawih - rodzaj modlitwy, też pod nazwą [qiyam al-layl] odmawianej w zgromadzeniu podczas ramadanu po ostatniej modlitwie obowiązkowej [Isha]. Składa się z 8 lub 10 rakatów (czasami 20), podczas których recytowanych są ajaty, sury Koranu (imamowie, starają się zakończyć podczas ramadanu recytację całego Koranu). Rakaty odmawiane są parami, tak jak modlitwa fajr. Zwykle bezpośrednio po [tarawih] odmawia się modlitwę [witr] składającą się z nieparzystej liczby rakatów (zazwyczaj trzech rakatów)

- witr modlitwa składająca się z nieparzystej liczby rakatów (zazwyczaj z 3), zalecana tuż przed snem lub od razu po [tahajjud]. W miesiącu ramadan prowadzona przez imama - odprawiana zbiorowo po modlitwie [tarawih], zwykle w ostatnim rakacie [witr] wznosi się suplikacje tzw. [qunut]

- al istisqa modlitwa - prośba o deszcz, składająca się z 2 rakatów; odprawiana w czasie suszy

- istkharah modlitwa - prośba do Allaha o wzkazówkę, pomoc w rozwiązaniu problemu; składa się z 2 rakatów

- al-chałf modlitwa wykonywana w obliczu zagrożenia, niebezpieczeństwa, modlitwę w określonych okolicznościach, które zagrażać mogą życiu wiernego można skrócić do dwóch rakatów.

- al-dżumua modlitwa piątkowa, zbiorowa modlitwa która może być jedynie odprawiania w meczecie (lub jeśli nie ma w danym mieście meczetu, domu, placu – w zgromadzeniu). Modlitwę jumuah wykonuje się o czasie modlitwy dhuhr w każdy piątek. Imam wygłasza kazanie [khutbah], po ktorym wykonywana jest ‘[iqama] i dwu rakatowa modliwa. Udział w modliwie jumuah jest obowiązkiem mężczyzn, dla kobiet dozwolony. Modlitwa jumuah odprawiona w zgromadzeniu zastępuje modlitwę [dhuhr]. Jeśli muzułmanin nie uczestnicy w [jumuah], musi odmówić całą modlitwę [dhuhr].

- safar modlitwa podróżnego, osoba która podróżuje może skrócić modlitwy czterorakatowe do 2 rakatów, zasada ta jest aktualna nawet kiedy podróżny osiągnie cel, jeśli pobyt nie trwa dłużej niż 15 dni. W przeciwnym wypadku, powinien wykonać modlitwy zgodnie z ogólnymy regulami. Podróżny może też modlitwy łączyć, wykonując je parami w czasie obowiazywania pierwszej lub drugiej modlitwy. Na przykład może połączyć modliwę [dhuhr] oraz [asr], wykonując je obie w czasie [dhuhr] lub [asr]. Każdą z modliw odmawia się oddzielnie. Modliwa [magrib] nie ulega skróceniu, również modlitwa [fajr], która powinna być odmówiona o czasie.

dhuhrdruga modlitwa odprawiana w ciągu doby, modlitwa południowa, składa się z 4 rakatów; jej czas rozpoczyna się po przekroczeniu przez słońce zenitu, kończy – zanim cień przedmiotu zrówna się z jego długością

sahw zapomnienie, pomyłka podczas modlitwy – nie wykonanie obowiązkowego elementu modlitwy lub dodanie do modlitwy np. jednego rakatu; zadośczuczynienem jest wykonanie [sujud as-sahw]’ ie. pokłonu za zapomnienie - dwa razy przed lub po [taslim]. Zob. [sujud as-sahw]

fadżr Składa się z 2 rakatów fard (obowiązkowych). Jej czas zaczyna się o świcie (kiedy ciemności nocy zaczynają się rozjaśniać) – kończy z chwilą kiedy, słońce zaczyna przekraczać linię horyzontu; subh- inna nazwa modlitwy [fajr], modlitwy porannej

sadżda 1) pokłon, pozycja przyjmowana podczas modlitwy; czoło, nos, stopy palcami oparte na podłożu, łokcie uniesione, z dala od boków; 2) dywanik modlitewny, na którym muzułmanie się modlą; używanie dywaników przy odmawianiu modlitwy jest zalecane (nie jest obowiązkowe) w celu zapewnienia czystości miejsca. 3) Sura 32

Więcej zob. [sujud], [sujud at-tilawah] [sujud ash-shukr]

qijam pozycja stojąca przyjmowna podczas modlitwy; prawa dłoń na lewej dłoni na klatce piersiowej, wzrok skierowany na podłoże, w miejsu w którym wykonuje się pokłon

dżanaza modlitwa za zamarłego, wykonywana podczas pogrzebu. Ciało muzułmanina spoczywa w pozycji poziomej przed imamem, który stoi, zgodnie z sunną, na wysokości ramion zmarłego mężczyzny, lub na wysokości pasa kobiety. Wierni stoją za imamem. Modlitwa oprawiana jest na stojąco, w [qijaam] (nie ma [ruku] ani [sujud]), składa się z czterech takbir, przy każdym [tabir] wznosi się ręce, i recytuje określone formuły modlitewne

al-kusuf ła al-chusuf modlitwa zaćmienia modlitwa odprawiania w momencie zaćmienia słońca lub księżyca, może być odprawiona w zgromadzeniu, lub indywidualnie, składa się z dwóch rakatów.

al-dżama’a modlitwa zbiorowa prowadzona przez imama (może być imamem jeden ze zgromadzonych wiernych); kryterium wyboru jest posiadana wiedza odnośnie Islamu oraz pobożność. Islam uznaje, iż modlitwa odprawiona w zgromadzeniu, lepsza jest od modliwy indywidualnej 27 razy. Grupę stanowią nawet dwie osoby, niezależnie od ich wieku oraz płci.

Muezzin

mężczyzna, muzułmanin, który ogłasza >azan - wezwanie na modlitwę pięć razy w ciągu doby o określonym czasie. Pierwszym muezzinem był Bilal – wyznaczył go Prorok, pochodził z Abisynii, był niewolnikiem, którego wyzwolił Abu Bakr.

mufti

uczony muzułmański uprawniony do wydawania werdyktów prawnych

muhammad

Muhammad Ibn Abd-Allah ostatni Prorok, ‘pieczęć proroków’; Prorok Islamu, któremu objawiony został Koran w okresie od 610 r.n.e. do 632 r.n.e. urodz. w Mekkce około 570 r., zmarł w Medynie w .... r. Muhammad obdarzony był nieprzeciętnymi cechami charakteru, wysoką moralnością i bogobojnością; wysłany przez Allaha do całej ludzkości z religijnym przesłaniem wspólnym poprzedzającym go prorokom. Jego przesłanie jest globalne, kompletne, wiecznie i wszędzie aktualne, niezależnie od czasu, miejsca

Abu al-Qasim ojciec Qasim’a, jedno z imion Proroka Muhammada, zob. [kunja]

Ahmad - imię w jęz. arabskim; podstawowa forma imienia Muhammad

al-Amin - ‘wierny, godny zaufania’; jedno z określeń Proroka, nadanych mu we wczesnej młodości, ze względu na jego uczciwość i honorowe postępowanie

al-Aqib - tytuł nadany Prorkowi Muhammadowi, ‘ostatni z Proroków’

mudżtahid

mudżtahid, niezależna pobożna osoba, która akceptuje jedynie te opinie dotyczące kwestii religijnych, które poparte są dowodami z Koranu i/lub sunny. [Mujtahid] powinien posiadać wiedzę z zakresu: 1) konsensusu [ijmah] 2) języka arabskiego 3) zasad [fiqh], 4) znoszących i zniesionych wersetów Koranu 5) Islamu 6) powinien być osobą dojrzałą, w pełni sił umysłowych, inteligentną.

muttaqun

religijna, bogobojna osoba, przestrzegająca praw i obowiązków, wykonująca zalecane uczynki, powstrzymująca się od zabronionych

muzułmanin

muslim muzułmanin, wyznawca Islamu. Prawowierny muzułmanin to osoba, która poddaje się woli Allaha przez posłuszeństwo Jego nakazom oraz unikanie rzeczy zabronionych, objawionych w Koranie oraz sunnie Proroka Muhammada; to osoba praktykująca, oddająca cześć jedynie Allahowi, przestrzegająca modlitwy, postu, płacąca zakat, w miarę możliwości odprawiająca [hajj]; l.mn.: r.m [muslimun], r.ż. [muslimat]

muhsin prawowierny muzułmanin, świadom Wszechwiedzy Allaha, doskonalący postępowanie, zgodnie z zaleceniami Allaha oraz unikający wszelkich uczynków, rzeczy, które mogłyby pozbawić go nagrody w życiu przyszłym lub nagrodę tą umniejszyć; l.mn. r.m [muhsinun]; r.ż. [muhsinat]

mumin wierny, prawowierny, praktykujący muzułmanin ie.lmn. [mu’minūn]

natura

fitra - wrodzona skłonność człowieka, natura, islamski monoteizm. Islam naucza, iż każdy człowiek z natury jest dobry, nie rodzi się skąpany w grzechu lecz w czystości, w wierze w Boga Jedynego; każdy człowiek przychodzący na świat z natury jest muzułmaninem. Pod wpływem czynników zewnętrznych (rodzice, środowisko) staje się chrześnijaninem, wyznawcą judaizmu, ateistą itp.

nieczystość

hadath nieczystość

al-aqbar - duża: wytrysk nasieni, stosunek płciowy orgazm;

al-asghar - mała: oddanie moczu, potrzeba fizjologiczna wypróżnienie, gazy

janaba / dżanaba - stan większej nieczystości rutualnej, po stosunku seksualnym bądź wytrysku nasienia. Osoba w stanie ‘janaba’- junub - powinna oczyścić się wykonując ablucję

niesprawiedliwość

dhulm niesprawiedliwość, i.e. oddawanie czci stworzeniu Allaha, dodawanie Bogu współtowarzyszy

świat niewidzialny

ghayb, ghajib- wszystko co niewidzialne, świat poza zasięgiem zmysłów i doznań, możliwości postrzegawczych, poznawczych człowieka

niewierny

kafir - osoba, która praktykuje kufr, dosł. ‘ukrywający, skrywający’; osoba która ukrywa prawdę przed wiernym; niewierny. Zgodnie z [radd al-muhtar], oznakami niewiary jest spełnienie przez człowieka, chociażby jednego z 6 warunków. [kafir] to osoba, która: 1) zaprzecza lub/i nie wierzy w Allaha 2) nie wierzy w jedność Allaha 3) wierzy w jedność Allaha, lecz nie wierzy w objawienia, ie. Święte księgi, anioły, dzień Sądu Ostatecznego; 4) oddaje cześć innym poza Allahem 5) wierzy w Allaha i objawienia, jednak nie uznaje misji proroczej Proroka Muhammada jako Wysłannika Allaha do całej ludzkości; l.mn. [kafirun]

mushrik politeista, poganin, niewierny, osoba praktykująca shirk

niewolnictwo

W Islamie niewolnicą/niewolnikiem stawała się kobieta/mężczyzna/dziecko, ktorzy trafili do niewoli w wyniku działań wojennych (ie. jeńcy wojenni). Nie wolno było ‘zniewolić’ wolnego człowieka, to znaczy porwać go i sprzedać w niewolę. Prorok rzekł: ‘Są trzy kategorie ludzi przeciwko którym będę świadczył w Dniu Sądu; pośród nich jest ten, który zniewala wolnego człowieka, a następnie sprzedaje go i przywłaszcza majątek.” Warto zaznaczyć, iż niewolnicą ‘wojenną’ była min. Safiyja bint Hujajii, którą Prorok wyzwolił, a następnie poprosił o rękę. Safija mając wybór – małżeństwo lub powrót do rodziny, zdecydowała się przyjąć oświadczyny Proroka. Prorok powiedział: “Ten, kto posiada niewolnice, zapewniajac jej wlasciwe wyksztalcenie, a nastepnie obdarza ją wolnością i bierze za żonę, otrzyma podwojną nagrodę.” Islam nakazal wlasciwe traktowanie niewolnikow, nieobarczanie ich praca wykraczajaca poza mozliwosci. Prorok (saws) mowil o niewolnikach „Słudzy i niewolnicy sa waszymi bracmi. Allah dal ich wam pod opieke. Mogl zgodnie ze Swoja wola, umiescic was pod ich piecza. Dlatego ten, kto opiekuje sie bratem, powinien karmic go tym samym pozywieniem, ktore spozywa i ubierac go w szaty, ktore sobie sprawia. Nie obarczajcie ich nigdy praca, ktora wykracza poza ich mozliwosci (sily). Jesli zas sprawi im ona trudnosc, podajcie im pomocną dłoń.” Zapewnienie niewolnikom bytu (mieszkanie, ubranie, pozywienie, troska o ich zdrowie) odpowiadajacego poziomowi ‘danej rodziny’, bylo nakazem w Islamie, ktory wlasciciel musial wypelniac. Odnosnie kobiet-jencow wojennych, Imam Bukhari przytacza wypowiedz Proroka (saws): “Ten, kto posiada niewolnice i zapewnia jej porzadne, a nastepnie obdarza ja wolnoscia i bierze za zone, otrzyma podwojna nagrode.” Chociaz w Koranie nie znajdziemy explicite stwierdzenia, iz niewolnictwo jest ‘haram’ (co bardzo często wykorzystują atakując Islam nie-muzułmanie) - Koran i Sunna, dzieki swoim zaleceniom i nakazom ‘wyzwalania niewolnikow’, przyczynily się do bardzo szybkiego obalenia instytucji niewolnictwa na terenach Islamu. Wyzwolenie niewolnika – Islam zalecal jako akt ‘dobroczynnosci’, przyczyniajacy sie do uzyskania ‘przebaczenia’ grzechow przez Allaha w Dniu Sądu Ostatecznego; oraz ustanawial jako akt wiary – formę odkupienia w życiu doczesnym, popelnionych grzechow czy zaniedban – innych aktow czci (np. wyzwolenie niewolnika zalecalne bylo jako rekompensata za opuszczenie, przerwanie postu). Prorok mawial: „Pan wyratuje od Ognia Piekielnego wszystkie konczyny osoby, ktora wyzwoli muzulmanskiego niewolnika, bedzie to rekompensata za kazda z konczyn niewolnika (..)” Niewolnicy mogli tez uzyskac wolnosc przez wykup; niewolnicy poddawani torturom fizycznym przez wlasciciela – automatycznie uzyskiwali wolnosc; dziecko ze zwiazku pan-niewolnica –rodzilo sie jako osoba wolna (jednoczesnie gwarantowalo wolnosc matce - niewolnica zachodzac w ciaze z swoim panem, stawala sie osoba wolna). Islam, nie zabraniając niewolnictwa sensu stricte, ukierunkowywał muzułmanow ku całkowitemu obalenieniu tej praktyki. Szacuje się, iż za czasow Proroka oraz czterech pierwszych kalifow, wyzwolono około 32,320 niewolników (ksiażka Subul al-Salam al-San’ani). Umar (ra) za swego kalifatu, wprowdził następujace prawa: 1. Wszystkie plemiona pojmane w niewolę za kalifatu Abu Bakr ‘a zostały wyzwolone 2. Zimmi (pooddani nie bedący muzułmanami, pozostający pod ochroną rządu muzułmańskiego) nie mogli zostać pozbawieni wolności 3. Nie wolno bylo zniewalać Arabow 4. Osoby zniewolone za czasów ignorancji (przed nadejściem Islamu) , które dożyly ery Islamu, musiały nabyć wolność (niezaleznie czy tego chciały czy też nie) przez zapłatę rekompensaty wlascicielowi (jesli ten jej wymagał, pieniądze na wykup otrzymywali niewolnicy ze skarbu panstwa, do którego trafiał zakat)

mamluk niewolnik płci męskiej

mudabbar niewolnik, któremu właściciel złożył obietnicę wyzwolenia po swojej śmierci

mukatab niewolnik (kobieta, mężczyzna), który zobowiązuje się do wykupienia wolności za określoną kwotę

noc przeznaczania

lajlat al-qadr - Noc Przeznaczenia, często błędnie tłumaczona jako Noc Siły; jedna z nieparzystych ostatnich dziesięciu nocy miesiąca Ramadan. Nie wiadomo dokładnie, podczas której z nich dokonuje się przeznaczenie. Koran naucza, iż Noc ta lepsza jest od tysiąca miesięcy (zob. Koran 97:1-5), co oznacza, iż muzułmanin spedzając ją na modlitwie recytację Koranu, oddając cześć Allahowi, otrzyma nagrodę większą niż otrzymałby oddając cześć przez tysiąc miesięcy (83 lata i 4 miesiące)

objawienie

wahyi łahji - objawienie, inspiracja. Objawienia miały miejsce poprzez: sny [Koran 37:102-105]; bezpośredni kontakt z Bogiem, Który nie ukazwywał swego oblicza – przemawiając do proroka ‘zza zasłony’ [Koran 7:143, 20:11-14, 2:33]; za pośrednictwem Archanioła Gabriela. Prorok Muhammad najpierw widział światło – jasność, potem słyszał głos, potem widział Anioła. Twarz Wysłannika promieniała, przybierał na wadze. Osoby towarzyszące mu w momentach objawień słyszały dźwięk przypominający bzyczenie pszczół koło jego głowy. Aisza, żona Proroka, przekazała, iż Muhammad (salla Allahu alajhi ła salam) doświadczajac objawień podczas zimnych dni, obficie się pocił. Prorok recytował treść przesłania, po tym jak opuszczał go Archanioł Gabriel. asbab al-nuzul - przyczyny lub okoliczności, wydarzenia dotyczące konkretnego objawienia Koranu. Wiedza z zakresu [asbab al-nuzul] pomaga ludziom zrozumieć oryginalny kontekst oraz cel danego objawienia.

obrzezanie

khitan - obrzezanie; obrzezanie chłopców w Islamie ustanowione jest przez sunnę. Prorok Muhammad został obrzezany w wieku 7 lat. Chłopcy powinni zostać obrzezani między 7-12 rokiem życia, szariat zezwala też na obrzezanie dziecka mającego 7 dni. O obowiązku obrzezania chłopców wspomina Pięcioksiąg Mojżeszowy. W Islamie tradycja – Sunna Proroka Muhammada potwierdza jego aktualność tego nakazu. Obrzezanie zalecone zostało jako sposób wyróżnienia prawowiernych oraz w celach higienicznych. W Chrześcijaństwie zwyczaj obrzezania zniosł Święty Piotr.

ocenianie

bardzo ważną zasadą w Islamie jest - nie ocenianie innych ludzi, [Koran 49:12], „O wy, ktorzy wierzycie! Unikajcie wielce podejrzen. Zaprawde, niektore podejrzenia są grzechem! Nie szpiegujcie się wzajemnie! Nie obmawiajcie jedni drugich w ich nieobecności!” Ocena należy do Allaha, nie wolno oceniać innych ludzi, nie posiadając wiedzy o ich intencjach, zamiarach, motywach (umysł człowieka jest ograniczony i nie posiada monopolu na wiedzę).

odszkodowanie

diya dija - 1) rekompensata, odszkodowanie; 2) „krwawe pieniądze” ie. odszkodowanie zalecane przez szariat w przypadkach nieumyślnych uszkodzeń ciała, zabójstw (np. w wypadkach samochodowych) płatne przez sprawcę osobie poszkodowanej lub krewnym zmarłego

ofiara

hady – zwierzę ofiarne

nusuk - 1) akt czci; 2) ofiara, poświęcenie ofiara ze zwierzęcia składana dziesiątego dnia [dhu al-hijjah] z okazji święta Eid Al-Adha, ofiara ze zwierzęcia składana w tym dniu, upamiętnia ofiarę Abrahama i jego oddanie i wiarę w Boga. Muzułmanie mięso przekazują biednym oraz rodzinie.

ołtarze

nusub - kamienne ołtarze (też na grobach), na których, przed nastaniem Islamu, składano ofiary rytualne podczas wyznaczonych okresów lub pór roku w imię bożków, dżinów, aniołów, świętych. Praktyka zakazana przez Islam

ozdoby kobiet

Islam zezwala kobietom na podreślanie urody – aczkolwiek, mogą one eksponować ją jedynie w domu wobec męża, kobiet i tych członków rodziny, z którymi nie wstąpią nigdy w związki małżeńskie. Kobieta wychodząc z domu nie może się malować, perfumować (perfumy o intensywnym zapachu) – albowiem może to przyciągać uwagę, prowokować obcych mężczyzn. Do oczu dopuszczalne jest stosowanie kohlu (czarny proszek, kredka, używany do malowania oczu), nawet jeśli kobieta wychodzi z domu.

państwo islamskie

dar al-islam - kraj Islamu, państwo w którym prawem obowiązującym jest szariat, prawo muzułmańskie, zakazane są rzeczy których zabronił Allah

perfekcja

ihsan perfekcja, doskonałość wiary, uczynków. Prorok Muhammad powiedział, iż [ihsan] to oddawanie czci Allahowowi, jak gdyby się Go widziało, oraz ze świadomością, iż Allah nas widzi’

PERFUMY

sprawie korzystania perfum poza domem jest wiele hadisow, ktore zabraniaja uzywania perfum przez kobiety. Muzulmanka moze perfumowac sie, aczkolwiek tylko kiedy przebywa wsrod kobiet, lub we wlasnym domu. Zakaz ten zostal ustanowiony min. dlatego, aby nie prowokowac i wzbudzać uwagi mężczyzn.

pieczęć poroków

khatamu al-nabiyyin chatamu al-nabijjin - pieczęć Proroków, ie. określenie pojawiające się w Koranie odnośnie Proroka Muhammada

piekło

dżahannam hutama - jedno z określeń Piekła, ognia piekielnego; też [al-jahim]; [al-saqar]; [jahannam] będzie karą od Allaha dla grzeszników w Dniu Sądu Ostatecznego

zaqqum drzewo rosnące w piekle, którego owoce będą pożywieniem grzeszników

nar ogień piekielny, na który skazani zostaną niewierni w życiu przyszłym. Grzeszni muzułmanie również znajdą się w płomieniach, gdzie przebywać będą do momentu oczyszczenia z grzechów; ci, którzy w sercu mieli wiarę nawet tak niewielką jak ziarnko gorczycy, dostąpią po odbyciu kary - Raju

pielgrzym

muhrim mężczyzna, który przyjmuje stan [ihram] w celu wykonania ‘hajj’/ ‘umrah’; pielgrzym

muhrimah kobieta, która przyjmuje stan [ihram] w celu wykonania [hajj/umrah]; pielgrzym

muhsar pielgrzym, który pragnie wykonać [hajj/umrah], a nie może ze względu na przeciwieństwa losu np. wypadek, chorobę

hadżdż - duża pielgrzymka do Mekki, piąty filar Islamu; obowiązek którego dopełnić powinien każdy dorosły muzułmanin przynajmniej raz w życiu. Hajj trwa pięć dni, rozpoczyna się 8 dnia [dhu al-hijjah] , dwunastego miesiąca w kalendarzu muzułmańskim, od wstąpienia w stan [ihram]. [hajj] to: spędzenie nocy w Minie 8 dnia, pobyt na Arafat 9 dnia, po zachodzie słońca wyruszenie do Muzdalifa oraz spedzenie tam nocy, 10 dnia po [fajr] a przed pełnym wschodem słońca wyruszenie do Mina, kamieniowanie siedmioma kamykami [jamrat al-kubra] (filar w Minie), złożenie ofiary ze zwierzęcia, ogolenie głowy, kobiety podcinają jedynie końcówki włosów, powrót do Mekki – [tawaf], [sa’y]; opuszczenie [ihram], powrót do Mina – spędzenie dnia Eid, 11, 12 dnia – obrzucenie e siedmioma kamykami (kamieniowanie) trzech filarów [jamarat] w Minie

hadżdż al-wada hudżdża al-łada ostatnia lub pożegnalna pielgrzymka proroka Muhammada , która odprawił na rok przed śmiercią; również pod nazwą [hajj al-aqbar] – największa pielgrzymka. W 10 roku hijrah, Prorok Muhammad udał się do Mekki wraz z 140,000 wiernych, którzy przybyli z różnych stron Arabii, w celu dopełnienia religijnego obowiązku. Prorok wygłosił podczas tej pielgrzymki [kutbah al-wada] – pożegnalne kazanie

ifrad ostatnia w kolejności, z trzech metod ceremoni pielgrzymki [hajj]. [Hajj Ifrad] oznacza przyjęcie [ihramu] tylko w intencji wykonania [hajj] (bez wykonywania ‘umrah’), pielgrzym, który jej dopełni nazywany jest [mufrid]. Może, lecz nie musi złożyć ofiarę ze zwierzęcia. Jedyny rodzaj [hajj] dozwolony dla tych, którzy mieszkają w obrębie [miqat]

manasik ceremoniał pielgrzymki, inaczej tez [ihram], składają się nań: 1) przyjęcie [ihram] 2) [tawaf] – okrążenie Kaby, 3) [sa’y] między Safa i Marwah, 4) pobyt na Afarat, 5) w Muzdalifa oraz 6) Mina, 7) [ramyu jamrat], 8) [hady] złożenie ofiary

mała - al-asghar umra - mała nadobowiązkowa pielgrzymka do Mekki,

al-qiran druga z trzech metod [hajj]; wykonanie [umrah] oraz [hajj] w jednym [ihram] [Qarin] - pielgrzym wykonujący [hajj al-qiran] czyni intencję wykonania [umrah] oraz [hajj] razem, musi również złożyć [hady] – ofiarę. [hajj al-qiran] mogą wykonać tylko osoby mieszkające poza granicami [miqat]

at-tamattu pierwsza z trzech metod wykonania [hajj]. Pielgrzym wykonuje w miesiącu [dhu al-hijjah] najpierw [umrah], następnie [hajj], przyjmując [ihram] dla każdej oddzielnie. Ten rodzaj [hajj] może być wykonany tylko przez muzułmanów mieszkających poza granicami [miqat]

mabrur zaakceptowana pielgrzymka tzn. przeprowadzona zgodnie z zasadami Islamu za legalnie (wg szariatu) zarobione pieniądze

naft 12 oraz 13 dzień [dhu al-hijjah] , kiedy pielgrzymi opuszczają Minę po wykonaniu wszystkich rytuałów hajj na Arafat, Muzdalifa oraz Mina

podróż nocna

al-isra - cudowna podróż nocna Proroka Muhammada z Mekki do Jerozolimy, prawdopodobnie miała miejsce ok. 621 r.

pogrzeb

janazah dżanaza - 1) pogrzeb islamski; 2) modlitwa za zmarłego; zob. [modlitwajanaiz]; zapewnienie pogrzebu muzułmaninowi jest obowiązkiem krewnych/muzułmańskiej społeczności. Po obmyciu ciała [ghusl], owija się je w całun [kafan], następnie po odprawieniu modlitwy za zmarłego [modlitwaal-janazah] umieszcza w grobie [qabr], wykopanym w ziemi, na prawym boku, twarzą ku Mekkce. Jeśli zmarły pozostawił po sobie długi, obowiązkiem krewnych jest ich uregulowanie. Obowiązkiem muzułmanina jest modlitwa za zmarłych – jeśli byli oni muzułmanami i umarli jako muzułmanie. Muzułmanin nie może modlić się za zmarłych ateistów oraz tych, którzy wyznawali inną wiarę niż Islam w momencie śmierci.

hanut - rodzaj perfum używanych przy balsamowaniu zwłok

pokłon

sujud sudżud pozycja przyjmowana podczas modlitwy; czoło, nos, stopy palcami oparte na podłożu, łokcie uniesione, z dala od boków, też pod nazwą [sajdah]

sujud ash-shukr. Muzułmanin który otrzymuje dobrą wiadomość, który doświadcza błogosłwieństwa Allaha (ozdrowienie, awans, zakończenie budowy domu), powinien wykonać (skierowany w stronę Ka’aby w Mekkce) pokłon dziękczynny dla Allaha

sujud as-sahw pokłon za zapomnienie, pomyłkę podczas modlitwy; wykonywany dwa razy tuż przed lub po [taslim]; w taki sam sposób jak pokłon [sujud] będący częścią składową modlitwy

pokłon

sujud at-tilawah jeden pokłon wykonywany podczas recytacji Koranu. Jest 14 ayatów, wersetów w Koranie, podczas których recytacji, słuchania zaleca się wykonać [sujud at-tilawah]

poligamia

Poligamia nie jest nakazem, jest opcją, na którą Allah zezwolił ludziom, pod określonymi warunkami Poligamię jak wynika z Pism Świętych, Tory, Ewangelii i Koranu, praktykowali również Prorocy przed Muhammadem, min. Abraham, Salomon, Noe. Islam naklada na mężczyznę szereg warunkow, ktore ten musi spelnic, by poslubic wiecej niz jedna kobiete. Mężczyzna musi być odpowiednio sytuowany, aby zapewnic kazdej z zon oraz dzieciom z niej poczetym - mieszkanie, ubranie, pozywienie, lekarstwa, opieke medyczna. Musi byc dla kazdej z zon – sprawiedliwy – spedzajac z nimi jednakowa ilosc czasu, obdarzajac prezentami o takiej samej wartosci itp. Jesli chodzi o zastrzezenie w kontrakcie malzenskim, muzulmanka nie moze odebrac mezczyznie prawa ktore dal mu Allah do poligamistycznych zwiazkow. Moze wszak zaznaczyc, iz w przypadku zawarcia przez mezczyzne powtornego malzenstwa, moze ubiegac sie o rozwod – nie zwracajac wowczas mahru – wiana ktorym obdarowal ja maz podczas slubu.

politeizm

szirk politeizm, niesprawiedliwość - oddawanie czci innym stworzeniom Allaha (poza Allahem), dodawanie Allahowi towarzyszy w jakikolwiek sposób (wznoszenia modlitw, składania ofiar, wznoszenia próśb do innych istot poza Allahem). Jest najciężczym grzechem w Islamie, nie zostanie przez Allaha wybaczony - jeśli człowiek umrze w stanie niewiary. Jest to głowny grzech niewiernych, przyjmuje różne formy od: jawnego oddawania czci idolom, bożkom, poprzez nadawanie cech Allaha Jego stworzeniu, przypisywanie Allahowi cech charakteryzujących Jego stworzenie, wznosznie modlitw, prósb o pomoc, wstawiennictwo do innych poza Allahem Szirk jest grzechem śmiertelnym, albowiem: Stawia on stworzenie na równi ze Stworzycielem [Koran 31:13] Oto powiedział Lokman do swego syna, napominając go: „Synu mój! Nie dodawaj Bogu żadnych współtowarzyszy! Zaprawdę, dodawanie współtowarzyszy to wielka niesprawiedliwość!” Allah powiedział, iż nie wybaczy temu kto nie porzuci szirk. [Koran 4:48] Zaprawdę, Bóg nie przebacza tym, którzy Jemu dodają współtowarzyszy, podczas gdy On przebacza, komu chce, mniejsze grzechy. A kto dodaje Bogu współtowarzyszy, ten wymyślił grzech ogromny. Szirk anuluje wszelkie dobre uczynki.[Koran 6:88] „To jest droga Boga, którą On prowadzi, kogo chce ze Swoich sług. A gdyby oni dodawali Jemu współtowarzyszy, to daremne byłoby dla nich to, co uczynili.” [Koran 39:65] „Zostało objawione tobie i tym, którzy byli przed tobą: „Jeśli dodajesz współtowarzyszy, to z pewnością twoje działanie będzie daremne i na pewno znajdziesz się wśród stratnych!” Szirk jest największym grzechem ze wszystkich grzechów śmiertelnych. Wysłannik Allaha rzekł: „Czy chcecie, abym powiedział wam o największym z grzechów śmiertelnych? Odpowiedzieliśmy: „Oczywiście, Wysłanniku Allaha.” Odpowiedział: „Dodawanie wspólników Allahowi oraz nieposłuszeństwo względem rodziców.”

muszrik - politeista nie wejdzie do Raju, pozostanie w Piekle na zawsze. Allah nie zaakceptuje również jego dobrych uczynków ani wstawiennictwa w jego imieniu. Nie odpowie na jego prośby: [Koran 5:72] Nie uwierzyli ci, którzy powiedzieli: „Zaprawdę, Bóg - to Mesjasz, syn Marii!” A Mesjasz powiedział: „Synowie Izraela! Czcijcie Boga, mojego Pana i waszego Pana!” Oto, zaprawdę, kto daje Bogu współtowarzyszy, temu Bóg zabronił wejścia do Ogrodu! Jego miejscem schronienia będzie ogień. A niesprawiedliwi nie będą mieli żadnych pomocników!

szirk al-akbar większy szirk - politeizm, oddawanie czci innym poza Allahem, apostazja, skazuje człowieka na wieczność w ogniu piekielnym, jeżeli nie zaprzestanie go przed śmiercią. Szirk oznacza oddawanie czci innym niż Allahowi, dżinom, zmarłym, szatanowi. Szirk to również obawa iż zmarli, dżiny, czy szatan mogą nas skrzywdzić, spowodować chorobę, jak również nadzieja, iż inne stworzenie poza Allahem (Stwórcą), może spełnić nasze pragnienia, potrzeby, udzielić pomocy. (jak czyni się dzisiaj, kierując np. modlitwy do zmarłych, prosząc zmarłych o wstawiennictwo i pomoc). Allah mówi: [Koran 10-:18] Oni czczą, poza Bogiem, to, co im nie szkodzi i nie przynosi korzyści. Oni mówią: „To nasi orędownicy u Boga.” Powiedz: „Czyż wy potraficie powiadomić Boga o czymś, czego On nie zna w niebiosach i czego On nie zna na ziemi? Niech Jemu będzie chwała, On jest wyniosły ponad to, co Jemu dodają jako współtowarzyszy!”

shirk al-asghar mniejszy [shirk]: wykonywanie aktów czci w celu zdobycia uznania, sławy, w celu ‘korzyści doczesnych’, nie stanowi apostazji, jest natomiast defektem tałhid i prowadzi do dużego szirk. Wyraźny szirk: słowa i czyny: np. składanie przysiąg w imię stworzenia Allaha, a nie w imię Allaha (Stwórcy), oddawanie aktów czci innym poza Allahem. Prorok powiedział: „Ten kto przysięga w imię innej istoty, niż Allah, popełnia kufr lub szirk.” (At-Timidri oraz inni). Stwierdzenie „Zgodnie z wola Boga i Twoją”. Jeden z mężczyzn zwrócił się tak do proroka, a ten rzekł: „Czy stawiasz mnie na równi z Allahem? Powiedz: Cokolwiek Allah zapragnie.” (Insha’Allah). Czyny to min. noszenie talizmanów, amuletów lub innych ozdób w celu odpędzenia zła, ze strachu przed „złym okiem”, lub jeżeli osoba, która ozdoby nosi, wierzy, iż dzięki nim uchroni się przed „nieszczęściem, chorobą.” Jeżeli chodzi o pierwszy przypadek - noszenie talizmanów jest uznane jako mniejszy szirk, albowiem Allah nie czyni tych rzeczy środkami ochrony. Jednak jeżeli człowiek wierzy, iż rzeczy te same przez siebie „zapobiegają złu”, wówczas wiara taka jest dużym szirk, albowiem człowiek oddaje się w opiekę, polega na innych niż Allah.

shirk al-khafi ukryty [shirk]; niezadowolenie z nieuniknionych okoliczności, stanu rzeczy, będącego wynikiem wyroków Boskich; narzekanie i ‘gdybanie’ („gdybym zrobił/a inaczej, to byłoby lepiej); intencje i pragnienia, takie jak hipokryzja, robienie czegoś dla sławy, chwały; wykonywanie rzeczy, które czyni się, aby zbliżyć się do Allaha, po to, aby być chwalonym przez ludzi: ie. wykonywanie modlitwy w perfekcyjny sposób, dobroczynność mająca na celu pochwały, podziękowania; głośne recytowanie dhikr (wspominania Allaha), recytowanie Koranu mające na celu przypodobacie się ludziom. Kiedy akt czci jest „rija” nie będzie uznany. [Koran 18:110] Powiedz: „Ja jestem tylko człowiekiem śmiertelnym, podobnym do was. Zostało mi tylko objawione, że Bóg wasz jest Bogiem Jedynym. Przeto kto się spodziewa spotkać swego Pana, niech pełni pobożne dzieła i niech nie dodaje żadnego współtowarzysza, kiedy oddaje cześć swojemu Panu.” Prorok rzekł: „Najbardziej obawiam się, abyście nie popełnili mniejszego szirk. Zapytali: Wysłanniku Allaha, czym jest mniejszy szirk? Odrzekł: „Rija.” [1]Rija dotyczy też odprawiania aktów czci w celach zarobkowych, np. wykonanie haddż, adhan, prowadzenie modlitwy dla pieniędzy, zdobywanie religijnej wiedzy, walka w sprawie Allaha dla pieniędzy. Prorok rzekł: „Niechaj niewolnik pieniądza będzie poniżony, niechaj niewolnik dirhama będzie poniżony, niechaj niewolnik ubrania (mody) będzie poniżony, niechaj niewolnik ogrodu będzie poniżony, albowiem kiedy otrzymuje, jest zadowolony, a jeżeli nie otrzymuje, jest niezadowolony.” (Bukhari).

połóg

nifas okres 40 - 60 dni po porodzie, podczas którego kobieta nie modli się ani nie pości

post

saum, siyam post podczas miesiąca Ramadan to piąty filar Islamu; powstrzymanie się od jedzenia, picia, stosunków seksualnych od adhanu na modlitwe fajr do adhanu na maghrib; obowiązkowy w miesiącu ramadan; zalecany 9,10,11 dnia Ashura, podczas pierwszych dziesięciu dni miesiąca [dhu al-hijjah] , w ….;

al-wisal post trwający kilka dni bez przerwy, bez śniadania [iftar], post zabroniony w Islamie

dawud post podczas naprzemiennych dni, który wg relacji Proroka Muhammada praktykowany był przez Proroka Dawida, Króla Izaela

nafilah dobrowolny post

Ramadan zob. [ramadhan]

saum szaban post w miesiącu shaban, zgodnie z hadisami Prorok pościł czasami część miesiąca shaban, czasami przez cały miesiąc

post nadobowiązkowy

Kobieta może przestrzegać postu nadobowiązkowego (zalecanego, ie. post wynikający z sunny, inny niż post podczas miesiąca ramadan - przyp. tłlum.) jeżeli uzyska pozwolenie od męża (gdy maż jest obecny). Oparte jest to między innymi na przekazach Buchariego i Muslima od Abu Hurairah), o wypowiedzi Proroka: „Kobieta nie może pościć, kiedy jej mąż jest przy niej, chyba że uzyska ona od niego pozwolenie.” U innych przekazicieli (Ahmad, Abu Dauood), pojawia się jeszcze „oprócz Ramadanu.” Kobieta może zatem przestrzegać nadobowiązkowego postu: po uzyskaniu zezwolenia męża; podczas nieobecności męża; jeśli jest niezamężna. Nie powinna jednak kobieta przestrzegać zalecanego postu w przypadku, gdy ma wciąż do odrobienia dni opuszczone podczas postu w miesiącu Ramadan.

powitanie

muzułmanie witają się słowami „salam alaykum” – które oznaczają „Pokój z Tobą/Wami” . Odpowiedz brzmi „wa allajkum assalam ła rahmatullah” – „Pokój z Tobą i Błogosławieństwo Allaha”. Zob. też uścisk dłoni

pragnienia

hawa pożądanie, próżność, egoizm; osobista potrzeba, pragnienie; impulsywność. Podążanie i zaspokajanie osobistych potrzeb i pragnień, Koran traktuje jako bałwochwalstwo, jeśli wynikiem jest negacja, przekroczenie zaleceń i praw wyznaczonych przez Allaha. Oddanie się się [hawa] prowadzi do arogancji i zepsucia. Przeciwieństwem jest przestrzeganie, posługiwanie się w życiu regułami szarjatu [shari‘ah], wprowadzają dyscyplinę, zapeniając szczęście i spełnienie; l.mn. [ahwa]

prawo

fiqh dosł. rozumienie; nauka prawa muzułmańskiego, z której powstał cały system prawny, skrystalizowany w czterech szkołach powszechnie uznanych: malikickiej, hanafickiej, szafi’ickiej i hanbalickiej. System prawny opierający się na regułach, zasadach opracowywanych na podstawie logicznego rozumowania i dedukcji (ijtihaad) oraz wynikającej z nich wiedzy. Zarówno uczeni jak i szkoly myśli, mogą różnić się między sobą odnośnie kwestii [fiqh]. Termin [fiqh] czasami używany jest jako synonim szarjatu [shari‘ah], aczkolwiek, [fiqh] jest w większym stopniu efektem działania człowieka, [shari‘ah] zaś opiera się na Boskim objawieniu i wiedzy zaczerpniętej z Koranu i sunny Proroka

prewencja

hajr, al-al-hadżr - terminologii prawniczej oznacza zapobieżenie czynności określonej osoby, z powodu jej niezdolności do wykonywania czynności prawnych, wynikającej z a) niedojrzałości b) niepoczytalności c) niewoli. Czyny osoby niedojrzałej nie mają mocy prawnej, chyba iż zostaną ustankcjonowane przez opiekuna. Nie mają w ogóle mocy prawnej czyny osoby niepoczytalnej, nie mającej przebłysków świadomości; i czyny niewolnika/niewolnicy

prorocza misja

nubuwah misja prorocza, prorokowanie. Dowodami proroctwa są: znaki świadczace o wyjatkowości i cuda, które mogli czynić za pomocą mocy od Allaha; wiedza o poprzednich objawieniach i mających pojawić się prorokach, wysłannikach; doskonalenie otoczenia; rozwoj przesłania; pomoc i wsparcie od Allaha. Niektóre znaki i cuda Muhammada; Koran objawiony przez Allaha za pośrednictwem Archanioła Gabriela – ustami niepiśmiennego Proroka. Święta Księga, która przez tysiąclecia nie uległa zmianie; Nocna podróż [al-miraj] z meczetu w Mekkce do Meczetu w Jeruzalem, następnie wniebowstąpienie; Zwiększanie ilości pożywienia i wody, karmienie małą ilością - większej ilości ludzi; Jego prośby zawsze były spełniane przez Allaha; Uzdrawianie chorych, nawiedzonych (egzorcyzmy). Prorok Muhammad potwierdził poprzednie objawienia, oraz poinformował, iż jest ostatnim z proroków wysłannych przez Allaha. Potwiedził, iż Jezus ponownie pojawi się na ziemi. Wzmianka o Muhammadzie znajduje sie w jednej z ksiag zoroastian „zoroastrianie staną się słabi, i odrzucą swoją wiarę. Wówczas przyjdzie z Arabii mężczyzna, którego naśladowcy pokonają Persów i podporzadkują ich sobie. Zamiast oddawać cześć ogniu, zwrócą swe twarze ku Ka’abie Abrahama, która zostanie oczyszczona z bożków. Ci, którzy za Muhammadem podążają, będą miłosierdziem dla ludzi i dżinów, zapanują nad Persją, Tus, Median, Balakh, świętymi miejscami zoroastrian oraz ich sąsiadów. Ich Prorok będzie elokwentny, będzie mówił za pomocą znaków/cudów.” W Torze w jez. hebrajskim jest napisane: „Ziemia przepełniona jest chwałą Ahmada, władcy którego prawa ręka podporządkuje sobie narody’. W kopii londynskiej z 1848, bejruckiej z 1884, starszych manuskryptach znajdziemy: ‘Niebo rozświetla piękno Muhammada, ziemia przepełniona jest jego chwała. Muhammadzie, podejdź bliżej, góry dostrzegły ciebie i zadrżały (ze strachu}. W Deuteronomium, rozdział 33, wspomniane jest „Rabb przybył z Synai, kamiestej Sa’ir, oraz objawił sie na górze Faran’. Na Synai – objawienia otrzymał Mojżesz, Sa’ir – Jezus, Faran to góra w Mekkce, gdzie Prorok Muhamamd otrzymał objawienie.” Jezus nauczał o nadejściu Muhammada [Koran 61:6]. Ahmed to jedno z imion Proroka Muhammada. Muhammad rzekł: ‘Nazywam się Muhammad i Ahmed, jestem Al-Mahi, za pomocą którego Allah usunie kufr (niewiare), jestem Al-Hashir, który zostanie wskrzeszony pierwszy, a po mnie inni ludzie, jestem również al-Aqib (nie będzie wysłany po mnie żaden nowy Prorok)’. (Buchhari). Odnośnie znaczenia imienia Ahmad (dobry, pocieszyciel, sprawiedliwy), oraz Ewangelicznego przeslania Jezusa o nadejściu Muhammada - jeszcze jednego pocieszyciela - ducha prawdy: w opracowaniu „Jezus i Muhammad” według Biblii i Koranu” na www.planetaislam.com. Doskonalenie otoczenia. Najpierw Islam przyjęli najbliżsi Prorokowi, jego rodzina. Potem przyjaciele, znajomi – Islam zataczał w miarę upływu czasu coraz bardziej szerszy krąg, doskonaląc – otoczenie Proroka. Prorok Muhammad odrzucił materialne dobra doczesne: żył bardzo skromnie (w jego domu czasami brakowało pożywienia), pieniądze rozdawał w aktach dobroczynności. Rozwój przesłania. Prorocy nauczali i wzywali do oddawania czci i posłuszeństwa Jedynemu Bogu, nakazywali rzeczy dobre i zakazywali rzeczy złych. Byli ‘misjonarzami’, wypełniali swą misję konsekwentnie niezależnie od ‘okoliczności’. Prorok Muhammad początkowo przerażony był ‘objawieniami’, których doświadczał. Dopiero po jakimś czasie, stopniowo rozpoczał ‘omawiac’ je z innymi ludzmi. Kiedy rozpoczał od nauczania o Jedynym Stworcy, o nakazie posłuszeństwa Bogu i oddawaniu mu czci, wsrod politeistycznych Arabow, doświadczył: negacji, podejrzeń o chorobę umysłową, prześladowań poczawszy od podważania autorytetu, prymitywnych (choć i w naszych czasach ‘funkcjonujących’) oznakach niezadowolenia takich jak obrzucanie ‘błotem’ i odchodami zwierząt, itp. W miarę rozprzestrzegniania się nauk i wzrostu liczby wiernych, fizyczne znęcanie się nad muzułmanami, uniemożliwianie odprawiania modlitw, pielgrzymki, maltretowania i tortury, mordy - zmusily muzulmanow do pierwszej emigracji do Abisynii. Muhammad został na Półwyspie Arabskim, by nadal głosić „dobre nowiny”. Qurajszyci (plemię z którego się wywodził, i od którego najwiecej wycierpiał) – zaproponowali mu nawet objęcie władzy (pozycję ‘króla’) w zamian za zaprzestanie nauk. Muhammad odmówił, a Islam zaczęło przyjmować coraz więcej ludzi, biednych, niewolników, kobiet. Czy z takim ‘zapleczem’ Muhammad mógł bronić się przed atakami? Nie mógł. Nadstawiał policzek do czasu, kiedy był w stanie przeciwstawić się torturom, opresji i agresji ze strony wrogów i prześladowców. Pomoc i wsparcie Allaha. W każdej sprawie, przedsięwzięciu Prorocy szukali wsparcia jedynie u Allaha, do Którego wznosili modlitwy, w Którym pokładali nadzieję. A Allah udzielał im pomocy.

prorok

nabi. Prorok - osoba, która doświadcza od Boga objawień, ale przekazuje nowego przesłania. Prorok potwierdza przesłanie poprzednich Prorokow; Wysłanników. O tym, iż proroków i wysłanników było wielu świadczą Księgi Objawione: Torah, Psalmy, Ewangelia, Koran. W Biblii i Koranie jako Prorocy wymienieni są min.: Abraham, Izaak, Yaqub, Noe, Józef, Mojzesz, Aron, Zachariasz, Jan, Jezus, Eliasz, Ismael, Elizeusz (Elisha), Jonasz, Lot [Koran 6:83-86]. Prorokami byli Adam, Dawid, Salomon; Koran wymienia jeszcze Al-Asbad – dwunastu synów Jaquba, arabskich proroków Saliha, Shuaiba. Prorok Muhammad powiedział: ‘Proroków było 124 tysiące, między nimi 315 Wysłanników’. Imion wielu z nich nie znamy, nie zostali wymienieni w Księgach. Wszyscy prorocy przekazywali jedno przesłanie: wiarę w Jedynego Boga, podporządkowanie Jego prawom: w relacji Bóg – stworzenie (cześć) oraz człowiek – człowiek (prawa regulujące relacje międzyludzkie). Do obowiązków Proroków i Wysłanników Allaha należało: przekazanie przesłania w zrozumiały sposób; wezwanie do oddawania czci wyłącznie Allahowi; służenie za przykład’ (oddwanie czci, przestrzeganie nakazów i zakazów); ostrzeżenie przed karą i i informowanie o nagrodzie; walka z ‘politeizmem’ i prymitywnymi wierzeniami; ustanawianie praw Boga na ziemi; przesłanie było też swoistą formą ‘zabezpieczenia’; Allah wysyłał Proroków i objawiał ludziom Księgi, aby w Dniu Sądu Ostatecznego, obalić argument człowieka, iż nie został on ostrzeżony, iż nie dotarłą do niego wiadomość. Prorocy wskazywali społecznościom, narodom – właściwy kierunek, w którym każdy człowiek powinien kierować się podążając przez drogę zwaną życiem‘

przesada

israf 1) wykraczanie poza ustalane granice; nadmiar, przesada 2) przesada w kwestiach religijnych – czynienie więcej niż nakazane, zalecane i wymagane przez Allaha, jest zabronione w Islamie. Islam jako religia środka wymaga od człowieka zachowania równowagi miedzy czcia a zobowiązaniami względem rodziny i społeczeństwa. W Islamie nie mają podstaw min. umartwianie się; życie klasztornel; celibat

przeznaczenie

qadar przeznaczenie i wyroki Allaha; predestynacja; muzułmanie wierzą, iż wszystkie rzeczy które mają miejsce są wynikiem ingerencji, wyroków Allaha. Zob. też „Laylat al-Qadr”[» http://www.planetaislam.com/wiara/qadar_przeznaczenie.html]

przymus

[Koran 2:256] „Nie ma przymusu w religii! Prawość wyróżniła się od niesprawiedliwości. I ten, kto odrzuca fałszywe bóstwa, a wierzy w Boga uchwycił się za najpewniejszy uchwyt, nie mający żadnego pęknięcia. Bóg jest Słyszący, Wszechwiedzący”. Islam nie nakłania siłą ludzi ku wierze. Islam zwraca się do serc i umysłów ludzi, udowadniając zwykłą siłę prawdy. Islam, sprzeciwia się przymusowej, wymuszonej konwersji i zezwala na wolność wyboru religii. Historia Islamu zaświadcza, iż gdziekolwiek władzę sprawował muzułmanin, nie-muzułmanie zagwarantowane mieli pełne prawo i swobodę praktykowania religii.

Postarajmy się zanalizować życie Proroka Muhammada Allahu Kiedy wzywał Mekkańczyków do przyjęcia Islamu, złożyli mu kilkanaście propozycji, usiłując odwieść go od propagowania Islamu (jedną z propozycji było objęcie władzy w Mekkce) Gdyby taka byłą wola Proroka, mógłby zarządzać Mekką i wymusić na Mekkanczykach przyjęcie Islamu. Jednak Prorok odrzucił wszystkie oferty. W 8 roku hijrah, kiedy wjechał on do Mekki jako zwycięzca – nie ukarał ludności ani nie zmusił jej do przyjęcia Islamu. Prorok stosował dżihad jedynie przeciwko tym, którzy go zwalczali i atakowali. Z tymi, z którymi zawierał pakty pokojowe, dotrzymywał zobowiązań, a zwalczał jedynie wtedy, kiedy zrywali oni układ, zdradzając jego zaufanie. Dotyczyło to ludzi, którzy walczyli z Prorokiem pod Badr, jeśli poddawali się Prorok nie kontunuował walki. Takie same przyczyny spowodowały walki pod Khandaq oraz Uhud. Zrelacjonował Abdullah bin Abbas: „Plemię Ansar miało w zwyczaju, kiedy umierały dzieci określonej kobiety, zobowiązywać się, iż jeżeli w przyszłości przeżyje jakiekolwiek dziecko, uczynią z niego Żyda. W żydowskim plenieniu, Banu-Nazir, było kilkanaścioro takich dzieci. Kiedy Ansar przyjęli Islam, rzekli: „Czyniliśmy to wtedy, kiedy wierzyliśmy, iż ich religia była lepsza od naszej. Teraz, kiedy Allah obdarzył nas Islamem, zmusimy te dzieci by zostały muzułmanami. Wówczas Allah (subhanahu ła ta’ala) objawił werset Sury Baqarah, Sai Bin Jubair; Tab’iun (członek pokolenia po Towarzyszach Proroka), po zrelacjonowaniu powyższego hadisu, rzekł, „Zatem, kto chce, może do nich dołączyć (kuffar) a kto chce może przyjąć Islam (Sunan Abu-Dawood, Tom 2, hadis nr 2676, Ibn-Hibbaan, hadis Nr 140). Prorok nie musiał odpowiadać za to, iż ludzie nie wierzyli w Allaha i Jego przesłanie. Allah rzekł: „A gdyby zechciał Twój Pan, to uwierzyliby wszyscy, którzy są na ziemi. Czy ty potrafisz zmusić ludzi do tego, żeby stali się niewierzącymi?” (10:99). Pewnego razu podczas podróży, kiedy Prorok odpoczywał drzemiąc w cieniu drzewa, zbliżył się do niego wróg i dobył szabli Proroka. Kiedy Prorok się obudził, zauważył nagi miecz w dłoni mężczyzny. Ten rzucił Prorokow wyzwanie: „Kto ciebie przede mną obroni?” Prorok trzykrotnie orzekł: „Allah” i szabla wypadła z dłoni mężczyzny. Prorok podniósł ją i zadał mu pytanie: „A teraz, kto ciebie przede mną obroni?” Mężczyzna odpowiedział: „Jesteś ode mnie lepszy (w postępowaniu)”, a Prorok zapytał: „Czy zaświadczysz, iż jedynie Allah godzien jest wszelkiej czci?” Mężczyna odrzekł: „Nie, ale obiecuję, iż nie będę z tobą nigdy walczył, ani nie będę wspierał tych, którzy będą ciebie zwalczać”, a Prorok go nie ukarał (Ibn-Hibban, Hadis nr 2883, zaczerpnięty z zbioru hadisów Sahih Buchari & Sahih Muslim). Umar (radi Allahu anhu) rzekł do chrześcijanki: „Kobieto, przyjmij Islam i oszczędź się; zaprawdę Allah (subhanahu ła ta’ala) wysłał Muhammada (salla Allahu alajhi ła salam) z prawdą. Odrzekła: „Jestem już stara i zbliża się mój koniec.” Wówczas Umar powiedział: „O Allahu, bądź świadkiem i wyrecytował: „Nie ma przymusu w religii! Prawość wyróżniła się od niesprawiedliwości. I ten, kto odrzuca fałszywe bóstwa, a wierzy w Boga uchwycił się za najpewniejszy uchwyt, nie mający żadnego pęknięcia. Bóg jest Słyszący, Wszechwiedzący. „(Tafsir al-Qurtubi, Tom l 3 str. nr 182).

psalmy dawidowe

zabur - Psalmy objawione przez Allaha Prorokowi Dawidowi; Koran 21:105

raj

firdaus środkowa i najwyższa część Raju

jannah dżanna dosł. ogród, odnosi się do Ogrodu w Raju, stąd często tłumaczone jako Raj

raiyan raijan nazwa jednej z bram Raju, poprzez która wejdą ludzie często przestrzegający oprócz obowiązkowego, postu zalecanego

salsabil nazwa źródła w Raju

sidratu al-muntaha drzewo nad siódmym niebem, blisko Raju; Koran 53:14

tasnim źródło w Raju

rakat

‘zwrotka’, część składowa modlitwy w Islamie. Każda modlitwa składa się z określonej liczby rakatów. Rakat: muzułmanin przyjmuje się pozycję stojącą podczas, której recytuje Al-Fatihę oraz inny werset, surę z Koranu; robi pokłon, potem dwa skłony, recytując w nich odpowiednie formuły. Modlitwy w Islamie składają się z dwóch, trzech lub czterech rakatów

ramadan

dziewiąty miesiąc kalendarza islamskiego; miesiąc obowiązkowego postu w Islamie. W ramadanie miało miejsce pierwsze objawienie Koranu; podczas jednej z ostatnich dziesięciu nocy przypada Noc Przeznaczenia [laylat al-qadar]; w ramadanie miała też miejsce bitwa pod Badr [więcej: www.planetaislam.com/praktyka/ramadan/index.html]

recytacja koranu

sztuka recytacji Koranu - tajwid tadżłid - uwzględniająca precyzyjnie określone zasady artukulacji i intonacji.

religia

din 1) religia 2) Islam

millah religia, wiara

ręka

Lewa i prawa ręka. Sunna zaleca, aby muzułmanie pozywienie i napoje podnosili do ust prawa reka. Nie oznacza to jednak, iz nie mozemy uzywac nozy i widelcow i musimy jesc wlacznie reka. Chodzi o to, aby prawa dlon podnosila do ust jedzenie; w niej mozemy trzymac i lyzke i widelec i szklanke, itp. Osoba leworeczna, jesli nie potrafi sobie z tym poradzic (i jej ‘niemoc’ jest powodem warunkow, okolicznosci od niej niezaleznych, tzn. nie czyni tak tylko i wylacznie dlatego ‘ze jej sie nie chce’) , czyni tak – jak umie i moze najlepiej. Warto wiedziec, iz prawej reki uzywano za czasow Proroka do przypieczetowywania traktatow, ‘zas termin ‘co posiada twoja prawa reka’ – odniosil sie nie tylko do ‘niewolnikow, majatku’ – czyli ogolnie ‘wlasnosci’ muzulmanina, lecz oznaczal okreslone ‘obowiazki’, ktore muzulmanin mial wobec osob, nad ktorymi sprawowal piecze.

rodzice

birr al-walidayn birru al-łālidajn obowiazek poszanowania i posłuszeństwa rodzicom (w kwestiach, które nie za sprzeczne z Islamem) nakazany przez Allaha w Koranie. Muzułmanin największym szacunkiem po Allahu, otaczać musi rodziców. W pierwszej kolejności muzułmanin powinien troszczyć się i zaspokajać pragnienia i potrzeby matki, a dopiero później ojca.

rodzina

ahl al-bayt ahl al-bajt - rodzina Proroka Muhammada

rodzina

nafaqah - obowiązek utrzymania żony oraz dzieci spoczywa w rodzinie na mężczyznie, musi on zapewnić rodzinie mieszkanie, pożywienie oraz ubranie, jak również zaspokająć jej potrzeby – stosownie do swoich możliwości.

rozwód

ila - rezygnacja (z zobowiązania), anulowanie małżeństwa po uzyskaniu przysięgi od męża, iż nie utrzymywał z żoną stosunków seksualnych przez ostatnie cztery miesiące; zobowiązanie uczynione przez męża, iż nie zbliży się do żony przez określony czas

rozwód

khul - porozumienie między żoną a mężem, na mocy którego rozwiązuje się małżeństwo; rozwód inicjowany przez kobietę, wymagający od niej zapłaty na rzecz męża rekompensaty finansowej lub zwrotu [mahr]. Islam, jako religia ‘zlotego srodka’ dopuszcza rozwód, prawo do zainicjowania go mają i mężczyna i kobieta. Rozwód, który przeprowadza mężczyzna nosi miano ‘talaq’, kiedy kobieta wyraża chęć opuszczenia męża – nazywa się on ‘kuhl. Kiedy kobieta odchodzi od męża - wówczas jest ona zobowiązana zwrócić mu wiano podarowane w dniu ślubu, bądź wypłacić uzgodniona wcześniej kwotę, powinna również zwrócić wszelkie prezenty (chodzi głownie o biżuterie i droższe rzeczy) które otrzymała od męża podczas małżeństwa. kuhl to rozwiazanie zwiazku małeńskiego na wniosek kobiety, na podstawie porozumienia stron. Kobieta, w celu ‘uwolnienia się’ od więzów małżeńskich, zwraca mahr lub jego część, jak również prezenty ślubne, które otrzymała od męża (zależnie od warunków uzgodnionych przed zawarciem małżęństwa). Jest to rozwód, ktory jest uwazany za ‘talaki-bain’, tzn.po takim rozwodzie, ani kobieta ani mezczyzna nie moga ponownie zawerzeć ze zobą związku małżeńskiego. Mężczyzna utrzymywać musi kobietę podczas okresu oczekiwania (iddah) – który trwa przez trzy miesiące od momentu podjęcia decyzji o rozwodzie. Oczekiwanie ma na celu ustatlenie. czy kobieta nie jest w ciąży i wyeliminowanie ewentualnych problemów ustalenia ojcowstwa dzieci (jeśli kobieta wyszłaby ponownie za mąż). Kobieta może wyrzec się alimetancji na własny wniosek. Oprócz bardziej ‘poważnych’ powodów, rozwód kobieta może podjąć ze względu na niekompatybilnosc małżonków, uraze, niechęc do męża.Hadis: Tom 7, Księga 63, Nr 197: Zrelacjonował Ibn ‘Abbas: Żona Thabit bin Qais przybyla do Proroka i rzekła, „O Wysłanniku Allaha! Nie obwiniam Thabit’a za ułomności charakteru czy wiary, ale jako Muzulmanka, obawiam sie, iż pozstając z nim, mogłabym postąpić w sposób niezgodny z zasadami Islamu. Wysłannik Allaha zapytał, „Czy zwrócisz mężowi ogród, który darował ci jako wiano (mahr)?” Odpowiedziała, „Tak.” Wówczas Prorok rzekł do Thabit’a: „Thabit! Przyjmij swój ogród i rozwiedź się z nią jeden raz”. Rozwód na prośbę żony następuje gdy żona chce rozowdu i otrzyma zgodę męża. W przypadku, gdy mąż nie zgadza sie na rozwód, oceny zasadności dokonoje sędzia, który ma prawo sprawdzić zasadność pozwu kobiety. Czas na przeprowadzenie rozwodu nie jest ograniczony, i nie zależy od stanu kobiety, jest to jej prośba.

rozwód

al-mubarah - obopólna zgoda; termin w prawie rozwodowym określający sytuację w której mąż wypowiada słowa: ‘rezygnuję z małżeństwa między tobą a mną’; a żona akceptuje rozwiązanie małżenstwa. Znaczenie takie samo jak [khul]

rozwód

talaq - formuła rozodowa wygłaszana przez mężczyznę, rozwodzącego się z żoną

mutallaq - rozwodnik; mężczyzna, który rozwiódł się żoną

sahih muslim

tytuł drugiego z sześciu poprawnych zbiorów hadisów, zebrany przez Abu’l-Husain Muslim ibn al-Hajjaj al-Qushairi. Zawiera 7275 narracji – hadisów.

saJ

saij siedmiokrotne pokonanie pieszo odległości między wzgórzami Safa i Marwa podczas [hajj] lub [umrah]; akt upamiętniający poszukiwanie wody przez Hajar (żonę Abrahama) dla spragnionego syna, Ismaila

salam

1) pokój 2) powitanie (as salaamu ‘alaykum ‘pokój z tobą/wami)

samobójstwo

qatlu al-nafs - samobójstwo, zabronione w Islamie. Nie zabijajcie się! Zaprawdę, Bóg jest dla was litościwy!” (Koran, 4:29). Czlowiek sam z siebie nie moze niszczyc zycia ktore powolal Allah, nie moze niszczyc samego siebie (tez stosunek Islamu do aborcji, eutanazji). samobojstwo - niezaleznie od tego czy jest to - ‘atak’ terrorystyczny, czy ‘zwykle odebranie sobie zycia np. w momencie depresji, badz z powodu ‘ciezkiej choryoy’ ktorej cierpienia czlowiek chce skrocic - odbierajac sobie zycie’ jest w Islamie surowo zabronione. Podobnie jak w chrzescijanstwie jest to grzech ‘smiertelny’ - a zgodnie z hadisami, samobojca znajdzie sie w piekle. “Zaprawdę, ktokolwiek się zabije (umyślnie), z pewnością zostanie ukarany piekłem, w którym będzie przebywał na zawsze.” (Buchari 5778 i Muslim 109, 110). Prorok powiedział także, „Ten kto popełnia samobójstwo bronią metalową, broń ta pozostanie w jego ręku i będzie się dźgał w brzuch będąc w Ogniu Piekielnym na zawsze, a ten kto wypił truciznę popełniając samobójstwo, to będzie pił ją w Ogniu Piekielnym na zawsze, a ten kto rzucił się z góry popełniając samobójstwo, to będzie spadał w Ogniu Piekielnym na zawsze.” (Przekazał Muslim i Buchari) Tom 8, Księga 73, Numer 73:Relacjonował Thabit bin Ad-Dahhak (który był jednym z towarzyszy, który złożył przysięgę wierności Prorokowi pod drzewem (Al-Hudaibiya) Wysłannik Allaha powiedział, „(....) I jeżeli ktoś popełni samobójstwo czymkolwiek na tym świecie będzie torturowany tym właśnie czymś w Dniu Zmartwychwstania.” Wiecej na ten temat: http://www.planetaislam.com/praktyka/fatwa

sąd ostateczny

al-akhirah - dzień Sądu Ostatecznego, życie po śmierci, antonim [dunya]

alamatu as-saah Znaki dnia Sądu Ostatecznego. Muzułmanie wierzą, iż godzina sądu ostatecznego nie jest nam znana, wiedzę na ten temat posiada jedynie Allah. Widomym jest iż zbliżanie się Godziny, sygnailzowane będą przez znaki: 1) słońce wzejdzie z zachodu 2) pojawi się [dabbat al-arddh] 3) na ziemi pojawi się antychryst, fałszywy mesjasz – [masih ad-dajjal]; 4) ponownie przyjdzie Jezus , 5) pojawią się Gog i Magog {yajuj & majuj], 6) dym, który pokryje całą ziemię; 7) zaćmienie księżyca 8) umiejszenie wiary wśród ludzi 9) poważani będą ludzie źli - zostaną wyniesieni na wysokie pozycje 10} służąca będzie matką swojej pani 11) zamieszania, zgiełk 12) wojna z Grekami i Rzymianami; 13) na ziemi zapanuje tak wielkie cierpienie, iż czlowiek przechodząc koło grobu, mówić będzie ‘gdybym mógł być na jego miejscu’; 14) wybuchnie pożar w Jemenie; 15) oraz inne.

qiyamah qijama Dzień Sądu Ostatecznego, Zmartwychwstanie

sekta

firqah sekta; Prorok Muhammad przepowiedział, iż, żydzi (dzieci Izraela) podzielą się na 71 sekty, chrześcijanie na 72 a muzułmanie - 73 sekty – z których tylko jedna, podążająca za Koranem i sunną Proroka Muhammada i jego Towarzyszy, znajdzie się w Raju.

separacja

iddah. W prawie rozwodowym funkcjonuje reguła al-iddah czyli - czas oczekiwania, separacji. Podczas al-iddah, kobieta nie będąc mężatką, nie jest jeszcze rozwiedzona. Okres oczekiwania, to zgodnie z szariat’em opartym na hadisie Proroka „ kobiety rozwiedzione mają, oczekiwac trzy okresy „, to trzy miesiące. Podczas al-iddah kobieta ma prawo mieszkać w domu męża, na którym wciąż spoczywa obowiązek utrzymania żony. Małżonkowie nie moga już ze sobą sobą współżyć – pozostają w separacji. Kobieta ciężarna oczekuje na rozwód do momentu rozwiązania.

separacja

iddah przypisany przez Allaha okres oczekiwania po rozwodzie, separacja (3 miesiące), podczas którego kobieta nie może wyjść za mąż. Celem [iddah] jest wykluczenie ewentualnej ciąży kobiety i ojcostwa dziecka. Jeśli wyszła by za mąż bezpośrednio po rozwodzie, mogło to być utrudnione. Dla kobiety ciężarnej okres [iddah] trwa do momentu rozwiązania. zob. Koran, Sura 65

sędzia

qadi sędzia

qadha 1) sąd, biuro sędziego 2) wyrok sędziowski 3) odrabianie opuszczonych modlitw 4) odrabianie opuszczonych dni postu 5) wyrok Allaha 6) nagła śmierć

skarb państwA

bayt al-mal bajt al-māl Skarb państwa muzułmańskiego. Koncepcja [bayt al-mal] opiera się zaufaniu, które Allah pokłada w człowieku, przede wszystkim w muzułmańskim władcy. Pieniądze (min. dochody państw1) wpłacane do skarbca są wspólną własnością wszystkich muzułmanów, zaś głowa państwa spełnia jedynie rolę opiekuna skarbu. Do obowiązków władcy należy taki podział funduszy, który zaspokaja potrzeby i oczekiwania obywateli, przyczyniając się do zwiększenia dobrobytu w kraju. ‘Bayt al-mal’ zasilany jest z źródeł takich jak: 1) zakat 2) 1/5 zdobyczy wojennych 3) produkcji wydobywczej i bogactw naturalnych 4) nieruchomości, nie mających właściciela 5) jiziyah – podatku od nie-muzułmanów

skarpety

khuff skórzane skarpety Poniżej przytoczymy dowody potwierdzające dopuszczalność przecierania skórzanych skarpet wilgotną dłonią podczas wudu, bez ich zdejmowania. Sunna zaświadcza, iż nie ma potrzeby zdejmowania skórzanych skarpet, czy to podczas podroży czy w domu.

Pomiędzy najsilniejszymi hadisami na ten temat, jest przekazany przez Bukhariego, od Jarir bin Abdullah: „Widziałem, jak Wysłannik Allaha udał się za potrzebą, a następnie wykonał wudu i przetarł skórzane skarpety”.

Przykłady potwierdzające przetarcie materiałowych lub nylonowych skarpet.

Była to praktyka wielu sahaba (towarzyszy Proroka). Abu Dawud powiedział: „Ali bin abi Talib, Abdullah bin Mas’ud Bara’bin ‘Azib, oraz Anas bin Malik zwykli byli przecierać swoje materiałowe skarpety; dotyczyło to również Umar bin Al-Khattab oraz Ibn’Abbas.

Ibn Al-Qayyim w swojej książce „Tahdeeb As-Sunan” powołując się na Ibn Al-Mundhir, pisał, iż Imam Ahmad jednoznacznie wypowiadał się w kwestii dozwolenia przecierania materiałowych skarpet. Opierał się na praktyce Towarzyszy oraz na prostej analogi (pomiędzy materiałowymi a skórzanymi skarpetami).

Inni uczeni, którzy uznawali to za dozwolone to Sufyan, At-Thawri, Abdullah bin Al-Mubarak, ‘Ata bin Rabah, Hasan Al-Basri, Sa’eed bin Al-Musayyab, oraz zgodnie z Abu Yusuf oraz Muhammad bin Hasan. W ich opinii przecieranie dozwolone jest kiedy skarpety są wystarczająco grube, tzn. nie widać spod nich skóry.

Abu Hanifah przeciwny był dozwoleniu przecierania materiałowych skarpet, jednak zmienił swoje zdanie trzy/cztery dni lub tygodnie przed śmiercią. Kiedy przecierał swoje grube skarpety będąc śmiertelnie chorym, mówił odwiedzającym go ludziom: „Robię to, czego sam zabraniałem”.

Mughirah bin Shu’bah przekazał: „Wysłannik Allaha wykonał wudu oraz przetarł swoje materiałowe skarpety i sandały” (Ahmad, Tirmidhi, dobry i autentyczny).

spadek

faraid określony udział przypadający w spadku krewnym Wiecej Koran 4:11, 12, 176

spowiedz

Islamie nie funkcjonuje instytucja spowiedzi, ani wybaczenia grzechow przez duchownego w ‘imieniu Boga’. Muzulmanin odpowiedzialny jest za swoje postepowanie przed Allahem, jedynie Allah moze wybaczyc jego grzechy, zas muzulmanin moze na wybaczenie zasłużyć przestrzegając zasad Islamu (granic Allaha, szariatu, obowiązkowych i nadobowiązkowych aktów kultu, dobroczynności). Więcej zobacz. Grzech.

sprawiedliwość

adl sprawiedliwość; równość; podstawowa zasada wyznaczająca zachowania i relacje społeczne, system prawny. W życiu jednostki, często definiowana przez muzułmańskich uczonych jako minimum wymagane do bycia prawowiernym muzułmaninem, rzecz porządana, stopnień [ihsan]; szczodrość. Antonimem jest [dhulm] - niesprawiedliwość, nierówność

sunna

sunna 1) dosł. wyraźna droga, utarty szlak, sposób, metoda, tradycja; 2) w islamie termin ten odnosi się do tradycji ustanowionej przez Proroka Muhammada tzn. wypowiedzi Proroka, czynów, rzeczy na które zezwalał i których zabraniał. Sunna jest źródłem szariatu oraz drugim, po Koranie, dowodem prawnym Islamu. Sunna może wyjaśniać i tłumaczyć Koran; wyjaśniać i ustanawiać prawa, których Koran nie porusza 3) słowo [sunnah] w określonym kontekście może odnosić się do całego Islamu 4) formuła stosowana w terminologii [fiqh] - prawniczej oznacza zalecany akt religijny, dobry uczynek; e) przeciwieństwo inowacji [bid’ah]

- muakkada - religijne akty czci bezwzględnie zalecane do naśladowania; uczynki, które Prorok wykonywał regularnie (np. modlitwy, post); inne niż [fard] – bezwzględnie obowiązujące, wymienione w Koranie

- al-taqrir - słowa wypowiedziane, oraz uczynki których świadkiem był Prorok Muhammad (wykonawane w obecności Proroka), których Prorok nie zabronił

- ghair muakkada- religijne akty czci (modlitwy, post, itp), których Prorok nie przestrzegał regularnie

- al-qawl - rzeczy, czyny, które Prorokowi sprawiały przyjemność, które były mu miłe

suplikacja

dua - wezwanie; suplikacja, błaganie, prośba do Allaha, może być recytowana po arabsku lub ojczystym języku muzułmanina l.mn. [ad’iyah]; [»więcej http://www.planetaislam.com/praktyka/duaa.html]

sura

rodział Koranu. Koran liczy 114 sur, każda z nich ma określoną nazwę. Sura składa się z wersetów – ajatów.

szarjat

prawo religijne Islamu oparte na Koranie oraz sunnie Proroka Muhammada

szatan

szajtan iblis - Szatan, diabeł.

szczerość

ikhlas - termin w islamie determinujący wykonywanie aktów czci wyłącznie w celu zadowolenia Allaha (a nie przypodobania się ludziom) – szczerość wiary

szeich

1) starszy człowiek; 2) mężczyzna powyżej 50 roku życia 3) uczony Islamu; » więcej http://www.planetaislam.com/praktyka/wiedza_uczeni.html]

szkoła

madhab madrasa droga, podejście; 2) szkoła - określenie jednej z czterech islamskich szkół [fiqh] – prawa, założonych przez Czterech Imamów: Abu Hanifah an-Numan Bin Thabit; Malik Bin Anas; Muhammad Bin Idris Ash-Shafi’i; Ahmad Bin Hanbal (ra), l.mn. [madhaahib]; zaadaptowana ideologia;

madhab al-arba’ah, al cztery szkoły, cztery islamskie szkoły prawa [fiqh]

madrasa – szkółka nauczająca o islamie

madhab al-hanafi szkoła hanaficka założona przez Abu Hanifah an-Numan Bin Thabit

madhab al-hanbali szkoła hanibalicka, założona przez Ahmad Bin Hanbal

madhab al-maliki szkoła malikicka, założona przez Malik Bin Anas

madhab asz-szafi szkoła szafi’icka, założona przez Muhammad Bin Idris Ash-Shafi’i

szura

konsultacje, narada, zgromadzenie

śmierć

barzakh dosł. bariera; życie między światem doczesnym a przyszłym (czas spędzany w grobie)

święta - eid

al-adha - czterodniowe święto zaczynające się 10 dnia [dhu al-hijjah], miesiąca w którym odprawiania jest [hadżdż]., upamiętniające ofiarę Abrahama oraz jego niezachwianą i pewną wiarę w Allaha. Podczas pierwszego dnia Eid nie wolno pościć, odmawiana jest rano modlitwa z okazji Eid-Al Adha.

qurban - ofiarowanie mające miejsce podczas Eid-ul-Adha, dziesiątego dnia dhu al-hijah, następnego dnia po pobycie pielgrzymów odprawiających hadżdż na górze Arafah w Mekkce

al-fitr - trzydniowe święto zakończenia postu w miesiącu Ramadan. Rozpoczyna sie pierwszego dnia miesiąca ‘shawwal’, dziesiątego miesiąca w kalndarzu muzułmańskim. Eid Al-Fitr to dni radosne, celebrowane w gronie rodzinnym. Pierwszego dnia Eid, muzułmanie odprawiają wcześnie rano ‘świąteczną’ modlitwę ([alat Eid al-Fitr] w zgromadzeniu. Przed modlitwą muzułmanin zobowiązany jest do przekazania w akcie dobroczynnym [zakat al-fitr] – jałmużny pod formą pożywienia (ryż, mąka, itp) biednym. Celem [zakat al fitr] jest umożliwienie wszystkim wiernym radosnego celebrowania świąt. Pierwszego dnia Eid zabroniony jest post.

święte miesiące

ashhur al-hurum święte miesiące, miesiące [rajab], [dhul-oadah], [dhul-hijjah], [muharram]. Zgodnie z naukami Koranu muzułmanie nie mogą w tym czasie prowadzić walki

tafsir

komentarz i interpretacja wersetów Koranicznych, do najsłynniejszych komentarów należą Ibn Kathir, Qurtubi, Ibn Ash-shawkani, Sheikch al-Islam, At-tabari, Al-jalaalayn, Ash-shanqiti, As-sa’di

taniec

w Islamie nie jest zabroniony jeśli ma miejsce w domu i tańczą osoby ze sobą spokrewnione [zob. Mahram]. W miejscach publicznych ‘tradycyjne tańce’ mogą wykonywać mężczyzni. Kobiety – jeśli są odzielone i zasłonięte przed mężczyznami – wynika to z zasady, iż muzułmanki nie moga eksponować swoich wdzięków przed mężczyznami nie będącymi ich mahram. Tańca brzucha wykonywany w miejscach publicznych w krajach Arabskich, nie ma z Islamem nic wspólnego, jest to element lokalnej tradycji – wywodzącej się jeszcze z czasów przed Islamem.

taqlid

1) imitacja; 2) naśladownictwo, adaptacja koncepcji, ideologii 3) akceptacja opinii prawnej [mazhab] [ » więcej http://www.planetaislam.com/praktyka/fatwa/dozwolony_taqlid.html]

tasbih

wychwalanie, gloryfikacja imion Allaha, powtarzanie 99 razy Subhan Allah, Allhamdu ’lillah, Allahu Akbar

testament

wasiyyah spadek

tora

tawrat Tora, Pięcioksiąg Mojżeszowy, jedna z ksiąg objawionych. Odnosi się do prawa mojżeszowego, bądź całościowo do Starego Testamentu, w zależności od kontekstu.

towarzysze

sahabah towarzysze Proroka Muhammada, którzy zetknęli się z nim za życia, uwierzyli w niego oraz umarli jako muzułmanie; l.mn. [sahabi]; [więcej http://www.planetaislam.com/praktyka/sahaba.html]

tradycja

zob. Sunna

uczeń

talib al-ilm poszukujący wiedzy, student; używane jako określenie osób, które systematycznie zgłębiają wiedzę o Islamie (w szkołach, uniwersytetach, itp); l.mn. [talabatul-ilm] lub [tulabul-‘ilm]

uczony

faqih dosł. osoba, która posiada ogromną wiedzę o Islamie, zasadach i regułach prawnych; uczony, który może wydawać werdykty religijne; l.mn. [fuqaha]

alim uczony muzułmański, osoba posiadająca szeroką wiedzę z zakresu wielu dziedzin nauk islamskich, języka arabskiego; obejmuje [imam], [mufti], [qadi]. Uczeni zazwyczaj specjalizują się w określonych dziedzinach, największym autorytetem cieszą się uczeni uczciwi i pobożni, którzy opanowując rozległy obszar wiedzy, wcielają ją w życie; l.mn. [ulama], [ » więcej http://www.planetaislam.com/praktyka/wiedza_uczeni.html]

umma

naród, społeczeństwo, społeczność, gmina; zwykle odnosi sie do społeczności muzułmańskiej, obejmującej muzułmanów na całym świecie, którzy wierzą i podążają za Koranem i Sunną

urodziny

Dzien narodzin dziecka w Islanie jest swoista mini ‘celebracja’, jest dniem radosnym, wreczac mozna rodzicom i dziecku prezenty. Jest to okazja do spotkan rodzinnych, z ‘powiekszenia sie rodziny’ sklada sie Bogu ofiare (zazwyczaj pod postacia owieczki), albowiem obdarzyl On rodzine swoim blogoslawienstwem. pozniejszych ‘urodzin’ nie celebruje sie w ISLAMIE. Oczywiscie, sa muzulmanie, ktorzy tego dnia swietuja, organizuja przyjecia. Ale, jak juz wczesniej podreslalam, nie wszystko co muzulmanie robia jest zgodne z Islamem. Tak to juz jest na swiecie, ze jest RELIGIA i sa WIERNI, lecz NIEKONIECZNIE TO CO ROBIA WIERNI JEST RELIGIA. I tak niektorzy twierdza ze mozna obchodzic urodziny, niektorzy mowia ze nie powinno sie, nie mozna. Prorok Muhammad powiedzial: „Rzeczy dozwolone (zgodne z prawem) sa jasne, i to co zostalo zabrononione (zakazane przez Islam) jest jasne, ale pomiedzy nimi sa pewne rzeczy watpliwe, odnosnie ktorych wielu ludzi nie posiada wiedzy. Dlatego osoba, ktora wystrzega sie rzeczy watpliwych ochrania swoja religie i nie naraza na szwank honoru. Ten, ktory nie wystrzega sie rzeczy, co do ktorych ma watpliwosc, popelnic moze to co jest niedozwolone, tak jak pasterz, ktory strzegac stada w poblizu pastwiska, na ktorym zgodnie z nakazem krola zostal zabronony (wypas owiec), moze zablakac sie i wkroczyc na pastwisko. Pamietajcie, kazdy krol ma chronione pastwisko, a chronionym pastwiskiem Allaha sa rzeczy przez Niego zabronione. Zaprawde jesli maly kawalek ciala jest zdrowy, zdrowe jest cale cialo, jesli ulega on zmianie (zarazki, choroba), cale cialo choruje. Zaprawde, jest to serce. (Buchari i Muslim). Dlaczego w Islamie nie celebruje sie urodzin? Albowiem nie praktykowal tego Prorok Muhammad, albowiem jest to inowacja, jest to imitacja chrzescijan i zydow. Urodzin nie celebrowali muzulmanie za czasow Proroka, nie celebrowali ich Towarzysze Proroka, ani ich uczniowie. Islam promuje nauke, jej rozwoj, rozwoj techniki i medycyny. Nie promuje nastomiast zmian w obyczajowosci.

wdowa

armala wdowa; iddah wdowy wynosi 4 misiące i 10 dni, po śmierci męża, po tym okresie może, jeśli pragnie, wyjść za mąż, pod warunkiem, iż nie jest w ciąży (z poprzednim mężem)

wesele

walima - Sunna Proroka Muhmmeda, naucza, iż wydanie ‘walimy’ czyli weselnego przyjęcia jest obowiązkiem muzułmanina. Przyjęcie nie musi być wcale wystawne, za czasów Proroka bardzo często serwowano podczas niego – proste potrawy – daktyle, danie z ziarna przenicy, miesa, jogurt. Przyjęcie może być przesunięte w czasie np. ze względów ekonomicznych. Zaproszenia powinni otrzymać członkowie obojga rodzin, można też zaprosić dalszych krewnych, przyjaciół.

wiano

mahr / sadaq - wiano, zazwyczaj kwota pieniężna, którą mąż przekazuje żonie w dniu zawarcia małżeństwa

wiara

iman - wiara; dosł. ‘wiedzieć, wierzyć, być przekonanym’; wiara w Allaha, przekonanie i zaakceptowanie całości objawienia przekazanego Prorokowi Muhammadowi

wiedza

ilm - 1) wiedza 2) wszystko co wynika z Koranu, autentycznej sunny i udowodnionych wypowiedzi Towarzyszy Proroka

wieprzowina

khinzir - świnia, wieprzowina; Koran zabrania muzułmanom spożywania wieprzowiny oraz produktów, których jest ona składnikiem

wojna

ghazwah al-khandaq ghazła al-chandaq ‘Bitwa Rowu’, nazwa bitwy pomiędzy pierwszymi muzułmanami a niewiernymi, podczas której muzułmanie wykopali rów [khandaq], dookoła Madiny

ghazwah badr ghazła badr

ghazwah dhat al-riqa - ‘Bitwa Dywaników’. Wojownicy, którzy brali w niej udział, nie nosili obuwia, a ziemia po której stąpali, była bardzo kamienista. Kiedy ich stopy pokryły się pęcherzami, obwiązali je porwanymi kawałkami ubrania

ghazwah hunayn ghazła hunajn

ghazwah uhud ghazła uhud

wola

irada - wola; Allah może uczynić co tylko zapragnie, a to czego pragnie, się przydaża. Wszystkie rzeczy, dobre i złe są wynikiem woli Allaha

wstyd

haya/haja - termin o wielu znaczeniach: wstyd, skromność, szacunek, honor, etc. Islam wyróżnia pozytywne i negatywne poczucie wstydu. Pozytywne to wstyd z popełnienia zbrodni lub czynu zakazanego przez Allaha oraz Jego Proroka; negatywne to wstyd z wykonywania czynności nakazanych i zalecanych przez Allaha i Proroka

wyznanie wiary

shahadah/szahada - 1) świadectwo; wyznanie 2) wyznanie wiary – formuła wypowiadana świadomie pięczętująca i potwierdzająca przyjęcie Islamu, brzmi: [Ashadu an la illaha il Allah, wa ashadu anna Muhammadan abduhu wa rasul’ullah] ‘zaświadczam, iż nie ma innego boga poza Allahem i zaświadczam, iż Muhammad jest wysłannikiem i sługą Allaha’[ » więcej http://www.planetaislam.com/wiara/shehada.html

zaćmienie

khusuf zaćmienie słońca lub księżyca; np. zaćmienie słońca; podczas zaćmienia ofiarowywana jest specjalna modlitwa składająca sie z dwóch rakatów

zadośćuczynienie

kaffarah - zadośćuczynienie, pokuta, ekspiacja; niektóre [kaffarah] to: post, nakarmienie biednych, uwolnienie niewolnika

fidya zadośćuczynienie za opuszczony lub błędnie wykonany akt czci, zwykle pod postacią pożywienia (nakarnienie biednych), kwoty pieniężnej lub ofiary (zwierzę)

zakat

podatek od majątku; trzeci filar Islamu, nazywany ‘należnością biednych’, zapomogą lub obowiązkową dobroczynnością. Kwota pieniężna lub określona część majątku, którą muzułmanin posiadający wymagane przez prawo minumum podlegające zakatowi, ie. [nisab az-zakat] musi raz do roku przekazać - muzułmaninowi należącemu do jednej z kategorii osób wymienionych przez Koran i Sunnę, uprawnionych do przyjęcia zapomogi. Generalnie [zakat] wynosi 2.5 % od kwoty będącej w posiadaniu muzułmanina przez okrągły rok. Islam szczegółowo określa wymaganą ilość należnego podatku w zależności od rodzaju posiadanych dóbr i majątku (złoto, srebro, majątek ruchomy, nieruchomy). Odbiorcy zakatu muszą spełniać określone przez Allaha w Koranie warunki. Bukhari przekazał, iż Prorok (pzn) wysyłając Mu’adah do Jemenu, powiedział: “A jeśli Cię posłuchają, powiedź im, iż Allah nałożył na nich obowiązek zakatu, który bogaci muszą przekazać biednym”. Podstawową wskazówką, opisującą sposób przekazywania ZAKATu, jest werset z Koranu: [9:60] „Jałmużny są tylko dla ubogich i biedaków, i tych, którzy przy nich pracują, i dla tych, których serca mogą zostać pozyskane, i na wykup niewolników, i dla dłużników, i dla drogi Boga, i dla podróżnego. To jest obowiązek nałożony przez Allaha! Allah jest wszechwiedzący, mądry!”

Koran 2:3,43,83,110,177,277; 4:77,162; 5:12,55; 6:141; 7:156; 9:5,11,18,71; 19:31,55; 21:73; 22:41,78; 23:4; 24:37,56; 27:3; 30:39; 31:4; 33:33; 41:7; 58:13; 73:20; 98:5

zakat al-fitr

zakat z okazji zakończenia postu; podatek jałmużny pod postacią pożywienia (daktyle, ryż, mąka, rodzynki) w ilości 1 sa’ (ok. 3 kg); zakat al-fitr obowiązkuje każdego muzułmanina, należy przekazać go potrzebującym, biednym muzułmanom przed modlitwą Eid Al-Fitr - modlitwą z okazji zakończenia [ramadanu]. [Zakat al-fitr] można również uregulowac dzień lub dwa dni przed końcem postu. Zakat Al-Fitr oznacza dosłownie oczyszczenie, wzrost. Ibn ‘Umar powiedział: “Prorok, Salla Allahu ‘alajhi ła sallam, nakazał aby jeden Sa’a daktyli lub jeden Sa’a przenicy jako Zakat al-Fitr wypłacany był przez każdego muzułmanina, młodego i starszego, mężczyznę i kobietę, wolnego i niewolnika.” (Buchari i Muslim) Ibn Abbas powiedział: “Posłaniec Allaha, salla Allahu ‘alajhe ła sallam, nakazał Zakat al-Fitr temu kto pości, aby ochronił go od złych uczynków lub słów i w celu zapewnienia pożywienia potrzebującym.” (Abu Dawud, Ibn Madżah.) Kiedy należy uregulować Zakat Al-Fitr: Zakat Al-Fitr należy uregulować przed modlitwą świąteczną Eid Al-Fitr. Zakat al Fitr można uregulować jeden lub dwa dni przed Eid (‘Umar tak czynił) – lub w dniu Eid – przed modlitwą Eid. Ibn ‘Umar przekazał, że Prorok, sallaallahu ‘alajhi ła sallam, nakazał im aby regulowali Zakat al-Fitr zanim udadzą się na modlitwę Eid. Jeśli Zakat al-Fitr zostałby przekazany po modlitwie Eid, zaliczony zostanie wiernemu jako zwykła sadaqa. Prorok, salla Allahu ‘alajhi ła sallam, powiedział: „Zakat al-Fitr wypłacony przed Salat, uznawany jest za przyjęty Zakat, a wypłacony po Salat, uznawany jest za zwykła dobroczynność.” (Abu Dawud). Wartość Zakat Al-Fitr: Abu Said powiedział: „Rozdawaliśmy Zakat al-Fitr w imieniu każdego dziecka, osoby starszej, wolnego i niewolnika za życia Posłańca Allaha, salla Allahu ‘alajhi ła sallam, - jeden Sa’a jedzenia, lub jeden Sa’a odtłuszczonego jogurtu, lub jeden Sa’a pszenicy, lub jeden Sa’a daktyli, lub jeden Sa’a rodzinek.” (Buchari, Muslim.)

Wartość Zakat Al-Fitr określa jednostka jednego „sa” (ekwiwalent: 2,5 kilo/5 lbs/112 oz) daktyli, jęczmienia, rodzynek, sera, ziaren pszenicy, ryżu [zob. Muslim nr 2151 i 2154]. Niektórzy uczeni twierdzą, iż każdy rodzaj pożywienia, charakterystyczny dla danego regionu kwalifikuje się jako Zakat Al-Fitr, mogą być to np.: mąka, mięso, mleko. Rzeczy inne niż pożywienie, takie jak pieniądze, ubranie, meble, itd. nie mogą być darowane jako Zakat Al-Fitr. Każdy płaci za siebie i za tych którzy są pod jego opieką, dając jedną z rzeczy wymienionych powyżej (ryż, mąkę, daktyle, itp) – w ilości 2,5 kilograma od każdej osoby. Kto musi wypłacić Zakat Al-Fitr i kto uprawniony jest do otrzymania Zakat Al-Fitr: Przekazanie Zakat Al-Fitr jest obowiązkiem każdego muzułmanina - na rzecz innego potrzebującego, biednego muzułmanina ie. kobiety, mężczyzny, niewolnika, osoby starszej, młodszej [na podstawie relacji Ibn Uma, Buhari tom I nr 579, Muslim nr 2149, Abu Dawud nr 1608]. Zakat Al-Firt może być przekazany jednej osobie z 8 kategorii kwalifikujących się do otrzymania Zakatu (forma pieniężna), jednak Prorok zalecał, aby przekazać go najbardziej potrzebującym – albowiem jego celem jest „zaopatrzenie potrzebujących w pożywienie”. Mężczyzna, będący głową domu może przekazać Zakat Al-Fitr w imieniu żony, dzieci, rodziców. Zakat Al-Fitr jest obowiązkiem osoby, która przyjęła Islam w ostatnich sekundach Ramadanu. Zakat należy uregulować również w imieniu wiernego, który umarł przed zakończeniem Ramdanu; osoba chora, która nie może pościć podczas Ramadanu, też musi wywiązać się z tego obowiązku. Kobieta, która jest w ciąży powinna również przekazać w imieniu dziecka – zakat.

zamzam

studnia w Świętym Meczecie w Mekkce; cudowne źródło, którym Allah odarzył Hijaar (żonę Abrahama), muzułmanie wierza, iż woda zam-zam posiada cudowne właściwości uzdrawiające

zasłona

niqab zasłona na twarz z wycięciem na oczy

zbawienie

Według Islamu sama wiara nie predystynuje człowieka automatycznie do zbawienia, jak również same dobre uczynki – bez wiary – nie zapewniają miejsca w Raju. Zbawienie według Koranu osiągnie człowiek, który wierzy w Allaha, Jego Księgi, świat niewidzialny, nie dodaje Allahowi współtowarzyszy - tzn. oddaje cześć jedynie Allahowi, przestrzega nakazów i zakazów objawionych w Kornie i Sunnie Proroka, skruchę, nawrócenie.

zdrada

lian przysięga składana przez żonę i męża, w sytuacji kiedy kobieta oskarżona zostaje przez męża o zdradę

znaleziona rzecz

luqatah rzecz znaleziona, nie będąca uprzednio władnością znalazcy; zgodnie z prawem Islamu, prawo do rzeczy znalezionej, nabywa się po upływie jednego roku. W ciągu tego czasu należy wykorzystać wszelkie możliwe środki, aby odnaleźć właściciela zguby (ogłoszenia w gazetach, itp).

zwyczaj

urf lokalny zwyczaj, tradycja uznawany za dobry albowiem nie został zakazany przez Islam; ani nie sprzeciwia się zasadom Islamu; wypracowywanie praw ze zwyczajowych i akceptowanych zasad moralnych

żony proroka

Safijah żona Proroka Muhammada, wdowa po Kinanah, przywódcy żydowskiego plemienia z Khaibar

Umm Salamah - wdowa po Abu Salamah, ktoremu urodziła kilkoro dzieci. Abu Salamah zginął w bitwie pod Uhud, po jego śmierci ożenił się z Umm Salamah - Prorok

życie

arab. Dunya (dunja), al-hayyatu ad-dunya - życie doczesne, życie na ziemi. Człowiek został powołany do życia przez Allaha w określonym celu.

żydzi

arab. Jahud; Żydzi, posiadali Torę, jedną z Ksiąg Objawionych, stad też nazywa się ich [ahl al-kitab] Ludzmi Księgi

[1] Rija: wykonywanie aktów czci, aby ludzie je widzieli, słyszeli

abada oddawać cześć, czcić Allaha

· abaja Za czasów Proroka i w Koranie określa się mianem dżilbabu; nieprześwitujące wierzchnie okrycie, skrywające kobiece wdzięki przed wzrokiem mężczyzn, z którymi małżeństwo jest im dozwolone, muzułmanki nakładają abaję mogą zdjąć w miejscach przeznaczonych wyłącznie dla kobiet

· abd oddany sługa i czciciel; l.mn. [ibid]

· abid czciciel

· abu, abi 1) ojciec; 2) często używane w arabskich imionach, nazwiskach jako sposób identyfikacji; n.p. Abu Ibrahim - ojciec Abrahama; zob. [kunjah]

· achira dzień Sądu Ostatecznego, życie po śmierci, antonim [dunja]

· adab 1) wychowanie, edukacja; 2) etykieta, dobre maniery, kultura osobista, obycie; 3) literatura

· adl sprawiedliwość; równość; podstawowa zasada wyznaczająca zachowania i relacje społeczne, system prawny. W życiu jednostki, często definiowana przez muzułmańskich uczonych jako minimum wymagane do bycia prawowiernym muzułmaninem, rzecz porządana, stopnień [ihsan]; szczodrość. Antonimem jest [zulm] - niesprawiedliwość, nierówność

· ahkam al-miras prawa regulujące kwestie dziedziczenia w islamie

· ahkam prawa, wartości lub zarządzenia

· ahl 1) ludzie; 2) gospodarstwo domowe, rodzina; 3) krewni; ahl al-bajt - rodzina Proroka Muhammada; ahl al-hadis - dosł. ludzie hadisu; uczeni, którzy opierają się na autentycznych wypowiedziach Proroka, nieufnie odnosząc się do praktyki niezależnego rozumowania [ra’a] przy odejmowaniu i ustanawianiu regulacji, wyroków prawnych [fatw]; ahl al-indżil - ludzie Ewangelii - chrześcijanie; ahl al-kitab - Ludzie Księgi; nazwa nadana przez muzułmanów - żydom i chrześcijanom, ze względu na fakt, iż posiadali oni księgi objawione. islam naucza, iż objawienia Allaha zwierały się w Torze – Pięcioksiągu Mojżeszowym, Psalmach Dawidowych oraz Ewangelii, których oryginalna treść uległa wraz z upływem czasu poważnym modyfikacjom na skutek niedoskonałego przekazu (kopiści), błędnych tłumaczeń, ingerencji człowieka (sobory). Jedyną księgą, której treść nie uległa zmianie na przestrzeni stuleci i zachowała oryginalne nauki, nakazy i zakazy Allaha jest Koran; ahl as-sunna sunnici, ludzie sunny; muzułmanie którzy postępują zgodnie z Koranem i sunną Proroka Muhammada; ahl al-raa uczeni stosujący zasadę niezależnego rozumowania, wyciągania wniosków w celu rozwiązywania pojawiających się problemów, w przeciwieństwie do uczonych, którzy posługują się wyłącznie hadisami; ahl al-sunna wa al-dżamaa - dosł. ludzie sunny i zgromadzenia; określenie większości muzułmanów, podążających za sunną Proroka oraz jego prawowiernych następców

· ajat 1) werset Koranu; 2) znak; 3) objawienie, arcydzieło; 4) dowód; ajat al-Kursi - werset nr 255 sury al-Baqarah [2]

· ajjam at-taszriq trzy dni 11-13 zul-hidżdżah, po święcie ofiary; po hadżdż pielgrzymi powinni spędzić te dni w na odpoczynku w Mekkce

· alamatu as-saa znaki dnia Sądu Ostatecznego; gGodzina sądu ostatecznego nie jest nam znana, wiedzę na ten temat posiada jedynie Allah

· alim uczony muzułmański, osoba posiadająca szeroką wiedzę z zakresu wielu dziedzin nauk islamskich, języka arabskiego; uczeni zazwyczaj specjalizują się w określonych dziedzinach, największym autorytetem cieszą się uczeni uczciwi i pobożni, którzy opanowując rozległy obszar wiedzy, wcielają ją w życie; l.mn. ulama; zob. [imam], [mufti], [qadi];

· amana 1) zaufanie wiara, bezpieczeństwo odpowiedzialność moralna, uczciwość, obowiązki zalecone przez Allaha; 2) rzecz przekazana na przechowanie

· amin wierny, godny zaufania; jedno z określeń Proroka, nadanych mu we wczesnej młodości, ze względu na jego uczciwość i honorowe postępowanie

· amir emir, władca, przywódca, określenie przysługujące wysokim rangą urzędnikom w państwie muzułmańskim; amir al-muminin - dosł. dowódca wiernych; początkowo tytuł nadawany dowódcy wyprawy wojskowej, później przysługujący wyłącznie głowie państwa muzułmańskiego, kalifowi

· aqib tytuł nadany Prorkowi Muhammadowi, ostatni z Proroków

· aqida wiara, doktryna, podstawa, zasada

· aqiqa ofiarowanie jednej lub dwóch owiec z okazji narodzin dziecka, jako wyraz wdzięczności Allahowi, zazwyczaj 7 dni po narodzinach

· arkan słup, filar, podpora baza podstawa, lp. rukn; arkan al-islam - arkana, filary islamu; 1. szahada – wyznanie wiary w Jedynego Allaha, Jego Wysłanników, Księgi, anioły – świat niewidzialny, Zmartwychwstanie, Dzień Sądu 2. salat- modlitwa 3. saum – post; 4. zakat – podatek na rzecz biednych 5. hadżdż – pielgrzymka do Mekki

· armala wdowa; [iddah] wdowy wynosi 4 misiące i 10 dni, po śmierci męża, po tym okresie może, jeśli pragnie, wyjść za mąż, pod warunkiem, iż nie jest w ciąży (z poprzednim mężem)

· arsz 1) Tron, nad którym zasiada Allah, 2) zadośćuczynienie, rekompensata za wyrządzoną krzywdę

· asar 1) dosł. wpływ, ślad, pozostałość; 2) tradycje towarzyszy Proroka

· asbab al-nuzul przyczyny lub okoliczności, wydarzenia dotyczące konkretnego objawienia Koranu; wiedza z zakresu a. al-n. pomaga zrozumieć oryginalny kontekst oraz cel danego objawienia; niezbędna jest do określenia ratio legis danego nakazu/zakazu, czy objawienie ma charakter ogólny lub szczególny

· asr 1) pora popołudniowa; 2) trzecia obowiązkowa modlitwa w ciągu doby tzw. modlitwa popołudniowa, składa się z 4 rakatów

· aszhur al-hurum święte miesiące, miesiące [radżab], [zul-oadah], [zul-hidżdżah], [muharram]; wg Koranu muzułmanie nie mogą w tym czasie prowadzić walki

· aszura Dzień Aszura, 10ty [muharram]; dzień zalecanego, dobrowolnego postu, upamiętniający uwolnienie przez Mojżesza wiernych z niewoli egipskiego władcy Faraona; zalecany jest post w dniu poprzednim lub/i następnym, można pościć nieprzerwanie przez 3 dni tj. 9,10,11 muharram

· aura 1) określone części ciała kobiety i mężczyzny, której nie wolno eksponować przed innymi ludźmi, [awrah] mężczyzny obejmuje obszar od pępka po kolana, kobiety – całe ciało, oprócz twarzy, dłoni i stóp 2) intymne części ciała; narządy płciowe

· awqaf dar, dotacja; organizacja charytatywna mająca na celu nauczanie, karmienie głodnych, leczenie chorych; l.p. waqf

· azan > słownik modlitwy

· azlam strzały, patyki rzucane w celu potwierdzenia podjętej decyzji, lub odgadywania życzeń pogańskich bożków; zwyczaj praktykowany przez Arabów w erze przed nastaniem islamu, zabroniony przez islam

· badana wielbłąd, krowa, owca ofiarowywane przez pielgrzymów

· baj sprzedaż; baj al-‘arija rodzaj transakcji kupna sprzedaży; właściciel może sprzedać daktyle rosnące na palmie, określając ich wartość jak za suche, wydrylowane owoce; baj gharar - sprzedaż towaru, którego się nie posiada w danym momencie, np. niezłowionej ryby; baj muqajada - wymiana towarów na określonych warunkach; baj salam - specyficzna umowa sprzedaży wymagająca natychmiastowej zapłaty ceny oraz dopuszczająca opóźnienie w dostawie towarów (głównie dot. produktów rolnych). Prorok Muhammad zabronił sprzedaży towarów, nie będących w posiadaniu sprzedającego. [bay salam] to wyjątek od reguły; transakcja ma moc wiążącą, jeśli w umowie wyraźnie określene zostaną: towar, ilość, czas i miejce dostawy

· baja zobowiązanie posłuszeństwa składane imamowi (muzułmańskiemu władcy)

· bajt al-mal skarb państwa muzułmańskiego. Koncepcja [bayt al-mal] opiera się zaufaniu, które Allah pokłada w człowieku, przede wszystkim w muzułmańskim władcy. Pieniądze (min. dochody państw1) wpłacane do skarbca są wspólną własnością wszystkich muzułmanów, zaś głowa państwa spełnia jedynie rolę opiekuna skarbu. Do obowiązków władcy należy taki podział funduszy, który zaspokaja potrzeby i oczekiwania obywateli, przyczyniając się do zwiększenia dobrobytu w kraju. ‘Bayt al-mal’ zasilany jest z źródeł takich jak: 1) zakat 2) 1/5 zdobyczy wojennych 3) produkcji wydobywczej i bogactw naturalnych 4) nieruchomości, nie mających właściciela 5) jiziyah – podatku od nie-muzułmanów

· bara być wolnym; czystym; niewinnym; pobożnym, wypierać się, oczyszczać. ‘Al-Barah’ odnosi się do obowiązku muzułmanina wyparcia się, czy też oczyszczenia z niewiary, zarówno pod względem duchowym jak i ‘fizczycznym’ – przed odrzucenie/zaprzestanie wykonywania niedozwolonych w islamie praktyk, doskonalenie zasad moralnych

· barzach dosł. bariera; życie między światem doczesnym a przyszłym (czas spędzany w grobie)

· basmala Zob. słownik terminów

· batil nieważny, nie posiadający mocy prawnej

· bida dosł. innowacja, herezja, odstępstwo, zmiana. W teologii : jakikolwiek akt kultu religijnego - nie mający potwierdzenia w Koranie i/lub Sunnie (ie. akt ktorego nie ustanawia Koran/sunna). Świadome praktykowanie [bidah]; naśladowanie, usprawiedliwianie inowacji jest grzechem głównym w islamiem. Prorok powiedział ‘Jakakolwiek inowacja [bid‘ah] jest błędem [dalalah]

· birr sprawiedliwość, uczciwość, życzliwość, dobre traktowanie; b. al-walidajn obowiazek poszanowania i posłuszeństwa rodzicom (w kwestiach, które nie za sprzeczne z islamem) nakazany przez Allaha w Koranie. Muzułmanin największym szacunkiem po Allahu otaczać musi rodziców. W pierwszej kolejności muzułmanin powinien troszczyć się i zaspokajać pragnienia i potrzeby matki, a dopiero później ojca. Prorok powiedział: ‘Raj znajduje się u stóp matki’.

· buraq zwierzę większe od osła, mniejsze od konia, na którym Prorok odbył cudowną podróż [miraj]

· burqa zasłona na twarz z wycięciem na oczy noszona przez muzułmanki

· chafi ukryte, termin używny przez egzetetów odnośnie ukrytego znaczenia tekstu w przeciwieństwie do jednoznacznej treści

· chalil osoba stojąca wyżej od ukochanego/ukochanej oraz przyjaciela. Prorok miał wielu przyjaciół, lecz tylko jednego [khalil] tzn. Allaha. Mianem przyjaciela Allaha, nazwany jest w Koranie prorok Abraham [khalilu Allah]

· chamr środek odurzający, wino, napoje alkoholowe

· charadż zakat od posiadanej ziemi (1/10 lub 1/20)

· chass szczegółowy, przeciwieństwo ogólnego [amm]

· chatam an-nabijjin pieczęć Proroków, ie. określenie pojawiające się w Koranie odnośnie Proroka Muhammada

· chatib mówca, określenie osoby wygłaszającej kazanie [chutbah]

· chawaridż Charydżyci - 1) buntownicy; 2) grupa muzułmanów, który uznają iż człowiek może być wyniesiony do pozycji [khalifah] nawet jeśli nie wywodzi się z plemienia Kurajszytów, pod warunkiem, iż wybrany zostanie przez społeczność muzułmańska 3) pierwsi [hawarij] to około 1200 kobiet oraz mężczyzn, którzy zbuntowali się przeciwko Ali’emu, po bitwie Siffin w 38 AH/659 r.ne. w której im przewodził. Ali zgodził się na rozstrzygnięcie kwestii czy przysługuje mu prawo do kalifatu przez ludzi, podczas kiedy w opinii [khawarij] powinno zostać to przedłożone do decyzji Allaha. Twierdzili oni, iż człowiek może zostać wybrany khalifa, niezależnie od plemienia/nacji z której się wywodzi, pod warunkiem, iż jest osobą sprawiedliwą oraz pobożną; gdyby odwrócił się od prawdy, może zostać odwołany lub skazany na śmierć. Wyrażali również opinię, iż nie potrzebna w ogóle jest instytucja kalifah. Grupa ta uznała za prawowitych jedynie dwóch kalifów: Abu Bakra i Umara.

· chilaf kontrowersja, niezgoda, poróżnienie

· chimar okrycie, głównie włosów i twarzy przez kobietę

· chinzir wieprzowina; zabraniona muzułmanom

· chitan obrzezanie; obrzezanie chłopców w islamie ustanowione jest przez sunnę. Prorok Muhammad został obrzezany w wieku 7 lat. Chłopcy powinni zostać obrzezani między 7-12 rokiem życia, szariat zezwala też na obrzezanie dziecka mającego 7 dni.

· chuff skórzane skarpety; buty

· chula porozumienie między żoną a mężem, na mocy którego rozwiązuje się małżeństwo; rozwód inicjowany przez kobietę, wymagający od niej zapłaty na rzecz męża rekompensaty finansowej lub zwrotu [mahr]

· chulafa al-raszidun Prawowierni Kalifowie; pierwsi czterej kalifowie Abu Bakr As-Siddiq, Umar Al-Faruq, Usman Ibn Affan i Ali Ibn Abu Talib, następcy Proroka Muhammada; okres ich panowania uznawany jest za okres sprawiedliwości, rozkwitu i dobrobytu państwa islamskiego, którego prawa opierały się na Koranie i sunnie

· chumra Zob. słownik modlitwy

· chums Zob. słownik Miar

· chusuf zaćmienie słońca lub księżyca; np. zaćmienie słońca; podczas zaćmienia ofiarowywana jest specjalna modlitwa składająca sie z 2 [rakat]

· chutba kazanie wygłaszane przez imama podczas modlitwy piątkowej, składa się z dwóch części, modlitwa [jumuah] odprawiana jest po kazaniu Podczas [khutby] zabronione są jakiekolwiek rozmowy; wygłaszana również z okazji [Eid Al-Fitr] oraz [Eid Al-Adha] porannych modlitwach zbiorowych, po wschodzie słońca. Kazanie składa się z dwóch części, każde rozpoczyna się od wychwalania Allaha [swt] oraz modlitwy o błogosławieństwo dla Proroka Muhammada . Przedmiotem obu cześci kazania mogą być kwestie dotyczące społęczności muzułmańskiej, rozpatrywane w świetle islamu; ch. al-nika - kazanie wygłaszane przy okazji zawarcia związku małżeńskiego; ch. al-wada- kazanie pożegnalne, które wygłosił Prorok Muhammad podczas ostatniej pielgrzymki przed śmiercią

· dabat al-ard biestia, której pojawienie się na ziemi zwiastować będzie zbliżanie się Dnia Sądu Ostatecznego

· daif słaby; stopień wiarygodnośći hadisu

· daija przywołujący, misjonarz, wzywający do islamu; osoba, która wzywa muzułmanów i nie-muzułmanów do przyjęcia islamu oraz właściwego, świadomego praktykowania religii; l.mn. r.m. [du’at], r.ż [da’ijat]

· dajn należność, dług

· dalala wprowadzać w błąd, zwodzić, odwodzić

· dalil dowód, wskazówka; w islamie każde rozporządzenie prawne musi być poparte dowodem zaczerpniętym z Koranu i/lub sunny; l.mn. [adillah]

· dar al-qada dosł. dom sprawiedliwości; sąd

· dawa wezwanie, misja, propagowanie i nauczanie o islamie, intencja przyjęcia islamu. Określenie obowiązku nałożonego na każdego muzułmanina, wzywania ludzi do nawrócenia na islam, powrotu do prostej, zgodnej z naturą człowieka religii, wiary, w pełnym posłuszeństwie Jednemu Bogu. Dawah adresowana jest do muzułmanów i nie-muzułmanów

· dija 1) rekompensata, odszkodowanie; 2) „pieniędze za krew” - odszkodowanie zalecane przez szariat w przypadkach nieumyślnych uszkodzeń ciała, zabójstw (np. w wypadkach samochodowych) płatne przez sprawcę osobie poszkodowanej lub krewnym zmarłego

· din 1) religia; 2) islam

· dirham starożytna moneta o małej wartości zrobiona ze srebra lub z miedzi

· dua Zob. słownik modlitwy

· dunja świat, ziemia, życie doczesne

· dziewiąty miesiąc kalendarza islamskiego; miesiąc obowiązkowego post; w r. miało miejsce pierwsze objawienie Koranu; podczas jednej z ostatnich dziesięciu nocy przypada Noc Przeznaczenia [lajlatul-qadr]; w r. miała też miejsce bitwa pod Badr

· dżahannam jedno z określeń Piekła, Ognia Piekielnego; też [al-Dżahim]; [al-Saqar]; [Dżahannam] będzie karą od Allaha dla grzeszników w Dniu Sądu Ostatecznego

· dżahilija 1) okres ignorancji – dżahl - i pogaństwa między Prorokiem Jezusem a Prorokiem Muhammadem, kiedy zanikła wiedza o naukach Proroków i naruszone zostały zasady religii monoteistycznej; 2) okres ignorancji i pogaństwa na półwyspie arabskim przed rozpoczęciem misji proroczej Muhmmada ; 3) traktowanie egzystencji człowieka jako stanu częściowo lub w całości niezależnego od wyroków Allaha

· dżaid dobre, dozwolone jako zasada wszystko co nie jest zabronione jest dozwolone

· dżanaba stan większej nieczystości rutualnej, po stosunku seksualnym bądź wytrysku nasienia; osoba w stanie dż. powinna oczyścić się wykonując ghusl lub tajammum

· dżanaza 1) pogrzeb islamski; modlitwa za zmarłego; zob. słownik Modlitwy

· dżihad 1) dosł. walka; wysiłek umysłowy, fizyczny; staranie z wszelkich możliwych sił; 2) wysiłek, zmagania na drodze Allaha, w życiu religijnym, codziennym, pracy muzułmanina, zmaganie się z przeciwnościami losu, może być określone mianem dż.; 3) walka w obronie islamu, muzułmanów, obrony słowa Allaha w krajach, gdzie jest ono prześladowane’ dż. . Jihad jest obowiązkiem wszystkich muzułmanów. Aczkolwiek, jeśli grupa wiernych podejmuje się [jihadu], społeczność, jako całość, jest z obowiązku zwolniona. Jeśli nikt nie podejmuje się walki, wówczas wina obciąża całą ummę. Ustępstwo to zniesione jest w sytuacji, kiedy państwo muzułmańskie zaatakowane zostaje przez nie-muzułmanów. Wówczas wszyscy obywatele muszą wziąć udział w [jihadzie]. Jeśli zaatakowany kraj, nie ma wystarcząco dużo siły by przeciwstawić się najeźdźcy, obowiązkiem religinym państw sąsiadujących jest udzielenie mu pomocy. Jeśli to nie wystarczy, cała społeczność muzułmańska [ummah] musi wziąć udział w walce; dż. al-akbar większy dżihad, zmagania z własnym ‘ja’, pragnieniami, żądzami (zwany też dż. an-nafs); dż. al-asghar - mniejszy dżihad, walka z wrogiem

· dżilbab zewnętrzne okrycie noszone przez muzułmanki abaja

· dżinn niewidzialne istoty powołane do życia przez Allaha z ognia i dymu; mogą przybierać różne kształty, demony. Dziela niektóre cechy z człowiekim: mogą być jinny dobre lub złe, wierzące lub niewierzące, rodzą się, mają dzieci, umierają. Widzą człowieka jednak my, nie możemy ich zobaczyć. Zabronione są w islamie próby nawiązywania z nimi kontaktu. W celu obrony przed jinnami, muzułmanie powinni nieustannie wspominać Allaha, wznosić do niego modlitwy.

· dżizija podatek nałożony przez islam na nie-muzułmanów przebywających pod opieką rządu islamskiego;

· dżunub osoba w stanie dżanabah - nieczystości rytualnej; musi się oczyścić przed wykonaniem aktów czci, recytacją Koranu - wykonać ghusl lub tajammum

· faj zdobycz wojenna, nabyta bez walki

· faqih dosł. osoba, która posiada ogromną wiedzę o islamie, zasadach i regułach prawnych; uczony, który może wydawać werdykty religijne; l.mn. fuqaha

· faqir biedak; jedna z kategorii charakteryzujących odbiorców zakatu

· faraid określony udział przypadający w spadku krewnym zmarłego; wiecej Koran 4:11, 12, 176

· fard obowiązek; obowiązkowy akt czci ustanowiony przez Allaha; za zaniedbanie - wierny zostanie pociągnięty do odpowiedzialności przed Allahem (ukrany np. za umyślne zaniedbania pięciu modliw obowiązkowych, obowiązkowego postu itp.); fard ajn obowiązek indywidualny, dopełnić musi go każdy muzułmanin; fard kifaja obowiązek zbiorowy; wypełnienie [fard kifajah] przez grupę muzułmanów, równoznaczne jest z dopełnieniem obowiązku przez wszystkich wiernych. Niespełniony jest grzechem obciążającym wszystkich wyznawców islamu

· fasiq grzesznik, osoba nieprzestrzegająca zakazów i nakazów Allaha, osoba nieprawa

· Fatiha pierwsza sura Koranu zwana Otwierającą, główna część składowa jednego rakatu (zwrotki) modlitwy

· fatwa regulacja religijna, werdykt wydawany przez muzułmańskich uczonych; określenie znaczenia, statusu czynu, wypowiedzi lub wierzeń zgodnie z prawem muzułmańskim; l.mn.[fatawa]

· fidija zadośćuczynienie za opuszczony lub błędnie wykonany akt czci, zwykle pod postacią pożywienia (nakarnienie biednych), kwoty pieniężnej lub ofiary (zwierzę)

· fidżar świętokradcza bitwa między Arabami przed nastaniem islamu; nazwa jej wynika z naruszenia swiętości Haram oraz świetych miesięcy, podczas których jeszcze przed nastaniem islamu, zabronione było prowadzenie jakicholwiek walk

· fiq dosł. rozumienie; nauka prawa muzułmańskiego, z której powstał cały system prawny, skrystalizowany w czterech szkołach powszechnie uznanych: malikickiej, hanafickiej, szafi’ickiej i hanbalickiej. System prawny opierający się na regułach, zasadach opracowywanych na podstawie logicznego rozumowania i dedukcji (idżtihaad) oraz wynikającej z nich wiedzy. Zarówno uczeni jak i szkoly myśli, mogą różnić się między sobą odnośnie kwestii f. Termin f. czasami używany jest jako synonim szariatu, aczkolwiek, f. jest w większym stopniu efektem działania człowieka, szariat zaś opiera się na Boskim objawieniu i wiedzy zaczerpniętej z Koranu i sunny Proroka

· firqa sekta; Prorok Muhammad przepowiedział, iż żydzi (dzieci Izraela) podzielą się na 71 sekty, chrześcijanie na 72 a muzułmanie - 73 sekty – z których tylko jedna, podążająca za Koranem i sunną Proroka Muhammada i jego Towarzyszy, znajdzie się w Raju.

· fitna 1) kuszenie, próba, doświadczenie, nieszczęście, pożądanie, uwiedzenie, fascynacja, zamieszanie 2) przyczyna, która może odwieść muzułmanina od islamu, doprowadzić do utraty wiary

· fitr zakończenie postu w miesiącu Ramadan

· fitra wrodzona skłonność człowieka, natura, islamski monoteizm. islam naucza, iż każdy człowiek z natury jest dobry, nie rodzi się skąpany w grzechu lecz w czystości, w wierze w Boga Jedynego; każdy człowiek przychodzący na świat z natury jest muzułmaninem. Pod wpływem czynników zewnętrznych (rodzice, środowisko) staje się chrześnijaninem, wyznawcą judaizmu, ateistą itp.

· furqan 1) rozróżnienie, kryterium, dowód; 2) rozróżnienie między złem a dobrem; 3) [al-furqan] nazwa 25 sury Koranu; 4) jedna z nazw Koranu 5) zwycięstwo w bitwie pod Bard

· ghaib wszystko co niewidzialne, świat poza zasięgiem zmysłów i doznań, możliwości postrzegawczych, poznawczych człowieka

· ghajru mudżbir przedstawiciel, który nie może wydać za mąż kobiety, bez uzyskania jej zgody

· ghazi bojownik muzułmański wracający z wyprawy wojennej

· ghazwa bitwa, wyprawa wojenna na drodze Allaha, w której udział brała wielka armia pod dowództwem Proroka Muhammada; l.mn. ghazawat

· ghira 1) zazdrość o kobietę; 2) gniew; 3) wściekłość w wyniku ujmy, skazy na honorze, reputacji

· ghulul kradzież łupów wojennych przed podziałem

· ghusl rytualne oczyszczenie; kąpiel - obowiązkowa dla osoby w stanie dżanaba - stanie nieczystości rytualnej po stosunku seksualnym, ejakulacji, po menstruacji, zalecana w innych przypadkach

· had az-zina kara za cudzołóstwo, kamienowanie dla osób zamężnych/żonatych; 100 batów dla osoby w stanie wolnym

· hadas nieczystość; 1) duża (h. al-akbar): wytrysk, orgazm; 2) mała (h. al-asghar) m.in.: oddanie moczu, wypróżnienie, gazy

· hadd 1) dosł. utrudnienie 2) wyznaczona kara, obraniczenia ustanowione przez Allaha w Koranie lub przez Proroka Muhammada w hadisach. Niektóre z kar: a) cudzołóstwo: ukamieniowanie dla osób zamężnych, 100 batów dla osób w stanie wolnym b) za fałszywe oskarżenie osoby zamężnej o cudzołóstwo – 80 batów; c) kradzież – amputacja prawej dłoni; d) za napad - amputacja rąk oraz stóp e) za brutalny napad - morderstwo – śmierć od miecza lub przez ukrzyżowanie; Lmn. Hudud;

· hadis wypowiedź Proroka, uczynki, nakazy; zebrane i uporządkowane przez komentatorów (min. Muslim, Bukhari, At-Tirmidhi, Ahmad) stanowiące drugie po Koranie źródło szariatu. lmn [ahadith]; hadis sahih autentyczny hadis. 1) hadis s. to hadis o pełnym łańcuchu przekazu, relacja osób religijnych i prawych sięgająca bezpośrednio Proroka; 2) hadis s. to ten, którego narracja wolna jest od jakichkolwiek błędów, o pełnym łańcuchu przekazu – sięgającym Towarzysza, zaś wszyscy przekaziciele to osoby godne zaufania o nieposzlakowanym charakterze

· hadj zwierzę przeznaczone na ofiarę

· hadżdż duża pielgrzymka do Mekki, piąty filar islamu; obowiązek którego dopełnić powinien każdy dorosły muzułmanin przynajmniej raz w życiu. Hajj trwa pięć dni, rozpoczyna się 8 dnia [dhu al-hidżdżah] , dwunastego miesiąca w kalendarzu muzułmańskim, od wstąpienia w stan [ihram]. [hadżdż] to: spędzenie nocy w Minie 8 dnia, pobyt na Arafat 9 dnia, po zachodzie słońca wyruszenie do Muzdalifa oraz spedzenie tam nocy, 10 dnia po [fajr] a przed pełnym wschodem słońca wyruszenie do Mina, kamieniowanie siedmioma kamykami [jamrat al-kubra] (filar w Minie), złożenie ofiary ze zwierzęcia, ogolenie głowy, kobiety podcinają jedynie końcówki włosów, powrót do Mekki – [tawaf], [saj]; opuszczenie [ihram], powrót do Mina – spędzenie dnia Eid, 11, 12 dnia – obrzucenie e siedmioma kamykami (kamieniowanie) trzech filarów [dżamarat] w Mina; hadżdż al-asghar - mała pielgrzymka do Mekki – umrah; hadżdż al-qiran - druga z trzech metod [hadżdż]; wykonanie [umrah] oraz [hadżdż] w jednym [ihram] [Qarin] - pielgrzym wykonujący [hadżdż al-qiran] czyni intencję wykonania [umrah] oraz [hadżdż] razem, musi również złożyć [hady] – ofiarę. [hadżdż al-qiran] mogą wykonać tylko osoby mieszkające poza granicami [miqat]; hadżdż al-wada - ostatnia lub pożegnalna pielgrzymka proroka Muhammada, która odprawił na rok przed śmiercią; również pod nazwą [hadżdż al-aqbar] – największa pielgrzymka. W 10 roku hijrah, Prorok Muhammad udał się do Mekki wraz z 140,000 wiernych, którzy przybyli z różnych stron Arabii, w celu dopełnienia religijnego obowiązku. Prorok wygłosił podczas tej pielgrzymki [chutbah al-wada] – pożegnalne kazanie; hadżdż at-tamatu - pierwsza z trzech metod wykonania h. Pielgrzym wykonuje w miesiącu [zul-hidżdżah] najpierw [umra], następnie [hadżdż], przyjmując [ihram] dla każdej oddzielnie. Ten rodzaj h. może być wykonany tylko przez muzułmanów mieszkających poza granicami [miqat]; hadżdż ma bruk - zaakceptowana pielgrzymka tzn. przeprowadzona zgodnie z zasadami islamu za legalnie (wg szariatu) zarobione pieniądze

· hadżr 1) dosł. prewencja, zapobieganie 2) w języku prawniczym oznacza zapobieżenie czynności określonej osoby, z powodu jej niezdolności do wykonywania czynności prawnych, wynikającej z a) niedojrzałości b) niepoczytalności c) niewoli; czyny osoby niedojrzałej nie mają mocy prawnej, chyba iż zostaną ustankcjonowane przez opiekuna; nie mają w ogóle mocy prawnej czyny osoby niepoczytalnej, nie mającej przebłysków świadomości

· hafiz 1) dosł. opiekun; 2) osoba, która zna Koran na pamięć

· haja termin o wielu znaczeniach: wstyd, skromność, szacunek, honor, etc. islam wyróżnia pozytywne i negatywne poczucie wstydu. Pozytywne to wstyd z popełnienia zbrodni lub czynu zakazanego przez Allaha oraz Jego Proroka; negatywne to wstyd z wykonywania czynności nakazanych i zalecanych przez Allaha i Proroka

· hajat życie; h. ad-dunja - życie doczesne, życie na ziemi

· hakam arbiter wyznaczony przez sędziego do rozwiązywania sporów; nie może być nim niewolnik, nie-muzułmanin, osoba niepełnoletnia.

· hakim osoba, która wydaje decyzje

· halal 1) dozwolone; 2) rzeczy, pożywienie, uczynki dozwolone w szariacie 3) osoba, która dopełniła wszystkich rytuałów oraz ceremionału pielgrzymki

· halaqa grupa studentów pobierających nauki od sheikha

· hanifijja pełne poświęcenie, podporządkowanie się woli Allaha. Religia wyznawana przez Proroka Abrahama

· hanut rodzaj perfum używanych przy balsamowaniu zwłok

· haraba brutalny napad; Koran przypisuje cztery różne kary za napad, w zależności od jego charakteru: a) egzekucja (ścięcie); b) ukrzyżowanie; c) amputacja kończyn; d) wygnanie

· haram 1) dosł. zabronione; 2) rzeczy, pożywienie, uczynki zabronione, zakazane, karalne z punktu widzenia prawa islamskiego, szarjatu; 3) miejsce święte, odnosi się do [al-haram al-szariif] Mekki (Wielkiego Meczetu oraz określonego obszaru miasta), Meczetu Proroka w Medynie oraz terenu dookoła niego, nazywany też [Al-Haram An-Nabawij] lub [Al-Haram Madanijj] 4) antomim [halal] – dozwolone; h. hurmamu abbad zakaz zawsze obowiązujący; h. hurmatum muaqqatah - zakaz, który obowiązuje przez określony okres czasu

· hardż zabójstwo, morderstwo

· hasan dobry lub dopuszczalny; określenie stopnia wiarygodności hadisu

· hatim obszar przylegający do Kaby, częściowo osłonięty murem, też pod nazwą [hidżr Isma’il] lub/i [hidżr al-Kabah], wznoszone tu prośby, zostaną przez Allaha wysłuchane

· hawa pożądanie, próżność, egoizm; osobista potrzeba, pragnienie; impulsywność. Podążanie i zaspokajanie osobistych potrzeb i pragnień, Koran traktuje jako bałwochwalstwo, jeśli wynikiem jest negacja, przekroczenie zaleceń i praw wyznaczonych przez Allaha. Oddanie się się [hawa] prowadzi do arogancji i zepsucia. Przeciwieństwem jest przestrzeganie, posługiwanie się w życiu regułami szarjatu [szari‘ah], wprowadzają dyscyplinę, zapeniając szczęście i spełnienie; l.mn. ahwa

· hawala przekazanie długu przez dłużnika drugiej osobie; umowa, na mocy której dłużnik zostaje zwolniony ze spłaty zaciągniętego zobowiązania przez drugą osobę, przejmującą jego zobowiąznie

· hawaridżun uczniowie Jezusa, apostołowie; w sunnie określenie osób naśladujących proroków

· hazana prawo matki do opieki nad dziećmi. Według szkoły hanafickiej, matka uprawniona jest do opieki nad córką, do osiągnięcia przez nią pełnoletności (dojrzałości płciowej); pozostałe trzy szkoły sunnickie twiedzą, iż córka pozostaje pod opieką matki do momentu zawarcia małżeństwa. Odnośnie opieki matki nad synem, panuje różnica opinii. Hanafici twierdzą, iż syn może pozostawać z matką do siódmego roku życia. Matka traci prawo opieki nad dziećmi, kiedy wychodzi za mąż za cudzoziemca, jeśli prowadzi się nieprzyzwioicie lub zmienia miejsce zamieszkania, uniemożliwiając ojcu lub opiekunowi kontakty z dziećmi. Powodem odebrania matce prawa do opieki nad dziećmi jest również jej apostazja.

· henna rodzaj rośliny używanej do barwienia włosów, paznokci, rąk

· hidżab dosł. zasłona, okrycie; często tłumaczony jako chusta, co zawęża jego znaczenie; h. to określoy ubiór muzułmanki, zgodny z zasadami islamu, skrywający wdzięki i urodę – ozdoby kobiety

· hidżra 1) emigracja 2) emigracja z ziemi niewiernych do kraju muzułmańskiego w imię islamu 3) emigracja Proroka Muhammada z Mekki do Madiny w 622 r.ne., od tej daty rozpoczyna się kalendarz muzułmański, zwykle w tekstach daty wg tego kalendarza oznacza się używając skrótu [a.h.] lub [h] np. 1419 a.h.

· hikma wiedza, mądrość;

· hilf zobowiązanie pomocy sierotom oraz wdowom

· himjan rodzaj paska służącego do przechowywania pieniędzy

· hudud granice wyznaczone przez Allaha; przykazania zalecające halal, które należy i można wykonywać i zakazujące haram – których nie wolno przekraczać ; l.mn. od [hadd]; h. Allah - granice wolności człowieka, jednostki

· hudżdżija przedstawienie dowodów, argumentów uzasadniających określoną zasadę lub ideę

· hukm 1) rozkaz; zasada; wyrok; osąd 2) przepisy prawe ustanowione przez Allaha; lmn. [ahkam]

· Hums 1) plemię Kurajszytów, ich potomkowie oraz sprzymierzeńcy; 2) dosł. zapał; prostolinijność

· hur r.ż. od [huris]- nimfy; czyste niewiasty stworzone przez Allaha, o czarnych źrenicach oraz jasnej karnacji, mieszkanki Raju

· hurmat al-musahara więzy rodzinne, które wykluczają zawarcie małżeństwa

· hutama jedna z nazw piekła

· fi al-masail - opinia dotycząca spraw, które nie zostały rozstrzygnięte, nie były poruszane przez cztery systemy prawne

· fi al-mazhab - opinia dotycząca kwestii poruszanych przez [mudżtahidów]] uczonych ‘pierwszej klasy’; czterech systemów prawnych ie. głównych szkół prawa

· ibada oddawanie czci Allahowi; wszystkie słowa i czyny, które sprawiają Allahowi przyjemność. Może być to modlitwa, działalność dobroczynna

· ibadun słudzy, rodzaj ludzki

· ibn syn, często używane w arabskich imionach, nazwiskach jako sposób identyfikacji; n.p. Ibn Kathir - syn Kathira; zob. kunja

· ichlas 1) szczerość; 2) termin w islamie determinujący wykonywanie aktów czci wyłącznie w celu zadowolenia Allaha (a nie przypodobania się ludziom)

· ichtilaf różnica opinii; niezgoda; poróżnienie; kontrowersja

· id al-adha czterodniowe święto zaczynające się 10 dnia [dhu al-hidżdżah] , miesiąca w którym odprawiania jest [hadżdż]. Muzułmanie składają ofiarę ze zwierząt (zazwyczaj są to owce) upamiętniając ofiarę Abrahama, symbolizującą pełne posłuszeństwo i oddanie Allahowi. Podczas pierwszego dniaEid nie wolno pościć.

· id al-fitr trzydniowe święto zakończenia postu w miesiącu Ramadan. Rozpoczyna sie pierwszego dnia miesiąca ‘shawwal’, następującego po miesiącu ramadan w kalendarzu muzułmańskim. Są to dni wesołe, celebrowane w gronie rodzinnym. Pierwszego dnia id, muzułmanie odprawiają wcześnie rano świąteczną modlitwę w zgromadzeniu. Przed modlitwą muzułmanin zobowiązany jest do przekazania w akcie dobroczynnym [zakat al-fitr] – jałmużny pod formą pożywienia (ryż, mąka, itp) biednym. Celem [zakat al fitr] jest umożliwienie wszystkim wiernym radosnego celebrowania świąt. Pierwszego dnia święta zabroniony jest post.

· idda przypisany przez Allaha okres oczekiwania po rozwodzie, separacja – trwająca od rozpoczęcia pierwszej miesiączki kobiety po ogłoszeniu rozwodu - do zakończenia 3-ciej, okres - podczas którego kobieta nie może wyjść za mąż. Celem [iddah] jest wykluczenie ewentualnej ciąży kobiety i ojcostwa dziecka. Jeśli wyszła by za mąż bezpośrednio po rozwodzie, mogło to być utrudnione. Dla kobiety ciężarnej okres [iddah] trwa do momentu rozwiązania. zob. Koran, Sura 65

· idżma 1) jednomyślna decyzja, rezolucja 2) jednen z czterech fundamentów, źródeł [usul] islamskiego systemu prawnego, zgoda wszystkich muzułmańskich uczonych [mujtahidun] odnośnie konkretnej kwestii prawnej; są dwa rodzaje [idżma]: 1) [idżma qauli] - każdy uczony powinien określić status prawny danej kwestii 2) ijma sukuti – większość uczonych udziela cichej zgody na opinię mniejszości, nie zabierając głosu, nie sprzeciwiając się

· idżtihad stosowanie wszelkich starań w celu wyciągnięcia wniosków w oparciu o dostępne dowody; wydawanie niezależnej, samodzielnej opinii w sprawach teologicznych i prawnych na podstawie interpretacji i zastosowania czterech głównych zasad prawa usl;

· ifrad ostatnia w kolejności, z trzech metod ceremoni pielgrzymki hadżdż; hadżdż i. oznacza przyjęcie ihramu tylko w intencji wykonania hadżdż (bez wykonywania umrah); pielgrzym, który jej dopełni nazywany jest mufrid; może, lecz nie musi złożyć ofiarę ze zwierzęcia; jedyny rodzaj hadżdż dozwolony dla tych, którzy mieszkają w obrębie miqat

· iftar śniadanie, nazwa pierwszego lekkiego posiłku spożywanego przez muzułmanów w dniach postu, tuż po ogłoszeniu adhanu na modlitwę magrib (czwartą modlitwę obowiązkową); Prorok zalecał, aby osoby poszczące spożywały i. od razu po rozpoczęciu azanu; Prorok przerywał post gasząc głód daktylami, a pragnienie – wodą

· ihram 1) stan, który przyjmuje pielgrzym odprawiający umrah lub hadżdż; 2) nazwa stroju przywdziewanego przez pielgrzyma, składa się z rida oraz izar. islam określa w sposób bardzo szczegółowy zasady i etykietę ihramu

· ihsan perfekcja, doskonałość wiary, uczynków. Prorok Muhammad powiedział, iż i. to oddawanie czci Allahowowi, jak gdyby się Go widziało, oraz ze świadomością, iż Allah nas widzi’

· ila rezygnacja (z zobowiązania), anulowanie małżeństwa po uzyskaniu przysięgi od męża, iż nie utrzymywał z żoną stosunków seksualnych przez ostatnie cztery miesiące; zobowiązanie uczynione przez męża, iż nie zbliży się do żony przez określony czas

· illan przysięga składana przez żonę i męża, w sytuacji kiedy kobieta oskarżona zostaje przez męża o zdradę

· ilm 1) wiedza 2) wszystko co wynika z Koranu, autentycznej sunny i udowodnionych wypowiedzi Towarzyszy Proroka

· iman wiara; dosł. wiedzieć, wierzyć, być przekonanym; wiara w Allaha, przekonanie i zaakceptowanie całości objawienia przekazanego Prorokowi Muhammadowi

· Indżil Ewangelia - uznawana przez muzułmanów za jedną z ksiąg objawionych Jezusowi; ze względu na ingerencję człowieka w treść Objawienia (tłumaczenia, kopiści, nieskładny przekaz ustny, itp), oryginalny tekst nie zachował się. Z tego powodu Allah objawił Koran, który jest ostatnią i doskonała Księgą Objawioną. Jej treść Allah zachował w cudowny sposób, nie uległa ona zmianie przez stulecia

· irada wola; Allah może uczynić co tylko zapragnie, a to czego pragnie, się przydaża. Wszystkie rzeczy, dobre i złe są wynikiem woli Allaha

· islam poddanie, posłuszeństwo; religia muzułmanów, tych którzy poddają się woli Allaha [swt] przekazanej w Koranie oraz sunnie Proroka Muhammada

· isnad dosł. łańcuch; ciąg przekazicieli hadisów Proroka Muhammada; uczeni, którzy specjalizowali się w hadisach, tacy jak Bukhari i Muslim, doprowadzili i. każdego hadisu, z którym się zetknęli niemalże do perfekcji. Jedynie świadomi niepodważonego autorytetu przekaziciela, oraz prawdziwości faktu, iż spotkał się on, uczył się od osoby poprzedzającej go w łańcuchu przekazicieli lub nauczał osobę po nim następującą – akceptowali hadis jako autentyczny

· isra cudowna podróż nocna Proroka Muhammada z Mekki do Jerozolimy, prawdopodobnie miała miejsce ok. 621 r.

· israf 1) wykraczanie poza ustalane granice; nadmiar, przesada 2) przesada w kwestiach religijnych – czynienie więcej niż nakazane, zalecane i wymagane przez Allaha, jest zabronione w islamie. islam jako religia środka wymaga od człowieka zachowania równowagi miedzy czcia a zobowiązaniami względem rodziny i społeczeństwa. W islamie nie mają podstaw min. umartwianie się; życie klasztornel; celibat

· istihada krwawienie występujące u kobiet z dróch rodnych, inne niż miesiączka

· istihsan preferencja prawna; unieważnienie jednej regulacji prawnej w imię drugiej, lepszej, przynoszącej więcej korzyści lub bardziej stosownej do danych okoliczności

· istindża oczyszczenie intymnych części ciała po załatwieniu potrzeby fizjologicznej

· istishab założenie kontynuacji, lub zakładanie kontynuacji status quo ante. Na przykład istishaab wymaga że kiedy umowa sprzedaży, małżeństka zostaje zawarta - uznaje się, że obowiązuje (ma moc prawną) – dopóki nie zajdzie zmiana potwierdzona dowodami.

· istiwa wstąpienie; wzniesienie się Allaha nad ‘Arsh’. Wszelkie atrybuty i imiona Allaha potwierdzone w Koranie i Sunnie rnależy rozumieć dosłownie, nie zmieniając ich znaczenia i nie doszukując się podobieństwa do czegokolwiek, gdyż nic nie jest podobne do Allaha

· isztimal as-samma w ihramie okrycie materiałem jednego ramienia, drugie ramię odkryte

· itaq 1) siła; 2) praw.: natychmiastowe oraz bezwarunkowe wyzwolenie niewolnika

· ithm grzech, obraza, zbrodnia, zły uczynek

· itikaf odosobnienie w meczecie, w którym odprawiane są piątkowe modlitwy zbiorowe – dżumuah, w celu oddawania czci Allahowi; podczas i. nie należy opuszczać meczetu z błahej przyczyny; i. szczególnie zalecany jest podczas ostatnich dziesięciu dni ramadanu

· izar część ihramu, kawałek materiału, którym pielgrzym obwiązuje się od pasa w dół

· jaqin doskonała wiara

· kafala poręczenie, zobowiązanie uczynione przez osobę trzecią w stosunku do pożyczkodawcy za dłużnika; gwarancja, iż dłużnik pojawi się w określonym miejscu uiszczając należność lub poddając karze

· kafan całun, w który owija się ciało zmarłego, zwykle składa się z trzech kawałków białego materiału dla mężczyzny, pięciu dla kobiety. Mężczyznę owija się w 1) [izar] – kawałek materiału okrywający obszar od pępka do kolan, lub kostek; 2) [qamis] – koszulę okrywającą obszar od szyi do kolan 3) duży kawałek materiału (prześcieradło) okrywający całe ciało. Kobietę dodatkowo osłania się kawałkami materiału owiniętymi wokól klatki piersiowej i głowy. Ciał męczenników nie osłania się całunem, chowani są w ubraniach, które mieli na sobie w chwili śmierci

· kaffara zadośćuczynienie, pokuta, ekspiacja; niektóre [kaffarah] to: post, nakarmienie biednych, uwolnienie niewolnika

· kafir osoba, która praktykuje kufr, dosł. ukrywający, skrywający; osoba która ukrywa prawdę przed wiernym; niewierny; więcej zob. słownik Postaci

· kalifat państwo muzułmańskie, islamski urząd lub system, któremu przewodził kalif; ostatni k. ustanowiony był za czasów imperium otomańskiego, które przetrwało prawie do XX wieku

· kitab Księga, odnosi się do każdej z ksiąg objawionych

· kohl czarny proszek do zdobienia powiek wokół oczu

· Koran 2:3,43,83,110,177,277; 4:77,162; 5:12,55; 6:141; 7:156; 9:5,11,18,71; 19:31,55; 21:73; 22:41,78; 23:4; 24:37,56; 27:3; 30:39; 31:4; 33:33; 41:7; 58:13; 73:20; 98:5

· Koran ostatnia i jedyna autentyczna Księga Święta objawiona przez Allaha za pośrednictwem Archanioła Gabriela - Muhammadowi, ostatniemu Prorokowi, w języku arabskim, w okresie od 610 r.ne. do 632 r.ne. Zawiera wskazówki odnośnie aktów czci, prawa rodzinnego, cywilnego, ekonomii, polityki, higieny, reguluje całokształt życia człowieka

· kufi popularne określenie czapeczki noszonej przez muzułmanów; właściwe określenie to taqijjah, za czasów Proroka pod nazwą qulunsuwa

· kufr wyparcie, ateizm, niewiara w Allaha i Jego Proroka. islam szczegółowo określa czyny, wierzenia, które są przejawami, stanowią [kufr]

· kunja formuła grzecznościowa, rozpoczynająca się od [abu] ‘ojciec’ lub [umm] ‘matka’ + imię najstarszego dziecka (zwykle syna). (np. ‘salam allaykum umm muhammad’ ‘pokój z tobą, matko Muhammada’). Zwyczaj arabski zaadoptowany przez islam. [Kunya] Proroka Muhmmada to Abu al-Qasim. Arabowie zwracają się w ten spośob do ludzi starszych, przełożonych. Wyraz szacunku i poważania

· lajlat al-qadr Noc Przeznaczenia; jedna z nieparzystych ostatnich dziesięciu nocy miesiąca Ramadan; podczas której z nich dokonuje się przeznaczenie. Koran naucza, że Noc ta lepsza jest od tysiąca miesięcy (zob. Koran 97:1-5), co oznacza, iż muzułmanin spedzając ją na modlitwie recytację Koranu, oddając cześć Allahowi, otrzyma nagrodę większą niż otrzymałby oddając cześć przez tysiąc miesięcy (83 lata i 4 miesiące)

· laugh al-mahfuz Księga u Allaha w Niebie, w której wszystko jest zapisane

· luqata rzecz znaleziona, nie będąca uprzednio władnością znalazcy; zgodnie z prawem islamu, prawo do rzeczy znalezionej, nabywa się po upływie jednego roku. W ciągu tego czasu należy wykorzystać wszelkie możliwe środki, aby odnaleźć właściciela zguby (ogłoszenia w gazetach, itp).

· ma’mun naśladowca

· mabrur pobłogosławiony, zaakceptowany przez Allaha

· madrasa szkoła, ogólnie oznacza szkołę islamską

· mahid menstruacja, okres podczas którego kobieta nie modli się; nie pości; nie są dozwolone małżonkom stosunki intymne

· mahr wiano, zazwyczaj kwota pieniężna, którą mąż przekazuje żonie w dniu zawarcia małżeństwa

· mahram a) zabronione, zabroniony b) osoba, z którą wiąże pokrewieństwo lub więzi permanentnie uniemożliwiające zawarcie związku małżeńskiego [Mahram] kobiety są: ojciec, dziadek, syn, wnuk, brat, wuj (brat taty lub mamy), teść, zięć, przybrany syn, brat mleczny. Przykłady osób nie-mahram to: kuzyn, brat przyrodni, szwagier. W obecności [mahram] kobieta nie musi okrywać twarzy, włosów, rąk, stóp, nie obowiązuje jej [hidżab]; zob. Koran 4:23

· majsir hazard, zabroniony w Koranie; zob. Koran 2:219

· makir zob. [munkar]

· makruh niedozwolone, niepożądane z punktu widzenia zasad religijnych, aczkolwiek niekaralne. Imam Muhammad (hanafita) twierdzi, iż m. jest niezgodne z prawem. Imamowie Abu Hanifa i Abu Jusuf, podzielają pogląd, iż termin ten definiuje rzeczy, dzialania, ktore ze względu na charakter są bliższe [haram], nie są jednak zakazane; l.mn. [makruhat]

· manasik ceremoniał pielgrzymki, inaczej tez [ihram], składają się nań: 1) przyjęcie [ihram] 2) [tawaf] – okrążenie Kaby, 3) [saj] między Safa i Marwah, 4) pobyt na Afarat, 5) w Muzdalifa oraz 6) Mina, 7) [ramj dżamrat], 8) [hadj] złożenie ofiary

· mandub zalecany, pożądany akt czci, za który otrzyma się nagrodę, aczkolwiek nie wykonanie go – nie jest grzechem; synonim [mustahab]

· maniha określona czasowo transakcja pożyczki, ktorej przedmiotem jest zwierzę, zazwyczaj wielbłądzica lub owca

· mansuch werset, ustęp zniesiony (zasada pasywna); zob. [nasich]

· maruf rzeczy dobre - nakazane i zalecane w islamie, dobre, miłosierne, sprawiedliwe uczynki

· masani określenie Koranu lub tych wersetów, które najczęściej są recytowane; niektórzy uczeni twierdzą (najbardziej poprawna interpretacja), iż jest to sura al-Fatiha (Otwierająca) stanowiąca obowiązkowy składnik modlitwy, inni, iż [al-mathani] to siedem długich sur Koranu

· masdżid 1) meczet 2) dosł. miejsce [sadżdah] - wybijania pokłonów; w m.odprawiane sa modlitwy zbiorowe, w oddzielnych salach dla mężczyzn i kobiet, ośrodek życia religijnego, nauki Koranu i zasad islamu

· mash przecieranie suchego miejsca mokrymi dłońmi podczas [wudu]

· maslaha interes publiczny; głównym celem szarjatu jest zapewnienie najlepszego m., sprawiedliwości i dobrobytu całej społeczności muzułmańskiej; l.mn. [masalih]

· mazhab 1) droga, podejście; zaadaptowana ideologia 2) szkoła - określenie jednej z czterech islamskich szkół [fiqh] – prawa, założonych przez Czterech Imamów: Abu Hanifah an-Numan Bin Thabit; Malik Bin Anas; Muhammad Bin Idris Asz-Szafi’i; Ahmad Bin Hanbal, l.mn. [madhahib]; mazhab al-arbaa - cztery szkoły, cztery islamskie szkoły prawa; mazhab al-hanafi - szkoła hanaficka, założona przez Abu Hanifah an-Numan Bin Thabit; mazhab al-hanbali - szkoła hanibalicka, założona przez Ahmad Bin Hanbal; mazhab al-maliki - szkoła malikicja, założona przez Malik Bin Anas; mazhab asz-szafi - szkoła szafi’icka, założona przez Muhammad Bin Idris Ash-Shafi’i

· milla religia, wiara

· miradż wniebowstąpienie, nocna podróż proroka Muhammada do siedmiu niebios 27 dnia miesiąca radżab z Jerozolimy

· miskin potrzebujący; wg szariatu: biedak, który posiada trochę więcej niż faqir

· miswak miękkie korzenie drzewa arakowego używane jako szczoteczka do zębów

· muaba poprawny, dozwolony; w islamie odnosi się do uczynków, które można ale nie trzeba wykonywać

· mubara obopólna zgoda; termin w prawie rozwodowym określający sytuację w której mąż wypowiada słowa: ‘rezygnuję z małżeństwa między tobą a mną’; a żona akceptuje rozwiązanie małżenstwa. Znaczenie takie samo jak [khul]

· mubarak błogosławiony

· mubaszszirat dobre wieści

· mubiqat najcięższe karalne grzechy

· mubtadi osoba, która ustala nowe praktyki religijne (zob. bida), naucza ich, nawołuje do wykonywania pomimo braku zatwierdzających je dowodów (w Koranie, sunnie); l.mn.: r.m mubtadiun, r.ż. mubtadiat

· mudabbar niewolnik, któremu właściciel złożył obietnicę wyzwolenia po swojej śmierci

· mudżahid muzułmanin biorący udział w dżihadzie; l.mn. r.m. [mudżahidun]

· mudżtahid niezależna pobożna osoba, która akceptuje jedynie te opinie dotyczące kwestii religijnych, które poparte są dowodami z Koranu i/lub sunny. [Mujtahid] powinien posiadać wiedzę z zakresu: 1) konsensusu – idżmah, 2) języka arabskiego, 3) zasad prawa [fiqh], 4) znoszących i zniesionych wersetów Koranu 5) islamu 6) powinien być osobą dojrzałą, w pełni sił umysłowych, inteligentną. Lmn. mudżtahidun

· mufassir egzegeta, uczony komentator wyjaśniający znaczenie wersetów koranicznych.

· mufti uczony muzułmański uprawniony do wydawania werdyktów prawnych

· muhaddis 1) tradycjonalista; 2) uczony specjalizujący się w konkretnej dziedzinie lub hadisach; 3) narrator hadisów 4) uczony w sunnie

· muhadżir 1) pierwsi muzułmanie, którzy wyemigrowali w imię Allaha i islamu, z Mekki do Madiny (Jatrib) za życia Proroka (emigracja była wynikiem prześladowań pierwszych muzułmanów przed podbojem Mekki); 2) wierny, który emigruje w imię Allaha oraz islamu; 3) wierny, który powstrzymuje się od rzeczy zakazanych; l.mn. muhadżiirin

· muharram 1) zabroniony, zakazany przez prawo, czyn za którego wykonanie przysługuje kara, za powstrzymanie – nagroda; 2) pierwszy miesiąc kalendarza islamskiego, podczas którego zabronione jest prowadzenie walk, wojen.

· muhkam wersety Koraniczne, których nakazy nie zostały zniesione

· muhrim mężczyzna, który przyjmuje ihram w celu wykonania hadżdż/umra; pielgrzym; r.ż. muhrima

· muhsar pielgrzym, który pragnie wykonać hadżdż/umra, a nie może ze względu na przeciwieństwa losu np. wypadek, chorobę

· muhsin prawowierny muzułmanin, świadom Wszechwiedzy Allaha, doskonalący postępowanie, zgodnie z zaleceniami Allaha oraz unikający wszelkich uczynków, rzeczy, które mogłyby pozbawić go nagrody w życiu przyszłym lub nagrodę tą umniejszyć; l.mn. r.m [muhsinun]; r.ż. [muhsinat]

· mukallaf osoba, która osiągnęła wiek dojrzałości płciowej (ukończenie 15 roku życia)

· mukatab niewolnik (kobieta, mężczyzna), który zobowiązuje się do wykupienia wolności za określoną kwotę

· mumajjiz osoba, która rozumie znaczenie aktu wiary, czci oraz prawa i obowiązki z niego wynikające, z nim związane

· mumin wierny, prawowierny, praktykujący muzułmanin l.mn. mu’minun

· munafiq hipokryta; l.mn. r.m.: munafiqun, r.ż: munafiqat

· munkar zło; zły, naganny uczynek

· muqattaat skrót; określone sury w Koranie rozpoczynają się skrótów składających się z trzech liter; człowiekowi nie jest znane ich znaczenie

· muqtadi naśladowca; wierny, który naśladuje imama podczas modlitwy

· murtad apostata; osoba, która opuszcza islam

· musassalat sury od sury 50 do konca Koranu, tj. Sury 114

· muslim muzułmanin, wyznawca islamu. Prawowierny muzułmanin to osoba, która poddaje się woli Allaha przez posłuszeństwo Jego nakazom oraz unikanie rzeczy zabronionych, objawionych w Koranie oraz sunnie Proroka Muhammada; to osoba praktykująca, oddająca cześć jedynie Allahowi, przestrzegająca modlitwy, postu, płacąca zakat, w miarę możliwości odprawiająca hadżdż; l.mn.: r.m [muslimun], r.ż. [muslimat]

· mustahab 1) czyn pożądany, zalecany aczkolwiek nieobowiązkowy; za jego wykonanie spotka wiernego nagroda, natomiast nie dopełnienie zalecanego czynu nie zostanie ukarane 2) te uczynki, które Prorok Muhammad i towarzysze wykonywali czasami lub pomijali

· mustahada kobieta, która doświadcza krwawienia odmiennego od krawawienia miesięcznego

· muszrik politeista, poganin, niewierny, osoba praktykująca [szirk], lmn. [mushrikun]

· muta małżeństwo czasowe, które podczas wczesnego okresu islamu było dozwolone (np. kiedy mężczyzna przebywał z dala od domu); później zabronione – zniesione przez sunnę

· mutadda kobieta odbywająca iddah, w okresie oczekiwania po rozwodzie lub śmierci męża

· mutakif osoba w stanie itikaf

· mutallaq rozwodnik; mężczyzna, który rozwiódł się żoną

· mutaszabihat 1) alegoria; 2) wersety Koranu niejasne i trudne do zrozumienia

· mutawakil osoba pokładająca nadzieję w Bogu

· muttaqun religijna, bogobojna osoba, przestrzegająca praw i obowiązków, wykonująca zalecane uczynki, powstrzymująca się od zabronionych

· nabi prorok

· nadżasa nieczystość

· nafaqa obowiązek utrzymania żony oraz dzieci

· nafs dusza lub osoba

· naft 12-13 dzień miesiąca zul-hidżdżah , kiedy pielgrzymi opuszczają Minę po wykonaniu wszystkich rytuałów hadżdż na Arafat, Muzdalifa oraz Mina

· nahr 1) zarżnięcie wielbłąda przez przecięcie głównej arterii na podstawie szyji; 2) 10 zul-hidżdżah w którym pielgrzymi składają ofiarę

· nar ogień piekielny, na który skazani zostaną niewierni w życiu przyszłym. Grzeszni muzułmanie również znajdą się w płomieniach, gdzie przebywać będą do momentu oczyszczenia z grzechów; ci, którzy w sercu mieli wiarę nawet tak niewielką jak ziarnko gorczycy, dostąpią po odbyciu kary - Raju

· nasab rodowód

· nasich znoszący; odnosi się do wersetu [ajat], ustępu w Koranie lub hadisach, który znosi wcześniejszą treść, unieważnienie określonych nakazów/zakazów w Koranie, przez objawienie innych (zasada aktywna); anulowany ustęp nazywa się mansuch (zasada pasywna)

· nasrani chrześcijanin; chrześcijaństwo nazwane jest ‘ nasranijah’; l.mn. nasaaraa

· nass 1) tekst; 2) wyraźne orzeczenie lub nakaz wynikające z treści Koranu i sunny; l.mn. nusus

· nawafil nadobowiązkowe, dobrowolne akty czci; l.p: nafilah

· nawaqid czynniki, które anulują stan czystości rytualnej, wymagają wykonania wudu lub ghusl

· nifaq hipokryzja

· nifas okres 40-60 dni po porodzie, podczas którego kobieta nie modli się ani nie pości

· nijja intencja; z punktu widzenia stworzenia, akt posłuszeństwa Bogu wymaga czystości intencji, bez czystej intencji nie może zaistnieć szczerość w słowie i czynie, bez względu na rezultat czynu, istotna jest pierwotna intencja, która mu towarzyszy

· nika małżeństwo; ślub zgodnie z prawem islamskim zawierany w obecności dwóch świadków; małżeństwo w islamie to rodzaj umowy cywilno-prawej między kobietą a mężczyzną, której warunki muszą być zgodbe z szariatem; mężczyzna zobowiązany jest wypłacić przyszłej żonie mahr i wiano; muzułmanie mogą żenić się z chrześcijankami i żydówkami; muzułmanki tylko z muzułmanami

· niqab zasłona na twarz z wycięciem na oczy

· nisab az-zakat minimalna ilość majątku, od którego należny jest zakat

· nubuwa misja prorocza, prorokowanie

· nusub kamienne ołtarze (też na grobach), na których, przed nastaniem islamu, składano ofiary rytualne podczas wyznaczonych okresów lub pór roku w imię bożków, dżinów, aniołów, świętych. Praktyka zakazana przez islam

· nusuk 1) akt czci; 2) ofiara, poświęcenie

· qabr grób, zgodnie z prawem islamskim, powinien być głęboki na co najmniej pięć stóp, ciało owinięte w całun powinno spoczywać na prawym boku, skierowane twarzą ku Mekkce

· qada 1) sąd, biuro sędziego; 2) wyrok sędziowski; 3) odrabianie opuszczonych modlitw; 4) odrabianie opuszczonych dni postu; 5) wyrok Allaha; 6) nagła śmierć

· qadar przeznaczenie i wyroki Allaha; predestynacja; muzułmanie wierzą, iż wszystkie rzeczy które mają miejsce są wynikiem ingerencji, wyroków Allaha; zob. lajlat al-qadar

· qadi sędzia

· qari 1) pierwsi uczeni muzułmańscy nazywani byli qurra (l.mn); 2) osoba, która zna Koran na pamięć

· qarin pielgrzym, który odprawił hadżdż al-qiran

· qarn al-manazil miqad dla mieszkańców Nadżdu, dzisiaj również pod nazwą Assail al-Kabir

· qati definitywny, jednoznaczny; wolny od spekulatywnych treści tzn. opartych na domysłach

· qatl morderstwo, zabójstwo

· qatlu al-‘amd morderstwo, umyślne, celowe pozbawienie życia drugiego człowieka; morderca jest uznawany przez islam za grzesznika, który pokutować będzie w piekle; podlega on prawu odwetu [qisas] – karze śmierci – która jednakże na wniosek krewnych zmarłego może zostać zamieniona na odszkodowanie finansowe lub anulowana

· qatlu al-chata nieumyślne zabójstwo, spowodanie śmieci drugiego człowieka przez przypadek

· qatlu an-nafs samobójstwo, zabronione w islamie

· qawwam lider, przełożony, nadzorca, opiekun; osoba która opiekuje, troszczy sie i chroni interesy drugiej osoby

· qibla zob. słownik Modlitwy

· qijama Zmartwychwstanie - Dzień Sądu Ostatecznego

· qijas analogia; opinie prawne, decyzje wydawane przez uczonych muzułmańskich; opierają się na dowodach w następującej klejności: a) Koranie b) sunnie c) konsensusie uczonych - [mujtahidin] d) [qiyas] analogii – opinii wydanej przez mudżtahida opierającej się na analogii z kwestią roztrzygniętą przez Proroka. Q. może być praktykowany jedyne, jeśli trzy pierwsze źródła nie udzielają odpowiedzi na problematyczną kwestię. Są dwa rodzaje q.: q. jali – ewidentny oraz q. chafi – ukryty. Przykład ewidentnego q.: alkohol jest w Koranie zabroniony. Występuje pod nazwą [khamr], które z koleji oznacza dosłownie: substancje toksyczne, oszałamiające, jest zatem ewidentne, iż opium, jak i inne środku odurzające (narkotyki) są również zakazane. [Qiyas khafi]: tradycja nakazuje, iż jedna koza na 40 sztuk w stadzie musi zostać ofiarowana jako zakat. Odbiorcy zakatu mogą być potrzebne jednakże bardziej pieniądze, niż koza – dlatego, może zostać mu przekazana kwota będąca równowartością ‘ceny, wartości’ kozy.

· qisas 1) odwet, kara, sankcja; 2) prawo talionu - kara przypisana przez prawo za określone przestępstwa – umyślne uszkodzenia ciała, karą za umyślne morderstwo jest śmierć. Kara może zostać anulowana na wniosek poszkodowanego, w przypadku morderstwa – przez krewnych osoby zamrodowanej (może zostać zamieniona na np. rekompenstatę finansową)

· qudsi 1) święte 2) określenie [hadith qudsi] odnosi się do 40 hadisów, które Prorok przekazał od Allaha

· ra’a opinia, rozum, rozsądek; zob. ahl al-ra’a

· rabbi al-awwal trzeci miesiąc kalendarza islamskiego

· radżab siódmy miesiąc kalendarza islamskiego

· radżim 1) dosł. ukamieniowany; 2) przeklęty, wygnany; 3) określenie szatana w Koranie

· radżm ukamieniowanie osoby zamężnej/żonatej, której udowodniono cudzołóstwo

· rakat zwrotka, część składowa modlitwy w islamie; każda modlitwa składa się z określonej liczby r.; muzułmanin przyjmuje się pozycję stojącą podczas, której recytuje Al-Fatihę oraz inny werset, surę z Koranu; robi pokłon, potem dwa skłony, recytując w nich odpowiednie formuły. Modlitwy w islamie składają się z dwóch, trzech lub czterech r.

· ramadan

· ramala szybki marsz z zamaszystym wymachem rąk podczas trzech pierwszych okrążeń Kaby [tawaf]

· ramj al-dżimar obrzucanie kamieniami (kamienowanie) dżimar - monumentów, filarów w Minie; symbol wyparcia się, odrzucenia szatana, grzechów, wszystkich rzeczy zakazanych w islamie

· riba lichwa, odsetki zabronione w islamie; r. to zysk, procent od pożyczki, niezależnie od jej przedmiotu (pieniądze, ruchomości itp)

· rida kawałek materiału, którym mężczyzna obwiązuje górną część tułowia

· ridda apostazja, odejście od islamu

· rija hipokryzja, poza, pozory, wykonywanie aktów czci w celu przypodobania się, zdobycia szacunku, uznania ludzi; akty takie stanowią mniejszy szirk ze względu na błędną intencję (akty czci powiny być wykonywane w intencji zadowolenia i przypodobania się jedynie Allahowi)

· rikaz złoża cennych minerałów; bogactwa naturalne; relig. skarby, bogactwa ziemi

· rizq pożywienie, utrzymanie

· rububija Boskość, świętość, panowanie

· ruh al-amin wierny duch - anioł Gabriel

· ruh al-quds duch święty, wg al-Baidawi’ego określenie anioła Gabriela

· ruh duch; dusza; tchnienie życia; natchnienie Boga; w Koranie w znaczeniu inspiracji Boskiej; anioł Gabriel

· rukun zasada

· ruqija recytacja sury Al-Fatiha lub innej sury Koranu w celu uzdrownienia chorego

· saba al-masani 7 kolejno recytowanych wersetów Koranu; i.e. Sura Al-Fatiha, Otwierająca

· sabili’llah droga Allaha, sposób, cel zalecany przez Allaha

· sabr cierpliwość;. Doskonała cierpliwość jest bezwarunkowym poddaniem się Woli Boga i akceptowaniem tego, co zdarza się w każdym momencie życia. Sabr jest największą cnotą, wymaga bowiem całkowitego i pełnego wiedzy poddania. Mądrość hikma polega na połączeniu cierpliwości sabr z wdzięcznością szukr.

· sadaq wiano inaczej mahr

· sadaqa dobrowolny, zalecany (lecz nie obowiązkowy) akt dobroczynności, jałmużna; odbiorcami [sadaqah] mogą być wyznawcy innych religii będący w potrzebie, trudnej sytuacji życiowej; l.mn. [sadaqat]; Koran 2:196, 263, 264, 270, 271, 273; 4:114; 9:60,75,76,79,103,104; 57:18; 58:12,13

· saff równy rząd; 1) termin określający rzędy osób podczas modlitwy 2) [as-Saf] tytuł 61 sury Koranu

· sahaba towarzysze Proroka Muhammada, którzy zetknęli się z nim za życia, uwierzyli w niego oraz umarli jako muzułmanie

· sahih al-Buchari tytuł pierwszego z sześciu poprawnych zbiorów hadisów, uznawanych przez sunnitów. Opracowana przez Abu Abdullaha Muhammada ibn Isma’ila al-Bukhari’ego

· sahih Muslim tytuł drugiego z sześciu poprawnych zbiorów hadisów, zebrany przez Abu’l-Husain Muslima ibn al-Hadżdżadża al-Quszairi; zawiera 7275 hadisów

· sahih dosł. autentyczny, prawdziwy, jasny, wyraźny, poprawny; odnosi się do najwyższego rangą hadisu, ktorego autentyczność jest niepodważalna

· sahw zapomnienie, pomyłka podczas modlitwy – nie wykonanie obowiązkowego elementu modlitwy lub dodanie do modlitwy np. jednego rakatu; zadośczuczynienem jest wykonanie [sujud as-sahw]’ ie. pokłonu za zapomnienie - dwa razy przed lub po [taslim]. Zob. [sudżud as-sahw]

· saj siedmiokrotne pokonanie pieszo odległości między wzgórzami Safa i Marwa podczas [hadżdż] lub [umrah]; akt upamiętniający poszukiwanie wody przez Hajar (żonę Abrahama) dla spragnionego syna, Ismaila

· sakina spokój, cierpliwość, opanowanie, bezpieczeństwo, pokój, obecność Boska; Koran 2:248; 9:26,40; 48:4,18,26

· salam 1) pokój 2) powitanie (as salaamu ‘alajkum ‘pokój z tobą/wami) 3) jedno z imion Allaha

· salat modlitwa, dzieli się na modlitwy obowiązkowe [fard] - drugi filar islamu, nadobowiązkowe [sunnah] oraz dua (suplikacje). Modlitwa obowiązkowa [fard] odprawiana jest pięć razy w ciągu doby, o określonym czasie. Zob. [igamah al-salat] i [shurtu al-salat]

· samum gorący wiatr pustyni; płonący ogień

· sana hidżrija rok hidżry, zob. [hidżrah], [a.h], [kalendarz księżycowy]

· saum post, piąty filar islamu; powstrzymanie się od jedzenia, picia, stosunków seksualnych od azanu na modlitwę fadżr do azanu na maghrib; obowiązkowy w miesiącu ramadan; saum al-isnajn wa al-chamis - zalecany post w poniedziałek i czwartek; saum al-wisal- nieprzerwany kilkudniowy post zabroniony w islamie; saum dawud - post podczas naprzemiennych dni, który wg relacji Proroka Muhammada praktykowany był przez Proroka Dawida; saum fidija- post – odrobienie opuszczonych dni postu w innym terminie; saum jaum - zob. [aszura]; saum kaffara - post, będący ekspiacją, pokutą; saum nafila - dobrowolny post; saum Ramadan - obowiązkowy post w ramadanie; saum sitta - sześciodniowy post po święcie zakończenia postu w ramadanie (id al-fitr), zalecany post w miesiącu sza wwal; saum szaban - post w miesiącu szaban, zgodnie z hadisami Prorok pościł czasami część miesiąca shaban, czasami przez cały miesiąc

· sidatu al-muntaha drzewo nad siódmym niebem, blisko Raju; Koran 53:14

· siddiq 1) przyjaciel 2) naśladowca Proroka; miano nadawne pierwszym muzułmanom

· sifah cudzołóstwo

· sihr magia, czary; wiara w magię, praktykowanie jej zabronione zostało przez islam

· sijam post, zob. [saum]

· sira, sirat 1) dosł. droga, historia, biografia; 2) biografia Proroka Muhammada

· sirat 1) droga; 2) w Koranie pojawia się około 38 razy - określenie islamu - prawidłowej drogi, którą człowiek powinien kierować się w życiu [siratul-mustaqim]; 3) most, wąska ścieżka ponad ogniem piekielnym

· sittina r.ż. od [sajidinna], określenie towarzyszek Proroka

· siwak kawałek drzewa arakowego używany jako szczoteczka do zębów; zob. miswak

· sufi mistyk, zob. sufizm

· sufizm mistycyzm; sufii starają się doszukiwać egzoterycznych treści w Koranie, poprzez alegoryczną i symboliczną interpretację Księgi, wprowadzają do praktyki obrzędy nie mające podstaw w Koranie i Sunnie, nie uznają wszystkich imion i atrybutów Allaha

· suhur posiłek spożywany przed muzułmanów przed rozpoczęciem postu ie. przed świtem

· sulhu al-hudajbija W pobliżu Hudajbija - studni na terenie graniczącym ze świętym terytorium Mekki, Prorok Muhammad podpisał z Kurajszytami porozumienie (traktat pokojowy), na mocy którego odkładał wizytę w Mekkce o jeden rok, zobowiązując się do nie wnoszenia na teren Mekki broni, oprócz zwyczajowo używanej przez podróżnego

· sunan l.mn. od [sunnah], tradycja Proroka, też jako określenie zasad hadżdż

· sunna 1) dosł. wyraźna droga, utarty szlak, sposób, metoda, tradycja; 2) w islamie termin ten odnosi się do tradycji ustanowionej przez Proroka Muhammada tzn. wypowiedzi Proroka, czynów, rzeczy na które zezwalał i których zabraniał; s. jest źródłem szariatu oraz drugim, po Koranie, dowodem prawnym islamu; może wyjaśniać i tłumaczyć Koran oraz wyjaśniać i ustanawiać prawa, których Koran nie porusza: 3) słowo s. w określonym kontekście może odnosić się do całego islamu; 4) formuła stosowana w terminologii fiqh - prawniczej oznacza zalecany akt religijny, dobry uczynek; e) przeciwieństwo inowacji >bidah; sunna al-fi‘l - czyny, kod postępowania Proroka Muhammada; sunna al-qawl- rzeczy, czyny, które Prorokowi sprawiały przyjemność, były mu miłe; sunna al-taqrir - słowa wypowiedziane, oraz uczynki których świadkiem był Prorok Muhammad (wykonawane w obecności Proroka), których Prorok nie zabronił; sunna ghair muakada - akty czci (modlitwy, post, itp), których Prorok nie przestrzegał regularnie; sunna muakada akty czci bezwzględnie zalecane do naśladowania; uczynki, które Prorok wykonywał regularnie (np. modlitwy, post); inne niż fard – bezwzględnie obowiązujące, wymienione w Koranie

· sunnita termin określający większość muzułmanów, którzy uznają pierwszych czterech kalifów, jako prawowiernych następców proroka Muhammada , podążają za jednym z czterech imamów

· sura rodział Koranu; Koran liczy 114 sur, każda z nich ma określoną nazwę; s. składa się z wersetów zwanych ajatami

· sutra Zob. słownik modlitwy

· szahada 1) świadectwo; wyznanie 2) wyznanie wiary – formuła wypowiadana świadomie pięczętująca i potwierdzająca przyjęcie islamu, brzmi: [Aszadu an la illaha illa Allah, wa aszadu anna Muhammadan abduhu wa rasul’ullah - zaświadczam, iż nie ma innego boga poza Allahem i zaświadczam, iż Muhammad jest wysłannikiem i sługą Allaha

· szahid osoba, która ginie w imię Allaha, islamu śmiercią męczęńską r.ż [szahidah]

· szaich 1) starszy człowiek; 2) mężczyzna powyżej 50 roku życia; 3) uczony islamu

· szara wprowadzać prawa, zasady, regulować

· szarh dosł. rozwinięcie; termin stosowany odnośnie pisemnego komentarza umieszczonego w publikacji, książce, innego niż [tafsir] – który odnosi się jedynie do Koranu; przypisy, notatki na marginesie

· szarika 1) firma; spółka; umowa; 2) umowa pomiędzy dwoma lub większą ilością osób; każda ze stron ma uczestniczy w finansowaniu, przedsięwzięciu oraz zarządzaniu, choć niekoniecznie w jednakowym zakresie

· szarjat prawo religijne islamu oparte na Koranie oraz sunnie Proroka Muhammada

· szart warunek, zasada, prawo

· szaru Allah wyrok Allaha

· szhair al-islam święta tradycja religijna

· szia 1) sekta, pratia, ugrupowanie; 2) termin [szia] to skrót od [szi’ah Ali] - ugrupowanie Aliego; szyici; sz. utrzymują, iż Ali, kuzyn i zięć Proroka powinien był objąć po nim khalifat, nie uznają pierwszych trzech kalifów - Abu Bakra, Umara oraz Usmana

· szighar rodzaj małżeństwa (zabroniony w islamie) w którym mężczyzni wymieniają się córkami lub siostrami – biorąc je za żony bez wręczania im wiana (mahr)

· sziqaq rozłam, schizma, odłam

· szirk politeizm, oddawanie czci innym stworzeniom Allaha (poza Allahem), dodawanie Allahowi towarzyszy w jakikolwiek sposób. Jest najciężczym grzechem w islamie, który nie zostanie przez Allaha wybaczony - jeśli osoba umrze w stanie niewiary. Jest to głowny grzech niewiernych, przyjmuje on różne formy od: jawnego oddawania czci idolom, bożkom, poprzez nadawanie cech Allaha Jego stworzeniu, przypisywanie Allahowi cech charakteryzujących Jego stworzenie, wznosznie modlitw, prósb o pomoc, wstawiennictwo do innych poza Allahem: szirk al-akbar - większy sz. - oddawanie czci innym poza Allahem; szirk al-asghar- mniejszy sz. - wykonywanie aktów czci w celu zdobycia uznania, sławy, korzyści doczesnych; szirk al-khafi ukryty sz. niezadowolenie z nieuniknionych okoliczności, stanu rzeczy, będącego wynikiem wyroków Boskich; narzekanie i gdybanie („gdybym zrobił/a inaczej, to byłoby lepiej)

· szura konsultacje, narada, zgromadzenie

· tababada oddawać cześć, angażować w praktyki religjne

· tabarrudż rozwiązłość, rozpusta, postępowanie niezgodne z zasadami kodeksu ubioru i skromego zachowania wyznaczonego przez islam

· tachridż interpretacja, egzegeza

· tadżwid sztuka recytacji Koranu, uwzględniająca precyzyjnie określone zasady artukulacji i intonacji. Nauka poprawnej recytacji.

· tafsir komentarz i interpretacja wersetów Koranicznych, do najsłynniejszych komentarów należą Ibn Kathir, Qurtubi, Ibn Asz-Szawkani, at-Tabari, al-Dżalalajn, asz-Szanqiti, as-Sa’di

· tahara oczyszczenie: [wudu], [tajammum], [masz], [ghusl]

· tahir 1) czysty, oczyszczony z nieczystości; 2) kobieta w stanie czystości rutualnej

· tahlil 1) czynić coś dozwolonym - halal; 2) formuła la ilaha il’Allah - ‘Nie ma boga poza Allahem’

· tajammum oczyszczenie za pomocą kurzu, ziemi, piastu, substytut wudu lub ghusl, w sytuacji w której wierny nie ma dostępu do wody, symboliczna ablucja dokonywana poprzez przetarcie dłoni do nadgarstka

· tajjibat 1) dobre, zgodne z szariatem rzeczy, uczynki, przekonania, pożywienie, itp.

· takfir uznanie za niewiernego [zob. kufr, kafir]. Islam wyznacza określone warunki, które człowiek musi spełnić by zostać uznanym za niewiernego. Allah [swt] oraz Prorok Muhammad przestrzegali przed zbyt rzutkim i nie popartym dowodami nazywaniem innych mianem [kafir]. Prorok Muhammad powiedział: „Jeśli ktokolwiek nazywa innego człowieka niewiernym, lub twierdzi, iż jest on wrogiem Allaha, podczas kiedy tak nie jest, obróci się to przeciwko niemu.” (Sahih Muslim)

· talaq formuła rozodowa wygłaszana przez mężczyznę, rozwodzącego się z żoną

· talbija 1) oczekiwanie na rozkazy 2) suplikacja wypowiadana przez pielgrzyma: brzmi: [Labbayk Allahumma labaik labayka laa shareeka laka labaik inalhamda wa ni’mata laka wal mulk laa sharika lak] ‘Odpowiadam na Twoje wezwanie Boże, odpowiadam Tobie, nie Masz sobie równych, oto jestem tutaj odpowiadając Tobie (na wezwanie). Zaprawdę, chwała oraz błogosławieństwa przynależą się Tobie, Twoje jest królestwo. Nie masz sobie równych’.

· talib al-ilm poszukujący wiedzy, student; używane jako określenie osób, które systematycznie zgłębiają wiedzę o islamie (w szkołach, uniwersytetach, itp); l.mn. [talabatul-ilm] lub [tulabul-‘ilm]

· talib student, uczeń

· tałkija sprzedaż po cenie kosztów, bez zysku dla sprzedającego

· tamr daktyle

· taqlid 1) imitacja; 2) naśladownictwo, adaptacja koncepcji, ideologii 3) akceptacja opinii prawnej [mazhab]

· taqwa 1) bogobojność, świadomość obecności i wszechwiedzy Boga; 2) obawa przed gniewem oraz karą bożą, posłuszeństwo nakazom Allaha wynikające z umiłowania Allaha oraz powstrzymanie się od rzeczy zakazanych z obawy przed karą, gniewem Allaha;

· tarwija ósmy dzień zul-hidżdżah, pielgrzymi wyruszają do Mina

· tasamuh wyrozumiałość, pobłażliwość, tolerancja, przebaczenie

· tasawwaf 1) sufizm, mistycyzm; sposób życia sufich, sufi wypaczyli nauki islamu adoptując elementy filozofii Greków, Rzymian, Hindusów, filozofii Wschodu; 2) poprawne znaczenie tego słowa to umiłowanie Allaha oraz proroka Muhammada, wymagające bezwzględnego posłuszeństwa ich nakazom, zgodnie z treścią Koranu oraz sunny proroka. Kto zbacza z tej drogi, wykraczając poza ustalone granice, nie może twierdzić, iż miłuje Allaha i Proroka.

· taszriq 11, 12, 13 dzień zul-hidżdżah

· taua 1) skrucha, pokora, zaprzestanie wykonywania grzesznych ucznynków, prośba do Allaha o wybaczenie 2) al-Tauah - nazwa 9 sury Koranu

· tauhid al-uluhija oddawanie czci, adresowanie modlitw, próśb, składanie ofiar, dopełnianie aktów religijnych jedynie do/dla Allaha

· tauhid ścisły monoteizm - główny filar wiary w Jedynego Boga, Allaha,. Oddawanie czci, adresowanie modlitw, próśb, składanie ofiar, dopełnianie aktów religijnych jedynie dla Allaha, do Allaha. Oznacza Allaha jako Stwórcę wszystkiego stworzenia, Wiecznego, Doskonałego, wiarę w Jego doskonałe atrybuty objawione w Koranie oraz autentycznych hadisach. Nieskażony tawhid w sercu uprawnia wiernego do dostąpienia Raju oraz wybawienie od ognia piekielnego

· taukil pełnomocnictwo, prawo do reprezentowania

· tawaf al-ifada inaczej [tawaf az-zijarah]; okrążenie Kaby przez pielgrzymów po powrocie z Mina dziesiątego dnia zul-hidżdżah; jeden z podstawowych rytuałów hadżdż

· tawaf al-łada pożegnalny [tawaf], powinien być wykonany przez pielgrzyma przed opuszczeniem Mekki

· tawaf al-qudum powitalny [tawaf], sunna dla wszystkich osób przybywających do Mekki, nawet jeśli nie są w stanie [ihram]; wymagany dla wiernych, którzy przyjeżdzają do Mekki aby wykonać [umrah] i hadżdż al-tamattu].

· tawaf az-zijara Zob. tawaf al-ifada

· tawaf siedmiokrotne okrążenie Kaby w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara przez pielgrzyma wykonującego pielgrzymkę [hadżdż/umrah]; lub wiernego dopełniającego [sunnah tawaf] – czyli okrążenia zalecanego przez tradycję Proroka

· tawil interpretacja lub wyjaśnienie; czasami synomim [tafsir]; csto pojawia się w Koranie w znaczeniu ostatecznego znaczenia, wewnętrzego znaczenia lub prawdziwego znaczenia sytuacji, wypowiedzi, czynu; znaczenia innego od tego które może się wydawać zewętrzengo wyglądu; wedzę absolutną odnośnie znaczeń posiada jedynie Allah; noprawną interpretacją jest zmiana znaczenia, dopasowując je do własnych wierzeń i przekonań

· Tawra Tora, Pięcioksiąg Mojżeszowy, jedna z ksiąg objawionych; moe odnosić się do prawa mojżeszowego bądź całościowo do Starego Testamentu w zależności od kontekstu

· ulama ci ktorzy posiadają wiedzę, uczeni; l.mn. od [alim]

· ulu al-‘azm ten, który posiada stałość; Koran okereśla w ten sposób niektórych Proroków (Noego, Abrahama, Mojżesza, Jezusa i Muhammada)

· uluhija Boska moc, Boskość zob. [tawhid al-uluhija]

· umm matka; często używane w arabskich imionach, nazwiskach jako sposób identyfikacji; n.p. [umm Khultum] - matka Khultum; umm al-kitab Matka Księgi - nazwa pierwszej sury Koranu, Sury Otwierającej; umm al-muminin Matka Wiernych - tytuł przysługujący każdej z żon Proroka Muhammada; umm al-walad w prawie islamskim określenie niewolnicy, która urodziła właścicielowi dziecko. Po śmierci właściciela automatycznie nabywała wolność

· umma naród, społeczeństwo, społeczność, gmina; zwykle odnosi sie do społeczności muzułmańskiej, obejmującej muzułmanów na całym świecie, którzy wierzą i podążają za Koranem i Sunną

· umra mniejsza, nieobowiązkowa pielgrzymka do Mekki, którą muzułmanin powinien odbyć przynajmniej raz w życiu. „Umrah wykonnać można w dowolnym czasie, lub jako część skłądową [hadżdż]. Ceremoniał [umrah] obejmuje: [ihram], [tawaf], modlitwę w [maqam Ibrahim], [saj]. Koran 2:128,158,196; umra al-qada - dopełniona umra; umra, którą Prorok planował wykonać w 6 roku po hijrah (emigracji z Mekki do Medyny), jednak ze względu na sprzeciw Qurajszytów, wykonał ją w 7 roku po hijrah.

· uqubat kary ustanowione przez Koran oraz sunnę: 1) [qijas] – karę w odwecie; 2) [hadd al-sariqah] –za kradzież; 3) [hadd al-zinnah] – za cudzołóstwo 4) [hadd al-qazf] – za oszczerstwo, potwarz, [hadd al-ridah] – apostazję, [hadd al-shurb] – spożywanie alkoholu

· urf lokalny zwyczaj, tradycja uznawany za dobry albowiem nie został zakazany przez islam; ani nie sprzeciwia się zasadom islamu; wypracowywanie praw ze zwyczajowych i akceptowanych zasad moralnych

· usul zasady, źródła, pochodzenie; l.mn. [asl]; usul al-fiqh - prawodawstwo muzułmańskie opierające się na czterech źródłach: Koranie, sunnie, [qiyas] (analogii), [ijma] (konsensusie uczonych); zasady islamskiego systemu prawnego, filozofii prawa, metodologii wypracowywania przepisów prawnych z źródeł islamu; usul al-islam - zasady islamu

· wadżib 1) piękno; 2) w terminologii islamskiej - bezwzględny obowiązek – obowiązkowy akt czci, wiary którego zaniedbanie stanowi grzech; uczeni używają w. zamiennie z [fard]

· wahji objawienie, inspiracja

· wala lojalność, przyjaźń, ochrona, poparcie. Relacje między muzułmanami powinny oparte być na w.

· wali 1) opiekun, sponsor, osoba odpowiedzialna za opiekę oraz utrzymanie [podwładnych], [członków rodziny]; w. kobiety, dzieci jest mąż, ojciec, dziadek lub dalsi krewni w kolejności ustalonej prawnie; 2) sufi określają tym mianem świętych, zmarłych lub żyjących uczonych; l. mn.: [aulija]

· walima przyjęcie weselne, którego wydanie zaleca sunna Proroka

· waqf darowizna przeznaczona na utrzymanie meczetów i szkół muzułmańskich, l.mn. [awqaf]

· waqil pełnomocnik, przedstawiciel, reprezentant

· wasala utrzymywanie poprawnych relacji z krewnymi

· wasijja testament, spadek

· wudu ablucja przed modlitwą; składa się z obmycia dłoni, twarzy, płukania ust, nosa, rąk po łokcie, przetarcia uszu i włosów, umycia stóp po kostki; [Koran 4:43]; [[Koran 5:6]

· Zabur Psalmy objawione przez Allaha Prorokowi Dawidowi; Koran 21:105

· zakat al-fitr z. z okazji zakończenia postu; podatek jałmużny wyłącznie pod postacią pożywienia (daktyle, ryż, mąka, rodzynki) w ilości 1 sa’a (ok. 3 kg); z. al-f. obowiązkuje każdego muzułmanina; należy przekazać go potrzebującym, biednym muzułmanom przed modlitwą świąteczną z okazji zakończenia postu w ramadanie;

· zakat podatek od majątku; trzeci filar islamu, nazywany ‘należnością biednych’, zapomogą lub obowiązkową dobroczynnością. Kwota pieniężna lub określona część majątku, którą muzułmanin posiadający wymagane przez prawo minumum podlegające zakatowi, ie. [nisab] musi raz do roku przekazać - muzułmaninowi należącemu do jednej z kategorii osób wymienionych przez Koran i Sunnę, uprawnionych do przyjęcia zapomogi. Generalnie [zakat] wynosi 2.5 % od kwoty będącej w posiadaniu muzułmanina przez okrągły rok. islam szczegółowo określa wymaganą ilość należnego podatku w zależności od rodzaju posiadanych dóbr i majątku (złoto, srebro, majątek ruchomy, nieruchomy).

· zandiq atesta, bezbożnik, osoba niewierząca w istnienie Allaha, Jedynego Boga

· zanni spekulatywny, wątpliwy; określenie tekstu, którego treść można różnie interpretowac,przeciwieństwo jasnej, jednoznaczenej treści

· zaqqum drzewo rosnące w piekle, którego owoce będą pożywieniem grzeszników

· zawal południe, moment kiedy słonce przekracza zenit

· zijara odwiedziny, wizyta i modlitwy za Proroka i Towarszyszy w Meczecie Proroka w Madynie, gdzie są oni pochowani

· zikr wspominanie Allaha, najbardziej popularną formą [dhikr] jest recytacja 99 atrybutów Allaha; [tasbih]; [tahmid]; [takbir]

· zimmi niemuzułmanin żyjący pod ochroną rządu islamskiego, płatnik podatku [dżizija]

· zina cudzołóstwo

· zul-hidżdża dwunasty miesiąc kalendarza islamskiego, miesiąc podczas którego odbywa się hadżdż – duża pielgrzymka do Mekki

· zulm niesprawiedliwość, w islamie oddawanie czci stworzeniu Allaha, dodawanie Mu współtowarzyszy, oraz inne czyny sprzeczne z nakazami, zaleceniami Allaha

· zul-qa’da jedenasty miesiąc kalendarza islamskiego