Przekład Elżbieta Al-Saleh, Mohammed Al-Saleh
Wszelkie prawa zastrzeżone
W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego!
9. KSIĘGA O CZASACH MODLITW
1. Rozdział: Czas modlitw i wyższość odmawiania modlitwy o czasie
I słowa Wszechmocnego Boga:
{…Zaprawdę, modlitwa jest przypisana dla wiernych w oznaczonym czasie} [4:103]
499. Przekazał Ibn Szihab: Pewnego razu Umar Ibn Abd Al-Aziz opóźnił modlitwę i Urwa Ibn Az-Zubajr udał się doń i rzekł: „Pewnego razu, w Iraku, Al-Mughira Ibn Szuba opóźnił modlitwę i Abu Masud Al-Ansari udał się doń i rzekł: ‚Mughiro, cóż to? Czyżbyś nie wiedział, że pewnego razu (anioł) Gabriel przyszedł i odmówił modlitwę [fadżr] z Posłańcem Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, po czym odmówił modlitwę [zuhr] z Posłańcem Boga, i odmówił modlitwę [asr] z Posłańcem Boga? I Gabriel odmówił modlitwę maghrib z Posłańcem Boga i odmówił modlitwę [isza]. I Gabrieli rzekł: ,Kazano mi to uczynić [by nauczyć was modlitw]’”. Umar [Ibn Abd Al-Aziz] powiedział Urwie: „Jesteś pewien tego, co mówisz? Czy Gabriel prowadził dla Posłańca Boga modlitwy o określonych godzinach?”. Urwa odpowiedział: „Baszir Ibn Abu Masud przekazał tak od swego ojca”. Według Urwy, Aisza powiedziała, że Posłaniec Boga odmawiał modlitwę asr, gdy jej komnatę nadal rozświetlały promienie słoneczne [wcześnie o zaleconym czasie].
2. Rozdział: Słowa Boga: {Nawracając się do Niego, bójcie się Go, odmawiajcie modlitwę i nie bądźcie z liczby tych, którzy Jemu dodają współtowarzyszy.} [30:31]
500. Przekazał Ibn Abbas: Pewnego razu delegaci Abd Al-Qajsa przybyli do Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, i powiedzieli: „Należymy do takiego a takiego rodu z plemienia Rabi‘a i możemy przybyć do ciebie tylko w świętych miesiącach. Poleć nam dobro (akty czci), abyśmy mogli je spełniać i przekazać naszym ludziom, których zostawiliśmy w domach”. Prorok rzekł: „Nakazuję wam cztery rzeczy: wiarę w Boga - wyznanie, że nie ma boga poza Bogiem, i że ja jestem Posłańcem Boga; odmawianie [pięciu obowiązkowych] modlitw, płacenie zakatu i przekazywanie chumsu [piątej części zdobyczy]. I zabraniam wam czterech [naczyń zwanych]: dubba, hantam, muqaijar i naqir [używanych do wytwarzania wina]”.
3. Rozdział: Poprzysiężenie odmawiania modlitw
501. Przekazał Dżarir Ibn Abd Allah: Poprzysiągłem Posłańcowi Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wierność w odmawianiu modlitw, płaceniu zakatu oraz szczerym oddaniu muzułmanom.
4. Rozdział: Modlitwa jest odkupieniem
502. Przekazał Szaqiq, że słyszał jak Huzajfa mówił: Pewnego razu, gdy siedzieliśmy z Umarem, rzekł: „Który z was pamięta, co Posłaniec Boga powiedział o pokusie?”. Powiedziałem: „Ja pamiętam dokładnie co powiedział”. Umar rzekł: „Nie brak ci odwagi!”. Powiedziałem: „Próbę, na jaką wystawiają mężczyznę żona, potomstwo czy sąsiedzi, odkupić może modlitwa, jałmużna oraz nakazywanie dobra i wzbranianie zła”. Umar rzekł: „Nie to miałem na myśli, lecz pokusę, która rozejdzie się niczym morskie fale”. Powiedziałem: „Wodzu Wiernych, nie musisz się o to kłopotać, albowiem między tobą a nią są zamknięte wrota”. Zapytał: „Owe wrota zostaną wyłamane czy otwarte?”. Odpowiedziałem: „Zostaną wyłamane”. Powiedział: „A zatem nigdy się nie zamkną…” Zapytano mnie, czy Umar wiedział, co oznaczały te wrota. Odpowiedziałem, że wiedział tak, jak wiadomo, że po nocy wstaje poranek. Oto hadis wolny od błędu”. Jeden z przekazicieli dodał, że wyznaczyli Masruqa, by zapytał Huzajfę (o te wrota). Huzajfa powiedział: „Te wrota symbolizowały Umara”.
503. Przekazał Ibn Masud: Mężczyzna pocałował kobietę [której nie wolno mu było całować], po czym udał się do Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, i opowiedział o tym. I Bóg objawił: {Odprawiaj modlitwę na obu krańcach dnia i często w godzinach nocy: Zaprawdę; czyny piękne usuwają czyny złe!...} [11:114]. Mężczyzna zapytał Posłańca Boga: „Czy to tylko dla mnie?”. Ten odpowiedział: „Dla wszystkich moich współwyznawców [którzy znajdą się w podobnej sytuacji]”.
5. Rozdział: Wyższość odmawiania modlitwy o czasie
504. Przekazał Abd Allah: Zapytałem Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem: „Jak uczynek jest najmilszy Bogu?”. Odpowiedział: „Odmawianie modlitwy o jej wyznaczonym czasie”. Zapytałem: „Jaki następnie?”. Odpowiedział: „Oddanie rodzicom”. Zapytałem ponownie: „Jaki następnie?”. Odpowiedział: „Udział w dżihadzie na drodze Boga”. Abd Allah dodał: Powiedział mi to Posłaniec Boga, a gdybym pytał dalej, powiedziałby mi więcej.
6. Rozdział: Pięć modlitw jest odkupieniem
505. Przekazał Abu Hurajra: Słyszałem, jak Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, mówił: „Gdyby przed drzwiami każdego z was była rzeka i kąpałby się w niej pięć razy dziennie, czy ujrzelibyście na nim ślad brudu?”. Powiedzieli: „Nie byłoby na nim ani śladu brudu”. Prorok dodał: „Oto przykład pięciu [obowiązkowych] modlitw, za pomocą których Bóg obmywa z grzechu”.
7. Rozdział: Nieodmówienie modlitwy o czasie (opóźnienie)
506. Przekazał Ghailan, że Anas powiedział: Nie znajduję dziś nic takim, jakim było za czasów Proroka. Ktoś powiedział: Nie czynisz w trakcie modlitwy tego, co dawniej?
507. Az-Zuhri przekazał, że kiedy odwiedził Anasa Ibn Malika w Damaszku, zastał go zalanego łzami i zapytał, dlaczego płacze. Ten odrzekł: „Nic nie zostało z tego, o czym nabyłem wiedzę [za życia Posłańca Boga] poza tą modlitwą, ale i ona jest stracona [nie jest odmawiana należycie]”.
8. Rozdział: Podczas modlitwy mówi na osobności do Pana (Boga)
508. Przekazał Anas: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Kiedy odmawiacie modlitwę, mówicie na osobności do swego Pana. Zatem nie spluwajcie na prawo, lecz pod lewą stopę”. Qatada powiedział: „Nie spluwajcie przed siebie, lecz na lewo lub pod stopę”. Szuba powiedział: „Nie spluwajcie przed siebie, ani na prawo lecz na lewo lub pod stopę”. Anas powiedział, że Prorok rzekł: „Nie spluwajcie ku qibli ani na prawo, lecz na lewo lub pod stopę”.
509. Przekazał Anas: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Wybijajcie należycie pokłony do ziemi i nie kładzcie na niej przedramion jak czynią to psy. A jeśli musicie splunąć, nie czyńcie tego przed siebie ani na prawo, albowiem podczas modlitwy rozmawiacie na osobności z waszym panem”.
9. Rozdział: W upalny dzień, modlitwę zuhr należy odmówić, gdy upał zelżeje
510. Przekazali Abu Hurajra i Abd Allah Ibn Umar: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Odmawiajcie modlitwę zuhr, gdy upał zelżeje, albowiem jego dokuczliwość jest od buchającego żarem Ognia Piekielnego”.
511. Przekazał Abu Zarr: Muezzin Proroka ogłosił azan na modlitwę zuhr, lecz Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Niech ochłodnie, niech ochłodnie!” - lub: „Zaczekajcie, zaczekajcie!” - i dodał: „Dokuczliwość upału jest od buchającego żarem Ognia Piekielnego. Odmawiajcie modlitwę [zuhr], gdy upał zelżeje i pojawią się cienie wzgórz”.
512. Przekazał Abu Hurajra: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Poczekajcie z modlitwą zuhr aż upał zelżeje, albowiem jego dokuczliwość jest od buchającego żarem Ognia Piekielnego. Gdy Ogień piekielny pożalił się swemu Panu: Panie mój, jedne z mych części pożerają drugie, Bóg pozwolił mu wziąć dwa oddechy - jeden zimną, a drugi latem. Latem zionie oddechem, gdy odczuwacie dokuczliwy upał, a zimą, gdy najbardziej dokucza wam ziąb”.
513. Przekazał Abu Sa’id, że Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Odmawiajcie modlitwę zuhr, gdy upał zelżeje, albowiem jego dokuczliwość jest od buchającego żarem Ognia Piekielnego”.
10. Rozdział: Podróżując, modlitwę zuhr należy odmówić, gdy upał zelżeje
514. Przekazał Abu Zarr Al-Ghiffari: Byliśmy z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, w drodze i muezzin chciał ogłosić azan na modlitwę zuhr, lecz Prorok rzekł: „Niech ochłodnie”. (Po chwili) muezzin szykował się do ogłoszenia azanu, lecz Prorok rzekł: „Niech ochłodnie aż ujrzymy cienie wzgórz”, po czym dodał: „Dokuczliwość upału jest od buchającego żarem Ognia Piekielnego. Odmawiajcie modlitwę (zuhr), gdy zelżeje”.
11. Rozdział: Czas modlitwy zuhr nastaje, kiedy słońce mija zenit
Dżabir powiedział, że Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwę zuhr tuż po południu, (gdy słońce przekroczyło zenit).
515. Przekazał Anas Ibn Malik: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wyszedł, gdy słońce minęło zenit i odmówił modlitwę zuhr, po czym stanął na minbarze i wspomniał o Godzinie (Dniu Sądu) oraz o wielkich wydarzeniach z nią związanych. Potem rzekł: „Niech ten, kto chce o coś zapytać, pyta. Odpowiem na każde wasze pytanie, póki tu stoję”. Wielu z ludzi zaczęło ronić łzy, a Prorok powtarzał: „Pytajcie!”. I wstał Abd Allah Ibn Huzajfa as-Sahmi wstał i zapytał: „Kto jest moim ojcem?”. Prorok odpowiedział: „Twoim ojcem jest Huzajfa”, i ponownie powtórzył: „Pytajcie!”. na co Umar padł przed nim na kolanach i rzekł: „Zadawala nas Bóg jako nasz Pan, islam jako nasza religia i Muhammad jako nasz Prorok” - i Prorok zamilkł. Po chwili rzekł: „Rozpostarły się oto przede mną na tej oto ścianie Raj i Ogień piekielny, i nigdy nie widziałem takiego dobra i zła”.
516. Przekazał Abu Barza: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, recytował w modlitwie fadżr od sześćdziesięciu do stu wersetów Koranu, a po modlitwie mogliśmy rozpoznać osobę siedzącą obok. Modlitwę zuhr odmawiał, jak tylko słońce minęło zenit, a asr o czasie, gdy mężczyzna mógł udać się i powrócić z najodleglejszego miejsca w Medynie i zastać słońce gorącym. (Jeden z przekazicieli zapomniał, co powiedziano o modlitwie maghrib). I nie uznawał za nic złego opóźnienie modlitwy isza do połowy lub trzeciej części nocy.
517. Przekazał Anas Ibn Malik: Odmawiając modlitwę zuhr za Posłańcem Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, w pokłonie do ziemi opieraliśmy czoła na ubraniach, ze względu na dokuczliwy upał.
12. Rozdział: Opóźnienie modlitwy zuhr do czasu asr
518. Przekazał Ibn Abbas: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmówił osiem rakatów [połączonych] modlitw zuhr i asr, i siedem rakatów [połączonych] modlitwy maghrib i isza w Medynie”. Ajjub powiedział: „Może były to deszczowe noce?”. Anas powiedział: „Być może”.
13. Rozdział: Czas modlitwy asr
Przekazał Hiszam [że Aisza powiedziała]: Promienie słoneczne były gościły w mojej izbie [o czasie modlitwy asr].
519. Przekazała Aisza: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwę asr, gdy promienie słonecznie wciąż gościły w mej izbie.
520. Przekazała Aisza: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwę asr, gdy promienie słoneczne wciąż gościły w mojej izbie i nie zawitał do niej jeszcze cień.
521. Przekazała Aisza: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwę asr, gdy promienie słoneczne wciąż gościły w mej izbie i nie zawitał do niej jeszcze cień.
522. Przekazał Sajjar Ibn Salama: Poszedłem z moim ojcem do Abu Barzy Al-Aslamiego i mój ojciec zapytał go, w jaki sposób Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał pięć obowiązkowych modlitw zbiorowych. Abu Barza powiedział: „Prorok odmawiał modlitwę, którą wy nazywacie zuhr, jak tylko słońce minęło zenit. Modlitwę asr wówczas, gdy po modlitwie, można było udać się do domostwa w najodleglejszym zakątku Medyny i zastać słońce gorącym. O modlitwie maghrib zapomniałem. I Prorok zwykł był opóźniać modlitwę isza, którą wy nazywacie atama i nie lubił przed nią spać ani po niej rozmawiać. Gdy opuszczał meczet po modlitwie fadżr, można było rozpoznać tego, kto siedział obok, i i recytował w niej od sześćdziesięciu do stu wersetów Koranu.
523. Przekazał Anas Ibn Malik: Odmawialiśmy modlitwę asr i gdyby po niej jeden z nas udał się do rodu Amra Ibn Aufa, zastałby ich na modlitwie asr.
524. Przekazał Abu Umama: Odmówiliśmy modlitwę zuhr z Umarem Ibn Abd Al-Azizem, a potem poszliśmy do Anasa Ibn Malika i zastaliśmy go na modlitwie asr. Zapytałem go: „Stryju, którą modlitwę odmówiłeś?”. Powiedział: „Asr i to jest modlitwa (o czasie) Posłańca Boga, którą razem z nim odmawialiśmy”.
525. Przekazał Anas Ibn Malik: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwę asr, gdy słońce wciąż było gorące i stało wysoko na niebie. A gdyby jeden z tych, którzy odmawiali z nim modlitwę, udał się na obrzeża Medyny, dotarłby tam, gdy słońce wciąż było wysoko. Niektóre z obrzeży Medyny oddalone były o cztery mile od miasta.
526. Przekazał Anas Ibn Malik: Odmawialiśmy modlitwę asr, a gdyby po niej jeden z nas udał się do Quba, dotarłby tam, gdy słońce wciąż było wysoko na niebie.
14. Rozdział: Grzech tego, kto umyślnie spóźnia się z modlitwą asr
527. Przekazał Ibn Umar: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Jeśli ktoś umyślnie spóźnia się z modlitwą asr jest tak, jakby stracił rodzinę i majątek”.
15. Rozdział: Celowe zaniedbanie modlitwy asr
528. Przekazał Abu Al-Malih: Pochmurnego dnia uczestniczyliśmy z Burajdą w bitwie i rzekł Odmówcie modlitwę asr jak tylko nastanie jej czas, albowiem Prorok rzekł: ,‚Wszystkie dobre uczynki tego, kto zaniedbuje modlitwę asr zostaną stracone”.
16. Rozdział: Zalety modlitwy asr
529. Przekazał Dżarir: Gdy byliśmy z Prorokiem, spojrzał na księżyc w pełni i rzekł: „Zaprawdę, ujrzycie waszego Pana tak, jak ten oto księżyc i nic nie przeszkodzi wam w ujrzeniu Go. Zatem, jeśli możecie, wystrzegajcie się zaniedbania modlitw przed wschodem [fadżr] i zachodem słońca [asr]” – po czym wyrecytował: {Wysławiaj chwałę twego Pana przed wschodem słońca i zachodem.} [50:39]”.
Isma’il przekazał: „Nie pozwólcie, by tak się stało i nie spóźniajcie się na nie”.
530. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Aniołowie przybywają do was na zmianę nocą i za dnia i gromadzą się wszyscy o czasie modlitw fadżr i asr. Ci, którzy spędzili z wami noc (lub: zostali z wami) unoszą się do Boga i On pyta ich, choć wie o was wszystko: „Cóż czynili moi słudzy, gdy ich opuszczaliście?” A aniołowie odpowiadają: „Gdy ich opuszczaliśmy, odmawiali modlitwę i gdy do nich przybyliśmy, odmawiali modlitwę”.
17. Rozdział: Dotarcie (lub możność odmówienia) tylko jednego rakatu modlitwy asr przed zachodem słońca
531. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Jeśli któryś z was dotrze na (lub: jest w stanie odmówić) jeden rakat modlitwy asr przed zachodem słońca, powinien dokończyć modlitwę. Jeśli któryś z was dotrze na (lub: jest w stanie odmówić) jeden rakat modlitwy fadżr przed wschodem słońca, powinien dokończyć modlitwę”.
532. Przekazał Salim Ibn Abd Allah od swego ojca, który rzekł: Słyszałem, jak Posłaniec Boga mówił: „Okres waszego pobytu na ziemi w porównaniu z poprzednimi społecznościami jest niczym okres między modlitwą asr a zachodem słońca. Ludzie Tory otrzymali Torę i pracowali wedle niej do południa, i na tym poprzestali, i każdy otrzymał po jednym karacie. Później ludzie Ewangelii otrzymali Ewangelię i pracowali wedle niej do modlitwy asr i na tym poprzestali, i każdy otrzymał po jednym karacie. Później my (muzułmanie) otrzymaliśmy Koran i pracowaliśmy wedle niego do zachodu słońca, i każdy z nas otrzymał po dwa karaty. Na to ludzie dwóch Ksiąg rzekli: ‚Panie nasz! Dałeś im po dwa karaty, a nam po jednym, choć wykonaliśmy więcej pracy?’. Na to Bóg rzekł: Czy popełniłem niesprawiedliwość względem waszego wynagrodzenia? A oni zaprzeczyli. I Bóg rzekł im: Oto Moje błogosławieństwo, którym obdarzam wedle mej woli”.
533. Przekazał Abu Musa: Prorok rzekł: „Muzułmanie, żydzi i chrześcijanie są niczym robotnicy zatrudnieni przez mężczyznę do pracy od rana do wieczora. [Żydzi] pracowali do południa i i powiedzieli: ‚Nie potrzebujemy twego wynagrodzenia’, toteż mężczyzna zatrudnił inną grupę [chrześcijan] i rzekł im: ‚Pracujcie przez resztę dnia i wasze będzie wynagrodzenie, które wyznaczyłem dla pierwszej grupy’. Lecz ci pracowali do czasu modlitwy asr i powiedzieli: ‚Twoja jest praca, którą wykonaliśmy’, zatrudnił zatem inną grupę, i ci pracowali przez resztę dnia - do zachodu słońca i otrzymali wynagrodzenie należne dwóm poprzednim grupom”.
18. Rozdział: Czas modlitwy maghrib
Ata’ powiedział: Chory może połączyć modlitwy maghrib i isza.
534. Przekazał Rafi Ibn Chadidż: Gdy kończyliśmy odmawiać modlitwę magrib z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, [było jeszcze tak jasno, że] można było jeszcze ujrzeć miejsce, w które godziłaby wypuszczona z łuku strzała.
535. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwę zuhr wczesnym popołudniem; asr, gdy słońce nadal świeciło jasno; maghrib jak tylko zaszło a isza o różnych porach nocy. Jeśli ludzie się zgromadzili, odmawiał ją wcześniej [o wyznaczonym czasie], a jeśli przychodzili później, opóźniał modlitwę. I oni – lub: I Prorok odmawiał modlitwę fadżr, gdy nadal było ciemno.
536. Przekazał Salama: Odmawialiśmy z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, modlitwę maghrib, gdy słońce znikało za horyzontem.
537. Przekazał Ibn Abbas: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmówił razem siedem rakatów [połączonych modlitw maghrib i isza] i osiem rakatów [połączonych modlitw zuhr i asr].
19. Rozdział: Nie należy nazywać modlitwy maghrib – isza
538. Przekazał Abd Allah Al-Muzani: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Nie ulegajcie Beduinom nazywając waszą modlitwę maghrib - isza”.
20. Rozdział: Isza i atama, i ci, którzy sądzą, że użycie tych dwóch określeń jest dozwolone i mają one to samo znaczenie
Przekazał Abu Hurajra, że Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Najtrudniejszymi dla obłudników są modlitwy isza i fadżr - i dodał: Gdybyż wiedzieli, jakie są [pod względem nagrody] atama (isza) i fadżr”.
Abu Abdullah powiedział, że najlepiej używać nazwy isza, zgodnie ze słowami Boga: {i po modlitwie isza}.
Wspomniano, że Abu Musa rzekł: Na zmianę braliśmy udział w modlitwie isza z Prorokiem, i potem ją opóźnił (atama biha).
Ibn Abbas i Aisza powiedzieli: Prorok opóźnił (atama) modlitwę isza”.
Ktoś powiedział, że Aisza rzekła: Posłaniec Boga opóźnił (atama) modlitwę Al-Atama.
Dżabir powiedział: Prorok odmawiał modlitwę isza.
Abu Barza powiedział: Prorok odmawiał później isza.
Anas powiedział: Prorok opóźniał ostatnią modlitwę isza.
Ibn Umar powiedział, że Abu Ajjub i Ibn Abbas powiedzieli: Prorok odmówił magrib i isza.
539. Przekazał Abd Allah: Pewnej nocy Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, poprowadził dla nas modlitwę isza, to jest tą, którą wy nazywacie atama. Gdy skończył, odwrócił się do nas i rzekł: „Czy wiecie, jak ważna jest ta noc? Sto lat upłynie i żadnego z tych, którzy są na ziemi tej nocy, nie będzie wśród żywych”.
21. Rozdział: Czas modlitwy isza, jeśli ludzie zgromadzą się (wcześniej) lub później
540. Przekazał Muhammad Ibn Amr: Zapytaliśmy Dżabira Ibn Abd Allaha o modlitwę Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem. Powiedział: „Odmawiał modlitwę zuhr w południe; asr - gdy słońce wciąż grzało, a maghrib po zachodzie słońca. Modlitwę isza odmawiano wcześnie, jeśli zgromadzili się ludzie, a opóźniano, jeśli przyszło ich niewielu. Fadżr odmawiano, gdy nadal było ciemno”.
22. Rozdział: Zalety modlitwy isza
541. Przekazała Aisza: Pewnego razu Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, opóźnił modlitwę isza, i było to wówczas, gdy islam jeszcze się nie rozprzestrzenił. Prorok wyszedł (na modlitwę do meczetu) dopiero wówczas, gdy Umar powiadomił go, że kobiety i dzieci zasnęły. Wyszedł i powiedział ludziom w meczecie: „Żaden spośród mieszkańców ziemi nie czekał na nią (modlitwę isza) poza wami”.
542. Przekazał Abu Musa: Wysiedliśmy z towarzyszami, którzy przypłynęli ze mną statkiem, w Baqi Buthan. Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, był wówczas w Medynie, toteż udawaliśmy się do niego co noc na zmianę, o czasie modlitwy isza. Pewnego razu udałem się z towarzyszami do Proroka, a ten był zajęty i opóźnił modlitwę isza do połowy nocy. Wtedy to wyszedł do ludzi i poprowadził dla nich modlitwę. Gdy skończył, zwrócił się do obecnych i rzekł: „Radujcie się błogosławieństwem Boga! Żadni ludzie poza wami nie odmówili modlitwy o tym czasie” - lub rzekł: „Nikt poza wami, nie odmówił modlitwy o tym czasie”. Abu Musa dodał: „Wróciliśmy uradowani słowami Posłańca Boga”.
23. Rozdział: Nie należy spać przed modlitwą isza
543. Przekazał Abu Barza: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, nie lubił spać przed modlitwą isza ani prowadzić po niej rozmów.
24. Rozdział: Spanie przed modlitwą isza, jeśli (kogoś) zmorzy sen
544. Przekazał Urwa, że Aisza powiedziała: Pewnego razu Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, opóźnił modlitwę isza, i Umar przypomniał mu: „Modlitwa! Kobiety i dzieci posnęły”. Wówczas Prorok wyszedł i rzekł: „Żaden z mieszkańców ziemi nie czekał na nią (modlitwę) poza wami”. Urwa powiedział: „(Wówczas) nigdzie, poza Medyną, nie odmawiano modlitw”. Dodał: „Prorok odmawiał modlitwę isza między zapadnięciem ciemności a końcem trzeciej części nocy”.
545. Przekazał Abd Allah Ibn Umar: Pewnego razu Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, był zajęty (o czasie isza), więc modlitwa została opóźniona tak, że zasnęliśmy i obudziliśmy się, i zasnęliśmy i ponownie się obudziliśmy. Prorok wyszedł i powiedział: „Żaden z mieszkańców ziemi, nie czekał na modlitwę poza wami”. Ibn Umar nie widział nic złego odmawianiu jej wcześniej lub opóźnianiu jej (w ramach obowiązującego ją czasu), chyba że obawiał się, że ogarnie go sen i mógłby opuścić modlitwę, i czasami kładł się przed modlitwą isza.
Przekazał Ibn Abbas: Pewnego razu Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, opóźnił modlitwę isza tak, że ludzie zasnęli i obudzili się, i ponownie zasnęli i obudzili się. Potem Umar Ibn Al-Chattab wstał i przypomniał Prorokowi o modlitwie. Ata’ powiedział, że Ibn Abbas rzekł: Prorok wyszedł, i nadal pamiętam, jak skapywała mu z głowy woda i trzymał rękę na głowie; potem powiedział: „Gdybym nie myślał, że sprawi to moim naśladowcom trudność, poleciłbym im odmawiać modlitwę isza o tym czasie”. Poprosiłem Atę, żeby pokazał mi, jak Prorok trzymał rękę na głowie, zgodnie z tym, co powiedział mu Ibn Abbas. Ata’ rozłączył nieznacznie place, położył ich opuszki na skroni, skierował palce ku dołowi zbliżając je do siebie, aż kciukiem dotknął małżowiny usznej po stronie twarzy na skroni i w kierunku brody. Nie uczynił tego ani powoli, ani pośpiesznie, lecz zrobił to w ten sposób. Prorok rzekł: „Gdybym nie sądził, że sprawi do moim naśladowcom trudność, poleciłbym im odmawiać modlitwę o tym czasie”.
25. Rozdział: Czas modlitwy nocnej (isza) trwa do połowy nocy
Abu Barza powiedział, że Prorok odmawiał modlitwę isza późną nocą..
546. Przekazał Anas: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odłożył modlitwę isza do połowy nocy, a kiedy ją odmówił, rzekł: „Ludzie odmówili modlitwę i poszli spać, zaś wy odmawialiście ją tak długo, jak długo na nią czekaliście”. Anas dodał, że pamięta blask bijący od sygnetu Proroka (który miał na palcu) tej nocy.
26. Rozdział: Zalety modlitwy fadżr
547. Przekazał Dżarir Ibn Abd Allah: Gdy byliśmy z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, spojrzał na księżyc w pełni i rzekł: „Zaprawdę, ujrzycie waszego Pana, tak jak ów księżyc i nie doświadczycie żadnej trudności z ujrzeniem Go. Zatem, jeśli jesteście w stanie wystrzegajcie się zaniedbania modlitw fadżr i asr”. I wyrecytował: {I głoś chwałę twego Pana przed wschodem słońca i przed zachodem.} [20:130].
548. Przekazał Abu Musa: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Ten, kto odmawia [na czas] dwie chłodne modlitwy [asr i fadżr], dostąpi Raju”.
549. Przekazał podobnie Abu Bakr Ibn Abd Allah Ibn Qajs.
27. Rozdział: Czas modlitwy fadżr
550. Przekazał Zajd Ibn Sabit: Zjedliśmy posiłek przed brzaskiem z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, i stanęliśmy do modlitwy fadżr. Anas zapytał go, jak długa była przerwa między posiłkiem a modlitwą. Odpowiedział, że wystarczała na recytację od pięćdziesięciu do sześćdziesięciu wersetów Koranu.
551. Przekazał Anas Ibn Malik: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, i Zajd Ibn Sabit zjedli razem posiłek przed brzaskiem, a kiedy skończyli, Prorok stanął do modlitwy (fadżr). Zapytałem Anasa, jak długa była przerwa między posiłkiem a modlitwą. Odpowiedział, że wystarczała na recytację pięćdziesięciu wersetów Koranu.
552. Przekazał Sahl Ibn Sad: Jadłem posiłek przed brzaskiem z rodziną i spieszyłem na modlitwę fadżr z Posłańcem Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem.
553. Przekazała Aisza: Wierzące kobiety uczestniczyły z Prorokiem w modlitwie fadżr spowite zasłonami (murut), po czym, po modlitwie wracały do domów nierozpoznane ze względu na panującą nadal pomrokę nocy.
28. Rozdział: Dotarcie na jeden rakat modlitwy fadżr (lub możliwość odmówienia tylko jednego rakatu na czas)
554. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Kto zdążył odmówić jeden rakat modlitwy fadżr przed wschodem słońca, zdążył na modlitwę. I kto zdążył odmówić jeden rakat modlitwy asr przed zachodem słońca, zdążył na modlitwę”.
29. Rozdział: Kto zdążył na jeden rakat modlitwy
555. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Kto zdążył odmówić jeden rakat modlitwy, zdążył odmówić modlitwę”.
30. Rozdział: Co powiedziano o odmawianiu modlitw po modlitwie fadżr a przed pełnym wschodem słońca
556. Przekazał Umar: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, zabronił odmawiać modlitw po modlitwie fadżr aż do pełnego wschodu słońca i po modlitwie asr, aż do pełnego zachodu słońca. Ibn Abbas rzekł, że przekazano mu taki sam hadis.
557. Przekazał Ibn Umar: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Nie odmawiajcie modlitw o wschodzie i zachodzie słońca”.
558. Przekazał Ibn Umar: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Jeśli ujrzycie krawędź słońca wydostającą się nad horyzont, zaczekajcie z modlitwą aż się wzniesie się w pełni, i jeśli ujrzycie krawędź słońca znikającą za horyzontem, zaczekajcie z modlitwą aż schowa się w pełni.
559. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, zabronił dwóch rodzajów sprzedaży, dwóch sposobów okrywania się oraz odmawiania modlitw o dwóch porach. Zabronił odmawiać modlitwy po fadżr aż do pełnego wschodu słońca oraz po asr aż do pełnego zachodu słońca. Zabronił isztimal as-samma i ihtiba w jednej szacie nieokrywającej intymnych części ciała. Zabronił również sprzedaży munabaza i mulamasa.
31. Rozdział: Nie należy odmawiać modlitw tuż przed zachodem słońca
560. Przekazał Ibn Umar: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Nie odmawiajcie modlitw o wschodzie ani o zachodzie słońca”.
561. Przekazał Abu Sa’id Al-Chudri: Słyszałem, jak Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, mówił: „Nie ma modlitwy po fadżr aż do pełnego wschodu słońca i nie ma modlitwy po asr aż do pełnego zachodu słońca”.
562. Przekazał Mu’awijja: Nie widziałem, by Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał w naszej obecności modlitwę, którą wy odmawiacie i której z pewnością zabronił [chodzi o dwurakatową modlitwę dodatkową po obowiązkowej asr].
563. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, zabronił odmawiać modlitwy po fadżr do pełnego wschodu słońca i po asr do pełnego zachodu słońca.
32. Rozdział: Komu niemiłe było odmawianie modlitw po obowiązkowych modlitwach asr i fadżr
Przekazali Umar, Ibn Umar, Abu Sa’id i Abu Hurajra.
564. Przekazał Ibn Umar: Odmawiam modlitwy tak, jak czyni to moi towarzysze i nie wzbraniam odmawiać ich o dowolnych porach [w ramach obowiązującego czasu] dnia i nocy, za wyjątkiem pory, gdy wschodzi i zachodzi słońce.
33. Rozdział: Odmawianie opuszczonych modlitw i tym podobnych po modlitwie asr
Umm Salama przekazała: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmówił dwa rakaty po modlitwie asr i rzekł: „Zajęli mnie ludzie z Banu Abd Al-Qajsa i nie dali odmówić dwóch (dodatkowych) rakatów po modlitwie zuhr”.
565. Przekazała Aisza: Na Boga, Który zabrał Proroka! Prorok nigdy ich (dwóch rakatów) nie opuścił po modlitwie asr aż do spotkania z Bogiem; i nie spotkał Boga dopóki trudności nie zaczęło mu sprawiać odmawianie modlitw na stojąco. Odmawiał większość modlitw siedząc (miała na myśli dwa rakaty po asr). Odmawiał je w domu i nigdy nie odmawiał ich w meczecie, aby nie były utrudnieniem dla jego współwyznawców; i miłował to, co było dla nich łatwe.
566. Przekazał ojciec Hiszama, że Aisza powiedziała: Siostrzeńcze, gdy Prorok mnie odwiedzał, nigdy nie zaniedbywał dwóch pokłonów do ziemi [rakatów] po modlitwie asr.
567. Przekazała Aisza: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, nigdy nie zaniedbał dwóch rakatów przed modlitwą fadżr ani dwóch rakatów po modlitwie asr.
568. Przekazała Aisza: Zawsze, gdy Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odwiedzał mnie po modlitwie asr, odmawiał dwa rakaty.
34. Rozdział: Wcześniejsze odmówienie modlitwy asr w pochmurny dzień
569. Przekazał Ibn Abu Malih: Towarzyszyłem Burajdzie w deszczowy dzień i rzekł: Odmówcie modlitwę asr wcześniej, albowiem Prorok rzekł: „Wszystkie (dobre) uczynki tego, kto opuszcza modlitwę asr, zostaną stracone”.
35. Rozdział: Ogłoszenie azanu po upływie wyznaczonego czasu modlitwy
570. Przekazał Abu Qatada: Pewnej nocy, gdy byliśmy z Prorokiem w drodze, ludzie powiedzieli: „Chcielibyśmy, aby Posłaniec Boga zażył z nami odpoczynku w ostatnich godzinach nocnych”. Powiedział: „Obawiam się, że zaśpicie na modlitwę (fadżr)”. Bilal powiedział: „Ja was obudzę!”, a zatem wszyscy udali się na spoczynek. Bilal oparł się plecami o swą wielbłądzicę i zasnął. Prorok obudził się, kiedy krawędź słońca wzeszła (nad horyzont) i rzekł: „Bilalu! Co z twoją obietnicą?”. Ten odrzekł: „Nigdy tak mocno nie spałem”. Prorok rzekł: „Bóg zabrał wasze dusze, kiedy chciał i zwrócił je wam, kiedy chciał. Bilalu, wstań i ogłoś azan na modlitwę”. Prorok wykonał wudu, i odmówił modlitwę po tym, jak wzeszło słońce i stało się jasno.
36. Rozdział: Prowadzenie dla ludzi modlitwy po upływie jej obowiązującego czasu.
571. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: W dniu bitwy Rowu Umar Ibn Al-Chattab przyszedł po zachodzie słońca przeklinając niewiernych Kurajszytów i rzekł: „Posłańcu Boga, nie zdołałem odmówić modlitwy asr przed zachodem słońca”. Prorok rzekł: „Na Boga! Ja również jej nie odmówiłem!”. Udaliśmy się zatem do Buthan i Prorok wykonał wudu, i my również wykonaliśmy wudu. Odmówił modlitwę asr po zachodzie słońca, a po niej modlitwę maghrib.
37. Rozdział: Ten, kto zapomni o modlitwie, powinien odmówić ją jak tylko sobie o niej przypomni; i nie musi czynić nic ponad
Ibrahim powiedział: Jeśli ktoś nieumyślnie opuścił modlitwę dwadzieścia lat temu, niech ją odmówi.
572. Przekazał Anas: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Jeśli ktoś zapomni o modlitwie, niech odmówi ją jak tylko sobie o niej przypomni. I nie musi odkupić swej winy, wystarczy, że ją odmówi”. Po czym wyrecytował: {…i odprawiaj modlitwę, wspominając Mnie!} [20:14].
38. Rozdział: Odrabianie opuszczonych modlitw
573. Przekazał Dżabir: Umar przyszedł przeklinając niewiernych (Kurajszytów) w dniu bitwy Rowu i rzekł: „Nie byłem w stanie odmówić modlitwy asr przed zachodem słońca”. Kiedy dotarliśmy do Buthan, odmówił asr po zachodzie słońca, a po niej modlitwę maghrib.
39. Rozdział: Prowadzenie rozmów po modlitwie isza jest niepożądane
574. Przekazał Abu Al-Minhal: Udałem się z ojcem do Abu Barzy Al-Aslamiego i mój ojciec poprosił, by powiedział nam, w jaki sposób Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał obowiązkowe modlitwy zbiorowe”. Ten odparł: „Odmawiał modlitwę zuhr, którą wy nazywacie pierwszą, kiedy słońce mijało zenit w południe; modlitwę asr, kiedy jeden z nas mógł udać się do swojej rodziny do najbardziej odległego miejsca w Medynie i słońce wciąż było gorące. (Przekaziciel zapomniał, co Abu Barza powiedział o modlitwie maghrib.) Prorok lubił odmawiać modlitwę isza później i nie lubił spać przed nią ani po niej rozmawiać, a kiedy wracał po zakończeniu modlitwy fadżr, można było rozpoznać osobę siedzącą obok i (Prorok) recytował w niej od sześćdziesięciu do stu wersetów Koranu”.
40. Rozdział: Rozmawianie o prawodawstwie islamskim i dobrych rzeczach po modlitwie isza
575. Przekazał Qurra Ibn Chalid: Pewnego razu czekaliśmy długo na Al-Hasana i przyszedł do nas późno, o czasie, kiedy zwykle wstawał. Przeprosił nas i rzekł: „Zaprosili nas sąsiedzi”. Dodał, że Anas przekazał: Pewnego razu czekaliśmy na Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, aż do połowy nocy. Przyszedł i poprowadził dla nas modlitwę, a kiedy skończył, odwrócił się do nas i rzekł: „Ludzie odmówili modlitwę i poszli spać, a wy odmawialiście ją tak długo, jak długo na nią czekaliście”. Al-Hassan powiedział: Uznaje się, że ludzie spełniają dobre uczynki tak długo, jak długo czekają, by móc je spełnić”.
Wypowiedź A-Hasana jest fragmentem hadisu Anasa od Proroka.
576. Przekazał Abd Allah Ibn Umar: W ostatnich dniach swego życia, Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmówił jedną z modlitw nocnych i kiedy zakończył ją taslimem, wstał i rzekł: „Czy zdajecie sobie sprawę z powagi tej nocy? Sto lat upłynie od niej i żadnego z tych, którzy są dziś na powierzchni ziemi, nie będzie wśród żywych”. Ludzie nie zrozumieli właściwie znaczenia słów Posłańca Boga i oddali się rzeczom, które są o nich rozpowiadane [niektórzy stwierdzili, że Dzień Zmartwychwstania nastanie po stu latach, itp.], zaś Prorok mówiąc: „Sto lat upłynie od niej i żadnego z tych, którzy są dziś na powierzchni ziemi, nie będzie wśród żywych” - miał na myśli: „po upływie tego stulecia oni [ludzie tego wieku, stulecia] przeminą”.
41. Rozdział: Rozmawianie z rodziną i gośćmi po modlitwie isza
577. Przekazał Abu Usman od Abd Ar-Rahmana Ibn Abu Bakra: Ludzie as-suffa byli biedakami i Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Ten, kto ma jedzenie, które wystarczy dla dwóch, powinien wziąć trzeciego spośród nich [ludzi as-suffa]. I ten, kto ma jedzenie, które wystarczy dla czterech, powinien wziąć jednego lub dwóch spośród nich”. Abu Bakr wziął trzech mężczyzn, a Prorok dziesięciu. Abd Ar-Rahman dodał: Byłem w domu z ojcem i matką. (Jeden z przekazicieli nie jest pewien, czy Abd Ar-Rahman nie powiedział: „Z żoną i sługą, którego dzieliliśmy z rodziną Abu Bakra”.) Abu Bakr zjadł z Prorokiem kolację i został u niego do modlitwy isza. Po niej siedział u Proroka dopóki ten nie zjadł posiłku, i wrócił do domu późną nocą. Żona spytała: „Cóż cię zatrzymało przed dołączeniem do twoich gości - lub powiedziała: gościa?”. Powiedział: „Czyżbyście ich jeszcze nie obsłużyli?”. Rzekła: „Odmówili zjedzenia posiłku dopóki nie przyjedziesz. Podano im jedzenie, ale oni odmówili”. (Abdur-Rahman dodał) Kiedy odszedłem i ukryłem się (w obawie przed Abu Bakrem), a on krzyknął na mnie: „Ghunsar!”, i zwymyślał, a potem rzekł: „Jedzcie, nie każcie się zapraszać”. [Podano kolację i] Abu Bakr poprzysiągł, że nie będzie jadł. Prezkaziciel doodał: Na Allaha, za każdym razem, kiedy jeden z nas [ja i goście spośród towarzyszy as-suffa] nabierał pożywienia, pomnażało się od dołu. I wszyscy najedliśmy się do syta a pożywienia było więcej niż przed podaniem! Abu Bakr spojrzał na nie i zauważył, że nic nie ubywa, a wręcz go przybywa. Zwrócił się do żony : „Siostro Bani Firas! Cóż to?”. A ona rzekła: „Radości mych oczu! Jedzenia jest teraz trzy razy więcej niż przedtem!”. Abu Bakr zjadł z niego i powiedział: „Ta (przysięga) była od szatana”, mając na myśli swoją przysięgę (powstrzymania się od jedzenia). Potem wziął z niego odrobinę (kęs) i zaniósł resztę Prorokowi. W ten oto sposób posiłek ów znalazł się u Proroka. Między nami a pewnymi ludźmi panował rozejm, a kiedy okres rozejmu upłynął, Prorok podzielił nas [towarzyszy] na dwanaście grup i każdej z nich dowodził jeden mężczyzna. Allah wie, ilu mężczyzn znalazło się pod ich dowództwem, i wszystkie (dwanaście grup) zjadło z tego posiłku (lub powiedział coś podobnego).