Skromność

przekład: Majida Szaban

Co oznacza Haja? Haja pochodzi od słowa hajat - życie. Haja ma wiele znaczeń, m.in. nieśmiałość, skromność, szacunek dla własnej osoby, wstydliwość, wstyd, honor. Właściwe znaczenie słowa haja zgodnie z naturą wiernego, odnosi się do nieprzyjemnego oraz bolącego uczucia z towarzyszącym mu zawstydzeniem spowodowanym przez strach przed publiczną oceną niewłaściwego lub niemoralnego postępowania.

W islamie haja jest tym czynnikiem, który mobilizuje muzułmanina do unikania rzeczy wstrętnych i odrażających. Powstrzymuje przed zaniedbaniem wynikającym z niedotrzymania zobowiązań w stosunku do innych osób - jeśli wierny z jakiejkolwiek przyczyny nie jest w stanie dotrzymać danego słowa wówczas pojawia się wspomniane złe samopoczucie oraz wstyd. Przyczyną jest świadomość, iż poprzez niedotrzymanie zobowiązania zawodzimy Allaha. Haja odgrywa ogromną rolę w życiu muzułmanina, jest ona istotną częścią naszej wiary ( iman) . Jeżeli nie ma w nas ani krzty haja , wówczas oznaczać to może, iż nasza wiara jest bardzo słaba.

Przekazał Abu Huraira (oby Allah był dla niego miłosierny): Prorok powiedział: "Wiara składa się z więcej niż 60 gałęzi (tzn. części). A haja (ten termin ma wiele znaczeń, które należy brać wspólnie pod uwagę; pomiędzy nimi są szacunek dla własnej osoby, skromność, nieśmiałość, uczciwość itp.) jest częścią wiary."(Buchari)

Dowiadujemy się również od Proroka jak ogromne znaczenie ma posiadanie haja oraz, iż nie należy się tego wstydzić, przeciwnie – wstydem okrywamy samych siebie, kiedy tych uczuć nie posiadamy.

Przekazał Abdullah ibn Umar (oby Allah był dla niego miłosierny): Prorok przechodził obok mężczyzny, który karcił swojego brata w kwestii haja mówiąc "Jesteś bardzo nieśmiały i boję się, że może ci to zaszkodzić" Słysząc to Wysłannik Allaha powiedział "Zostaw go, albowiem haja jest częścią wiary." (Buchari)

Powyższy hadis jest kolejnym dowodem, iż nieśmiałość nie jest "zarezerwowana" jedynie dla kobiet, jest ona również atrybutem, który powinien posiadać mężczyzna, albowiem stanowi on oznakę strachu przed Allahem oraz wyznacza wartość naszej wiary.

Rodzaje haja. Haja ma dwa aspekty, pozytywny oraz negatywny. Pozytywna haja to wstyd z powodu popełnionego występku czy też rzeczy, której Allah oraz jego Wysłannik (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) zabronili, zła haja to wstyd z powodu rzeczy, którą Allah oraz jego Wysłannik nakazali.

Omówmy najpierw rodzaje dobrej haja. Każdy z wierzących powinien kształtować swój charakter opierając się pozytywne aspekty haja. Najważniejszym jest, aby wstyd wynikał z popełnienia czegokolwiek co mogłoby zawieść Allaha, z przekonania, iż wierny będzie musiał pewnego dnia odpowiedzieć za wszystkie swoje uczynki. Jeżeli rozwiniemy w sobie ten rodzaj uczucia, pomoże ono wiernemu być posłusznym wszystkim zaleceniom Allaha oraz powstrzymać się przed popełnieniem grzesznych uczynków.

Kiedykolwiek wierny zda sobie sprawę z faktu, iż Allah obserwuje nas przez cały czas oraz, że będziemy musieli odpowiedzieć za każdy krok, który czynimy na tym świecie, wówczas nie zaniedba żadnego przykazania Allaha oraz Jego Posłańca (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim). Im bardziej silne staje się uczucie haja, tym bardziej motywuje nas ono do unikania rzeczy zabronionych. Sposobem na osiągnięcie haja jest nauka i nieustanne poszerzanie wiedzy o naszej wierze.

Kolejny rodzaj haja ma aspekt społeczny, albowiem dotyczy on relacji z otaczającymi nas osobami. Zazwyczaj jest wynikiem związków pomiędzy członkami danej rodziny. Na przykład, dziecko nie chce sprawić swoim postępowaniem przykrości matce, żona nie chce zasmucić męża lub nawet – uczeń, który uważa na to, aby nie powiedzieć czegoś niewłaściwego przed nauczycielem. Wreszcie, mamy rodzaj haja, który dotyczy nieśmiałości samego wiernego. Pojawia się, kiedy osiągamy szczyt naszej wiary, kiedy robimy, mówimy lub widzimy cokolwiek złego, lub popełniamy nawet najmniejszy grzech, rodzi się w naszych sercach poczucie ogromnego dyskomfortu, zawstydzenia czy też winy. Kreuje to wysoki stopień samoświadomości wzmacniającej oddanie wiernego Allahowi.

Po omówieniu rożnych korzystnych odmian haja, nadszedł czas, aby zapoznać się z tymi które nie tylko są sprzeczne z naukami naszego Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), lecz stanowią również solidny dowód na słabość naszej wiary. Ten negatywny aspekt dotyczy wstydu bądź nieśmiałości wiernego z powodu wykonywania rzeczy nakazanych przez Allaha (subhanahu ła ta`ala) w Koranie oraz poprzez sunnę Proroka. Składa się na to wstyd lub dyskomfort z powodu rzeczy prawych lub obowiązków nałożonych na nas przez Allaha. Oznacza to niewywiązywanie się z obowiązków muzułmanina, ze względu na odczuwany z tego powodu wstyd przed innymi ludźmi. Jest to sytuacja naganna, albowiem w jej wyniku świat doczesny otaczany jest większym szacunkiem, niż jego Stwórca. Oznacza to również wstyd lub strach przed poszukiwaniem wiedzy o Islamie z "przyziemnych" powodów. Jest to sprzeczne z tym co Allah (subhanahu ła ta`ala) przekazał nam w Koranie, czyli z obowiązkiem poszukiwania wiedzy oraz przekazywania jej innym.

Mamy na to wiele przykładów. Ludzie poświęcają cztery, sześć lat swojego życia na zdobywanie dyplomów prawników, inżynierów, które przyniosą korzyści jedynie w świecie doczesnym. Prawdopodobnie, większość ludzi wybiera drogę kariery, biorąc pod uwagę wysokość przewidywanych zarobków oraz pozycji, która osiągną w społeczeństwie wykonując konkretne zawody. Nie zdają sobie sprawy z faktu, iż najlepsza renomę dla muzułmanina zapewnia pozycja nauczyciela Islamu. Osoby takie oraz muzułmańscy uczeni posiadają o wiele większy status w oczach Allaha niż ci którzy siedzą w domach ucząc lub czyniąc `ibaadah.

Jeżeli chcemy studiować prawo, dlaczego nie ma to być islamski szariat? Jeżeli chcemy studiować nauki przyrodnicze, dlaczego nie na uniwersytecie islamskim? Ludzie przykładają ogromne znaczenie do kariery w życiu doczesnym, zaniedbując poprzez ignorancję oraz wstyd poszerzanie wiedzy o Islamie. Tylko i wyłącznie po to, aby w oczach innych ludzi być uznanym za osoby "wykształcone". To jest właśnie negatywny wymiar haja czy też "wstydu" z powodu rzeczy, do których zachęca nas Allah oraz Jego Wysłannik (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim).

Kolejnym przykładem złej haja jest rzecz niezmiernie popularna pomiędzy naszymi siostrami w społeczeństwie zachodnim. Dalsza cześć niniejszego opracowania skupi się całkowicie na jej omówieniu.

Najważniejszym aspektem haja dla kobiety jest skromność oraz ochrona dobrego imienia. Aby to zrealizować należy przestrzegać zakazu Allaha dotyczącego eksponowania wdzięków przed mężczyznami, z którymi dozwolone jest małżeństwo. Nakaz ten obejmuje różne aspekty haja. Wierzące kobiety odczuwają wstyd przed nieposłuszeństwem względem Allaha (subhanahu ła ta`ala), nieśmiałość w stosunku do płci przeciwnej z powodu tego czego mogą doświadczyć, w sytuacji kiedy ich uroda zostanie dostrzeżona przez obcych mężczyzn, oraz nieśmiałość przed wyeksponowaniem swoich wdzięków poza domem w miejscu publicznym.

Jest wiele kobiet, które twierdzą iż posiadają haja, aczkolwiek w odniesieniu do "hidżabu" wyznają opinię, iż jest on symbolem zacofania i przestrzeganie nakazu okrywania nie jest w naszych czasach już konieczne, co ewidentnie jest oznaką niedowierzania. Albowiem żadna osoba, naprawdę zaopatrzona w haja, nigdy nie uczyni rzeczy sprzecznej z zaleceniami Allaha (subhanahu ła ta`ala), nawet jeżeli rzecz ta nie do końca jej się podoba. Haja kobiety wynika ze skromności i nieśmiałości oraz strachu przed Allahem, zatem jak można twierdzić, iż jest w nas haja, kiedy spacerujemy z odkrytą głową w miejscu publicznym? Dowodem jest poniższy hadis:

Abdullah ibn Umar (oby Allah był dla niego miłosierny) przekazał, iż Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: "Zaprawdę haja (skromność) oraz iman (wiara) są towarzyszkami. Kiedy jedna z nich zanika, druga również odchodzi." (Baihaqi)

Jest wiele wersetów w Koranie oraz wiele hadisów wyjaśniających przyczyny leżące w nakazie okrywania się przez kobiety hidżabem. Prawo islamskie (szariat) nie zatrzymało się jedynie na wydaniu nakazu okrywania – wyjaśnia ono każdą z rzeczy bezpośrednio związanych z tym zaleceniem, którego najmniejsze nawet zaniedbanie może wywołać skojarzenia z brakiem moralności. Innymi słowy pewne rzeczy zostały zabronione po to, aby zatrzasnąć drzwi przed deprawacją , a w zamian zapewnić silniejszy filar dla haja.

Skromność (haja) oraz szacunek dla własnej osoby odgrywają nadrzędną rolę w przestrzeganiu w danym społeczeństwie zasad moralnych. Skromność nazywana jest ornamentem kobiety, albowiem ochrania ją przed grzechem oraz niepoprawnymi myślami, które mogą powstać w umysłach mężczyzn mających o złych intencjach. Ta haja to cześć natury kobiety, umożliwiająca ochronę przed napastowaniem ze strony niemoralnych mężczyzn.

Potwierdzone autorytetem Anasa bin Malik: Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: "Kiedy lubieżność staje się częścią jakiejś rzeczy, staje się ona ułomna; kiedy haja staje się częścią czegokolwiek, rzecz ta staje się piękna". (Tirmidhi)

Hidżab ewidentnie odgrywa ogromnie ważną rolę w odniesieniu do haja. Zapobiega lubieżności, wsparty przez haja, czyni naszą wiarę silniejszą. Obie te rzeczy uzupełniają się nawzajem. W czasach naszego umiłowanego Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), kiedy objawione zostały wersety dotyczące hidżabu, wszyscy mężczyźni z plemienia kurajszytów oraz plemienia ansar pobiegli do swoich domów do żon, córek oraz bliskich krewnych, aby przekazać im nakaz okrywania. Kobiety, które miały osłony użyły ich, te które ich nie posiadały uszyły je bezzwłocznie. Dla przykładu poniższy hadis:

Przekazane przez Aisza (oby Allah był dla niej miłosierny): Oby Alllah otoczył miłosierdziem kobiety wczesnej imigracji. Kiedy werset {powinny osłonić swe ciała zasłoną} został objawiony, porwały grube zewnętrzne odzienie oraz przygotowały z niego okrycia. A kiedy werset {powinny zarzucić na siebie zewnętrzne okrycia} został objawiony, kobiety Ansarów wychodząc z domów narzucały na siebie okrycia i wyglądały tak, jakby wrony otoczyły ich głowy skrzydłami" (Abu Dawud)

Kobiety te pragnęły chronić swoją moralność i dlatego podporządkowały się nakazowi Allaha.

Przekazała Aisza (oby Allah był dla niej miłosierny): "Wchodząc do mego domu, w którym (pochowany był) Posłaniec Allaha zdejmowałam moje okrycie, albowiem tylko mój mąż oraz mój ojciec tam przebywali, jednak kiedy Umar został z nimi pochowany, przysięgam na Allaha, iż od tej pory nie przekroczyłam progu bez okrycia ze względu na skromność w stosunku do Umara.(at-Tirmidhi i Ahmad)

Kobiety w czasach współczesnych rezygnują z okrywania, jednak niektóre w głębi serca wierzą, iż mogą być określone mianem muzułmanek jednak nie mu'miniin (szczerze wierzących). Prawdą jest, iż haja charakteryzuje mu'min (szczerze wierzących, wiernych). Dla ludzi, którzy ignorują nauki Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) pojęcia takie jak haja czy "honor" nie mają znaczenia. Haja oraz iman (wiara) są niezależne; zanikają. Dlatego Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział w jednym z hadisów: "Kiedy brakuje haja czynisz tak pragniesz."

W czasach nam współczesnych rozluźnienie zasad moralnych, będące wynikiem imitacji nie-muzułmanów dotknęło, niestety bardzo wielu muzułmanów. Propagowanie niemoralności oraz wyuzdania, wspomagane jest przez tych, którzy toczą walkę o "wyzwolenie" muzułmanek od hidżabu. Poprzez adaptację zachodniego stylu życia, odrzucają oni tradycje Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim). Wśród takich ludzi pojawia się dylemat. Z jednej strony pragną oglądać na ulicach pół odziane żony i córki swoich braci w wierze, z drugiej strony nie mają odwagi aby zaprzeczyć naukom Koranu oraz Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim).

Nie mogą powiedzieć, iż porzucają Islam, ani nie mogą znieść widoku okrytych muzułmanek będących przykładem haja. Właściwie, prawdą jest fakt, iż pogrążanie się w niemoralności przez długi okres czasu zabiło w tych ludziach poczucie skromności (haja), które Islam nakazał im pielęgnować. Naturalnym pragnieniem człowieka jest ochrona honoru, a pragnienie to wymusza na mężczyznach szacunek oraz otaczanie honorem ich kobiet. To czego niektórzy mężczyźni i kobiety nie rozumieją, to fakt, iż jeżeli kobiety zdejmą hidżab oraz nie rozwiną w sobie haja, dołączą tym samym do tych, którzy zeszli na ścieżkę szatana.

Jeżeli muzułmańscy bracia byliby świadomi korzyści jakie niesie ze sobą haja oraz hidżab, na pewno nie tolerowali by rzeczy przeciwnych. W czasach Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) mężowie nie mogli nawet wyobrazić sobie, iż ich żony opuściłyby domy nie okryte, a tym bardziej umalowane w celu ściągnięcia spojrzeń innych mężczyzn".

Następujący hadis ukazuje to dokładnie: Przekazał Al-Mughira, że Wysłannik powiedział: "Na Allaha, posiadam więcej ghaira (szacunek dla własnej osoby, honor) ii niż inni, a Allah ma więcej ghaira niż ja, a ze względu na ghaira Allaha, On zabronił czynów haniebnych oraz grzechów popełnianych otwarcie i skrycie. I nie ma nikogo, komu jest bardziej miłe, kiedy ludzie żałują za swoje grzechy oraz błagają o przebaczenie, niż Allahowi, i z tego powodu wysyłał On ludzi z ostrzeżeniami oraz z dobrymi nowinami. I nie ma nikogo, komu bardziej miłe jest otaczanie chwałą nad Allaha. I z tego powodu Allah obiecał Raj (czyniącym dobro)." Abdul-Malik powiedział, "Nikt nie ma więcej ghaira niż Allah." (Sahih Buchari)

To powinno wystarczyć, aby zrozumieć dlaczego hidżab jest tak ważny dla kobiet w celu ochrony haja oraz podążania ścieżką prawowitych wiernych. Czasami zdarzają się sytuacje, w których ludzie błądząc przez długi okres czasu, zatracając umiejętność rozróżniania między dobrem a złem. Ujmując to w inny sposób, rezultatem pogrążania się w niemoralności jest utrata wiedzy oraz umiejętności oddzielenia dobra od zła.Jak powiedział Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim): "Mam poczucie honoru (część haja). Tylko osoba z czarnym sercem pozbawiona jest honoru." Tak wiec zastanówmy się…..jeżeli przestrzeganie hidżabu oraz pielęgnacja haja są tak ważne, gdzie znajdziemy przykłady czy zalety takiego zachowania? Odpowiedź na to pytanie wyraźnie daje nam Koran oraz hadis. Jest wiele zalet haja. Oto zaledwie kilka z nich:

Po pierwsze Allah kocha haja. Dowiadujemy się o tym, z poniższego hadisu: "Zaprawdę Allah (jest Tym który) ma Haja i jest Obrońcą. Kocha haja oraz ludzi którzy ukrywają nawzajem swoje wady." (Buchari)

Po drugie, haja w samej sobie jest a wspaniałością islamu jak nadmienił Prorok: "Każdy sposób życia ma wrodzoną cechę. Cechą islamu jest haja", lub "Każdy uczynek ma wrodzoną cechę. Cechą islamu jest skromność (haja)." (Abu Dauud)

Po trzecie, haja przynosi jedynie dobre rzeczy. Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: "Haja nie przynosi same dobre rzeczy" (Buchari)

Po czwarte, haja jest bardzo wyraźnym wyznacznikiem naszej wiary. Jak nadmienił Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) przemawiając do Ansara, kiedy ten karcił swojego brata za jego nieśmiałość: "Zostaw go, albowiem haja jest gałęzią (częścią) wiary."(Buchari)

Po piąte, haja prowadzi nas do RAJU. Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: "Haja bierze początek w wierze; wiara prowadzi do Raju. Nieprzyzwoitość bierze początek z antypatii, a antypatia prowadzi do ognia." (Buchari)

Wyraz haja wywodzi się od hajat. To słowo oznacza "życie". Zrozumiałym jest, iż kiedy jest w nas haja, nasze "życie" będzie zgodne z zasadami islamu. Z drugiej strony, jeżeli zabraknie w nas haja będziemy "żyć" życiem które jest "martwe" w wymiarze islamu, aczkolwiek "żywe" zgodnie z zasadami świata doczesnego.

Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział: "Haja oraz możliwość polegania na innych będą pierwszymi, które znikną z tego świata, dlatego nie ustawajcie w proszeniu Allaha o nie." (Baihaqi)

Podsumowując niniejsze opracowanie, musimy zrozumieć jak bardzo haja jest ważną rzeczą zarówno dla kobiet jak i mężczyzn. Mężczyźni muszą kontrolować siebie samych poprzez jak najszybsze zawieranie małżeństw lub jeżeli ich na to nie stać poprzez post. Kobiety natomiast musza okrywać swoje wdzięki, aby mężczyźni nie ulegali podszeptom szatana ani nie zhańbili ich bądź wykorzystali.

Jest wiele wersetów w Koranie, które wyraźnie wyjaśniają jak musimy się zachowywać. Allah jest Wszechwiedzący, wie jakie problemy mogą mieć miejsce w społeczeństwie, dlatego zmienianie Islamu czy też praktykowanie jedynie tych zasad, które sami uważamy za słuszne nie jest żadną wymówką. Allah powiedział mężczyznom i kobietom w jaki sposób mają chronić swój honor. Jeżeli ktokolwiek sprzeciwi się zaleceniom naszego Pana, niech Allah zlituje się nad nim, i nich sprowadzi na właściwa drogę.

{Powiedz wierzącym mężczyznom, aby spuszczali swój wzrok i aby byli skromnymi, przez to staną się czystszymi. Allah jest świadkiem wszelkich uczynków. Zaleć wierzącym kobietom, aby spuszczały wzrok i strzegły swej czystości; i że nie powinny okazywać ze swego piękna oraz ozdób za wyjątkiem tego co powinno być odkrytym; niech zakrywają swoje ciała i nie okazują swej urody......} (Koran 24:130-31)

Wszelka chwała Allahowi, niech Jego pokój oraz błogosławieństwo będzie nad Muhammadem, (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), jego rodziną, towarzyszami oraz prawdziwymi naśladowcami po Dzień Sądu.

Bibliografia:

Glossary of Islamic terms

2 Safi Khan, Selections from Sahih-ul-Buchari

3 Kashif ul-Astar un-Zuwaid-ul-Barrar, pg.187

4 Ihyaa Uloom-ud-Deen (selected texts)

5 Firdous Al-Dailmi

ii Ghira – uczucie gniewu spowodowane narażeniem na szwank honoru danej osoby. (przyp. tłum.)