18. KSIĘGA O SKRACANIU MODLITW
Przekład Elżbieta Al-Saleh, Mohammed Al-Saleh
Wszelkie prawa zastrzeżone
W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego!
18. KSIĘGA O SKRACANIU MODLITW
1. Rozdział: O skracaniu modlitw przez jaki czas można modlitwy skracać
1030. Przekazał Ibn Abbas: Pewnego razu Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wyprawił się w drogę i zatrzymał na miejscu przez dziewiętnaście dni i odmawiał skrócone modlitwy. A zatem, gdy podróżowaliśmy [i zatrzymywaliśmy się u celu podróży] przez dziewiętnaście dni, skracaliśmy modlitwy, lecz gdy podróżowaliśmy i zatrzymywaliśmy się na dłużej, odmawialiśmy je w całości.
1031. Przekazał Anas: Wyprawiliśmy się z Prorokiem z Medyny do Mekki i odmawialiśmy po dwa rakaty [w każdej modlitwie, poza magrib] aż do powrotu do Medyny”. Zapytałem: „Jak długo zatrzymaliście się w Mekce?”. Odparł: „Przez dziesięć dni”.
2. Rozdział: Modlitwy w Mina [podczas hadżdż]
1032. Przekazał Abd Allah Ibn Umar: Odmawiałem modlitwę z Prorokiem, Abu Bakrem i Umarem w Mina i składała się z dwóch rakatów. Usman za pierwszych dni swego kalifatu też tak robił, ale później zaczął odmawiać modlitwy w całości.
1033 Przekazał Harisa Ibn Wahab: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, prowadził dla nas modlitwę w Mina [podczas hadżdż] i była to dwurakatowa [skrócona] modlitwa, a byliśmy wówczas tak bezpieczni jak nigdy dotąd [nie była to modlitwa w chwili trwogi].
1034. Przekazał Abd ar-Rahman Ibn Jazid: W Mina, Usman Ibn Affan prowadził dla nas modlitwę i odmówił cztery rakaty. Gdy powiadomiono o tym Abd Allaha Ibn Masuda, rzekł zasmucony: „Zaprawdę, do Boga należymy i do Niego powrócimy!” - i dodał: „Odmawiałem dwurakatową [skróconą] modlitwę z Posłańcem Boga w Mina, i taką samą z Abu Bakrem i Umarem [za ich kalifatów]”. Rzekł też: „Obym miał tyle szczęścia, by i te dwa z czterech rakatów zostały przyjęte (przez Boga)”.
3. Rozdział: Ile trwała hadżdż Proroka
1035. Przekazał Ibn Abbas: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, i towarzysze przybyli do Mekki rankiem czwartego dnia miesiąca zu al-hidżdża, recytując talbiję[1] [odprawiali hadżdż]. Prorok polecił towarzyszom, poza tymi, którzy mieli ze sobą zwierzęta ofiarne, wstąpić w stan uświęcenia z tytułu pielgrzymki umra zamiast hadżdż.
4. Rozdział: Odległość uprawniająca do skrócenia modlitw
Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, nazywał podróżą jednodniową wyprawę.
Ibn Umar i Ibn Abbas skracali modlitwy i przerywali post w podróży, jeśli przemierzana odległość wynosiła ponad cztery burud, czyli szesnaście parasangów [ok. 96 km].
1036. Przekazał Ibn Umar: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Niech żadna kobieta nie podrużuje ponad trzy dni bez mahrama”.
1037. Przekazał Ibn Umar: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Niech żadna kobieta nie podróżuje ponad trzy doby bez mahrama”.
1038. Przekazał Abu Hurajra: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Nie wolno kobiecie, która wierzy w Boga i w Dzień Ostatni podróżować przez dzień i noc bez mahrama”.
5. Rozdział: Skracanie modlitw jest dozwolone po wyruszeniu z siedziby
Pewnego razu Ali [Ibn Abu Talib] wyruszył [z Kufy] i zaczął skracać modlitwy, choć widać było jeszcze jej zabudowania. Po powrocie, powiedziano mu: „To już Kufa” [aby zaprzestał skracania modlitw]. Odrzekł: „Nie, dopóki do niej nie wjedziemy”.
1039. Przekazał Anas Ibn Malik: Odmawiałem cztery rakaty modlitwy zuhr z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, w Medynie i dwa rakaty [skróconą modlitwę] asr w Zul-Hulajfa.
1040. Przekazała Aisza: Kiedy został ustanowiony obowiązek modlitwy, na początku składała się z dwóch rakatów. Później modlitwa w podróży nie uległa zmianie, zaś modlitwy tych, którzy nie podróżowali zostały dopełnione.
Az-Zuhri powiedział, że zapytał Urwę, co sprawiło, że Aisza (podróżując) odmawiała pełne modlitwy. Odpowiedział, że postępowała tak, jak Usman.
6. Rozdział: Odmawianie trzech rakatów modlitwy maghrib w podróży
1041. Przekazał Abd Allah Ibn Umar: Widziałem, jak Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, spiesząc się w podróży opóźniał modlitwę maghrib i odmawiał ją razem z isza. Salim przekazał, że Ibn Umar postępował tak samo. Salim powiedział: Ibn Umar odmawiał razem modlitwy maghrib i isza w Al-Muzdalifa. Salim przekazał też: Ibn Umar opóźnił modlitwę maghrib i dotarły do niego wieści o śmierci jego żony, Safiji Bint Abu Ubajd. Powiedziałem: „Modlitwa”, a on odrzekł: „Jedź dalej”. Powtórzyłem: „Modlitwa”. Rzekł: „Jedź dalej”. Po przejechaniu dwóch, trzech mil, zsiadł, odmówił modlitwę i rzekł: „Widziałem, jak modlił się tak Prorok, gdy spieszno mu było w podróży”. Abd Allah [Ibn Umar] dodał: Kiedy Prorok się spieszył, opóźniał modlitwę maghrib, a potem odmawiał jej trzy rakaty, kończąc taslimem. Po chwili ogłaszano iqamę na modlitwę isza – odmawiał dwa z jej rakatów i kończył je taslimem. Nie odmawiał żadnych zalecanych modlitw przed połową nocy [kiedy to odmawialiśmy tahadżdżud].
7. Rozdział: Odmawianie modlitw zalecanych jadąc wierzchem, niezależnie od tego, w ktorą stronę kieruje się zwierzę
1042. Przekazał Abd Allah Ibn Amir, że jego ojciec widział, jak Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwy [zalecane] na wielbłądzicy skierowany w tę stronę, w którą go niosła.
1043. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwy [zalecane] w podróży (na wielbłądzicy) w kierunku innym niż qibla.
1044. Przekazał Nafi: Ibn Umar odmawiał w podróży modlitwy zalecane i witr siedząc na grzbiecie wielbłądzicy. Powiedział, że Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, tak robił.
8. Rozdział: Odprawianie modlitwy za pomocą gestów podczas jazdy wierzchem
1045. Przekazał Abd Allah Ibn Dinar: Podróżując, Abd Allah Ibn Umar odmawiał modlitwę na grzbiecie wielbłądzicy za pomocą gestów niezależnie od kierunku, w którym niosło go zwierzę. Abd Allah powiedział, że robił tak Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem.
9. Rozdział: Zsiadanie ze zwierzęcia by odmówić modlitwę obowiązkową
1046. Przekazał Amir Ibn Rabi‘a: Widziałem, jak Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwy zalecane jadąc wierzchem - opuszczając i podnosząc głowę niezależnie od tego, w którą stronę niosło go zwierzę, ale nigdy nie odmawiał w ten sposób modlitw obowiązkowych.
1047. Przekazał Salim: Podróżując nocą Abd Allah Ibn Umar odmawiał modlitwy [zalecane] podczas jazdy wierzchem, nie zwracając uwagi na kierunek. Ibn Umar rzekł: „Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwy zalecane na grzebiecie wierzchowca, niezależnie od tego, w którą stronę niosło go zwierzę i tak samo odmawiał [zalecaną] modlitwę witr. Nigdy nie odmawiał w ten sposób modlitw obowiązkowych”.
1048. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwy [zalecane] jadąc wierzchem zwrócony na wschód, a kiedy chciał odmówić modlitwę obowiązkową, zsiadał i zwracał się twarzą ku qibli.
10. Rozdział: Odmawianie modlitw zalecanych podczas jazdy na ośle
1049. Przekazał Anas Ibn Sirin: Wyruszyliśmy naprzeciw Anasowi Ibn Malikowi, kiedy wracał z Syrii i spotkaliśmy go w miejscu o nazwie Ajn at-Tamr (w Iraku). Widziałem, jak modlił się jadąc na ośle zwrócony twarzą w tym kierunku, to jest na lewo od qibli. Rzekłem do niego: „Widzę, że odmawiasz modlitwę w stronę inną niż qibla”. Odpowiedział: „Widziałem, jak robił tak Prorok”.
11. Rozdział: Poniechanie w podróży modlitwy zalecanej przed lub po modlitwie obowiązkowej
1050. Przekazał Hafs Ibn Ajm: Ibn Umar wyruszył w podróż i powiedział „Poróżowałem z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, i nie widziałem, by odmawiał modlitwy zalecane, a Bóg mówi: {Zaprawdę! W osobie Posłańca Boga jest dla was dobry przykład do naśladowania} [33:21]”.
1051. Przekazał Ibn Umar: Poróżowałem z Posłańcem Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, i nigdy nie odmawiał ponad dwa rakaty w podróży. Abu Bakr, Umar i Usman robili tak samo.
12. Rozdział: Odmówienie modlitwy zalecanej przed, a nie po obowiązkowej
Prorok odmawiał dwa [zalecane] rakaty przed modlitwą fadżr w podróży.
1052. Przekazał Ibn Abu Lajla: Tylko Umm Hani powiedziała nam, że widziała, jak Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał [zalecaną] modlitwę duha. Rzekła: „W dniu podboju Mekki, Prorok wziął u mnie rytualną kąpiel i odmówił osiem rakatów. Nigdy nie widziałam, by odmawiał tak krótko modlitwę, ale wykonywał doskonale ukłony i pokłony”.
1053. Przekazał Abd Allah Ibn Amir od swego ojca, który powiedział mu, że widział, jak Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwy zalecane w nocy jadąc na wielbłądzicy, zwrócony tę stronę, w którą go niosła.
1054. Przekazał Salim Ibn Abd Allah: Ibn Umar rzekł: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwy zalecane siedząc na grzbiecie wielbłądzicy za pomocą gestów, skierowany w tę stronę, w którą niosło go zwierzę. Ibn Umar robił tak samo.
13. Rozdział: Łączenie modlitw maghrib i isza w podróży
1055. Przekazał ojciec Salima: Kiedy Prorokowi, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, spieszno było w podróży, łączył modlitwę maghrib z isza.
1056. Przekazał Ibn Abbas: Podróżując, Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, łączył modlitwy zuhr z asr zaś maghrib z isza.
1057. Przekazał Anas Ibn Malik: Podróżując, Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, łączył modlitwy maghrib i isza.
14. Rozdział: Czy należy ogłosić wezwanie na odmawiane łącznie modlitwy maghrib i isza
1058. Przekazał Az-Zuhri od Salima: Abd Allah Ibn Umar rzekł: Kiedy Posłańcowi Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, spieszno było w podróży, opóźniał modlitwę maghrib i odmawiał ją razem z isza o czasie tej ostatniej. Salim powiedział, że Abd Allah Ibn Umar robił tak samo, kiedy śpieszył się w podróży. Po ogłoszeniu iqamy na modlitwę maghrib, odmawiał trzy rakaty i kończył je taslimem. Po chwili ogłaszał iqamę na modlitwę isza i odmawiał z niej dwa rakaty [skróconą modlitwę isza] i kończył je taslimem. Nigdy nie odmawiał między nimi ani po modlitwie isza modlitw zalecanych. Dopiero, kiedy minęła druga część nocy, wstawał na [zalecaną] modlitwę [tahadżdżud]”.
1059. Przekazał Anas: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, łączył te dwie modlitwy [maghrib i isza] w podróży.
15. Rozdział: Opóźnienie modlitwy zuhr do czasu modlitwy asr, jeśli ruszono w drogę przed południem
1060. Przekazał Anas Ibn Malik: Gdy Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wyruszał w drogę przed południem, opóźniał modlitwę zuhr do czasu asr i odmawiał je razem, zaś jeśli słońce zaczynało się obniżać (przekroczyło zenit), odmawiał modlitwę zuhr i po niej wyruszał.
16. Rozdział: Czy należy odmówić modlitwę zuhr i ruszyć w drogę po południu
1061. Przekazał Anas Ibn Malik: Gdy Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, ruszał w drogę przed południem, opóźniał modlitwę zuhr do czasu modlitwy asr. Zatrzymywał się i odmawiał je razem. Jeśli nie wyruszał, a słońce minęło zenit, odmawiał modlitwę zuhr o czasie [i wyruszał po niej].
17. Rozdział: Odmawianie modlitwy na siedząco
1062. Przekazała Aisza: Podczas choroby Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, modlił się w domu siedząc, a ludzie modlili się za nim stojąc. Skinął na nich, by usiedli. Po modlitwie, rzekł: „Imama należy naśladować, zatem gdy zgina się w ukłonie - ukłońcie się, a gdy podnosi z ukłonu głowę i wy je podnieście”.
1063. Przekazał Anas Ibn Malik: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, spadł z konia i obtarł prawy bok, udaliśmy się zatem zapytać o jego zdrowie. Nastał czas modlitwy i Prorok odmówił ją siedząc, a my za nim – stojąc. Potem rzekł: „Imama należy naśladować, zatem jeśli mówi takbir - powiedźcie takbir, a jeśli wykonuje ukłon (ruku) i wy się ukłońcie, i gdy unosi głowę i wy je unieście. I gdy mówi: ‚Sami Allahu liman hamida (Bóg słyszy tych, który go wychwalają)’, powiedzcie: ‚Rabbana wa lakal-hamd (Panie nasz, Twoja jest chwała)’”.
1064. Przekazał Imran Ibn Husajn, który cierpiał na hemoroidy: Zapytałem Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, o modlitwę mężczyzny na siedząco. Odrzekł: „Lepiej, by modlił się stojąc. Ten, kto modli się siedząc otrzyma połowę nagrody tego, kto modli się stojąc; a ten, kto odmawia modlitwę leżąc otrzyma połowę nagrody tego, kto modli się siedząc”.
18. Rozdział: Odmawianie modlitwy w pozycji siedzącej za pomocą gestów
1065. Przekazał Abd Allah Ibn Burajda: Imran Ibn Husajn cierpiał na hemoroidy. Pewnego razu Abu Mamar przekazał od Imrana Ibn Husajna, że ten rzekł: „Zapytałem Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, o modlitwę mężczyzny na siedząco. Odpowiedział: ‚Lepiej, aby modlił się stojąc… Ten, kto modli się siedząc otrzyma połowę nagrody tego, kto modli się stojąc; a ten, kto odmawia modlitwę leżąc otrzyma połowę nagrody tego, kto modli się siedząc’”.
19. Rozdział: Ten, kto nie może modlić się siedząc, może modlić się leżąc na boku
Ata powiedział: Jeśli nie można zwrócić się ku qibli, należy odmówić modlitwę w dowolnym kierunku.
1066. Przekazał Imran Ibn Husajn: Cierpiałem na hemoroidy i zapytałem Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, o modlitwę. Rzekł: „Módl się stojąc, a jeśli nie jesteś w stanie - siedząc, a jeśli nie jesteś w stanie – leżąc na boku”.
20. Rozdział: Kto rozpoczyna modlitwę siedząc (z powodu choroby) i w trakcie poczuje się lepiej, może dokończyć ją stojąc
Al-Hasan rzekł: Jeśli chory chce, może odmówić dwa rakaty stojąc i dwa siedząc.
1067. Przekazała Aisza: Nie widziałam, by Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwę nocną siedząc, kiedy indziej niż w podeszłym wieku. A i wówczas recytował na siedząco Koran, i gdy miał wykonać ukłon (ruku), wstawał, recytował trzydzieści lub czterdzieści wersetów i kłaniał się.
1068. Przekazała Aisza, Matka Wiernych: (W ostatnich dniach życia) Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, modlił się na siedząco. Siedząc recytował Koran, a gdy pozostało mu trzydzieści lub czterdzieści wersetów, podnosił się, recytował je stojąc i wykonywał ukłon (ruku) i wybijał pokłony do ziemi (sudżud). Robił tak samo w drugim rakacie. Po zakończeniu modlitwy, spoglądał na mnie i jeśli nie spałam rozmawialiśmy, a jeśli spałam, kładł się.
[1] Talbija: recytacja formuły przez pielgrzymów: Labbajk Allahumma, labbajk- Boże, oto jestem przed Tobą!