16. Al-Isra i al-Miradż

(Cudowna Podróż Nocna z Mekki do Najdalszego Meczetu w Jerozolimie, oraz wzniesienie się do niebios.)

Ostatnie dni z pobytu Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) w Mekce cechowały się dwiema naprzemiennymi skrajnościami: stopniowym sukcesem i nadal trwającymi prześladowaniami. Jednak przebłyski obiecującego światła wynurzały się zza odległego horyzontu, by ostatecznie urzeczywistnić się podczas Podróży Nocnej Proroka do Jerozolimy, a następnie wzniesienia się do niebios.

Jeśli chodzi o dokładną datę tych wydarzeń, istnieje co do tego różnica opinii. Oto jakie są poglądy na ten temat:

1. Podróż Nocna miała miejsce w roku, w którym Allah zaszczycił Muhammada (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) misją proroczą. Tej opinii był at-Tabari.

2. Miała miejsce pięć lat po rozpoczęciu się misji proroczej. Ten pogląd preferowali an-Nałałi i al-Qurtubi.

3. Była to noc 27. dnia miesiąca radżab dziesiątego roku misji proroczej. Takiej opinii był 'Allama al-Mansurpuri.

4. Zdarzyło się to szesnaście miesięcy przed emigracją do Medyny, podczas miesiąca ramadan dwunastego roku misji proroczej.

5. Było to rok i dwa miesiące przed emigracją do Medyny, czyli w miesiącu al-muharram trzynastego roku misji proroczej.

6. Miało to miejsce rok przed emigracją, w miesiącu rabi'ul-ałłal trzynastego roku misji proroczej.

Pierwsze trzy opinie bazują na śmierci Chadidży (oby Allah był z niej zadowolony), która nastąpiła w miesiącu ramadan w dziesiątym roku misji proroczej. Zmarła ona jeszcze zanim pięć dziennych modlitw stało się obowiązkowymi, a nie ma różnicy opinii co do tego, że stały się one obowiązkowe podczas Podróży Nocnej.[1]

Jeśli chodzi o pozostałe trzy poglądy, nie ma niczego, co wskazywałoby na wyróżnienie którejś ponad inne z wyjątkiem tego, iż kontekst sury al-Isra' popiera pogląd, iż Podróż Nocna nastąpiła późno na osi czasu.

Imamowie hadisów przekazują wiele szczegółów dotyczących tego wydarzenia, a oto podsumowanie:

Ibn al-Qajim powiedział: "Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) został przeniesiony fizycznie - zgodnie z poprawną opinią - ze Świętego Meczetu w Mekce do Bajt al-Maqdis w Jerozolimie, jadąc na al-Buraqu (skrzydlatym koniu - przyp. tłum.) w towarzystwie (anioła) Gabriela (pokój z nim). Tam zsiadł, uwiązał konia do obręczy w bramie meczetu i przewodził modlitwie Proroków. Następnie podczas tej samej nocy wzniósł się z Bajt al-Maqdis do najniższych niebios. Gabriel (pokój z nim) poprosił o pozwolenie na wejście. Brama otworzyła się i Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) zobaczył Adama (pokój z nim), praojca ludzkości. Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) pozdrowił go, a Adam (pokój z nim) odwzajemnił pozdrowienie i wyraził swą wiarę w Muhammada jako Proroka. Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) zobaczył dusze męczenników po jego prawej stronie, a dusze nędzników po jego lewej stronie.

Następnie Gabriel (pokój z nim) wniósł się z Prorokiem (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) do drugich niebios i poprosił o pozwolenie na wejście i Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) zobaczył tam i pozdrowił Jana, syna Zachariasza (Jahja bin Zakarija, pokój z nim) i Jezusa (pokój z nim), syna Marii. Oni odwzajemnili jego pozdrowienie, powitali go i wyrazili swoją wiarę w jego misję proroczą.

Następnie wznieśli się do trzecich niebios, gdzie zobaczyli Józefa (Jusuf, pokój z nim) i pozdrowili go. Ten powitał Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), odwzajemnił jego pozdrowienie i wyraził wiarę w jego misję proroczą.

Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) w towarzystwie Gabriela (pokój z nim) dotarł następnie do czwartych niebios, gdzie spotkał proroka Enocha (Idris, pokój z nim) i pozdrowił go. Enoch (pokój z nim) odwzajemnił powitanie i wyraził wiarę w jego misję proroczą. Potem przyszła kolej na piąte niebiosa, gdzie Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) spotkał Aarona (Harun, pokój z nim) i pozdrowił go, a ten odwzajemnił pozdrowienie i wyraził wiarę w jego misję proroczą. W szóstych niebiosach Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) spotkał Mojżesza (Musa, pokój z nim) i pozdrowił go, a on odwzajemnił pozdrowienie i wyraził wiarę w jego misję proroczą. Kiedy Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) odchodził, zobaczył, że Mojżesz (pokój z nim) płacze. Spytał go o powód. Mojżesz (pokój z nim) odparł, że płacze, gdyż mógł spotkać człowieka posłanego po nim jako Wysłannika (tj. Muhammada, pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), który potrafił poprowadzić do Raju więcej ludzi, niż on sam. Następnie Prorok Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) dotarł do siódmych niebios, spotkał tam Abrahama (Ibrahim, pokój z nim) i pozdrowił go, a on odwzajemnił pozdrowienia i wyraził wiarę w jego misję proroczą. Następnie Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) został przeniesiony do Sidrat-al-Muntaha (najodleglejsze drzewo lotosu) i został mu pokazany al-Bait-al-Ma‘mur [(często odwiedzany dom), który jest codziennie okrążany przez siedemdziesiąt tysięcy aniołów, tak że kolej tych aniołów, którzy dokonali okrążenia, nie nadejdzie ponownie aż do Dnia Zmartwychwstania].

Następnie Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) stanął przed Allahem. Został podprowadzony blisko, tak że znajdował się w odległości długości dwóch ukłonów albo mniej.[2] Allah objawił Swemu słudze to, co chciał i nakazał mu wykonywanie pięćdziesięciu modlitw dziennie. W drodze powrotnej Mojżesz (pokój z nim) powiedział Muhammadowi (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), że jego zwolennicy nie będą w stanie wykonywać pięćdziesięciu modlitw dziennie. Powiedział do Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim): 'Twoi zwolennicy nie mogą wykonywać tak wielu modlitw. Wróć do swojego Pana i poproś o zmniejszenie tej liczby". Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) odwrócił się do Gabriela (pokój z nim), jak gdyby oczekując od niego rady. Gabriel skinął głową i rzekł: 'Tak, jeśli chcesz', a następnie wzniósł się z nim do Allaha Wszechmogącego. Allah, niech Mu będzie chwała, zmniejszył ilość modlitw o dziesięć. Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) znów zszedł i opowiedział o tym Mojżeszowi (pokój z nim), który znów nalegał na zmniejszenie tej liczby. Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) raz jeszcze poprosił swego Pana, by jeszcze bardziej ograniczył liczbę modlitw. Wracał tak jeszcze kilka razy, za namową Mojżesza (pokój z nim), prosząc o zmniejszenie jeszcze bardziej liczby modlitw, aż ograniczona została ona jedynie do pięciu. Mojżesz (pokój z nim) znów poradził Prorokowi (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), by raz jeszcze błagał o dalszą redukcję, jednak on odpowiedział: 'Wstydzę się tak ciągle prosić mojego Pana o zmniejszenie. Przyjmuję Jego Wolę i godzę się z nią'. Kiedy Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) oddalił się jeszcze bardziej, usłyszał głos, mówiący: 'Przekazałem Swoje Rozporządzenie i zmniejszyłem ciężar nałożony na Me sługi'."

Ibn al-Qajim i Ibn Tamija wspomnieli, że istnieją pewne różnice, jeśli chodzi o kwestię, czy Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) widział Allaha, czy też nie. Zgłębienie tej kwestii nie wykazało, by ujrzenie Allaha gołym okiem zostało potwierdzone w jakimkolwiek przekazie któregoś z Towarzyszy, zaś Ibn 'Abbas mówi ogólnie, co nie neguje pierwszego poglądu. Powiedział następnie: "Jeśli chodzi o Jego słowa w surze an–Nadżm (rozdziale Gwiazda):

{Następnie zbliżył się i pozostał w zawieszeniu} [Koran 53:8]

nie dotyczy to Podróży Nocnej i wzniesienia się do niebios. Zbliżenie wspomniane w surze an-Nadżm odnosi się do Gabriela i jego zbliżenia się do niego, jak powiedziała 'Aisza i Ibn Mas'ud, a ciąg dalszy to popiera. Jeśli chodzi o zbliżenie się i podejście w hadisie o wzniesieniu się do niebios, jasno odnosi się do Pana, Błogosławionego i Najwyższego, oraz jego zbliżenie się do Niego. Nie stoi to w sprzeczności z surą an-Nadżm; raczej jest to tylko wspomnienie, że widział go innym razem w Sidratul-Muntaha, a 'on' w pytaniu to Gabriel, ponieważ Muhammad (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) widział go w jego rzeczywistej postaci dwukrotnie: raz na ziemi i raz w Sidratul-Muntaha. A Allah wie lepiej."[3]

W niektórych przekazach powiedziane jest, podczas tego wydarzenia została także otwarta jego klatka piersiowa. Oto niektóre z rzeczy, jakich doświadczył Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) podczas tego wydarzenia:

Podane mu zostało mleko i wino. Wybrał on mleko. Zostało mu wówczas powiedziane: "Wybrałeś Fitra - albo - wziąłeś Fitra. Gdybyś wybrał wino, twój naród zostałby zwiedziony".

Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) zobaczył dwie widoczne rzeki - Nil i Eufrat - i dwie ukryte. Wydaje się, że dwie widoczne rzeki - Nil i Eufrat - symbolizują obszar, na którego żyznych dolinach osiądzie Przesłanie Muhammada. Dwie ukryte rzeki to te znajdujące się w Raju.

Miał on okazję zobaczyć Malika, strażnika Piekła, z jego posępną, zachmurzoną twarzą. Widział Raj i Ogień Piekielny. Widział tych, którzy nielegalnie przejadali majątki sierot. Mieli oni usta obwisłe, przypominające pysk wielbłąda, połykali rozgrzane do czerwoności kamienie, a następnie wydalali je. Byli tam również ludzie, którzy brali lichwę, z brzuchami tak wielkimi, że nie mogli się ruszyć; byli oni zdeptywani przez ludzi Faraona, kiedy ci wrzuceni zostali do Piekła. W tym samym miejscu widział on cudzołożników, którym dawano smaczne tłuste mięso oraz inne, zgniłe i śmierdzące, jednak oni mogli wziąć tylko to drugie. Rozpustne kobiety także tam były, powieszone za piersi.

‘Podróż Nocna’ wywołała wielkie poruszenie wśród ludzi i sceptyczni słuchacze zasypywali Muhammada (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) najróżniejszymi pytaniami. On opowiedział im, że widział wielbłądy mekkańskich kupców błąkające się tam i z powrotem. Poprowadził ich także do innych zwierząt, które zboczyły z drogi. Powiedział też, że pił ich wodę, kiedy oni zasnęli i pozostawili pojemnik zakryty.[4]

Dla niewiernych była to dobra okazja, by drwić z muzułmanów i ich wiary. Dręczyli Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) pytaniami o to jak wygląda meczet w Jerozolimie, w której nigdy wcześniej nie był, a Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) – ku ich zdziwieniu – udzielał najbardziej trafnych informacji o tym mieście. Przekazał im wszystkie wieści o ich karawanach i trasach ich wielbłądów. Jednak wszystko to tylko sprawiło, że oddalili się od wiary i przyjmowali jedynie niewiarę.[5]

Lecz dla prawdziwie wierzących muzułmanów w Podróży Nocnej nie było nic niezwykłego. Wszechmogący Allah, który ma wystarczającą Moc, by stworzyć niebiosa i ziemię ze Swej Woli z pewnością ma także wystarczającą Moc, by poprowadzić Swego Wysłannika przez niebiosa i pokazać mu tak po prostu wszystkie Swe znaki, które normalnie są nieosiągalne dla człowieka. Niewierzący poszli w związku z tym wydarzeniem do Abu Bakra (oby Allah był z niego zadowolony), a on od razu powiedział: "Tak, potwierdzam to". To wtedy nadany mu został przydomek as-Siddiq (Potwierdzający Prawdę).[6]

Najbardziej elokwentne i najbardziej treściwe uzasadnienie tej ‘Podróży’ zawiera się w Słowach Allaha:

{...aby mu (Muhammadowi) pokazać Nasze ajat (dowody, znaki, itp.)} [Koran 17:1].

Boskie postanowienia dotyczące Proroków są następujące:

{I tak My pokazaliśmy Abrahamowi królestwo niebios i ziemi, aby był on między tymi, którzy posiadają pewność w wierze.} [Koran 6:75]

Do Mojżesza (pokój z nim) zaś Allah powiedział:

{mający pokazać ci niektóre z Naszych Wielkich Znaków.} [Koran 20:23]

aby:

{był on między tymi, którzy posiadają pewność w wierze.}

Wiara Proroków po ujrzeniu Znaków Allaha stała się mocna i pewna, zbyt głęboko zaszczepiona, by od niej odstąpić. Doprawdy, faktyczna obserwacja nie jest równa zwykłej informacji. Tak naprawdę są oni odpowiednimi osobami do tego Boskiego przywileju, ponieważ są tymi, którzy będą dźwigać ciężar zbyt ciężki do uniesienia dla innych zwykłych ludzi i w czasie wypełniania swej misji postrzegać będą wszystkie ciężkie próby i męki jako zbyt małe, by się nimi przejmować.

Z tej błogosławionej Podróży wynikają proste fakty, stanowiące część biografii Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim). Jak widzimy w Szlachetnym Koranie, "Podróż Nocna" streszczona jest w pierwszym wersecie sury Isra (rozdziału 17 – Podróż Nocna), po czym następuje szybkie przejście, by odsłonić haniebne czyny i przestępstwa Żydów, a następnie napomnienie, że Koran prowadzi do tego, co jest najsprawiedliwsze i najwłaściwsze. Taki porządek nie jest zwykłym zbiegiem okoliczności. Tak naprawdę Jerozolima była pierwszy miejscem Podróży Nocnej i w tym tkwi przesłanie skierowane do Żydów, które wyraźnie wskazuje, że powinni oni być pozbawieni przywództwa ludzkości, ze względu na przestępstwa, jakich się dopuścili, co nie usprawiedliwia już sprawowania przez nich władzy.

Przesłanie wyraźnie sugerowało, że przywództwo powinien objąć Wysłannik Allaha (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), by trzymać w swych rękach obie główne siedziby związane z Wiarą Abrahama – Święte Sanktuarium w Mekce, jak i Najdalszy Meczet w Jerozolimie. Był to najwyższy czas na to, by duchowa władza przeszła z narodu, którego historia była pełna zdrad, złamanych przymierzy i agresji - do innego narodu, pobożnego i posłusznego Allahowi, posiadającego Wysłannika, który zaszczycony został Objawieniem Koranu i który prowadzi ludzi do tego, co najlepsze i najwłaściwsze.

Pozostaje jednak istotne pytanie, na które należy odpowiedzieć: Jak ta przewidywana zmiana przywództwa mogła dojść do skutku, kiedy sam mistrz (Muhammad, pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) był opuszczony i błądził po wzgórzach Mekki? To pytanie samo przez się wyjawia tajemnicę innej sprawy, związanej z pewną fazą wzywania do islamu i zapoczątkowaniem innej jego roli - innej pod względem przebiegu i szlachetnej w swym podejściu. To nowe zadanie zwiastowały wersety Koranu, zawierające bezpośrednie i jednoznaczne ostrzeżenie oraz srogie ultimatum dane politeistom i ich przedstawicielom:

{A kiedy chcemy zgubić jakieś miasto (jego mieszkańców), to (najpierw) nakazujemy (posłuszeństwo Allahowi i właściwe zachowanie) jego mieszkańcom żyjącym w dobrobycie. Następnie oni przekraczają granicę i dlatego sprawdza się nad nimi słowo (udręki). Następnie niszczymy je całkowicie. Ileż to pokoleń (minionych nacji) wygubiliśmy po Noem! Wystarczy twój Pan, Świadomy i Jasno Widzący grzechy Swoich sług!} [Koran 17:16, 17]

Razem z tymi wersami objawione zostały też inne, by pokazać muzułmanom rządy i pozycje cywilizacji, nad którymi mogli wznieść swą własną społeczność muzułmańską i zwiastowały objęcie w posiadanie kawałka własnej ziemi i cieszenia się na nim pełną wolnością, a także ustanowienie zwartej społeczności, wokół której obracać się będzie cała ludzkość. Wersety te tak naprawdę dawały Prorokowi (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) wielkie nadzieję na znalezienie bezpiecznego schronienia, w którym będzie mógł osiąść, oraz siedzibę na tyle bezpieczną, że uprawni go i ośmieli do obwieszczania swego Przesłania całemu światu; to był właśnie ukryty sekret tej błogosławionej podróży. Ze względu na tę wielką mądrość i tym podobne uważamy, że właściwym jest sugerowanie, że ‘Nocna Podróż’ miała miejsce albo przed pierwszym przyrzeczeniem w Aqabie, albo pomiędzy pierwszym a drugim. Lecz Allah wie lepiej.

-----------------------------------------------------------------------------

[1] Za tymi poglądami zob. Zadul-Ma'ad 2/49 i Muchtasar Sirat-ur-Rasul - Szejch 'Abdullah an-Nadżdi, str. 148-149.

[2] Tutaj chodzi o przybycie Gabriela (pokój z nim) do Proroka (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), a opis zbliżenia się do Allaha w tej narracji jest fałszywy. Postrzegany jest jako błędny opis narratora Szarika kiedy przekazywał hadis o al-Isra' i al-Miradż. Imam Chattabi skrytykował te słowa Szarika jako wadliwe jeśli chodzi o Wywyższenie Allaha i będące w sprzeczności z opisem Salaf Salihin, uczonych muzułmańskich i dawnych interpretatorów Szlachetnego Koranu. To dlatego gdy hadis ten został przekazany od Anasa (oby Allah był z niego zadowolony) bez Szarika w łańcuchu przekazu, słowa te nie znajdują się w nim. (Za szczegółami zob. Zadul-Ma'ad, przypis 3/35, autorstwa Szu'ajba al-Arnaut.)

[3] Zadul-Ma'ad 2/47-48. Zob. także Sahih al-Buchari 1/50, 455, 456, 470 i inne oraz Sahih Muslim 1/91-96.

[4] Zob. poprzedni przypis, oraz Ibn Hiszam 1/397, 402-406.

[5] Zadul-Ma'ad 1/48. Zob. także Sahih al-Buchari 2/684, Sahih Muslim 1/96, Ibn Hiszam 1/402.

[6] Ibn Hiszam 1/399.

> Pierwsze Przyrzeczenie w Aqabie