17. KSIĘGA O MODLITWIE Z OKAZJI ZAĆMIENIA

Przekład Elżbieta Al-Saleh, Mohammed Al-Saleh

Wszelkie prawa zastrzeżone

W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego!

17. KSIĘGA O MODLITWIE Z OKAZJI ZAĆMIENIA

1. Rozdział: Odmawianie modlitwy podczas zaćmienia słońca

993. Przekazał Abu Bakra: Byliśmy z Posłańcem Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, gdy przydarzyło się zaćmienie słońca, i Posłaniec Boga uniósł się i ruszył ku meczetowi, powłócząc za sobą swą szatą. Poprowadził dla nas dwurakatową modlitwę i gdy skończył, słońce się przejaśniło. Prorok rzekł: „Zaćmienie słońca i księżyca nie przydarza się z powodu czyjejś śmierci. Gdy je ujrzycie, odmawiajcie modlitwę i wznoście prośby (do Boga) pokąd nie minie”.

994. Przekazał Abu Masud: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Zaćmienie słońca i księżyca nie przydarza się z powodu czyjejś śmierci… To dwa ze znaków Boga. Gdy je ujrzycie, unieście się i odmawiajcie modlitwę”.

995. Przekazał Ibn Umar: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Zaćmienie słońca i księżyca nie przydarza się z powodu śmierci ani narodzin… To dwa ze znaków Boga. Gdy je ujrzycie, odmawiajcie modlitwę”.

996. Przekazał Al-Mughira Ibn Szuba: Za życia Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, w dniu, którym umarł [jego syn] Ibrahim, przydarzyło się zaćmienie słońca i ludzi mówili, że zaszło ze względu na śmierć Ibrahima. I Posłaniec Boga rzekł: „Zaćmienie słońca i księżyca nie przydarza się z powodu śmierci czy narodzin. Kiedy je ujrzycie, odmawiajcie modlitwę i wznoście prośby do Boga”.

2. Rozdział: Jałmużna podczas zaćmienia

997. Przekazała Aisza: Za życia Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, miało miejsce zaćmienie słońca i poprowadził dla ludzi modlitwę. Stał długo wyprostowany recytując Koran, po czym ukłonił się i pozostał w ukłonie (ruku) dłużej. Wyprostował się z ukłonu i stał długo recytując Koran, choć krócej niż poprzednio. Ponownie pochylił się w ukłonie i został w nim przez dłuższą chwilę, choć krócej niż poprzednio, po czym wybił [dwukrotnie] pokłon do ziemi (sudżud) i został w nim dłużej. Drugi rakat odmówił tak samo, a gdy zakończył modlitwę, zaćmienie minęło. Po modlitwie wygłosił kazanie - wychwalił i wysławił Boga i rzekł: „Słońce i księżyc to dwa ze znaków Boga. Ich zaćmienie nie przydarza się z powodu śmierci czy narodzin. Gdy je ujrzycie, wspominajcie Boga, powtarzajcie: „Allahu akbar”, odmawiajcie modlitwę i dawajcie jałmużnę”. I Prorok dodał: „O współwyznawcy Muhammada! Na Boga, nie ma nikogo, kto miałby więcej poczucia godności (ghajra[1]) od Boga, dlatego zabronił On Swym sługom, kobiecie i mężczyźnie, cudzołóstwa. O współwyznawcy Muhammada! Na Boga, gdybyście wiedzieli o tym, o czym ja wiem, nie śmialibyście się wiele, lecz wiele łez byście ronili”.

3. Rozdział: Ogłoszenie wezwania na zbiorową modlitwę z okazji zaćmienia

998. Przekazał Abd Allah Ibn Amr: Gdy za życia Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, przydarzyło się zaćmienie słońca, ogłoszono: „As-Salatu dżamia (modlitwa zbiorowa)!”.

4. Rozdział: Kazanie wygłaszane przez imama podczas zaćmienia

Aisza i Asma powiedziały, że Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wygłosił [po modlitwie z okazji zaćmienia] kazanie.

999. Przekazała Aisza, żona Proroka: Za życia Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, przydarzyło się zaćmienie słońca i udał się do meczetu, a ludzie ustawili się za nim w rzędach. Powiedział: „Allahu akbar” [rozpoczynając modlitwę] i dłużej recytował Koran, po czym powiedział: „Allahu akbar” i pochylił się w ukłonie (ruku) przez dłuższą chwilę. Unosząc się z niego powiedział: „Sami Allahu liman hamida (Bóg słyszy tego, kto Go wychwala)!”, i nie wykonał po pierwszym ukłonie pokłonu do ziemi (sudżud), lecz stanął wyprostowany i recytował dłużej Koran , choć krócej niż poprzednio. Rzekł: „Allahu akbar” i pochylił się w ukłonie pozostając w nim przez dłuższą chwilę, choć nie tak długo jak poprzednio. Unosząc się w ukłonu, wyrecytował: „Sami Allahu liman hamada, Rabbana wa lakal-hamd (Panie nasz, Twoja jest chwała)!”, po czym wybił [dwukrotnie] pokłon czołem do ziemi (sudżud). Tak samo odmówił drugi rakat; i tak oto wykonał [w dwurakatowej modlitwie] cztery ukłony (ruku) i cztery pokłony do ziemi. Gdy zakończył modlitwę, zaćmienie minęło. Prorok stojąc wychwalił i wysławił Boga tak, jak On na to zasługuje i rzekł: „Słońce i księżyc to dwa ze znaków Boga i nie zachodzą z powodu czyjejś śmierci czy narodzin. Gdy je ujrzycie, spieszcie na modlitwę”.

Przekazał Az-Zuhri, że rzekł do Urwy: Podczas zaćmienia słońca w Medynie, twój brat [Abd Allah Ibn az-Zubajr] odmówił dwurakatową modlitwę tak samo, jak modlitwę fadżr. Na to Urwa rzekł: On zaniedbał jej sunnę [poprawny sposób odmówienia].

5. Rozdział: Czy można mówić: „Słońce kasafat lub chasafat”[2]; i Bóg mówi: {Kiedy księżyc będzie zaćmiony (chasafat) } [75:8]

1000. Przekazała Aisza: W dniu, w którym zaszło (chasafat) słońce, Posłaniec Boga odmówił modlitwę [z tej okazji]. Stanął wyprostowany, powiedział: „Allahu akbar” i recytował długo Koran, po czym pozostał dłużej w ukłonie (ruku). Unosząc z niego głowę, rzekł: „Sami Allahu liman hamida (Bóg słyszy tego, kto Go wychwala)!”, i ponownie stanął wyprostowany i recytował dłużej Koran, choć krócej niż poprzednio. Pochylił plecy u ukłonie i pozostał w nim dłużej, choć krócej niż poprzednio. Potem wybił [dwukrotnie] czołem pokłon do ziemi i pozostał w nim przez dłuższą chwilę. Drugi rakat odmówił tak samo jak pierwszy i zakończył modlitwę taslimem. Potąd zaćmienie minęło. Zwróciwszy się do ludzi i rzekł o zaćmieniu: „Słońce i księżyc to dwa ze znaków Boga; ich zaćmienie nie przydarza się z powodu śmierci czy narodzin. Gdy je ujrzycie, śpieszcie na modlitwę”.

6. Rozdział: Słowa Proroka: „Przez zaćmienie Bóg wzbudza bojaźń u Swych sług”.

Przekazał Abu Musa od Proroka.

1001. Przekazał Abu Bakra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Słońce i księżyc to dwa ze znaków Boga i ich zaćmienie nie przydarza się z powodu czyjejś śmierci – to Bóg wzbudza przez nie bojaźń u Swych sług”.

7. Rozdział: Szukanie ochrony Boga przed karą w grobie podczas zaćmienia

1002. Przekazała Amra Bint Abd ar-Rahman: Żydówka przyszła do Aiszy po prośbie, a potem powiedziała: „Niech Bóg cię uchroni przed karą w grobie!”. Aisza zapytała Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem: „Czy ludzie doświadczą kary w grobie?”. Posłaniec Boga odpowiedział twierdząco, prosząc Boga o ochronę przed ową karą. Później, pewnego dnia, Posłaniec Boga udał się gdzieś, i przydarzyło się zaćmienie słońca. Wrócił przed południem, obszedł siedziby [swych żon] i stanął do modlitwy [z okazji zaćmienia]. Ludzie ustawili się za nim [w rzędach]. Stał przez dłuższą chwilę, po czym pozostał dłużej w ukłonie (ruku). Uniósł głowę i stał wyprostowany dość długo, choć krócej niż wcześniej. Ponownie pochylił się w ukłonie, lecz pozostał w nim krócej. Uniósł głowę i wyciągnął się [dwa razy] w pokłonie do ziemi. Wstał [do drugiego rakatu] i stał dość sługo, choć krócej niż w pierwszym rakacie. Pochylił się w ukłonie i pozostał w nim dłużej, lecz krócej niż w poprzednim. Wyprostował się i stał dłużej, choć krócej niż w pierwszym rakacie. Znów pochylił plecy w ukłonie, krócej niż poprzednio. Uniósł głowę i wybił dwa pokłony do ziemi, i zakończył modlitwę. [Po niej wygłosił kazanie i] powiedział tyle, ile chciał Bóg, po czym zalecił ludziom oddawać się pod ochronę Boga przed karą w grobie.

8. Rozdział: Wydłużenie pokłonu do ziemi [sudżud] w modlitwie z okazji zaćmienia

1003. Przekazał Abd Allah Ibn Amr: Gdy za życia Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, przydarzyło się zaćmienie słońca, ogłoszono: „Modlitwa zbiorowa (As-Salatu dżamia)!” - i Prorok ukłonił się dwa razy [ w pierwszym rakacie modlitwy] przed wybiciem pokłonów do ziemi. Po nich stanął wyprostowany [do drugiego rakatu] i ponownie ukłonił się dwa razy przed wyciągnięciem w pokłonach do ziemi. Po tym przyjął pozycję siedzącą i zakończył modlitwę. Potąd zaćmienie minęło i ukazało się słońce. Aisza powiedziała: „Nigdy nie zostałam tak długo w pokłonie do ziemi”.

9. Rozdział: Modlitwa z okazji zaćmienia w zgromadzeniu

Ibn Abbas odmówił modlitwę z okazji zaćmienia z ludźmi (w zgromadzeniu) w pobliżu studni Zamzam. Ali Ibn Abd Allah Ibn Abbas również odmawiał tę modlitwę w zgromadzeniu, i tak samo czynił Ibn Umar.

1004. Przekazał Abd Allah Ibn Abbas: Za życia Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, miało miejsce zaćmienie słońca, odmówił modlitwę z tej okazji i stał przez dłuższą chwilę, wystarczającą na recytację całej sury Krowa. Wykonał przez dłuższą chwilę ukłon (ruku), potem stał wyprostowany przez dłuższą chwilę, lecz krócej niż poprzednio; następnie wykonał przez dłuższą chwilę ukłon lecz krócej niż poprzednio; wykonał dwa razy pokłon do ziemi (sudżud) a potem stał przez dłuższą chwilę, lecz krócej niż wcześniej; wykonał ukłon przez dłuższą chwilę lecz krócej niż wcześniej, podniósł głowę i stał przez dłuższą chwilę, lecz krócej niż poprzednio, wykonał ukłon przez dłuższą chwilę, lecz krócej niż wcześniej; wykonał (dwa razy) pokłon do ziemi i zakończył modlitwę. Do tego czasu słońce się rozjaśniło (zaćmienie minęło). Wtedy Prorok rzekł: „Słońce i księżyc są dwoma ze znaków Boga; ich zaćmienie nie przydarza się z powodu czyjejś śmierci czy życia (narodzin), zatem, kiedy je ujrzycie, wspominajcie Boga”. Ludzie powiedzieli: „Posłańcu Boga! Widzieliśmy, jak brałeś coś z tego oto miejsca, a potem widzieliśmy, jak się cofałeś”. Prorok odpowiedział: „Ujrzałem Raj i wyciągnąłem dłoń po kiść (jego owoców), a gdybym ją wziął, jedlibyście z niej do końca świata. Ujrzałem również Ogień i nigdy nie widziałem tak przerażającego widoku. Zobaczyłem, że większość jego mieszkańców stanowiły kobiety”. Ludzie zapytali: „Posłańcu Boga, dlaczego?‎!”.‎. Odpowiedział: „Ze względu na ich niewiarę (lub: niewdzięczność).‎”‎ Zapytano: „Nie wierzą w Boga (lub: są niewdzięczne Bogu)?‎”‎. Odpowiedział: „Są niewdzięczne mężom i nie odpłacają wdzięcznością za dobro im świadczone. Nawet gdybyś świadczył jednej z nich dobro przez całe twoje życie, gdy ujrzy coś u ciebie (co jej się nie spodoba), powie: ‚Nigdy nie zaznałam od ciebie niczego dobrego”.

10. Rozdział: Odmawianie modlitwy z okazji zaćmienia przez kobiety razem z mężczyznami

1005. Przekazała Fatima Bint al-Munzir: Asma Bint Abu Bakr powiedziała: Przyszłam do Aiszy, żony Proroka, podczas zaćmienia słońca i ludzie stali odmawiając modlitwę, i ona również się modliła. Zapytałam Aiszę: „Co jest z ludźmi?”, a ona wskazała dłonią ku niebu i powiedziała: „Subhana Allah (Bogu niech będzie sława)!”. Zapytałam: „To jakiś znak?”. Skinęła potakująco głową, toteż i ja dołączyłam do odmawiających modlitwę, lecz [trwała ona tak długo, że] zrobiło mi się słabo i musiałam polać głowę wodą. Gdy Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, skończył, podziękował Bogu, wychwalił Go i rzekł: „Ujrzałem w tym oto miejscu to, czego nigdy nie widziałem. Raj i Piekło! Zaprawdę, zostało mi objawione, że zostaniecie poddani próbie w grobach, takiej lub niemalże takiej, jak próba Antychrysta. (Nie wiem, co powiedziała Asma.) Do każdego z was przyjdą [aniołowie] i zapytają: ‚Co wiesz o tym mężczyźnie [Muhammadzie]?’. Wierzący lub prawowierny - nie wiem, którego słowa użyła Asma - odpowie: ‚To Muhammad, Posłaniec Boga, który przyszedł do nas z jasnymi dowodami i wskazówką, zatem przyjęliśmy jego nauki, uwierzyliśmy i podążyliśmy za nim’. Aniołowie rzekną mu: ‚Śpij spokojnie. Wiemy, żeś prawowierny’. Obłudnik lub ten, kto wątpił - nie wiem, którego słowa użyła Asma - powie: ‚Nie wiem; słyszałem, jak ludzie coś mówili i ja mówiłem z nimi’”.

11. Rozdział: Wyzwalanie niewolników podczas zaćmienia słońca jest zalecane

1006. Przekazała Asma [Bint Abu Bakr]: Zaprawdę, Prorok polecił wyzwalać niewolników podczas zaćmienia słońca.

12. Rozdział: Odmawianie modlitwy z okazji zaćmienia w meczecie

1007. Przekazała Amra Bint Abd ar-Rahman: Żydówka przyszła do Aiszy po prośbie, a potem powiedziała: „Niech Bóg uchroni cię przed karą w grobie!”. Aisza zapytała Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem: „Czy ludzie doświadczą kary w grobie?”. Posłaniec Boga odpowiedział twierdząco, prosząc Boga o ochronę przed ową karą. Potem, pewnego dnia, Posłaniec Boga udał się gdzieś, i przydarzyło się zaćmienie słońca. Wrócił przed południem, minął od tyłu siedziby [swoich żon], stanął do modlitwy [z okazji zaćmienia], a ludzie ustawili się za nim [w rzędach]. Stał przez dłuższą chwilę [w pozycji stojącej], potem wykonał przez dłuższą chwilę ukłon (ruku). Następnie stał przez dłuższą chwilę, lecz krócej niż wcześniej; potem znowu wykonał ukłon, lecz pozostał w nim krócej niż poprzednio. Uniósł głowę i wykonał (dwa razy) pokłon do ziemi (sudżud). Potem podniósł się [do drugiego rakatu] i stał przez dłuższą chwilę, ale krócej niż w pierwszym rakacie. Potem wykonał ukłon przez dłuższą chwilę, lecz krócej niż wcześniej. Potem stał prosto przez dłuższą chwilę, lecz krócej niż wcześniej. Wykonał ukłon przez dłuższą chwilę, lecz krócej niż wcześniej. Potem uniósł głowę i wykonał dwa razy pokłon do ziemi i zakończył modlitwę. [Po niej wygłosił kazanie i] powiedział tyle, ile chciał Bóg. Następnie polecił ludziom, by prosili Boga o ochronę przed karą w grobie.

13. Rozdział: „Zaćmienie słońca nie przydarza się z powodu śmierci ani narodzin”.

Przekazali Abu Bakra, Al-Mughira, Abu Musa, Ibn Abbas i Ibn Umar.

1008. Przekazał Abu Masud: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Zaćmienie słońca i księżyca nie przydarza się z powodu śmierci ani narodzin, to tylko dwa ze znaków Boga, toteż odmawiajcie modlitwę gdy je ujrzycie”.

1009. Przekazała Aisza: Za życia Proroka miało miejsce zaćmienie słońca i Prorok stanał do modlitwy. Recytował długo Koran, po czym wykonał ukłon (ruku) i pozostał w nim przez dłuższą chwilę, uniósł głowę i recytował długo Koran, lecz krócej niż poprzednio. Potem wykonał [drugi] ukłon (ruku) i został w nim przez dłuższą chwilę, lecz krócej niż wcześniej, potem uniósł głowę i wykonał dwa pokłony do ziemi (sudżud). Wstał do drugiego rakatu i odmówił go w taki sam sposób, jak pierwszy rakat. [Po modlitwie] wstał i powiedział: „Zaćmienie słońca i księżyca nie przydarza się z powodu śmierci ani narodzin, to dwa ze znaków Boga, które On ukazuje Jego sługom, toteż gdy je ujrzycie, śpieszcie na modlitwę”.

14. Rozdział: Wspominanie Boga podczas zaćmienia

Przekazał Ibn Abbas.

1010. Przekazał Abu Musa: Przydarzyło się zaćmienie słońca i Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wstał, obawiając się, że może to być Godzina [Sądu Ostatecznego]. Udał się do meczetu i odmówił modlitwę recytując dłużej Koran w pozycji stojącej, wykonując ukłony (ruku) i pokłony do ziemi (sudżud) tak, jak nigdy nie widziałem, by je wykonywał. Potem (po modlitwie) powiedział: „Znaki, które objawia Bóg nie przydarzają się z powodu narodzin ani śmierci. To Bóg wzbudza przez nie bojaźń u Swych sług, toteż gdy je ujrzycie, spieszcie wspominać Boga i wznosić do Niego prośby. I proście Go o przebaczenie”.

15. Rozdział: Wznoszenie suplikacji podczas zaćmienia

Przekazali Abu Musa i Aisza od Proroka.

1011. Przekazał Al-Mughira Ibn Szuba: W dniu śmierci Ibrahima [syna Proroka], miało miejsce zaćmienie słońca i ludzie mówili, że zaszło ono z powodu śmierci Ibrahima. Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Słońce i księżyc to dwa ze znaków Boga. Ich zaćmienie nie przydarza się z powodu śmierci ani narodzin. Gdy je ujrzycie, wznoście do Boga prośby i odmawiajcie modlitwę pokąd nie minie”.

16. Rozdział: Mówienie: „Co za tym idzie (amma badu)” przez imama podczas kazania z okazji zaćmienia

1012. Przekazała Asma: Gdy Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, zakończył modlitwę, zaćmienie minęło. Wygłosił po tym kazanie, wychwalił Boga tak, jak On na to zasługuje i rzekł: „Co za tym idzie…”.

17. Rozdział: Modlitwa z okazji zaćmienia

1013. Przekazał Abu Bakra: Za życia Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, miało miejsce zaćmienie słońca i Prorok odmówił dwurakatową modlitwę.

1014. Przekazał Abu Bakra: Za życia Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, przydarzyło się zaćmienie słońca, i ruszył [z domu] do meczetu powłócząc po ziemi szatą i poprowadził dla zgromadzonych dwurakatową modlitwę. Gdy słońce się przejaśniło, rzekł: „Słońce i księżyc to dwa ze znaków Boga i ich zaćmienie nie przydarza się z powodu śmierci. Jeśli zajdzie, odmawiajcie modlitwę i wznoście do Boga prośby pokąd nie minie”. A zdarzyło się, że syn Proroka, Ibrahim, umarł tego dnia i ludzie mówili o tym [twierdząc, że zaćmienie miało miejsce z powodu jego śmierci].

18. Rozdział: Pierwszy rakat modlitwy z okazji zaćmienia jest dłuższy od drugiego

1015. Przekazała Aisza: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, poprowadził dla nas modlitwę z okazji zaćmienia, i wykonał cztery ukłony (ruku) w dwóch rakatach, pierwszy rakat był dłuższy od drugiego.

19. Rozdział: Głośna recytacja Koranu w modlitwie z okazji zaćmienia

1016. Przekazała Aisza: W modlitwie z okazji zaćmienia Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, recytował Koran na głos, po czym rzekł: „Allahu akbar” i pochylił plecy w ukłonie (ruku). Prostując się z niego, rzekł: „Sami Allahu liman hamidah, Rabbana wa lakal-hamd (Bóg słyszy tego, kto go wychwala, Panie nasz chwała Tobie)”. I ponownie recytował Koran [w pozycji stojącej]. I tak w dwurakatowej modlitwie z okazji zaćmienia są cztery ukłony (ruku) i cztery pokłony do ziemi (sudżud).

Przekazał Urwa, że Aisza powiedziała: „Za życia Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, przydarzyło się zaćmienie słońca i polecił, by ogłoszono: „As-Salatu dżamia (modlitwa zbiorowa)!”, po czym poprowadził modlitwę i w dwóch rakatach wykonał cztery ukłony (ruku) i cztery pokłony do ziemi (sudżud)”. Przekazał Al-Walid, że Abd ar-Rahman Ibn Namir powiedział mu, że też to słyszał. I Ibn Szihab również.

Az-Zuhri powiedział: Zapytałem [Urwę]: „Wiesz, co zrobił twój brat Abd Allah Ibn Az-Zubajr? Odmówił w Medynie dwa rakaty (z okazji zaćmienia) tak samo, jak modlitwę fadżr ”. A Urwa odrzekł, że [jego brat] zaniedbał jej sunnę (tradycję).

Sulajman Ibn Kasir i Sufjan Ibn Husajn przekazali od Az-Zuhriego, że w modlitwie z okazji zaćmienia Koran recytowano na głos.

[1] Gniew w wyniku ujmy, skazy na honorze, reputacji; szacunek, duma, honor; poczucie godności osobistej, dobre imię; cześć.

[2] Oba słowa oznaczają zaćmienie, pierwszego używa się zwykle na określenie zaćmienia słońca a drugiego księżyca.