Przekład Elżbieta Al-Saleh, Mohammed Al-Saleh
Wszelkie prawa zastrzeżone
W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego!
21. KSIĘGA O CZYNACH I GESTACH PODCZAS MODLITWY
1. Rozdział: Pomaganie sobie dłonią podczas modlitwy pod warunkiem, że ruch ten jest zgody z regułami modlitwy
Ibn Abbas powiedział: Można pomóc sobie każdą kończyną.
Abu Ishaq zdjął, a potem nałożył okrycie głowy podczas modlitwy.
Ali kładł prawą dłoń na lewym nadgarstku, a gdy chciał się podrapać lub poprawić ubranie, unosił ją.
1140. Przekazał Karaib, wyzwoleniec Ibn Abbasa: Abd Allah Ibn Abbas powiedział, że spędził noc w domu swej ciotki, Majmuny, Matki Wiernych. Rzekł: Leżałem w poprzek posłania, a Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, z żoną wzdłuż. Posłaniec Boga spał do połowy nocy lub koło tego. Wstał, starł rękoma ślady snu z twarzy i wyrecytował dziesięć ostatnich wersetów sury Rodzina Imana. Potem podszedł do skórzanego bukłaka z wodą, doskonale wykonał wudu i stanął do modlitwy. Wstałem, zrobiłem to samo, co Posłaniec Boga i stanąłem u jego boku. Położył prawą dłoń na mej głowie i ścisnął za ucho. Odmówił dwa rakaty, po nich dwa rakaty, po nich dwa rakaty, znów dwa rakaty, dwa rakaty, dwa rakaty i jeden rakat witr. Po tym położył się, a gdy przyszedł muezzin, odmówił dwa krótkie [zalecane] rakaty i wyszedł, by poprowadzić dla ludzi modlitwę fadżr.
2. Rozdział: Co zostało zabronione w kwestii rozmów podczas modlitwy
1141. Przekazał Abd Allah: Pozdrawialiśmy Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, gdy się modlił, i odpowiadał na nasze pozdrowienia, jednak gdy po powrocie od negusa [z Abisynii] pozdrowiliśmy go, nie odpowiedział. Potem rzekł: „Modlitwa wymaga skupienia”.
1142. Przekazał Zajd Ibn Arqam: Za życia Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rozmawialiśmy podczas modlitwy opowiadając o potrzebach towarzyszowi dopóty nie zostało objawione: {Przestrzegajcie dokładnie waszych modlitw} [2:238]. Odtąd obowiązywało nas zachowanie ciszy podczas modlitw.
3. Rozdział: Co jest dozwolone mężczyznom, jeśli chodzi o recytację: subhana Allah i al-hamdu li-llah podczas modlitwy
1143. Przekazał Sahl Ibn Sad: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wyruszył pojednać plemię Amra Ibn Aufa i nastał czas modlitwy. Bilal przyszedł do Abu Bakra i powiedział: „Coś zatrzymało Proroka. Czy poprowadzisz dla ludzi modlitwę?”. Abu Bakr odpowiedział: „Tak, jeśli tego chcesz”, i Bilal ogłosił wezwanie (iqamę) na modlitwę, i Abu Bakr ją poprowadził. Tymczasem wrócił Prorok i przeszedł przez rzędy ludzi, zajmując miejsce w pierwszym rzędzie. Ludzie zaczęli klaskać. Abu Bakr nigdy nie rozglądał się podczas modlitwy, ale ponieważ klaskano, odwrócił się i ujrzał Proroka w rzędzie. Ten pokazał mu gestem dłoni, by pozostał na miejscu (i odprawiał dalej modlitwę), lecz Abu Bakr podniósł obie dłonie, powiedział: „Al-hamdu li-llah”, wycofał się, i Prorok stanął na przedzie i poprowadził modlitwę.
4. Rozdział: Zwracanie się po imieniu i przekazywanie pozdrowień podczas modlitwy ze względu na brak wiedzy
1144. Przekazał Abd Allah Ibn Masud: Podczas modlitwy witaliśmy się, zwracaliśmy do siebie po imieniu i przekazywaliśmy jedni drugim pozdrowienia pokoju, i Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Mówcie: ‚At-tahijjatu-lillahi wa as-salawatu wa at-tajibat; as-salamu alajka ajjuhan nabijju wa-rahmatullahi wa-barakatuhu. As-salamu alajna wa ala ibadillahi as-salihin. Aszhadu an la ilaha illa Allah, wa aszhadu anna Muhammadan abduhu wa Rasuluhu’” (Tahijat[1] i salawat[2] i tajjibat[3] należą się tylko Bogu; pokój, miłosierdzie i błogosławieństwo Boga niech będą z tobą, Proroku. Pokój nam i oddanym sługom Bożym. Zaświadczam, nie ma boga poza Bogiem i zaświadczam, że Muhammad jest Jego sługą i Posłańcem)’. Mówiąc to, pozdrowicie każdego wiernego sługę Bożego, w niebie, jak i na ziemi”.
5. Rozdział: Klaskanie w dłonie (podczas modlitwy) jest dla kobiet
1145. Przekazał Abu Hurajra: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Recytacja subhana Allah (Bogu niech będzie sława) jest dla mężczyzn, a klaskanie dla kobiet”.
1146. Przekazał Sahl Ibn Sad: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Recytacja subhana Allah (Bogu niech będzie sława) jest dla mężczyzn, a klaskanie dla kobiet”.
6. Rozdział: Ruszenie w przód lub tył podczas modlitwy ze względu na okoliczności
1147. Przekazał Anas Ibn Malik: Gdy Abu Bakr prowadził modlitwę fadżr w poniedziałek, Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, uniósł zasłonę komnaty Aiszy, obrzucił spojrzeniem ludzi ustawionych w rzędach i uśmiechnął się. Abu Bakr cofnął się, sądząc, że Posłaniec Boga wyjdzie i poprowadzi modlitwę. Muzułmanie zostali wystawieni na próbę podczas modlitwy z radości na widok Proroka. Ten zrobił gest dłonią, by modlili się daj, po czym wszedł do izby opuszczając zasłonę. Tego samego dnia Prorok zmarł.
7. Rozdział: Jeśli matka woła syna, gdy ten odmawia modlitwę
1148. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Kobieta zawołała swego syna, gdy ten był w pustelni: ‚Dżurajdżu!’. On rzekł: ‚Boże, moja matka (mnie wzywa), a co z modlitwą?’. I matka zawołała ponownie: ‚Dżurajdżu!’. I on zapytał po raz drugi: ‚Boże! Co z modlitwą?’. Matka znów zawołała: ‚Dżurajdżu!’. I on znów zapytał: ‚Boże, moja matka, a co z modlitwą?’. I matka rzekła: ‚Boże, nie daj Dżurajdżowi umrzeć, pokąd nie spojrzy w twarz nierządnicy!”. A w pobliżu pustelni wypasała owce pasterka. Gdy urodziła, zapytano ją, kto jest ojcem dziecka, a ona rzekła: Dżurajdż. Wówczas Dżurajdż wyszedł z pustelni i rzekł: ‚Gdzie jest kobieta, która twierdzi, że jestem ojcem jej dziecka?’. (Gdy przyprowadzono ją do niego z dzieckiem) Dżurajdż zapytał chłopca: ‚Babusie, kto jest twym ojcem?’. A ten odrzekł: ‚Pasterz’”.
8. Rozdział: Równanie podłoża, usuwanie kamyków podczas modlitwy [w miejscu, w którym opiera się czoło w pokłonie do ziemi]
1149. Przekazał Mu’ajqib: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wspomniawszy o mężczyźnie, który wygładzał podłoże podczas pokłonu do ziemi, rzekł: „Jeśli musicie tak zrobić, zróbcie to raz”.
9. Rozdział: Rozpostarcie ubrania w miejscu, w którym opiera się czoło podczas pokłonu do ziemi
1150. Przekazał Anas Ibn Malik: Gdy doskwierał upał, odmawiając modlitwę zbiorową z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, podkładaliśmy nasze szaty i na nich opieraliśmy czoła w pokłonie do ziemi.
10. Rozdział: Jakie czyny są dozwolone podczas modlitwy
1151. Przekazała Aisza: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwę, a leżałam przed nim z nogami wyciągniętymi w stronę qibli. Gdy wyciągał się w pokłonie do ziemi, dotykał mnie i podciągałam nogi, a gdy się podnosił, prostowałam je.
1152. Przekazał Abu Hurajra: Pewnego razu Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmówił modlitwę i rzekł: „Szatan stanął przede mną i próbował przeszkodzić w modlitwie, ale z pomocą Boga zmogłem go. Zaprawdę, chciałem przywiązać go do filaru w meczecie, abyście mogli obudziwszy się rano go zobaczyć, lecz przypomniałem sobie słowa proroka Salomona: {Panie Mój! Daj mi królestwo takie, które nie będzie odpowiednie dla nikogo po mnie} [38:35], i z woli Boga, (szatan) oddalił się upokorzony”.
11. Rozdział: Jeśli zwierzę ucieka podczas modlitwy
Qatada powiedział: Jeśli złodziej kradnie ubranie temu, kto się modli, wolno mu zostawić modlitwę i podążyć za złodziejem.
1153. Przekazał Al-Azraq Ibn Qajs: Walczyliśmy pod Al-Ahwazem z charadżytami (al-harurija), i stojąc na skraju koryta rzeki, ujrzałem mężczyznę, który modlił się trzymając w dłoni lejce swego zwierzęcia, a ono szarpało się i ciągało go. (Szuba, jeden z przekazicieli powiedział, że mężczyzną tym był Abu Barza al-Aslami). I jeden z charydżytów rzekł: „Boże! Doświadcz tego starca”. Gdy ów mężczyzna skończył się modlić, rzekł: „Słyszałem, co rzekłeś. Zaprawdę, brałem udział z Posłańcem Boga w sześciu, siedmiu lub ośmiu wyprawach wojennych i doświadczyłem jego łagodności. Zaprawdę, wolę powstrzymać me zwierzę niż dać mu wrócić do stajni, co sprawiłoby mi wiele kłopotu”.
1154. Przekazała Aisza: Pewnego razu miało miejsce zaćmienie słońca i Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, stanął do modlitwy [z tej okazji]. Recytował długo Koran, po czym dłużej pozostał w ukłonie (ruku), uniósł głowę i recytował inną surę. Ponownie pchylił się w ukłonie, po czym wybił czołem [dwa] pokłony do ziemi (sudżud) i uczynił tak samo w drugim rakacie. Później rzekł: „Słońce i księżyc to dwa ze znaków Boga. Jeśli ujrzycie ich zaćmienie, odmawiajcie, modlitwę pokąd nie minie. Zaprawdę, stojąc w tym miejscu, ujrzałem to wszystko, co obiecał mi Bóg. I ujrzałem Raj i chciałem zerwać z niego kiść winogron, gdy widzieliście, jak robiłem krok naprzód. I zaprawdę, gdy widzieliście, jak się cofnąłem, ujrzałem Piekło i jego części niszczyły się nawzajem. I ujrzałem w nim Amra Ibn Luhaja, który zapoczątkował zwyczaj uwalniania zwierząt, by wypasały się wolno w imię bożków”.
12. Rozdział: Jaki formy plucia i dmuchania są dozwolone jest podczas modlitwy
Abd Allah Ibn Amr powiedział, że Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, podczas modlitwy z okazji zaćmienia dmuchnął w pokłonie do ziemi.
1155. Przekazał Ibn Umar: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, ujrzał plwocinę na ścianie wyznaczającej kierunek modlitwy w meczecie w Mekce, i rozgniewał się i rzekł: „Podczas modlitwy, stoicie przed Bogiem, toteż nie spluwajcie – lub rzekł: nie odkrztuszajcie”, po czym ruszył i zdrapał dłonią plwocinę.
Ibn Umar dodał: Jeśli musicie splunąć podczas modlitwy, spluwajcie na lewo.
1156. Przekazał Anas: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Podczas modlitwy stoicie przed waszym Panem, rozmawiając z nim na osobności, toteż nie spluwajcie ani przed siebie ani na prawo, lecz [jeśli musicie] na lewo lub pod lewą stopę”.
13. Rozdział: Jeśli mężczyzna powodując się niewiedzą zaklaszcze w trakcie modlitwy, nie unieważni to jego modlitwy
Przekazał Sahl Ibn Sad od Proroka.
14. Rozdział: Jeśli odmawiający modlitwę zostanie poproszony o zajęcie miejsca na przedzie lub poczekanie, nic ma w tym nic złego
1157. Przekazał Sahl Ibn Sad: Mężczyźni odmawiali modlitwy z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, i zawiązywali izary na barkach; a ponieważ ich okrycia były krótkie nakazano kobietom, by czekały z podniesieniem głów [z pokłonu do ziemi], zanim mężczyźni nie usiądą wyprostowani.
15. Rozdział: Odmawiając modlitwę, nie należy odpowiadać na pozdrowienia
1158. Przekazał Abd Allah: Pozdrawiałem Proroka, gdy odmawiał modlitwę, a on odpowiadał na me pozdrowienia, lecz gdy po powrocie [z Abisynii] pozdrowiłem Proroka, on nie odpowiedział. [Po modlitwie] rzekł: „Modlitwa wymaga skupienia”.
1159. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, zlecił mi pewną pracę i gdy ją wykonałem, wróciłem do Proroka i pozdrowiłem go, lecz on nie odpowiedział. Bóg jeden wie, jak bardzo mnie to zasmuciło i rzekłem sobie: „Być może Posłaniec Boga rozgniewał się, gdyż nie wróciłem zbyt szybko”, i pozdrowiłem go ponownie, ale on nie odpowiedział, co zasmuciło mnie jeszcze bardziej. Pozdrowiłem go raz jeszcze i odpowiedział na me pozdrowienie i rzekł: „Nie odpowiedziałem na twoje pozdrowienie przez wzgląd na modlitwę”. A siedział wtedy na zwierzęciu do jazdy i nie był zwrócony twarzą ku qibli.
16. Rozdział: Unoszenie dłoni podczas modlitwy w sytuacji koniecznej
1160. Przekazał Sahl Ibn Sad: Do Posłańca Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, dotarły wieści o sporze wśród rodu Amra Ibn Aufa w Quba, i udał się z kilkoma towarzyszami, by ich pojednać. Zatrzymano tam Posłańca, a nastał czas modlitwy. Bilal udał się zatem do Abu Bakra i rzekł: „Abu Bakrze, Posłańca Boga coś zatrzymało, a pora na modlitwę. Czy poprowadzisz ją dla ludzi?”. Abu Bakr odparł: „Tak, jeśli tego chcecie”. A zatem, Bilal ogłosił wezwanie na modlitwę i Abu Bakr stanął na przedzie i wyrecytował „Allahu akbar”. Tymczasem przybył Posłaniec Boga - przeszedł na wskroś rzędów i stanął w pierwszym. Ludzie zaczęli klaskać i Abu Bakr, który nigdy nie rozglądał się podczas modlitwy, tym razem ze względu na długie oklaski odwrócił się i ujrzał Posłańca Boga. Prorok skinął, by kontynuował, lecz Abu Bakr uniósł obie dłonie, wychwalił Boga, wycofał się i zajął miejsce w rzędzie. Posłaniec Boga stanął na przedzie i poprowadził dla ludzi modlitwę. Gdy skończył, zwrócił się do nich i rzekł: „Ludzie, dlaczego klaszczecie, kiedy coś przydarza się podczas modlitwy? Klaskanie jest dla kobiet. Jeśli doświadczycie czegoś podczas modlitwy, powiedzcie: subhana Allah (Bogu niech będzie sława), albowiem nie ma takiego, kto nie odwróci się słysząc subhana Allah”. Tutaj Prorok spojrzał na Abu Bakra i zapytał: „Dlaczego nie poprowadziłeś dalej modlitwy, kiedy pokazałem ci, byś kontynuował?”. Abu Bakr odparł: „Nie przystoi, by syn Abu Quhafy prowadził modlitwę w obecności Posłańca Boga”.
17. Rozdział: Trzymanie dłoni na biodrach podczas modlitwy
1161. Przekazał Abu Hurajra (od Proroka): Nie jest dozwolonym trzymanie dłoni na biodrach podczas modlitwy.
1162. Przekazał Abu Hurajra: Nie wolno odmawiać modlitwy z dłońmi na biodrach.
18. Rozdział: Rozmyślanie podczas modlitwy
Umar powiedział: Podczas modlitwy, myślę jak zorganizować moje wojska.
1163. Przekazał Uqba Ibn al-Haris: Odmawiałem modlitwę asr z Prorokiem, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, i gdy zakończył ją taslimem, uniósł się nagle i ruszył ku izbie jednej ze swych żon, a potem od niej wyszedł. Widząc na twarzach ludzi zdziwienie, które wywołał jego pośpiech, rzekł: „W trakcie modlitwy, przypomniałem sobie o kawałku złota w mym domu a nie chciałem, by został u nas przez noc, toteż poleciłem go rozdzielić”.
1164. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga rzekł: „Kiedy ogłaszany jest azan na modlitwę, szatan ucieka wypuszczając wiatr, by nie słyszano azanu, a kiedy muezzin kończy, wraca. I kiedy ogłaszana jest iqama, szatan ucieka, a po zakończeniu wraca i przypomina temu, kto odmawia modlitwę o tym, o czym nie myślał wcześniej, aż ten zapomina ile (rakatów) odmówił”. Abu Salama Ibn Abd ar-Rahman rzekł: Jeśli któryś z was tego doświadczy [zapomni ile rakatów odmówił], niech siądzie i wybije dwa pokłony do ziemi za zapomnienie (sudżud as-sahw)”. Abu Salama przekazał to od Abu Hurajry.
1165. Przekazał Abu Hurajra: Ludzie mówią, że przekazuję zbyt wiele hadisów Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, a pewnego razu [za życia Proroka], spotkałem mężczyznę i zapytałem go: „Którą surę Posłaniec Boga recytował wczoraj w modlitwie isza?”. Odrzekł: „Nie wiem”. Zapytałem: „Nie uczestniczyłeś w modlitwie?”. Odparł: „Uczestniczyłem”. Rzekłem: „A ja wiem, recytował taką a taką surę”.
[1] Określenie pokoju, suwerenności, wieczność.
[2] Suplikacje używane do wychwalania majestatu Boga.
[3] Wszelkie dobre i czyste słowa właściwe do wychwalania Boga.