Judging Others, szeich Ahmad al-Khudajri
przekład: Elżbieta Al-Saleh
Jako muzułmanie podstawowym założeniem, jakie powinniśmy przyjąć wobec innych ludzi w różnych kwestiach jest – że są oni bez winy. Islam wymaga uczciwości oraz bezstronności jeśli chodzi o ocenianie innych.
Allah mówi: „A kiedy mówicie, to bądźcie sprawiedliwi, nawet jeśliby to był krewny”. [Koran, sura Trzody:152]
Mówi również:
„O wy, którzy wierzycie! Trzymajcie się prosto przed Bogiem, dając świadectwo sprawiedliwości. I niech nienawiść do jakiegokolwiek ludu nie skłania was do grzechu, abyście nie popełnili niesprawiedliwości. Bądźcie sprawiedliwi! To jest najbliższe bogobojności. Bójcie się Boga! Zaprawdę, Bóg jest w pełni świadomy tego, co czynicie!” [Koran, sura Stół Zastawiony:8]
Jest rzeczą złą ocenianie kogokolwiek innego o złą rzecz, chyba że posiada się o tym pełną widzę i ma na to niezbity dowód. Zabronionym jest opieranie osądów na plotkach, przypuszczeniach czy podejrzeniach. Allah mówi:
„O wy, którzy wierzycie! Jeśli przyjdzie do was jakiś zły człowiek z wieścią, to starajcie się rozeznać, żebyście nie urazili ludzi nieświadomie i abyście potem nie żałowali tego, co uczyniliście”. [Koran, sura Komnaty:5]
Również ostrzega nas:
„O wy, którzy wierzycie! Unikajcie wielce podejrzeń. Zaprawdę, niektóre podejrzenia są grzechem!”. [Koran, sura Komnaty:12]
W tych przypadkach, kiedy zmuszonym jest się do wspomnienia czyichś błędów, najlepiej jest wymienić również dobre strony tej osoby. Błędem jest wyolbrzymianie wagi czyichś błędów lub zbytnie ich podkreślanie, zwłaszcza jeśli możliwym jest, iż błąd był zwykłym błędem lub dotyczył kwestii, w której prawda nie jest stuprocentowo jasna.
Jeśli błąd człowieka jest jawny, ewidentny i potwierdzony przez niezbite dowody, wówczas nie jest niczym złym ostrzeganie ludzi przed błędem i objaśnienie prawdy. Aczkolwiek, poprawę należy przeprowadzić w stosowny sposób, delikatnie, tak aby nie odpychać ludzi. Błąd sam w sobie należy naprawić bez dociekania czegokolwiek innego poza tym. Na przykład, człowiek, który popełnił błąd nie powinien być oskarżany o złe intencje ani złe motywy.
Al-Dhahabi, mówiąc o błędach uczonych, stwierdził co następuje: [Siyar al-A`lâm al-Nubalâ' (14/374)]: „Jeśli mielibyśmy zdyskredytować każdą osobę, która popełniła błąd w osądzie (orzeczeniu, fatwie – przyp. tłum.) lub mianować innowatorami – ludzi, którzy mają istotnie dobre intencje (działają w dobrej wierze) i szczerze szukają prawdy – wówczas nie było by prawie że uczonego, który by się przed tym uchronił”. Powiedział odnośnie Qatâdah'y – Poprzednika [Siyar al-A`lâm al-Nubalâ' (2/271)]: „Był on tym, który dowodził wolnej woli człowieka do tego stopnia, że zaprzeczył Boskiemu Wyrokowi nad czynami człowieka. Prosimy Allaha, aby chronił nas przed takimi ideami. Z drugiej strony, nikt nigdy nie podważał jego uczciwości, prawości ani siły jego pamięci. Jest rzeczą możliwą, że Allah przebacza takim jak on za dopuszczenie się pewnych innowacji bez jakiejkolwiek innej intencji oprócz wychwalania Allaha i wywyższenia Go (nad zło, którego dopuszczają się ludzie). Allah jest sędzią, który jest sprawiedliwy i miłosierny wobec Swoich sług. Nie należy Go pytać o to, co robi”.
Musimy pamiętać, że ludziom uczonym, mądrym, prawym i pobożnym, którzy są skrupulatni w rozpatrywaniu spraw, i bardzo często mają rację w swoich wnioskach, należy przebaczać, kiedy popełniają od czasu do czasu błąd w swoich osądach. Nie należy zapominać o ich dobrych cechach i dobrej pracy. Oczywiście, nie podążamy za tym, co jawi się złe, niezależnie od tego, kto popełnia dany błąd. Aczkolwiek, nie możemy dyskredytować dobra, które dany człowiek uczynił. A Allah wie najlepiej.