77. KSIĘGA O PYTANIU O POZOWOLENIE NA WEJŚCIE

Przekład Elżbieta Al-Saleh, Mohammed Al-Saleh

Wszelkie prawa zastrzeżone

W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego!

77. KSIĘGA O PYTANIU O POZWOLENIE NA WEJŚCIE

1. Rozdział: Początek pozdrawiania słowem: „Salam”.

5873. Przekazał Abu Hurajra: Prorok rzekł: „Bóg stworzył Adama o doskonałej postaci, wysokiego na sześćdziesiąt łokci. I gdy go stworzył, rzekł mu: „Idź i pozdrów aniołów, którzy tam siedzą, i zobacz, co ci odpowiedzą, albowiem takie będzie twoje pozdrowienie i pozdrowienie twego potomstwa”. I Adam rzekł: Pokój niech będzie z wami (As-salamu alajkum)! A oni mu odpowiedzieli: I z tobą niech będzie pokój i miłosierdzie Boże (as-salamu alajka wa rahmatullah) dodając: - i miłosierdzie Boże. Prorok dodał: „Każdy, kto dostąpi Raju, będzie na podobieństwo Adama. Odtąd potomstwo Adama stopniowo się zmniejszało [odnośnie postury]”.

2. Rozdział: Słowa Boga: {Wy, którzy wierzycie! Nie wchodźcie do domów, które nie są waszymi domami, zanim nie poprosicie o pozwolenie. […] Bóg wie, co wy ujawniacie i co ukrywacie} [24:27-29]

Sa’id Ibn Abu Hasan powiedział do Al-Hasana: Nie-Arabki odkrywają klatki piersiowe i głowy.

Al-Hasan powiedział (Sa’idowi): Odwróć od nich wzrok, albowiem Bóg rzecze:

{I powiedz wierzącym niech spuszczają skromnie spojrzenia i niech zachowują czystość.} [24:30].

Qatada dodał [wyjaśniając ów werset]: Wystrzegają się nieprawości.

Bóg powiedział też:

{I powiedz wierzącym niech spuszczają skromnie spojrzenia i niech zachowują czystość.} [24:30],

a {..zdradliwość oczu…} [40:19] to spoglądanie na to, co zabronione.

Az-Zuhri powiedział - odnośnie patrzenia na dziewczę, które nie osiągnęło wieku dojrzałości płciowej: Nie jest prawością spoglądanie na dziewczę, na które chciałoby się spojrzeć, nawet jeśli jest młode.

Ata’ nie lubił patrzeć na niewolnice, które sprzedawano w Mekce, chyba że zamierzał dokonać zakupu.

5874. Przekazał Abd Allah Ibn Abbas: W dniu Ofiarowania, Al-Fadl Ibn Abbas, który był przystojnym mężczyzną, jechał za Prorokiem na jego wielbłądzicy, i gdy Prorok zatrzymał się, by nauczać, zbliżyła się urodziwa niewiasta z Banu Chatham, prosząc Posłańca Boga o wskazówkę, i Al-Fadl wpatrywał się w nią zauroczony. Prorok odwrócił od niej wzrok, lecz Al-Fadl nadal na nią patrzył, toteż Prorok sięgnął do tyłu dłonią, złapał Al-Fadla za podbródek i odwrócił jego twarz w drugą stronę. Kobieta rzekła: Posłańcu Boga! Obowiązek odprawienia pielgrzymki hadżdż nałożony przez Boga na Jego czcicieli dotyczy mego ojca, który jest w podeszłym wieku i nie jest w stanie utrzymać się na zwierzęciu. Czy mogę odprawić hadżdż w jego imieniu? Prorok rzekł jej: „Możesz”.

5875. Przekazał Abu Sa’id al-Chudri: Prorok rzekł: „Strzeżcie się siedzenia na drogach”. Ludzie rzekli: Cóż mamy zrobić, to miejsca, w których spoczywamy i prowadzimy rozmowy. Prorok rzekł: „Zatem, jeśli musicie, przestrzegajcie praw drogi”. Zapytali: Cóż to za prawa? Odpowiedział: „Spuszczanie wzroku, wystrzeganie się przysparzania kłopotów, odpowiadanie na pozdrowienia oraz nakazywanie dobra i zabranianie zła”.

3. Rozdział: As-Salam to jedno z imion Boga

{Kiedy jesteście pozdrawiani, odpowiedzcie pozdrowieniem lepszym lub odpowiedzcie tak samo} [4:86]

5876. Przekazał Abd Allah (Ibn Masud): Gdy odmawialiśmy z Prorokiem, modlitwę mówiliśmy: Pokój niech będzie as-salam Bogu od Jego czcicieli, pokój Gabrielowi, pokój Mikaelowi, pokój takiemu a takiemu. I pewnego razu, gdy Prorok skończył się modlić, zwrócił się do nas słowami: „Bóg jest Dawcą Pokoju (As-Salam), zaś w pozycji siedzącej podczas modlitwy, mówcie: At-tahijatu lillahi was-salawatu, wat-taijibat, as-salamu alajka aijuhan-Nabijju wa rahmatullahi wa barakatuhu. As-Salamu alajna wa ala ibadillahis-salihin (Cześć, modlitwy i dobre słowa należą się Bogu. Pokój z tobą, Proroku, miłosierdzie i Boga i Jego błogosławieństwo. Pokój z nami i z prawymi sługami Boga); albowiem w ten sposób pozdrowicie wszystkich prawnych sług Boga w niebie i na Ziemi. (A potem mówcie): Zaświadczam, że nie ma boga poza Bogiem i że Muhammad jest Jego sługą i Posłańcem (Aszhadu an la ilaha illa Allahu wa asz-hadu anna Muhammadan abduhu wa Rasuluhu), a potem recytujcie wedle waszej woli [wznoście dowolne suplikacje]”.

4. Rozdział: Mniejsza grupa powinna pozdrowić większą

5877. Przekazał Abu Hurajra: Prorok rzekł: „Młodszy powinien pozdrowić starszego, przechodzień - siedzącego, zaś mała grupa - większą”.

5. Rozdział: Jeździec powinien pozdrowić pieszego

5878. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga rzekł: „Jeździec powinien pozdrowić pieszego, pieszy siedzącego, a mała grupa - większą”.

6. Rozdział: Pieszy powinien pozdrowić siedzącego

5879. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga rzekł: „Jeździec powinien pozdrowić pieszego, pieszy siedzącego, a mała grupa - większą.“

7. Rozdział: Młodszy powinien pozdrowić starszego

5880. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga rzekł: „Młodszy powinien pozdrowić starszego, przechodzień siedzącego, a mała grupa - większą”.

8. Rozdział: Rozpowszechnianie pozdrowień pokoju

5881. Przekazał Al-Bara’ Ibn Azib: Posłaniec Boga nakazał nam siedem rzeczy: odwiedzanie chorych, udział w kondukcie pogrzebowym, mówienie taszmitu kichającemu, pomaganie słabym i uciskanym, rozpowszechnianie pozdrowień pokoju oraz pomaganie ludziom w wywiązywaniu się z ich zobowiązań. Zabronił nam pić ze srebrnych naczyń, nosić złotych pierścieni, jeździć na siodłach wyściełanych jedwabiem, nosić ubrań z jedwabiu, brokatu, aksamitu i z lnu z domieszką jedwabiu.

9. Rozdział: Pozdrawianie znajomych i nieznajomych

5882. Przekazał Abd Allah Ibn Amr: Mężczyzna zapytał Proroka: Jakie uczynki w islamie są najlepsze? Prorok rzekł: „Karmienie głodnych oraz pozdrawianie znajomych i nieznajomych”.

5883. Przekazał Abu Ajjub: Prorok rzekł: „Nie wolno muzułmaninowi opuszczać swego brata w islamie ponad trzy dni; kiedy się spotykają, odwracają od siebie twarze. Lepszym jest ten, który pierwszy przekaże pozdrowienie pokoju”.

10. Rozdział: Wersety o hidżabie (zasłonie kobiet)

5884. Przekazał Anas Ibn Malik, że miał dziesięć lat, kiedy Prorok wywędrował do Medyny. Rzekł: Usługiwałem Posłańcowi Boga przez dziesięć [ostatnich] lat [jego życia] i wiem więcej o okolicznościach objawienia nakazu hidżabu[1] niż ktokolwiek inny. Ubajj Ibn Kab pytał mnie o to. Pierwsze objawianie przyszło, gdy Posłaniec Boga brał ślub z Zajnab Bint Dżahsz. Rano, Prorok, jako nowożeniec zaprosił ludzi na przyjecie weselne, i zjedli i oddalili się, lecz kilku zasiedziało się. Posłaniec Boga podniósł się i wyszedł, a ja podążyłem za nim dopóki nie dotarł do mieszkania Aiszy. Tam, Posłaniec Boga zawrócił, a ja za nim, mając nadzieję, że już sobie poszli. Kiedy weszliśmy do domu Zajnab i ujrzeliśmy ich, Prorok znowu wyszedł, a ja za nim. Kiedy stanęliśmy na progu domu Aiszy, pomyślał, że powinni byli już sobie pójść, więc zawrócił, a ja za nim. Na miejscu już ich nie zastaliśmy. Wtedy zostały objawione święte wersety o hidżabie, i Prorok umieścił zasłonę między mną (a swą rodziną)”.

5885. Przekazał Anas: Kiedy Prorok ożenił się z Zajnab, przyszli ludzie i podano im posiłek, a oni zasiedzieli się rozmawiając. Prorok ruszył się, jakby chcąc podnieść, lecz pozostali na swych miejscach. Widząc to, wstał, a wraz z nim wstało i wyszło kilka osób, lecz inni pozostali. Kiedy wrócił, nadal tam siedzieli, i dopiero po pewnym czasie wyszli. Kiedy powiadomiłem o tym Proroka, wrócił do domu, a gdy chciałem do niego dołączyć, zasunął zasłonę, albowiem Bóg objawił: {Wy którzy wierzycie! Nie wchodźcie do domów Proroka…} [33:53].

5886. Przekazała Aisza, żona Proroka: Umar Ibn al-Chattab mawiał Posłańcowi Boga: „Poleć twoim żonom, żeby się zasłaniały”, lecz Prorok tego nie robił. Żony Proroka wychodziły za potrzebą w nocy w Al-Manasi i pewnego razu, gdy wyszła Sauda, córka Zam’a, która była postawną kobietą, ujrzał ją Umar Ibn Al-Chattab siedząc w otoczeniu mężczyzn i rzekł: Rozpoznałem cię Saudo! Powiedział tak, albowiem pragnął, aby przyszło objawienie o hidżabie (zasłonie). I Bóg je zesłał.

11. Rozdział: Proszenie o pozwolenie na wejście zostało ustanowione ze względu na wzrok (aby nie oglądać mieszkańców wtedy, gdy tego sobie nie życzą)

5887. Przekazał Sahl Ibn Sad: Mężczyzna zaglądał do domu Proroka przez dziurkę, kiedy Prorok trzymał midra (żelazny grzebień) i drapał się nim w głowę. Prorok rzekł: „Gdybym wiedział, że mnie podglądasz, dźgnąłbym cię nim w oko”. Proszenie o pozwolenie na wejście (do domu; zostało ustanowione) ze względu na wzrok (aby nie oglądano mieszkańców wtedy, kiedy tego sobie nie życzą).

5888. Przekazał Anas Ibn Malik: Mężczyzna podglądał Proroka w pokoju, i ten wstał z grotem włóczni w dłoni. Pamiętam, jak zamierzał się na tego mężczyznę.

12. Rozdział: Cudzołóstwo części ciała innych niż prywatne

5889. Przekazał Ibn Abbas: Nie widziałem nic, co przypominałoby mniejsze grzechy niż to, co Abu Hurajra przekazał od Proroka, który rzekł: „Bóg zapisał dla syna adamowego, jego nieuchronny udział w cudzołóstwie. Cudzołóstwem oczu są spojrzenia, języka - słowa, a duszy - pragnienia i żądze, i prywatne części ciała o tym świadczą, lub zadają kłam”.

13. Rozdział: Przekazanie pozdrowienia pokoju i trzykrotne pytanie o pozwolenie na wejście

5890. Przekazał Anas: Kiedykolwiek Posłaniec Boga przekazywał pozdrowienie pokoju, czynił to trzy razu, i zawsze powtarzał trzykrotnie to, co nam mówił.

5891. Przekazał Abu Sa’id al-Chudri: Kiedy brałem udział w zgromadzeniu ansarów, przyszedł Abu Musa i wyglądał na przestraszonego. Powiedział: Prosiłem trzy razy o pozwolenie na wejście do Umara, lecz nie udzielono mi go, więc zawróciłem. Kiedy Umar się o tym dowiedział, zapytał Abu Musę: Dlaczego nie wszedłeś do środka? Abu Musa odrzekł: Prosiłem o pozwolenie trzy razy i nie otrzymałem go, więc zawróciłem, albowiem Posłaniec Boga rzekł: „Kiedy ktoś prosi o pozwolenie trzy razy i go nie otrzymuje, powinien zawrócić”. Umar powiedział: Na Boga! Prosimy cię Abu Muso, abyś znalazł na to świadków. (Abu Musa udał się na zgromadzenie ansarów i zapytał:) Czy któryś z was słyszał to od Proroka?. Ubajj Ibn Kab rzekł: Na Boga, nie pójdzie z tobą (jako świadek) nikt inny, jak tylko najmłodszy. Byłem (Abu Sa’id) najmłodszym z nich, i poszedłem z Abu Musą i powiedziałem Umarowi, że Prorok tak powiedział.

14. Rozdział: Zaproszony powinien poprosić o pozwolenie na wejście do domu

Abu Hurajra przekazał, że Prorok rzekł: „Zaproszenie oznacza, że udzielono pozwolenia (na wejście do domu)”.

5892. Przekazał Abu Hurajra: Wszedłem do domu z Posłańcem Boga. Znalazł tam w misce mleko. Rzekł: „Abu Hirr! Idź i zaproś tutaj ludzi suffa (ahl as-suffa)”. Poszedłem do nich i zaprosiłem ich. Przyszli prosząc o pozwolenie na wejście, i kiedy je otrzymali, weszli.

15. Rozdział: Pozdrawianie chłopców (dzieci)

5893. Przekazał Anas Ibn Malik, że pozdrowił grupę chłopców, obok których przechodził, i rzekł: Prorok miał tak w zwyczaju.

16. Rozdział: Pozdrawianie kobiet przez mężczyzn i mężczyzn przez kobiety

5894. Przekazał Abu Hazim: Sahl rzekł: Piątek był dla nas radosnym dniem. Zapytałem go, dlaczego, a on rzekł: Była pewna staruszka, która posyłała kogoś do Buda’a (Ibn Maslama powiedział: Buda’a był to gaj drzew daktylowych w Medynie), wyrywała bulwy buraka i gotowała w garnku z mielonym jęczmieniem. Po dżumu’a (piątkowej modlitwie zbiorowej), odwiedzaliśmy ją i pozdrawialiśmy, a ona nas gościła. Oto, dlaczego piątek był dla nas radosnym dniem. Nie oddawaliśmy się drzemce popołudniowej ani nie jedliśmy posiłków za wyjątkiem tych po dżumu’a.

5895. Przekazała Aisza: Posłaniec Boga rzekł: „Aiszo! Gabriel cię pozdrawia”. Powiedziałam (zwracając się do Posłańca Boga): Pokój i miłosierdzie Boga z nim (Gabrielem)! Widzisz to, co dla nas niewidoczne!

17. Rozdział: Jeśli ktoś odpowiada na pytanie: Kto tam? - Ja

5896. Przekazał Dżabir: Przyszedłem do Proroka po poradę w sprawie długu mego ojca, i gdy zapukałem do drzwi, zapytał: „Kto tam?”. Odpowiedziałem: Ja! Powtórzył: „Ja? Ja?” - jakby tego nie pochwalał.

18. Rozdział: Kto odpowiedział na pozdrowienie słowami: alajka as-salam (pokój z tobą)

Aisza powiedziała w odpowiedzi na powitanie (anioła) Gabriela: wa alajhi as-salam wa rahmatullah wa barakatuhu (pokój z nim i miłosierdzie i błogosławieństwo Boga).

Prorok rzekł: „Aniołowie odpowiedzieli na pozdrowienie Adama słowami: as-salamu alajka wa rahmatullah (pokój i miłosierdzie Boga z tobą).

5897. Przekazał Abu Hurajra: Mężczyzna wszedł do meczetu, kiedy Posłaniec Boga siedział pod ścianą. Mężczyzna odmówił modlitwę i pozdrowił Proroka. Posłaniec Boga odpowiedział (na jego pozdrowienie): „Wa alajka as-salam! Wróć i odmów modlitwę, albowiem jej nie odmówiłeś poprawnie”. Mężczyzna poszedł, odmówił ponownie modlitwę, wrócił i pozdrowił Proroka. Prorok odpowiedział (na jego pozdrowienie): „Wa alajka as-salam, wróć i odmów ponownie modlitwę, albowiem jej nie odmówiłeś”. Mężczyzna powiedział po drugim lub trzecim razie: Posłańcu Boga, naucz mnie modlitwy. I Prorok rzekł mu: „Przed nią wykonaj ablucję, stań twarzą ku Kabie w Mekce i powiedz: Allahu akbar, i recytuj to, co spamiętałeś z Koranu; potem zegnij plecy w ukłonie (ruku) i zostań w nim przez chwilę; wyprostuj się i powoli wybij czołem pokłon do ziemi (sudżud) i zostań w tak przez chwilę aż w nim odpoczniesz; unieś głowę i siedź spokojnie odpoczywając, ponownie wybij czołem pokłon do ziemi i odpocznij, i siedź spokojnie i odpocznij w pozycji siedzącej, i rób tak w całej modlitwie”. Abu Usama dodał: „Aż staniesz wyprostowany”.

Przekazał Abu Hurajra: Prorok rzekł: „A potem podnieś głowę i odpocznij siedząc”.

19. Rozdział: Jeśli ktoś mówi: Taki a taki przesyła pozdrowienie pokoju (salam)

5898. Przekazała Aisza, że Prorok rzekł jej: „Gabriel cię pozdrawia”. Odpowiedziała: Niechaj i z nim będzie pokój i miłosierdzie Boże.

20. Rozdział: Jak pozdrowić grupę, w której są muzułmanie i poganie

5899. Przekazał Urwa Ibn az-Zubajr: Usama Ibn Zajd rzekł: „Prorok jechał na ośle, a na siodle miał fadakijja - gruby miękki aksamitny pled. Towarzyszył mu w podróży Usama Ibn Zajd; Prorok jechał w odwiedziny do Sada Ibn Ubada (który zachorował) w siedzibie Banu al-Haris Ibn al-Chazradż, i miało to miejsce przed bitwą pod Badr. Prorok minął zgromadzenie, w którym uczestniczyli muzułmanie, poganie – bałwochwalcy i Żydzi, byli wśród nich Abd Allah Ibn Ubajj Ibn Salul i Abd Allah Ibn Rawaha. Kiedy chmura kurzu wzniecona przez zwierzę okryła zebranych, Abd Allah Ibn Ubajj zatkał nos swoim rida i powiedział (do Proroka): Nie kurz na nas. Prorok pozdrowił ich, zatrzymał się, zsiadł i zaprosił ich do Boga (islamu) i zaczął recytować Koran. Abd Allah Ibn Ubajj Ibn Salul rzekł: Człowieku! Nie ma nic lepszego od tego, o czym mówisz, jeśli to prawda. Nie przeszkadzaj nam na zgromadzeniu. Udaj się do twego zwierzęcia (lub domu), i jeśli któryś z nas przyjdzie do ciebie, opowiadaj mu (te historie). Na to, Abd Allah Ibn Rawaha rzekł: Przychodź i przynoś wiadomości na nasze zgromadzenia, albowiem tego chcemy - i między muzułmanami, poganami a żydami wybuchła kłótnia i już doszłoby do rękoczynów, gdyby Prorok ich nie uspokoił. Potem Prorok wsiadł na osła i ruszył w dalszą drogę. Kiedy dotarł do Sada Ibn Ubada, powiedział: „Sadzie, słyszałeś, co powiedział Abu Habbab (Abd Allah Ibn Ubajj)? Powiedział to i to”. Na to, Sad Ibn Ubada rzekł: Posłańcu Boga, wybacz mu, albowiem, na Boga, to ciebie Bóg obdarował Swymi darami. Ludność tego miasta miała go wybrać i ustanowić królem. A Bóg przeszkodził temu przez Prawdę tobie objawioną; ubodło go to i dlatego, tak postąpił. I Prorok mu wybaczył.

21. Rozdział: Ten, kto nie pozdrawia i nie odpowiada na pozdrowienia grzesznika dopóki jego skrucha nie będzie ewidentna; i jak długo należy czekać na skruchę

Abd Allah Ibn Amr powiedział: Nie pozdrawiajcie pijaków.

5900. Przekazał Abd Allah Ibn Kab: Słyszałem, jak opowiadał Kab Ibn Malik (kiedy nie wziął udziału w bitwie Tabuk): Posłaniec Boga zabronił muzułmanom z nami rozmawiać. Przychodziłem do Posłańca Boga i pozdrawiałem go i zastanawiałem się, czy Prorok poruszył ustami w odpowiedzi na moje pozdrowienie, czy nie. I tak minęło pięćdziesiąt nocy. Potem Prorok ogłosił po modlitwie fadżr, że Bóg nam wybaczył”.

22. Rozdział: Jak odpowiadać na pozdrowienia zimmi - niemuzułmanów pod opieką rządu muzułmańskiego

5901. Przekazała Aisza: Do Posłańca Boga przyszli Żydzi, i powiedzieli: As-samu alajka (śmierć tobie)! Kiedy to usłyszałam, rzekłam im: Alajkum as-samu wa-l-la’na (śmierć i przekleństwo wam)! Posłaniec Boga rzekł mi na to: „Przestań Aiszo! Bóg miłuje łagodność we wszystkich sprawach”. Odpowiedziałam: Posłańcu Boga! Nie słyszałeś, co powiedzieli? Na to odparł mi: „Już im odpowiedziałem: wa alajkum (i wam)”.

5902. Przekazał Abd Allah Ibn Umar: Posłaniec Boga rzekł: „Kiedy pozdrawiają was żydzi i mówią: as-samu alajkum (śmierć wam), odpowiedźcie im: wa alajkum (i wam)’”.

5903. Przekazał Anas Ibn Malik: Prorok rzekł: „Jeśli pozdrawiać będą was ludzie Księgi, odpowiedzcie im: Wa alajkum (i wam)”.

23. Rozdział: (Status prawny) tego, kto ogląda pismo, którego muzułmanom nie wolno oglądać, by zapoznać się z jego treścią

5904. Przekazał Ali: Posłaniec Boga wysłał mnie, Az-Zubajra Ibn al-Awwama i Abu Marsada al-Ghanawiego konno, i powiedział: „Udajcie się do Rawdat Chach, gdzie znajdziecie pogankę niosącą list Hatiba Ibn Abu Balta’a do bałwochwalców (w Mekce)”. I zastaliśmy ją, podróżującą na wielbłądzie, dokładnie tam, gdzie rzekł. Zapytaliśmy: Gdzie list, który wieziesz? Odrzekła: Nie mam żadnego listu. Przywiedliśmy wtedy jej wielbłąda do klęku i przeszukaliśmy go (bagaż), lecz nic nie znaleźliśmy. Moi towarzysze rzekli: Nie ma tu żadnego listu. Na to, rzekłem im: Posłaniec Boga nie skłamał. Na Boga, jeśli nie pokażesz nam tego listu, obedrę cię z szat! Kiedy zrozumiała, że mówię poważnie, sięgnęła dłonią do węzła jej izaru, albowiem okrywała się nim, i wydobyła list. Kiedy wróciliśmy z listem do Posłańca Boga, Prorok zapytał (Hatiba): „Cóż sprawiło, że to uczyniłeś, Hatibie?”. Hatib odpowiedział: Nie zrobiłem nic ponad to, że wierze w Boga i Jego Posłańca, i nie zmieniłem ani nie wprowadziłem innowacji (do mojej religii). Chciałem tylko wyświadczyć przysługę ludziom (poganom w Mekce), przez którą Bóg mógłby zapewnic ochronę mej rodzinie i majątkowi. Tak jak nie ma wśród twoich towarzyszy takiego, który nie miałby kogoś w Mekce, przez kogo Bóg chroni jego rodzinę i majątek (przed szkodą). Prorok rzekł: „Hatib rzekł prawdę, więc mówcie mu tylko dobre rzeczy”. Umar Ibn al-Chattab rzekł: Ależ, on zdradził Boga, Jego Posłańca i wiernych! Pozwól mi skrócić go o głowę! Na to, Prorok odparł mu: Umarze! Cóż ty wiesz... być może Bóg spojrzał na wojowników spod Badr i rzekł: Czyńcie co chcecie, albowiem zarządziłem, że dostąpicie Raju?”. Słysząc to, Umar załkał i rzekł: Bóg i Jego Posłaniec wiedzą lepiej.

24. Rozdział: Jak powinny wyglądać pisma do ludzi Księgi

5904. Przekazał Abu Sufjan Ibn Harb, że Herakliusz wysłał po niego, by przyszedł do niego z grupą Kurajszytów, którzy handlowali w Syrii, i ci przybyli do niego. Abu Sufjan przytoczył całą historię i rzekł: Herakliusz poprosił mnie o list Posłańca Boga. Kiedy przeczytano list, jego treść brzmiała: W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego. Od Muhammada, sługi Boga i Jego Posłańca do Herakliusza, wodza Bizantyjczyków: Pokój z tym, kto podąża drogą prostą! A zatem....

25. Rozdział: Czyje imię należy wymienić pierwsze w piśmie - nadawcy czy odbiorcy

5906. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga wspomniał historię o Izraelicie, który wziął kawałek drewna, zrobił w nim zagłębienie, włożył w nie tysiąc dinarów i list do swojego przyjaciela. Prorok rzekł: „Naciął kawałek drewna, włożył doń pieniądze i napisał: List od takiego a takiego do takiego a takiego”.

26. Rozdział: Słowa Proroka: „Powstańcie dla waszego dowódcy!”

5907. Przekazał Abu Sa’id: Ludzie Qurajza uzgodnili, że przyjmą osąd Sada. Prorok posłał po niego, i (Sad) przyszedł. Prorok rzekł (do tych ludzi): „Powstańcie dla waszego dowódcy!” - lub „najlepszego z was!”. Sad usiadł obok Proroka i Prorok rzekł mu: „Ludzie zgodzili się przyjąć twój osąd”. Sad odpowiedział: Oto mój osąd: ich wojownicy zostaną zabici, a kobiety i dzieci wzięte do niewoli. Prorok rzekł: „Twój wyrok zgodny jest z wyrokiem Króla”.

27. Rozdział: Uścisk dłoni

Ibn Masud powiedział: Prorok uczył mnie taszahhudu trzymając mnie za dłoń.

Kab Ibn Malik powiedział: W meczecie zastałem Posłańca Boga. Talha Ibn Ubajd Allah podniósł się, pospieszył ku mnie, ujął mnie za dłoń i pogratulował.

5908. Przekazał Qatada: Zapytałem Anasa, czy towarzysze Proroka mieli w zwyczaju wymieniać się uściskiem dłoni, a on odparł twierdząco.

5909. Przekazał Abd Allah Ibn Hiszam: Byliśmy z Prorokiem i uścisnął dłoń Umara Ibn al-Chattaba.

28. Rozdział: Uścisk obu dłoni

Hammad Ibn Zajd uścisnął obie dłonie Ibn al-Mubaraka.

5910. Przekazał Ibn Masud: Posłaniec Boga uczył mnie taszahhudu tak, jak sur Koranu, trzymając moją dłoń w swoich: At-Tahijat, as-salawat i at-tajjibat są tylko dla Boga, Pokój Boga z tobą, Proroku i miłosierdzie i błogosławieństwo, pokój nam i oddanym sługom Boga. Zaświadczam, nie ma boga poza Bogiem, i zaświadczam, że Muhammad jest Jego sługą i Posłańcem”. Recytowaliśmy go podczas modlitwy za życia Proroka, a kiedy umarł mówiliśmy: Pokój Prorokowi.

29. Rozdział: Muanaqa (wymiana uścisku, obejmując dłońmi szyję) i pytanie: „Jak się dzisiaj miewasz?”

5911. Przekazał Abd Allah Ibn Abbas: Ali Ibn Abu Talib wyszedł z domu Proroka podczas jego śmiertelnej choroby. Ludzie zapytali: Abu Hasanie (Ali), jak miewa się dzisiaj Posłaniec Boga? Ali odrzekł: Lepiej, Bogu niech będą dzięki! Al-Abbas ścisnął Alego za rękę i powiedział: Co z tobą (nie widzisz, że umiera)? Na Boga, za trzy dni będziesz niewolnikiem kija (podwładnym innego). Na Boga, czuję, że umrze od tej choroby, podobnie wyglądały twarze potomków Abd al-Muttaliba przed śmiercią. Pójdźmy do Posłańca Boga i zapytajmy, kto ma przejąć kalifat. Jeśli nam go przekaże, będzie to za nasza wiedzą, a jeśli innemu, poprosimy go, by przekazał władcy, aby roztoczył nad nami opiekę. Lecz Ali rzekł: Na Boga! Jeśli go o to, a on odmówi, ludzie nigdy nam go nie przyznają. Poza tym, nigdy nie poproszę o to Posłańca Boga.

30. Rozdział: Ten, kto odpowiada: Do twoich usług (labbajk wa sadajk)[2]

5912. Przekazał Mu’az: Kiedy jechałem na wielbłądzie za Prorokiem powiedział: „Mu’azo!”. Odpowiedziałem: Do twoich usług. Powtórzył wezwanie trzy razy, a potem powiedział: „Czy wiesz, jakie ma prawo przysługuje Bogu od Jego sług?”. A gdy zaprzeczyłem, rzekł: „Prawem Boga należnym Mu od Jego sług jest Jego wyłączny kult i nie dodawanie Mu wspólników”. Jechał przez chwilę, a potem powiedział: „Mu’azo!”. Rzekłem: Do twoich usług. A on zapytał: „Czy wiesz, jakie prawo przysługuje sługom od Boga, jeśli tak uczynią? On nie doświadczy ich karą”.

5913. Przekazał Abu Zarr: Kiedy wieczorem spacerowałem z Prorokiem w Harra w Medynie, pojawiła się przed nami góra Uhud. Prorok rzekł: „Abu Zarze! Nie chciałbym mieć tyle złota jak (góra) Uhud, chyba że nic z niego, nawet jeden dinar nie zostałoby ze mną przez dzień czy trzy, poza jednym dinarem, który zatrzymałbym na spłatę długów. Wydałbym wszystko pośród sług Boga, o tak i tak, i tak”. Prorok zobrazował to dłonią, i dodał: „Abu Zarze!”. Rzekłem: Do twoich usług, Posłańcu Boga! I rzekł mi: „Ci, którzy opływają w bogactwa na tym świecie, otrzymają najmniejszą nagrodę w Życiu Przyszłym poza tymi, którzy robią o tak i tak [rozdają jałmużnę]”. Po tym, polecił mi: „Zostań na tutaj i nie odchodź, pokąd nie wrócę”. I oddalił się i zniknął mi z oczu. Po chwili usłyszałem jakiś dźwięk i przestraszyłem się, że coś mu się stało, i już miałem iść i sprawdzić, lecz przypomniałem sobie, co mi polecił, toteż zaczekałem na niego. Gdy przyszedł, zapytałem: Posłańcu Boga, usłyszałem hałas i przestraszyłem się, że coś ci się stało, ale przypomniałem sobie, co mi rzekłeś i zostałem tutaj. I Prorok rzekł mi: „To był Gabriel, który przybył do mnie i powiedział, że każdy, z moich współwyznawców, który umrze nie dodając wspólników Bogu dostąpi Raju”. Zapytałem: Posłańcu Boga, nawet jeśli popełnił cudzołóstwo i kradzież? A on odrzekł: „Nawet jeśli popełnił cudzołóstwo i kradzież”.

31. Rozdział: Nie jest dozwolone zmuszanie innych do zwolnienia miejsca

5914. Przekazał Ibn Umar: Prorok rzekł: „Nie zmuszajcie innych, by zwolnili dla was swoje miejsca”.

32. Rozdział: Słowa Boga: {Kiedy wam mówią, żeby zrobić miejsce na zgromadzeniach, zróbcie miejsce} [58:11]

5915. Przekazał Ibn Umar: Prorok zabronił zmuszać innych do zwalniania miejsc, zalecił zrobienie miejsca i rozsuniecie się. I Ibn Umarowi nie było miłe, gdy ktokolwiek unosił się ze swego miejsca dla innego.

33. Rozdział: Opuszczenie zgromadzenia lub domu nie pytając towarzyszy o zgodę, lub danie do zrozumienia wstając, że ludzie powinni wyjść

5916. Przekazał Anas Ibn Malik: Kiedy Posłaniec Boga poślubił Zajnab Bint Dżahsz, wyprawił przyjęcie weselne, na które sprosił ludzi. Ci, spożyli posiłek, siedzieli i rozmawiali. Prorok udał, że szykuje się do wyjścia, lecz oni się nie unieśli. Widząc to, wstał i wtedy kilku wstało, lecz inni zostali. Gdy wrócił, ujrzał, że nadal tam siedzą. Po pewnym czasie wstali i wyszli i udałem się do Proroka i powiedziałem mu o tym. Prorok przyszedł do domu i już miałem wejść doń (razem z nim), lecz on opuścił zasłonę. I Bóg objawił: {Wy, którzy wierzycie! Nie wchodźcie do domów Proroka na posiłek o niewłaściwej porze, chyba że on wam to pozwoli...(do)...Zaprawdę! To byłoby wobec Boga okropne!} [33:53].

34. Rozdział: Al-Ihtiba[3] z użyciem rąk, to znaczy al-qurfusa[4]

5917. Przekazał Ibn Umar: Widziałem Posłańca Boga na dziedzińcu Kaby, w pozycji al-ihtiba, jak obejmował nogi ręką, o tak.

35. Rozdział: Kto siedzi w towarzystwie podpierając się

Chabbab powiedział: Kiedy przyszedłem do Proroka, zastałem go w pozycji półleżącej na okryciu, które służyło mu za poduszkę i powiedziałem mu: Nie poprosiłbyś Boga? Na to usiadł.

5918. Przekazał Abu Bakra: Posłaniec Boga rzekł: „Czy powiedzieć wam o największym z grzechów?”. Powiedzieli: Tak, Posłańcu Boga! Rzekł: „To dodawanie wspólników Bogu i nieposłuszeństwo rodzicom”.

Przekazał Biszr tak jak wyżej dodając: Prorok leżał podparty, a potem usiadł, mówiąc: „I ostrzegam was przed kłamstwem (fałszywym świadectwem)”. I powtarzał to ostrzeżenie tak długo, że zapragnęliśmy, by przestał.

36. Rozdział: Ten, komu spieszno

5919. Przekazał Uqba Ibn Al-Haris: Pewnego razu Prorok odmówił modlitwę asr, a potem pospieszył do domu.

37. Rozdział: Posłanie (łoże)

5920. Przekazała Aisza: Posłaniec Boga odmawiał modlitwę pośrodku posłania skierowany ku Kabie w Mekce, a ja leżałam przed nim. Jeśli musiałam się podnieść z posłania, a nie lubiłam stawać przed nim (kiedy odmawiał modlitwę), wymykałam się chyłkiem.

38. Rozdział: Ten, dla kogo położono poduchę

5921. Przekazał Abd Allah Ibn Amr: Do Proroka dotarły (wieści) o moim poście. Przyszedł więc do mnie, i ułożyłem dla niego skórzaną poduchę wypchaną fibrami liści palmy daktylowej. Prorok usiadł na podłodze, a poducha leżała między nami. Zapytał mnie: „Czy nie wystarczają ci trzy dni w miesiącu?”. Powiedziałem: Posłańcu Boga (mogę pościć dłużej)! Powiedział: „(Możesz pościć) pięć dni w miesiącu”. Powiedziałem: Posłańcu Boga! A on rzekł mi: Siedem dni”. Rzekłem: Posłańcu Boga! A on odparł: „Dziewięć”. Rzekłem: Posłańcu Boga! A on rzekł mi: „Jedenaście”. Powiedziałem: Posłańcu Boga! Na co rzekł: „Nie ma postu lepszego nad post (proroka) Dawida, który pościł przez pół roku, co drugi dzień - naprzemiennie”.

6922. Przekazał Ibrahim: Alqama udał się do Syrii, wszedł do meczetu i odmówił dwurakatową modlitwę, i poprosił Boga: Boże! Pobłogosław mnie (prawowiernym) dobrym towarzyszem. I spoczął obok Abu ad-Darda’, który zapytał go, skąd jest. Ten odparł: Z Banu Kufa. Abu ad-Darda rzekł na to: „Czy to nie wśród was był mąż, który znał tajemnicę Proroka, znaną tylko jemu [Huzajfa Ibn al-Jaman]? I czy to nie wśród was jest mąż (Ammar), którego Bóg uchronił przed szatanem przez prośbę Posłańca Boga? I czy to nie między wami jest ten [Ibn Masud], który nosił gałązkę drzewa arakowego (siwak) i poduchę (Proroka)? W jaki sposób Ibn Masud recytował [surę 92]: {Na noc, kiedy okrywa ciemnością!}. Alqama powiedział: „{i mężczyznę i kobietę}”. Abu ad-Darda dodał: Ludzie ci sprzeczali się ze mną o to, i prawie zasiali we mnie wątpliwość, choć słyszałem to od Posłańca Boga.

39. Rozdział: (Drzemka) po modlitwie piątkowej (dżumu’a)

6923. Przekazał Sahl Ibn Sad: Po dżumu’a ucinaliśmy sobie popołudniową drzemkę i spożywaliśmy posiłek.

40. Rozdział: Popołudniowa drzemka w meczecie

5924. Przekazał Sahl Ibn Sad: Nie było imienia droższego dla Alego, niż jego przezwisko Abu Turab[5]. Sprawiało mu przyjemność, gdy go tak nazywano. Pewnego razu Posłaniec Boga przyszedł do domu Fatimy, ale nie zastał Alego. Zapytał: „Gdzie jest twój kuzyn?”. Ta odparła: Posprzeczaliśmy się i zagniewał się na mnie i wyszedł. Nawet nie uciął sobie u mnie drzemki. Posłaniec Boga poprosił kogoś, by go odnalazł. Gdy ów mężczyzna wrócił, rzekł: Posłańcu Boga, śpi w meczecie. I Posłaniec Boga udał się tam i znalazł go leżącego na podłodze - jego rida osunął się na bok i pokrywał go kurz. Posłaniec Boga otrzepywał go i mówił: „Wstawaj, Abu Turab! Wstawaj, Abu Turab!”.

41. Rozdział: Ten, kto złożył ludziom wizytę, a następnie uciął sobie u nich popołudniową drzemkę

5925. Przekazał Sumama: Anas powiedział: Umm Sulajm rozpościerała dla Proroka skórzaną płachtę, a on ucinał sobie na niej w jej domu drzemkę”. Anas dodał: Kiedy zasypiał, zbierała trochę jego włosów i potu. Ten wkładała do butelki i mieszała z wonnościami. Przed śmiercią Anas Ibn Malik zażyczył sobie, by trochę tych perfum zmieszano z jego hanut (olejkiem do namaszczania zwłok), i tak uczyniono.

5926. Przekazał Anas Ibn Malik: Zawsze, gdy Posłaniec Boga udawał się do Quba, odwiedzał Umm Haram Bint Milhan, która podawała mu posiłek - była ona żoną Ubady Ibn as-Samita. Pewnego dnia Prorok udał się do niej i po posiłku, zasnął. Obudził się uśmiechnięty. (Umm Haram) powiedziała: Zapytałam go: Co sprawiło, że się uśmiechasz Posłańcu Boga? Odpowiedział: „Przyśnili mi się ludzie z mej ummy (społeczności), jako wojownicy na drodze Boga, płynący przez morze, królowie na tronach - lub powiedział: jak królowie na tronach. (Przekaziciel, Ishaq nie jest pewien). Umm Haram dodała: Rzekłam: Posłańcu Boga! Proś Boga, bym była jedną z nich. I Prorok prosił o to w moim imieniu Boga, po czym położył się i zasnął, i znów obudził uśmiechnięty. Zapytałam: Co sprawiło, że się uśmiechasz Posłańcu Boga? A on odparł: „Przyśnili mi się ludzie z mej ummy, jako wojownicy na drodze Boga płynący przez to morze, królowie na tronach” - lub powiedział: „jak królowie na tronach”. Powiedziałam: Posłańcu Boga! Proś Boga, bym była jedną z nich. A on rzekł mi: „Będziesz pośród pierwszych”. Twierdzi się, że Umm Haram przepłynęła morze za panowania Mu’awii a schodząc na ląd, spadła ze zwierzęcia i umarła.

42. Rozdział: Przyjęcie wygodnej pozycji siedzącej

5927. Przekazał Abu Sa’id al-Chudri: Prorok zabronił dwóch rodzajów ubrań i dwóch rodzajów sprzedaży; isztimal as-samma[6] i ihtiba[7] w jednym odzieniu, które nie okrywało intymnych części ciała; (zaś dwa rodzaje sprzedaży to) mulamasa i munabaza.

43. Rozdział: Powierzenie komuś tajemnicy w obecności osób trzecich i wyjawienie tajemnicy towarzysza dopiero po jego śmierci

5928. Przekazała Aisza, Matka Wiernych: My, żony Proroka siedziałyśmy z Prorokiem i żadna z nas nie odeszła, dopóki nie przyszła Fatima, i na Boga, jej chód podobny był bardzo do chodu Posłańca Boga. Kiedy ją ujrzał, przywitał ją słowami: „Witaj córko!”. Potem poprosił, by usiadła po jego prawej lub lewej stronie i powiedział jej coś, a ona zapłakała gorzko. Gdy ujrzał, jak się zasmuciła, szepnął jej coś ponownie i wtedy się uśmiechnęła. Ja jedna, z żon Proroka, rzekłam jej: Posłaniec Boga wybrał ciebie spośród nas na potajemną rozmowę, a ty płaczesz? Kiedy Posłaniec Boga umarł, zapytałam, co jej powiedział. Odrzekła: Nie wyjawię sekretu Posłańca Boga. Powiedziałam: Zaklinam się na prawo, które mam do ciebie, powiedz mi (jaką tajemnicę powierzył ci Prorok). I rzekła: Dobrze, skoro pytasz o to teraz. Za pierwszym razem, powiedział, że Gabriel recytował z nim Koran raz do roku, ale tego roku zrobił to dwukrotnie. Sądził, że zbliża się czas jego śmierci. Powiedział mi, abym była bogobojna i cierpliwa, albowiem będzie dla mnie najlepszym poprzednikiem (w Życiu Przyszłym). Załkałam, jak widziałaś. Kiedy ujrzał, jak się zasmuciłam, powierzył mi drugą tajemnicę. Rzekł: „Fatimo! Nie uraduje cię, że będziesz przywódczynią wszystkich wierzących kobiet (lub przywódczynią kobiet tej społeczności, moich współwyznawców) w Raju?”.

44. Rozdział: Leżenie na wznak

5929. Przekazał wuj Abbada Ibn Tamim: Widziałem, jak Posłaniec Boga leżał na plecach w meczecie, założywszy jedną nogę na drugą.

45. Rozdział: Dwaj z trzech nie powinni rozmawiać na osobości

I Słowa Boga:

{Wy, którzy wierzycie! Kiedy naradzacie się potajemnie z Posłańcem, to poprzedzajcie tę waszą tajną naradę jałmużną. Jest to dla was lepsze i bardziej czyste. Lecz jeśli nie macie możliwości, to, zaprawdę, Bóg jest Przebaczający, Litościwy. Czy wy się lękacie dać naprzód jałmużnę, przed waszą tajną naradą? Jeśli tego nie uczyniliście i Bóg zwrócił się ku wam (przebaczył wam), to (przynajmniej) odprawiajcie modlitwę, dawajcie słuchajcie Boga i Jego Posłańca. Bóg jest w pełni świadomy tego, co czynicie.} [58:12-13]

5930. Przekazał Abd Allah: Prorok rzekł: „Niech dwaj z trzech nie rozmawiają na osobności wyłączając tego ostatniego”.

46. Rozdział: Dochowanie tajemnicy

5931. Przekazał Anas Ibn Malik: Prorok powierzył mi tajemnicę, której nikomu nie zdradziłem do jego śmierci, nawet Umm Sulajm, która mnie o nią pytała.

47. Rozdział: Jeśli spotykają się więcej niż trzy osoby, nie ma nic złego, jeśli dwie rozmawiają na osobności

5932. Przekazał Abd Allah: Prorok rzekł: „Kiedy siedzicie we trzech, niechaj dwaj nie rozmawiają na osobności, wyłączając jednego, chyba że jest z wami więcej ludzi; mogłoby być to dla niego niemiłe”.

5933. Przekazał Abd Allah: Pewnego dnia Prorok dokonywał podziałów rzeczy między ludźmi, na co ansar rzekł: W tym podziale nie szukano zadowolenia Boga! Powiedziałem, Na Boga! Pójdę z tym do Proroka! I gdy przyszedłem, siedział w towarzystwie kilku mężczyzn i powiadomiłem o tym dyskretnie, i rozgniewało go to tak, że aż poczerwieniał na twarzy. Po tym rzekł: „Boże! Bądź miłościw dla Mojżesza! Jego bardziej doświadczano, a zachowywał cierpliwość”.

48. Rozdział: Długie, tajne narady

5934. Przekazał Anas: Ogłoszono iqamę na modlitwę, a z Posłańcem Boga rozmawiał na osobności mężczyzna i to tak długo, że towarzysze Proroka posnęli. Potem Prorok podniósł się i odmówił z nimi modlitwę.

49. Rozdział: Nie należy zostawiać w domu w nocy palącego się ognia (lamp, itp.)

5935. Przekazał ojciec Salima: Prorok rzekł: „Udając się na spoczynek gaście ogień płonący w waszych domach”.

5936. Przekazał Abu Musa: Pewnej nocy spalił się w Medynie dom wraz z mieszkańcami. Prorok rzekł o nich: „Zaprawdę, ogień jest waszym wrogiem, zatem chrońcie się i gaście go przed snem”.

5937. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: Posłaniec Boga rzekł: „Zakrywajcie naczynia, zamykajcie drzwi i gaście wasze lampy, aby szkodnik nie pociągnął za knot i nie podpalił domowników”.

50. Rozdział: Zamykanie drzwi w nocy

5938. Przekazał Dżabir: Posłaniec Boga rzekł: „Nim zaśniecie, zgaście lampy, zamknijcie drzwi, zawiążcie gardziele bukłaków i okryjcie pożywienie i napoje”. Hammamowi wydaje się, że jeden z przekazicieli dodał: „chociażby deszczułką w poprzek”.

51. Rozdział: Obrzezanie w podeszłym wieku i usuwanie owłosienia spod ramion

5939. Przekazał Abu Hurajra: Prorok rzekł: „Pięć rzeczy zgodnych jest z fitrą[8]: obrzezanie, usuwanie owłosienia z intymnych części ciała, spod ramion, przycinanie wąsów i paznokci”.

5940. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga rzekł: „Prorok Abraham obrzezał się ukończywszy osiemdziesiąt lat i zrobił to za pomocą topora ciesielskiego”.

5941. Przekazał Sa’id Ibn Dżubajr: Zapytano Ibn Abbasa, ile miał lat, gdy umarł Prorok, a on rzekł: Byłem już obrzezany. W tamtych czasach obrzezywano chłopców dopiero, gdy osiągnęli wiek dojrzałości płciowej.

Sa’id Ibn Dżubajr przekazał, że Ibn Abbas powiedział: „Kiedy Prorok umarł, byłem już obrzezany”.

52. Rozdział: Każda pusta rozrywka, gadanina lub uczynek, który odwraca od Boga, jest złem i

ten, kto mówi przyjacielowi: Zagrajmy!

i słowa Wszechmocnego Boga:

{Wśród ludzi jest i taki, który zakupuje zabawne opowiadania, by sprowadzać z drogi Boga}. [31:6]

5942. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga rzekł: „Ten, kto przysięgnie na Al-Lat i Al-Uzza, niech powie: Nie ma boga poza Bogiem, a kto mówi przyjacielowi: Zagrajmy! - niech da jałmużnę”.

53. Rozdział: Co powiedziano o budynkach

Przekazał Abu Hurajra: Prorok rzekł: „Jedną z oznak zbliżającej się Godziny będzie wynoszenie się pasterzy bydła nad innych i ich współzawodnictwo w budowie wysokich budynków”.

5943. Przekazał Ibn Umar: Za życia Proroka wybudowałem własnymi rękoma dom, by chronił mnie przed deszczem i słońcem; i żadne ze stworzeń Boga nie pomagało mi przy budowie.

5944. Przekazał Amr: Ibn Umar powiedział: „Na Boga, nie położyłem cegły na cegle ani nie zasadziłem palmy daktylowej od śmierci Proroka”. Sufjan (jeden z przekazicieli) powiedział: „Przekazałem tej słowa [Ibn Umara] jednemu z jego krewnych, a ten rzekł: ‚Na Boga, wybudował!’. Sufjan dodał: Rzekłem, że musiał to zatem powiedzieć wcześniej.

[1] Zasłaniania się kobiet przed mężczyznami nie będącymi ich mahramami.

[2] Językoznawcy różnią się co do znaczenia słowa sadajk, jedni twierdzą, iż pochodzi od słowa: [sa‘āda] - szczęście, dobrobyt, powodzenie, zadowolenie [sa‘d] – być szczęśliwym, mieć szczęście; inni od [musā’da] – pomoc. [Fath al-Bari, Ibn Hadżar Al-Asqalani] W tym sformułowaniu - labbajk wa sadajk - użycie słowa sadajk - wg uczonych (http://www.almenhaj.net/Show-Hadeeth.php?linkid=198) ma za zadanie podkreślenie i wzmocnienie wypowiedzi.

[3] Pozycja siedząca na ziemi, z podciągniętymi kolanami oraz rozstawionymi szeroko stopami.

[4] Pozycja siedząca na ziemi; większość uczonych twierdzi, że to siedzenie na ziemi z podciągniętymi do brzucha kolanami, obejmując je ciasno rękoma; Szejch Ibrahim al-Yaqubi, al-Anwar fi Shama’il al-Nabi al-Mukhtar.

[5] Abu – ojciec, turab: ziemia, kurz

[6] Okrycie ciasto ciała odzieniem, uniemożliwiające uniesienie końca odzienia lub wyjęcia spod niego ręki.

[7] Pozycja siedząca na ziemi, z podciągniętymi kolanami oraz rozstawionymi szeroko stopami.

[8] Cecha wrodzona, charakter, pierwotność, natura; islam – naturalna religia Boga.