Przekład Elżbieta Al-Saleh, Mohammed Al-Saleh
Wszelkie prawa zastrzeżone
W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego!
11. KSIĘGA O PIĄTKOWEJ MODLITWIE ZBIOROWEJ (DŻUMMU’A)
1. Rozdział: Obowiązek uczestnictwa w dżummu‘a – piątkowej modlitwie zbiorowej
zgodnie ze słowami Boga:
{Kiedy zostanie ogłoszone wezwanie na modlitwę piątkową, przybywajcie by wspominać Boga i zostawcie wszelki handel}. [62:9]
836. Przekazał Abu Hurajra: Słyszałem, jak Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, mówił: „My [muzułmanie] jesteśmy ostatnimi [którzy przyszli], lecz będziemy pierwszymi w Dniu Zmartwychwstania, choć narody przed nami otrzymały Święte Księgi. Dzień ten [piątek] był ich dniem [świętym] i jego świętowanie zostało im nakazane, ale poróżnili się względem tego. Toteż Bóg poprowadził nas do tego dnia [piątku] i inni ludzie są za nami w tyle w tym względzie - żydzi [świętują] jutro [w sobotę], a chrześcijanie w dniu następnym [w niedzielę]”.
2. Rozdział: Wyższość zażywania kąpieli rytualnej w piątek oraz udział kobiet i dzieci w dżumu’a - piątkowej modlitwie zbiorowej
837. Przekazał Abd Allah Ibn Umar: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Niech ten, kto uczestniczy w piątkowej modlitwie zbiorowej weźmie rytualną kąpiel”.
838. Przekazał Ibn Umar: Kiedy Umar Ibn al-Chattab wygłaszał stojąc kazanie w piątek, przybył towarzysz Proroka, jeden z wczesnych muhadżirów. Umar zapytał go: „Która jest teraz godzina?”. A ten odrzekł: „Byłem zajęty i przyszedłem do domu dopiero po azanie. Wykonałem tylko wudu”. Na to Umar rzekł: „Tylko wudu wiedząc, że Posłaniec Boga kazał nam brać w piątek kąpiel rytualną (ghusl)?”.
839. Przekazał Abu Sa’id al-Chudri: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Kąpiel rytualna w piątek jest obowiązkiem każdego muzułmanina, który wkroczył w wiek dojrzałości płciowej”.
3. Rozdział: Użycie wonności przed udaniem na piątkową modlitwę zbiorową
840. Przekazał Abu Sa’id: Zaświadczam, że Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Kąpiel rytualna w piątek jest obowiązkiem każdego muzułmanina, który osiągnął wiek dojrzałości płciowej, jak również czyszczenie zębów gałązką drzewa arakowego i użycie wonności, jeśli takowe posiada”. Amr, jeden z przekazicieli, powiedział: „Zaświadczyć mogę, że kąpiel rytualna jest obowiązkowa, ale co do gałązki drzewa arakowego i wonności, Bóg Jeden wie, choć zgodnie z hadisami, jest jak powyżej”.
4. Rozdział: Wyższość dżumu’a – piątkowej modlitwy zbiorowej
Dżumu’a to zbiorowa dwurakatowa modlitwa odmawiana przez muzułmanów w piątek o czasie (czterorakatowej) modlitwy zuhr. Modlitwę poprzedza chutba - kazanie.
841. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Kiedy ktoś bierze w piątek kąpiel rytualną (ghusl) tak, jak z powodu stanu większej nieczystości, a potem udaje się na modlitwę jest jakby poświęcił wielbłąda [na drodze Boga]. Gdy idzie w drugiej godzinie, jest jakby złożył ofiarę z wołu. Gdy idzie w trzeciej, jest jakby ofiarował barana, w czwartej - jakby złożył ofiarę z kury, w piątej - jakby złożył w ofierze jajko. A gdy imam wychodzi i wygłasza kazanie, słuchają go aniołowie”.
842. Przekazał Abu Hurajra: Gdy Umar [Ibn al-Chattab] wygłaszał kazanie w piątek, wszedł do meczetu mężczyzna. Umar zapytał go: „Dlaczego nie wziąłeś udziału w modlitwie?”. Mężczyzna powiedział: „Dopiero gdy usłyszałem azan, wykonałem wudu”. Umar rzekł: „Nie słyszałeś, jak Prorok mówił, że każdy, kto udaje się na modlitwę piątkową powinien wziąć kąpiel rytualną?”.
5. Rozdział: Namaszczenie włosów przed zbiorową modlitwą piątkową
843. Przekazał Salman al-Farisi: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Temu, kto bierze w piątek rytualną kąpiel, oczyszczając się doskonale, namaszcza włosy lub okadza kadzidłem w domu, a potem wychodzi (do meczetu na modlitwę piątkową) i nie rozdziela dwóch siedzących obok siebie, i modli się tyle, ile zostało mu zapisane (przez Boga) i zachowuje ciszę podczas kazania imama, zostaną wybaczone grzechy popełnione między tym a poprzednim piątkiem”.
844. Przekazał Tawus: Rzekłem do Ibn Abbasa: Ludzie mówili, że Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Bierzcie w piątek kąpiel rytualną i myjcie włosy, nawet jeśli nie jesteście w stanie większej nieczystości i używajcie wonności”. Ibn Abbas odrzekł: „Wiem o kąpieli rytualnej, lecz nic mi nie wiadomo o wonnościach”.
845. Przekazał Tawus, że Ibn Abbas przytoczył wypowiedź Proroka, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, o kąpieli rytualnej (ghusl) w piątek. Tawus zapytał go, czy Prorok zalecił używać wonności, jeśli były w domu. Ibn Abbas odpowiedział, że nic mu o tym nie wiadomo.
6. Rozdział: Przywdziewanie odświętnego stroju
846. Przekazał Abd Allah Ibn Umar: Umar Ibn al-Chattab dostrzegł jedwabną szatę w bramie meczetu i rzekł Posłańcowi Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem: „Chciałbym, byś ją kupił i przywdziewał w piątki jak i podczas odwiedzin delegacji”. Posłaniec Boga odrzekł: „Będzie ją nosił ten, kto nie ma udziału w Życiu Przyszłym”. Później Posłaniec Boga otrzymał podobne szaty i oddał jedną Umarowi Ibn al-Chattabowi. I Umar zauważył: „Posłańcu Boga, dałeś mi tę szatę, a co z szatą (handlarza) Utrida?”. Posłaniec Boga odrzekł: „Nie dałem ci jej, byś ją nosił”. A zatem Umar Ibn al-Chattab oddał ją swemu bratu z Mekki, który był poganinem, aby ów ją nosił.
7. Rozdział: Czyszczenie zębów gałązką drzewa arakowego (siwakiem) w piątek
Abu Sa’id powiedział, że Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, czyścił zęby gałązką drzewa arakowego.
847. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Gdyby nie trudność, jaką mogłoby to sprawić moim współwyznawcom – lub powiedział: ludziom, kazałbym im czyścić zęby gałązkami drzewa arakowego przed każdą modlitwą”.
848. Przekazał Anas: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Powtarzałem wam wiele razy: używajcie gałązek drzewa arakowego”.
849. Przekazał Huzajfa: Kiedy Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, budził się w nocy [na modlitwę] i czyścił zęby.
8. Rozdział: Użycie gałązki drzewa arakowego należej do innego
850. Przekazała Aisza: Abd ar-Rahman Ibn Abu Bakr przyszedł trzymając gałązkę drzewa arakowego, którą czyścił zęby. Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, spojrzał na nią, a ja prosiłam Abd ar-Rahmana, by mi ją dał, przekłamałam na dwa kawałki i pogryzłam koniec jednego, i dałam Posłańcowi Boga. Czyścił nią zęby, spoczywając na mej piersi.
9. Rozdział: Co należy recytować z Koranu w trakcie modlitwy fadżr w piątek
851. Przekazał Abu Hurajra: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, recytował podczas modlitwy fadżr w piątek [surę 32, zaczynającą się od] {Alif-lam-miim, tanziil} oraz [surę 76, zaczynającą się od] {Czy nie przeszedł nad człowiekiem pełen czas…}.
10. Rozdział: Odprawianie zbiorowej modlitwy piątkowej na wsi i w mieście
852. Przekazał Ibn Abbas: Pierwszą zbiorową modlitwę piątkową, po dżumu’a w meczecie Posłańca Boga, odprawiono w meczecie Banu Abd al-Qajsa w Dżawasa w Bahrajnie.
853. Przekazał Ibn Umar, że słyszał, jak Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, mówił: „Wszyscy jesteście opiekunami”. Junus powiedział, że Ruzajq Ibn Hukajm napisał do Ibn Szihaba, gdy Junus był z nim w Wadi al-Qura, zapytując: „Czy powinienem odprawiać zbiorową modlitwę piątkową?”. Ruzajq pracował na roli i była z nim między innymi grupa Sudańczyków; Ruzajq był wówczas zarządcą Aila. Ibn Szihab odpisał (do Ruzajqa), aby odprawiał modlitwę dżumu’a i powiadomił go, że usłyszał od Salima, że Abd Allah Ibn Umar rzekł: „Słyszałem, jak Posłaniec Boga mówił: ‚Wszyscy jesteście opiekunami (lub pasterzami) i odpowiedzialni jesteście za waszych podopiecznych. (lub: wszyscy jesteście pasterzami i odpowiedzialni jesteście za wasze stada). Władca jest opiekunem swych poddanych i jest za nich odpowiedzialny; mężczyzna jest opiekunem swej rodziny i jest za nią odpowiedzialny; kobieta jest opiekunką gospodarstwa (domu) męża i zań odpowiada; sługa jest opiekunem majątku swego pana i jest zań odpowiedzialny’. Myślę, że powiedział również: ‚Mężczyzna jest opiekunem majątku swego ojca i jest zań odpowiedzialny. Wszyscy jesteście opiekunami i odpowiedzialni jesteście za waszych podopiecznych”.
11. Rozdział: Kąpiel (ghusl) kobiet, dzieci i tych, którzy nie uczestniczą w piątkowej modlitwie zbiorowej
Ibn Umar powiedział: „Kąpiel obowiązuje każdego, kogo obowiązuje udział w piątkowej modlitwie zbiorowej”.
854. Przekazał Abd Allah Ibn Umar, że słyszał, jak Posłaniec Boga mówił: „Niechaj każdy, kto udaje się na piątkową modlitwę zbiorową, weźmie kąpiel (ghusl)”.
855. Przekazał Abu Sa’id al-Chudri: Posłaniec Boga rzekł: „Kąpiel przed zbiorową modlitwą piątkową jest obowiązkiem każdego muzułmanina, który osiągnął wiek dojrzałości płciowej”.
856. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga rzekł: „Jesteśmy ostatnimi [którzy przyszli - po żydach i chrześcijanach] lecz będziemy pierwszymi w Dniu Zmartwychwstania. Oni otrzymali Święte Księgi przed nami, a my otrzymaliśmy po nich Koran. Piątek to był dzień odnośnie którego się poróżnili, a nam wskazał go Bóg. Zatem dzień jutrzejszy (sobota) jest dniem żydów, a kolejny (niedziela) chrześcijan’”. Prorok milczał przez chwilę, po czym rzekł: „Obowiązkiem każdego muzułmanina jest kąpiel (ghusl) co siedem dni, podczas której powinien umyć głowę i całe ciało”.
Przekazał Abu Hurajra przez różnych przekazicieli, że Prorok rzekł: „Obowiązkiem każdego muzułmanina wobec Boga jest kąpiel [co najmniej] co siedem dni”.
857. Przekazał Ibn Umar: Prorok rzekł: „Pozwalajcie waszym kobietom wychodzić do meczetów nocą”.
858. Przekazał Ibn Umar: Jedna z żon Umara [Ibn al-Chattaba] odmawiała modlitwy fadżr i isza w zgromadzeniu w meczecie. Gdy zapytano ją, dlaczego wychodzi z domu na modlitwę, wiedząc, że nie podoba się to Umarowi i że jest on zazdrosny, rzekła: „Dlaczego zatem mi tego nie wzbrania?”. Mężczyzna odparł: „Przez wzgląd na słowa Posłańca Boga: ‚Nie powstrzymujcie służebnic Boga, gdy ruszają do meczetów Boga’”.
12. Rozdział: Zwolnienie z stawiennictwa na modlitwę piątkową w ulewny deszcz
859. Przekazał Muhammad Ibn Sirin: W deszczowy dzień, Ibn Abbas polecił muezzinowi: „Po: ‚Aszhadu anna Muhammadan Rasul Allah (zaświadczam, że Muhammad jest Posłańcem Boga)’, miast: ‚Haijja ala as-salat’ (chodźcie na modlitwę), ogłaszaj: ‚Salu fi bujutikum’ (odmówcie modlitwę w waszych domach)”. I ten tak zrobił, lecz ludziom się to nie spodobało. I Ibn Abbas rzekł: „Czynił tak Prorok, który był ode mnie o wiele lepszy. Niewątpliwie zbiorowa modlitwa piątkowa jest obowiązkowa, ale ja nie chcę wystawiać was na próbę, abyście wychodząc z domów brąć musieli przez błoto i roztopy”.
13. Rozdział: Skąd należy przybyć na piątkową modlitwę zbiorową i kogo ona obowiązuje
- o czym można wywnioskować ze słów Boga:
{O wy, którzy wierzycie! Kiedy zostanie ogłoszone wezwanie do modlitwy w Dniu Zgromadzenia [na modlitwę piątkową] śpieszcie gorliwie wspominać Boga i pozostawcie wszelki handel!} [62:9]
Ata powiedział: Jeśli jesteś na wsi, i ogłaszane jest wezwanie (azan) na modlitwę piątkową (dżumu’a), twoim obowiązkiem jest stawienie się na nią, niezależnie, czy usłyszysz azan czy nie.
Czasami Anas odprawiał zbiorową modlitwę piątkową w swym pałacu a czasami w miejscowości o nazwie Az-Zawija [gdy tam przebywał], położonej w odległości dwóch parasangów[1] [ok. 200 km] od Basry.
860. Przekazała Aisza: Ludzie przychodzili ze swych domów i z obrzeży [odległych wówczas o 6 km lub więcej od Medyny]. Przynosili ze sobą pył, pot i kurz. Jeden z nich przyszedł do Posłańca Boga, gdy ten był u mnie. Prorok rzekł mu: „Chciałbym, abyście dbali o czystość [biorąc kąpiel] w dniu, który jest waszym [dniem świątecznym]”.
14. Rozdział: Czas piątkowej modlitwy zbiorowej rozpoczyna się tuż po przekroczeniu przez słońce zenitu
Tak samo powiedzieli Umar, Ali, An-Numan Ibn Baszir i Amr Ibn Hurajs.
861. Przekazał Jahja Ibn Sa’id: Gdy zapytałem Amra o kąpiel rytualną w piątek, odrzekł, że Aisza powiedziała: „Ludzie utrzymywali się z pracy rąk i ukończywszy pracę przychodzili w piątek do meczetu na zbiorową modlitwę. Stąd też polecono im brać w piątek kąpiel”.
862. Przekazał Anas Ibn Malik: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał zbiorową modlitwę piątkową jak tylko nastało południe.
863. Przekazał Anas Ibn Malik: Odmawialiśmy wcześnie [o obowiązującym czasie] piątkową modlitwę zbiorową, a po niej ucinaliśmy sobie popołudniową drzemkę.
15. Rozdział: Upał a piątkowa modlitwa zbiorowa
864. Przekazał Anas Ibn Malik: W bardzo zimny dzień, Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał zbiorową modlitwę piątkową wcześniej [w ramach obowiązującego czasu], a w upalny, opóźniał ją [aż upał zelżał].
16. Rozdział: Udawanie się na zbiorową modlitwę piątkową pieszo i z dostojeństwem
I słowa Wszechmocnego Boga:
{…przybywajcie, by wspominać Boga…} [62:9]
I ten, kto powiedział, że słowo {przybywajcie} oznacza „przygotujcie się i udajcie się na modlitwę” jak wynika ze słów Boga:
{…i podążają ku niemu z wielkim zapałem…} [17:19].
Ibn Abbas powiedział: Handel jest wówczas zabroniony.
Ata powiedział: [Podczas modlitwy piątkowej] zabroniona jest wszelka praca.
Przekazał Az-Zuhri: Gdy muezzin ogłasza w piątek wezwanie każdy, kto podróżuje powinien wziąć udział w piątkowej modlitwie zbiorowej.
865. Przekazał Abu Abs: Słyszałem, jak Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, mówił: „Bóg uchroni od Ognia piekielnego tego, kogo stopy okrywają się pyłem na drodze Boga”.
866. Przekazał Abu Hurajra: Słyszałem, jak Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, mówił: „Gdy nastaje modlitwa, nie biegnijcie na nią lecz podążajcie dostojnie i módlcie się tam, gdzie staniecie i odmówcie to, co opuściliście”.
867. Przekazał Abd Allah Ibn Abu Qatada na podstawie relacji swego ojca: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Podnieście się [do modlitwy], gdy mnie ujrzycie, spokojnie i dostojnie”.
17. Rozdział: Nie należy rozdzielać dwóch [siedzących obok siebie w rzędzie]
868. Przekazał Salman al-Farisi: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „Temu, kto bierze w piątek kąpiel rytualną (ghusl) i oczyszcza na tyle, na ile może, i namaszcza się lub okadza wonnościami, po czym wychodzi [do meczetu] i nie rozdziela siedzących w rzędzie, i modli się tyle, ile zostało mu przeznaczone i zachowuje milczenie podczas kazania imama, zostaną przebaczone wszystkie grzechy popełnione między tym a poprzednim piątkiem”.
18. Rozdział: Nie należy zmuszać brata w islamie do wstania i zajmować jego miejsca
869. Przekazał Ibn Umar, że Prorok zabronił zmuszać innych do podniesienia się z miejsca, by je zająć samemu. Zapytałem Nafiego: „Czy dotyczy to tylko piątkowej modlitwy zbiorowej?”. Odrzekł: „Jej i każdej innej”.
19. Rozdział: Wezwanie (azan) na zbiorową modlitwę piątkową
870. Przekazał As-Sa’ib Ibn Jazid: Za życia Proroka, Abu Bakra i Umara, wezwanie na zbiorową modlitwę piątkową ogłaszano, gdy imam zajmował miejsce na minbarze. Za kalifatu Usmana, gdy liczba muzułmanów wzrosła, dodano trzeci azan w Az-Zawra. Abu Abd Allah powiedział, że Az-Zawra było to miejsce na rynku w Medynie.
20. Rozdział: Jeden muezzin w piątek
871. Przekazał As-Sa’ib Ibn Jazid: Człowiekiem, który zwiększył do trzech liczbę wezwań na zbiorową modlitwę piątkową był Usman Ibn Affan, a miało to miejsce wtedy, gdy liczba mieszkańców Medyny [muzułmanów] wzrosła. Za życia Proroka był tylko jeden muezzin i azan ogłaszano jak tylko imam zajął swe miejsce na minbarze.
21. Rozdział: Powtarzanie przez imama siedzącego na minbarze azanu za muezzinem
872. Przekazał Abu Umama Ibn Sahl Ibn Hunajf: Słyszałem Mu’awiję Ibn Abu Sufjana, gdy siedział na minbarze. Gdy muezzin ogłosił: „Allahu akbar, Allahu akbar (Bóg jest wielki)”, Mu’awija rzekł: „Bóg jest wielki, Bóg jest wielki”. I gdy muezzin ogłosił: „Zaświadczam, że nie ma boga poza Bogiem”, Mu’awija rzekł: „I ja zaświadczam”. A gdy muezzin ogłosił: „Zaświadczam, że Muhammad jest Posłańcem Boga”, Mu’awija rzekł: „I ja zaświadczam”. Po azanie Mu’awija rzekł: „Ludzie! Gdy muezzin ogłaszał azan, słyszałem jak Posłaniec Boga mówił w tym oto miejscu to, co właśnie usłyszeliście ode mnie”.
22. Rozdział: Siedzenie na minbarze podczas azanu
873. Przekazał As-Sa’ib Ibn Jazid: Usman Ibn Affan wprowadził drugie wezwanie ma modlitwę [azan] piątkową, gdy wzrosła liczba ludzi w meczecie. Wcześniej wezwanie na modlitwę piątkową ogłaszano, jak tylko imam zajął miejsce na minbarze.
23. Rozdział: Ogłaszanie azanu przed kazaniem
874. Przekazał Az-Zuhri: Słyszałem, jak As-Sa’ib Ibn Jazid mówił: Za życia Proroka, Abu Bakra i Umara, azan na zbiorową modlitwę piątkową ogłaszano jak tylko imam zajął miejsce na minbarze. Za kalifatu Usmana, gdy liczba ludzi wzrosła, Usman wprowadził (w piątek) trzeci azan i ogłaszano go w Az-Zawra, i ten nowy porządek utrzymał się w następnych latach.
24. Rozdział: Wygłaszanie kazania na minbarze
Anas powiedział: Prorok wygłaszał kazanie na minbarze.
875. Przekazał Abu Hazim Ibn Dinar: Do Sahla Ibn Sada as-Sa’idiego przyszło kilku mężczyzn i rzekli mu, iż mogą dojść do porozumienia, z jakiego drewna wykonano minbar (kazalnicę). I zapytali go o to, na co on rzekł: „Na Boga, wiem, z jakiego drewna zrobiono minbar, i zaprawdę, widziałem go pierwszego dnia, w którym Posłaniec Boga zajął na nim miejsce. Posłaniec Boga posłał po ansarkę - Sahl wymienił jej imię - i rzekł do niej: ‚Poleć twemu niewolnikowi - cieśli, by zrobił mi podest z drewna, na którym będę mógł siadywać wygłaszając ludziom mowy’. I ta wydała polecenie swemu niewolnikowi i ten zbudował go z drzewa tamaryszkowego i przyniósł jej. Kobieta posłała minbar Posłańcowi Boga, a on polecił umieścić go tutaj. Później widziałem, jak Posłaniec Boga modlił się na nim i wykonywał ukłon (ruku), po czym zrobił krok w tył i wybił pokłon do ziemi czołem(sudżud) u podnóża minbaru i wszedł na minbar. Po modlitwie zwrócił się twarzą do ludzi i rzekł: „Uczyniłem tak, abyście mogli mnie naśladować i nauczyli się mojej modlitwy”.
876. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, opierał się o pieniek palmy daktylowej [wygłaszając kazania]. Gdy ustawiono dla niego minbar, słyszeliśmy, jak pniak zaryczał niczym ciężarna wielbłądzica póki Prorok nie zszedł z minbaru i nie położył na nim swej dłoni.
877. Przekazał Salim, że jego ojciec rzekł: Słyszałem, jak Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wygłaszając kazanie na minbarze, rzekł: „Każdy, kto przychodzi na zbiorową modlitwę piątkową powinien wziąć kąpiel rytualną (ghusl)”.
25. Rozdział: Wygłaszanie kazania stojąc
Anas powiedział: Gdy Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wygłaszał kazanie stojąc...
878. Przekazał Ibn Umar: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wygłaszał kazanie stojąc, po czym siadał i wstawał tak, jak wy robicie to dzisiaj.
26. Rozdział: Zwrócenie imama twarzą do ludzi i zwrócenie ludzi ku imamowi podczas kazania
Ibn Umar i Anas zwróceni byli twarzą do imama.
879. Przekazał Abu Sa’id al-Chudri: Pewnego dnia Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, usiadł na minbarze, a my usiedliśmy wokół.
27. Rozdział: Mówienie: „Co za tym idzie (amma badu[2])” podczas kazania, po wychwaleniu i wysławieniu Boga
Ibn Abbas przytoczył od Proroka.
880. Przekazała Asma Bint Abu Bakr as-Siddiq: Udałam się do Aiszy i zastałam ją i ludzi na modlitwie. Zapytałam ją, co się stało, a ona wskazała głową ku niebu. Zapytałam: „Jest tam jakiś znak?”. Aisza skinęła przytakująco głową. Asma rzekła: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał modlitwę tak długo, że mało brakowało, a zemdlałabym. Leżał przy mnie bukłak z wodą, którą polałam głowę. Gdy Posłaniec Boga zakończył modlitwę i zaćmienie minęło, odwrócił się do ludzi, wychwalił Boga, tak jak On na to zasługuje i rzekł: „Co za tym idzie...”. Poniektóre ansarki zaczęły rozmawiać, toteż odwróciłam się, by je uciszyć. Zapytałam Aiszę, co rzekł Prorok. A ona odpowiedziała: Rzekł: „Ujrzałem w tym miejscu coś, czego nigdy wcześniej nie widziałem: Raj i Piekło. I zaprawdę, zostało mi objawione, że zostaniecie poddani próbom w waszych grobach, niemalże takim jak próba Antychrysta (Al-Masih Ad-Dadżżal[3]). Do każdego z was przyjdą [aniołowie] i zapytają: ‚Co wiesz o tym człowieku?’. Prawowierny lub stały w wierze (Hiszam nie był pewien), powie: ‚To posłaniec Boga, Muhammad, który przyszedł do nas z jasnymi dowodami i wskazówką, zatem przyjęliśmy jego nauki, uwierzyliśmy i podążyliśmy za nim’. Aniołowie rzekną mu: ‚Śpij spokojnie, wiemy, żeś prawowierny’. Obłudnik lub ten, kto wątpił (Hiszam nie był pewien) zostanie zapytany: ‚Co wiesz o tym człowieku?’. I powie: ‚Nie wiem; słyszałem, jak ludzie coś mówili i ja to mówiłem’”.
Hiszam dodał: Fatima powiedziała mi, że zapamiętała cały hadis, za wyjątkiem tego, że że obłudnik lub człowiek, który wątpił zostanie ciężko ukarany.
881. Przekazał Amr Ibn Taghlib: Dano Prorokowi pieniądze lub coś innego Posłańcowi Boga, i on to rozdzielił. I dał jednym, a pominął drugich. Gdy dotarły do niego wieści, że ci pominięci utyskiwali, rzekł: „Co za tym idzie - na Boga, może się zdarzyć, iż obdarowuje jednego, a pomijam drugiego, choć ten drugi jest mi droższy nad tego, kogo obdarowuję. I daję jednym, albowiem czuję, że im sercom brak cierpliwości i zadowolenia, zaś pomijam tych, w których jest stałość i zadowolenie z dobra i bogactwa jakimi Bóg obdarował ich serca; i Amr Ibn Taghlib jest jednym z nich”. Amr dodał: „Na Boga! Słowa Posłańca Boga są mi drosze nad najlepsze rude wielbłądy”.
882. Przekazała Aisza: Pewnego razu w środku nocy, Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wyszedł i odmówił modlitwę w meczecie i towarzyszyło mu kilku mężczyzn. Następnego ranka mówiono o tym i [drugiej nocy] zebrało się więcej ludzi i odmawiali z nim modlitwy. Rankiem rozniosły się wieści i trzeciej nocy liczba ludzi wzrosła. Posłaniec Boga wyszedł, a oni odmawiali z nim modlitwę. Czwartej nocy meczet wypełniony był po brzegi i nie mógł wszystkich pomieścić. Posłaniec Boga wyszedł tylko na modlitwę fadżr, a gdy skończył, odwrócił się do ludzi, wyrecytował szahadę [zaświadczam, że nie ma boga poza Bogiem i Muhammad jest Jego Posłańcem] i rzekł: „Co za tym idzie - zaprawdę, wasza obecność nie umknęła mej uwadze, lecz obawiałem się, że ta modlitwa [tahadżdżud] może stać się dla was obowiązkowa i możecie nie być w stanie jej przestrzegać”.
883. Przekazał Abu Humajd as-Sa’idi: Pewnej nocy Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wstał po modlitwie, wyrecytował szahadę i wychwalił Boga, jak On na to zasługuje i rzekł: „Co za tym idzie…”.
884. Przekazał Al-Miswar Ibn Machrama: Pewnego razu Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, stanął, by wygłosić kazanie i słyszałem, jak po taszahhudzie rzekł: „Co za tym idzie…”.
885. Przekazał Ibn Abbas: Pewnego razu Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, zajął miejsce na minbarze, i była to ostatnia modlitwa zbiorowa, w której wziął udział. Na ramionach miał obszerne okrycie, a głowę obwiązaną naoliwioną przepaską. Wychwalił Boga i rzekł: „Zbliżcie się, ludzie”. Gdy ludzie podeszli i zgromadzili się wokół, rzekł: „Co za tym idzie – liczba ansarów zacznie się umniejszać i przybywać będzie innych ludzi. Toteż ten, kto przewodzić będzie naśladowcom Muhammada i w którego mocy będzie wyrządzanie ludziom krzywdy i udzielanie pomocy, niech przyjmie dobro od tych z nich [Ansarów], którzy dobrze postępują i niech wybaczy tym, którzy źle czynią”.
28. Rozdział: Siedzenie między dwoma kazaniami w piątek
886. Przekazał Abd Allah [Ibn Umar]: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wygłaszał dwa kazania i siadał po wygłoszeniu pierwszego.
29. Rozdział: Słuchanie piątkowego kazania
887. Przekazał Abu Hurajra: Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, rzekł: „W piątek przy wrotach meczetu stają aniołowie i zapisują po kolei imiona tych, którzy przychodzą do meczetu. I ten, kto przychodzi wcześnie, jest tak jakby złożył wielbłąda w ofierze. A ten, kto przychodzi później, jest tak, jakby złożył w ofierze krowę; następny barana, kurczaka, a następny jajko… A gdy imam, aniołowie składają stronice i słuchają kazania”.
30. Rozdział: Imam widząc wiernego, który przychodzi do meczetu w trakcie kazania, powinien polecić mu odmówić modlitwę dwurakatową (na powitanie meczetu] nim siądzie
888. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: Gdy Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wygłaszał kazanie w piątek, nadszedł mężczyzna. Prorok rzekł do niego: „Czy odmówiłeś modlitwę?”. Mężczyzna zaprzeczył. I Prorok rzekł: „Stań i odmów [dwurakatową] modlitwę”.
31. Rozdział: Ten, kto przychodzi w trakcie kazania powinien odmówić dwa krótkie rakaty [na powitanie meczetu]
889. Przekazał Dżabir: Gdy Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wygłaszał w piątek kazanie, przybył mężczyzna. Prorok rzekł do niego: „Czy odmówiłeś modlitwę?”. Mężczyzna zaprzeczył. Prorok rzekł: „Stań i odmów dwa rakaty [na powitanie meczetu]”.
32. Rozdział: Unoszenie dłoni podczas kazania
890. Przekazał Anas: Gdy Prorok, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wygłaszał w piątek kazanie, mężczyzna wstał i rzekł: „Posłańcu Boga, nasze bydło i owce zdychają, proś Boga o deszcz!”. I Prorok uniósł obie dłonie i wznosił do Boga prośby.
33. Rozdział: Salat al-istisqa - modlitwa błagalna o deszcz - a kazanie w piątek
891. Przekazał Anas Ibn Malik: Pewnego razu za życia Proroka, ludzi dotknęła klęska suszy. Gdy Prorok wygłaszał w piątek kazanie, podniósł się Beduin i rzekł: „Posłańcu Boga! Nasz dobytek mizernieje, dzieci głodują! Módl się do Boga [o deszcz]”, i Prorok uniósł dłonie. A nie było wtedy nawet śladu chmury na niebie. Na Tego, w Którego Rękach spoczywa ma dusza, jak tylko opuścił dłonie, nadeszły chmury wielkie niczym góry, a zanim zszedł z minbaru ujrzałem na brodzie Proroka krople deszczu. Padało przez cały dzień, dnia następnego i następnego aż do piątku. Ten sam Beduin lub inny mężczyzna podniósł się i rzekł: „Posłańcu Boga! Nasze domy się zawaliły, dobytek i bydło potopiły! Módl się do Boga [o wybawienie]”. I Prorok uniósł dłonie i rzekł: „Boże! Dookoła nas, a nie na nas”, i w którąkolwiek stronę byś się nie skierował, chmury rozpływały się i niebo nad Medyną jaśniało. Dolina Qanat była zalana wodą przez miesiąc; nie było takiego, kto by przybył z dala i nie mówił o czym innym, jak tylko o ulewnych deszczach.
34. Rozdział: Podczas kazania należy zachować ciszę i przysłuchiwać się słowom imama
i jeśli ktoś mówi do swego towarzysza: „Zamilcz i słuchaj”, nawet wówczas źle czyni.
Przekazał Salman, że Prorok rzekł: „Gdy imam wygłasza kazanie, zachowajcie ciszę i słuchajcie”.
892. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga rzekł: „Gdy mówisz w piątek [dzień modlitwy dżumu’ah] towarzyszowi, by był cicho a imam wygłasza kazanie, zaprawdę źle czynisz”.
35. Rozdział: Wyjątkowa godzina w piątek
893. Przekazał Abu Hurajra: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, wspomniał o piątku i rzekł: „Jest taka godzina w piątek, podczas której Bóg odpowiada na modlitwy i prośby muzułmanina do Niego o tej porze wznoszone”. I na dłoni ukazał jak krótki jest to okres czasu.
36. Rozdział: Jeśli grupa wiernych opuści imama podczas zbiorowej modlitwy piątkowej, modlitwa imama i pozostałych jest ważna
894. Przekazał Dżabir Ibn Abd Allah: Pewnego razu, gdy odmawialiśmy zbiorową modlitwę piątkową z Prorokiem, nadciągnęła karawana z żywnością [z Syrii]. Ludzie pospieszyli ku niej, i z Prorokiem zostało dwunastu mężczyzn. I zostało objawione: {Lecz kiedy dojrzą jakiś handel lub zabawę, śpieszą na oślep ku nim i zostawiają ciebie stojącego…} [62:11].
37. Rozdział: Odmawianie modlitw przed i po zbiorowej modlitwie piątkowej
895. Przekazał Abd Allah Ibn Umar: Posłaniec Boga, niechaj Bóg go błogosławi i obdarza pokojem, odmawiał dwa [zalecane] rakaty przed obowiązkową modlitwą zuhr i dwa rakaty po niej. Również odmawiał w domu dwa rakaty po modlitwie maghrib, i dwa rakaty po isza. Po piątkowej modlitwie zbiorowej nie odmawiał żadnych innych modlitw w meczecie, dopiero po powrocie do domu odmawiał dwa [zalecane] rakaty.
38. Rozdział: Słowa Boga: {A kiedy modlitwa zostanie zakończona, to rozejdźcie się po kraju i poszukujcie łaski Boga, i często wspominajcie Boga!} [62:10]
896. Przekazał Sahl Ibn Sad: Żyła wśród nas kobieta, która uprawiała na swym polu boćwinę [buraki] na brzegach kanału z wodą. W piątek wyrywała buraki i gotowała je dosypując garść mielonego jęczmienia. Buraki były niczym mięso. Po zbiorowej modlitwie piątkowej szliśmy ją pozdrowić, a ona częstowała nas tą potrawą, którą jedliśmy rękoma. Wyczekiwaliśmy piątku ze względu na ten posiłek.
897. Przekazał Sal, jak wyżej, dodając: Nigdy nie zażywaliśmy drzemki ani nie jedliśmy po południu posiłku, jak tylko po zbiorowej modlitwie piątkowej.
39. Rozdział: Popołudniowa drzemka po zbiorowej modlitwie piątkowej
898. Przekazał Anas: Odmawialiśmy zbiorową modlitwę piątkową wcześnie, a po niej ucinaliśmy sobie popołudniową drzemkę.
899. Przekazał Sahl: Odmawialiśmy zbiorową modlitwę piątkową z Prorokiem, a po niej ucinaliśmy sobie popołudniową drzemkę.
[1] Parasang – arab. farsach - starożytna, perska miara odległości, ok. 5,92 km; na podstawie Simplified Table of Measuring Units - Shaykh ‘Abdul Azīz b. ‘Abdur-Raẓẓāq Al-Ghudayān.
[2] Zwrot używny w celu oddzielenia wstępu – zwykle poświęconego wychwalaniu Boga, od głównego tematu mowy, kazania.
[3] Al-Masīḥ ad-Daǧǧāl – Al-Masih odpowiada gr. Christos – pomazaniec (wg Imama Qurtubiego), ad-Dadżdżal – wywodzi się od słowa „daǧl”, które oznacza kłamstwo, oszustwo, uzurpowanie. Al-Masih ad-Dadżdżal w dosłownym tłumaczeniu – Fałszywy Mesjasz czyli Antychryst (gr. Antichristos: anti – przeciw, zamiast; christos – pomazaniec) przed którym ostrzegali wszyscy prorocy. Jak przekazał Prorok Muhammad będzie największą próbą na ziemi i jednym z większych znaków ostatnich czasów przed Sądem. Proroctwa Posłannika Boga przepowiadają pojawienie się trzydziestu samozwańczych antychrystów - fałszywych proroków nim pojawi się właściwy Antychryst - niedługo przed nadejściem Jezusa. Antychryst zwiedzie wielu ludzi, zaś prawdziwy Mesjasz – Jezus, syn Marii (Masih Isa, ibn Marjam), powróci, pokona uzurpatora i rządzić będzie wedle prawa islamu.