ROZDZIAŁ 13. WIELE SPOSOBÓW CZYNIENIA DOBRA
Allah, Najwyższy, mówi (co znaczy}:
{A cokolwiek czynicie dobrego, zaprawdę, Bóg o tym wie wszystko!} ( Koran 2:215)
{A cokolwiek dobrego zrobicie, (bądźcie pewni, że) Bóg wie o nim.} (Koran 2:197)
{I ten, kto uczynił dobra na ciężar pyłku, zobaczy je} (Koran 99:7)
{Kto czyni dobre dzieło, czyni je dla swojej duszy} (Koran 45:15)
117. Przekazał Abu Dharr, że spytał: „Proroku, które czyny są najlepsze?”. Odpowiedział: „Wiara w Allaha i walka (dzihad) na Jego drodze”. Pytał dalej, który niewolnik jest najlepszy (aby go wyzwolić). Prorok (pokój z nim) odpowiedział: „Ten, który jest wart największej ceny i który jest najwartościowszy dla jego właścicieli”. Abu Dharr spytał, co jeśli nie może tego zrobić. Prorok odpowiedział: „Pomóż robotnikowi lub pracuj dla upośledzonego”. Spytałem: „A jeśli i tego nie mogę?”. On, pokój z nim, odparł: „Powinieneś powstrzymywać się przed wyrządzaniem zła ludziom, ponieważ to posłuży jako jałmużna, którą oddajesz samemu sobie”.
(Al-Buchari i Muslim)
Komentarz:
Hadis obrazuje doskonałość walki w imię Allaha i wyzwalania niewolników, jak również wagę współpracy z innymi i współczucia im. Kto powstrzymuje się od przysparzania kłopotów innym, jego nagroda za to jest nie mniejsza niż za zadośćuczynienie i dobroć. W hadisie zaznaczono, że wiara w Allaha jest podstawą do akceptacji przez Niego dobrych uczynków. W rzeczywistości postępowanie człowieka jest owocem wiary, a bez wiary nic nie zostanie przyjęte przez Allaha.
118. Przekazał Abu Dharr, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Kiedy wstajesz rano, jałmużna jest obowiązkiem każdego z twoich stawów*. A każde wysławienie Allaha (recytacja tasbih – „Subhana Allah”) to jałmużna; każde wychwalenie Allaha (recytacja tahmid; recytacja „al-Hamdulillah”) to jałmużna; każdy takbir (recytacja „Allahu akbar”) to jałmużna; każde zaświadczenie, że nie ma boga (godnego czci) poza Allahem to jałmużna; nakazywanie dobra to jałmużna i zakazywanie zła to jałmużna. Zaś nagroda za dwa rakaty (nadobowiązkowej) modlitwy duha (odmawianej przed południem) równa jest nagrodzie za to wszystko (jw.)”.
(Muslim)
*staw - ruchome połączenie dwóch lub kilku stykających się kości, objęte błoniastą torebką stawową
Komentarz:
W ciele człowieka jest około trzystu sześćdziesięciu stawów. Dzięki nim może pracować i poruszać się. Bez nich ciało ludzkie nie mogłoby siedzieć, stać, leżeć, poruszać się i korzystać z innych narządów wewnętrznych. Dlatego każdy staw jest błogosławieństwem, za które należy dziękować Allahowi. Kolejnym Jego błogosławieństwem jest, iż nauczył człowieka bardzo łatwego sposobu dziękczynienia, które może być wykonywane nawet przez najbiedniejszych ludzi. Dziękczynienie oznacza tutaj recytację tasbihu (Subhan Allah), tahmidu (al-Hamdulillah), takbiru (Allahu akbar), tahlilu (la ilaha il Allah), nakazywanie dobroci (al-ma’ruf) i zakazywanie rzeczy niewłaściwych, niedozwolonych, złych (al-munkar).
Jeśli ktoś nie może robić nawet tego, powinien ofiarować nadobowiązkową modlitwę dwurakatową między wschodem a zachodem słońca. Jeśli chce zwiększyć ilość rakatów, może odmówić do 8 (rakatów) pod warunkiem wykonywania ich po dwa (cztery dwuratakowe modlitwy).
119. Przekazał Abu Dharr, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Uczynki mojej wspólnoty, dobre i złe, zostały mi pokazane, i pośród tych dobrych znalazłem usuwanie przeszkód z drogi, a pośród złych – flegmę, którą zostawili niezasypaną w meczecie”.
(Muslim)
Komentarz:
Allah zapisuje dobre uczynki, które mogą przynieść ludziom korzyść lub uratować od zguby. Zaś uczynki im przeciwne (złe), jakkolwiek małe by były, uznane są za krzywdę (źródło krzywdy). Ten hadis zachęca do robienia dobrych uczynków z intencją zadowolenia Allaha i powstrzymuje od popełniania złych, aby uchronić się od Jego niezadowolenia. Hadis zawiera nakaz utrzymywania meczetu w czystości i zakaz rzucania na jego podłogę czegokolwiek, co narusza świętość tego miejsca (np. spluwania). Jeśli jakaś nieczystość zostanie znaleziona, powinna zostać natychmiast usunięta.
120. Przekazał Abu Dharr, że ludzie powiedzieli do Proroka (pokój z nim): „Proroku, bogaci zabrali całą nagrodę. Modlą się jak my, poszczą tak jak my i przekazują jałmużnę od nadmiaru majątku”. Na to Prorok (pokój z nim) powiedział: „Czy Allah nie dał wam rzeczy, poprzez które również możecie również ofiarować jałmużnę? W każdym wysławieniu Allaha (mówienie: „Subhan Allah”) jest jałmużna, i w każdym takbirze (mówienie: „Allahu akbar”) jest jałmużna, i w każdym wychwaleniu Allaha (mówienie: „al-Hamdulillah”) jest jałmużna, i w każdym zaświadczeniu, że nie ma boga (godnego czci) poza Nim - jest jałmużna; w nakazywaniu dobra jest jałmużna i w zakazywaniu zła jest jałmużna, i w stosunku małżeńskim jest jałmużna”. Towarzysze Proroka powiedzieli: „Posłańcu Allaha, czy jest nagroda dla tego, kto zaspokoi się seksualnie?”. Odpowiedział: „Widzicie, jeśli zaspokoiłby się w sposób zakazany, czyż nie zostanie za to pociągnięty do odpowiedzialności (ukarany)? Podobnie, jeśli zaspokoił się w dozwolony sposób, zostanie nagrodzony”.
(Muslim)
Komentarz:
Hadis podkreśla dwie ważne rzeczy: entuzjazm towarzyszy Proroka do prześcigania się w dobrych rzeczach; oraz jak dużą wartość w islamie mają dobre czyny wykonywane w dobrej wierze (z dobrymi intencjami), pod warunkiem, że nie pociągają za sobą nieposłuszeństwa wobec Allaha. Mają one tak wielkie znaczenie, że naturalne ludzkie czynności, które należą do kategorii mubah (są dozwolone i mogą być popełnione bez obawy grzechu) zostaną nagrodzone. Dana osoba zostanie nagrodzona nawet za powstrzymanie się od grzechu, jeśli unika go ze względu na posłuszeństwo Allahowi. W takiej sytuacji zaniechanie czegoś staje się aktem posłuszeństwa wobec Allaha i zostanie nagrodzone jako takie.
121. Przekazał Abu Dharr, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Nie lekceważcie żadnego dobrego czynu, nawet powitania brata (muzułmanina) z uśmiechem na twarzy”.
(Muslim)
Komentarz:
Serdeczne powitanie kogoś jest wartościowe z dwóch powodów: jest oznaką dobrych manier i buduje przyjazne relacje między muzułmanami (co jest rzeczą bardzo ważną).
122. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Każdego dnia, w którym słońce wschodzi, każdy staw ludzkiego ciała ma obowiązek jałmużny: ustanowienie sprawiedliwości między dwojgiem ludzi jest jałmużną, pomoc innym w dosiadaniu zwierzat i w załadowaniu go jest jałmużną; dobre słowo jest jałmużnąi każdy krok w stronę meczetu (w drodze na modlitwę) jest jałmużną, i usuwanie przeszkód z drogi jest jałmużną”.
(Al-Buchari i Muslim)
Wg Muslima, na podstawie autorytetu Aiszy: Prorok (pokój z nim) powiedział: „Każde z dzieci Adama zostało stworzone z trzystu sześćdziesięciu stawów, wiec ten, kto głosi wielkość Allaha (mówiąc „Allahu akbar”), wychwala Go (mówiąc: „al-Hamdulillah”), oświadcza, że Allah jest Jedynym Bogiem (mówiąc: „La ilaha illa Allah”), wysławia Go (mówiąc : „Subhana Allah”) i prosi Go o przebaczenie (mówią: „Astaghfirullah”) i usuwa kamień, kolec lub kość ludziom z drogi, oraz nakazuje dobro i zakazuje zła, aż uczynki te wyniosą trzysta sześćdziesiąt i zastanie go wieczór, uchroni się w (tym) Dniu (Sadu Ostatecznego - przyp. tłum.) od Piekła”.
Komentarz:
Nawet osoba, która nie ma możliwości płacenia jałmużny, może ją ofiarować w wyżej określonej formie i w ten sposób zdobyć nagrodę. Ponadto może płacić jałmużnę za stawy swojego ciała.
123. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Temu, kto idzie do meczetu (na modlitwę) o świcie lub o zmroku, Allah przygotowuje gościnną siedzibę - nuzul* w Raju za każdym razem, kiedy idzie (do meczetu) lub z niego wraca”.
(Al-Buchari i Muslim)
* nuzul – słowo to posiada dwa znaczenia: mieszkanie, siedziba lub dary gospodarza dla gości; w arabskim wydaniu Rijad as-Salihin zaopatrzonym w komentarz wybitnych uczonych i znawców hadisów: szejcha Muhammada Nasir-ud-Din al-Albani i Muhammada bin Salih al-Usajmin (wyd. Dar al-Imam Malik, 2002, al-Dzazair), pod tym hadisem widnieje wyjaśnienie słowa nuzul jako: żywność, zaopatrzenie i to, co zostało przygotowane dla gości; a Allah wie najlepiej; (przyp. tłum.)
Komentarz:
Hadis zachęca do uczęszczania na modlitwy do meczetów i modlenia się w grupie.
124. Przekazał Abu Hurajra: „Muzułmanki, nie lekceważcie obdarowywania sąsiadek, nawet jeśli miałaby być to owcza racica”.
(Al-Buchari i Muslim)
Komentarz:
Żaden prezent przekazany przez sąsiadów nie powinien być lekceważony, jakkolwiek skromny by był, ponieważ mimo swej małej wartości materialnej, u Allaha ma wielką wagę.
125. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Wiara ma ponad siedemdziesiąt odgałęzień, spośród których najlepszą jest deklaracja, że nie ma boga (godnego czci) poza Allahem (la ilaha illa Allah), a najmniejszą jest usuwanie przeszkód z drogi; i wstydliwość (al-haja) jest częścią wiary”.
(Al-Buchari Muslim)
Komentarz:
Wiara od strony praktycznej ma kilka aspektów. Wiara i praktyka są nierozerwalne. Ważna jest wstydliwość, ponieważ prowokuje do robienia rzeczy dobrych, a powstrzymuje od złych.
126. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Podróżujący mężczyzna poczuł dotkliwe pragnienie. Znalazł studnię i zszedł do niej, aby się napić. Kiedy wychodził, zobaczył cierpiącego z pragnienia psa. Jego język zwisał z pyska i jadł wilgotną ziemię. Mężczyzna powiedział do siebie: ‚Ten pies jest spragniony, tak jak ja byłem’. Zsunął się z powrotem do studni, napełnił skórzaną skarpetę (but) wodą i trzymając ją w zębach wspiął się na zęwnatrz i zaspokoił pragnienie psa. Allah docenił jego czyn i wybaczył mu grzechy”. Towarzysze spytali: „Czy będziemy nagrodzeni za miłosierdzie okazywane również zwierzętom?”. Prorok (pokój z nim) odpowiedział: „Nagrodzony będzie każdy (dobry) uczynek wobec któregokolwiek z żywych stworzeń”.
(Al-Buchari i Muslim)
Wg przekazu Buchariego Prorok (pokój z nim) miał powiedzieć: „W związku z tym Allah wybaczył mu (grzechy - przyp. tłum.) i pozwolił wejść do Raju”.
Wg jeszcze innej narracji: „Pewien pies krążył dookoła studni i był bliski śmierci z pragnienia. Zobaczyła to pewna nierządnica spośród Izraelitów. Zdjęła więc skórzaną skarpetę i opuściła się do studni, nabrała nią wody i napoiła psa. Z tego powodu jej grzechy zostały wybaczone”.
Komentarz:
Hadis podkreśla wagę dobroci dla każdego stworzenia, zwierzęcia, ponieważ zadowala to Allaha. Miłosierdzie Allaha jest ogromne. Jeśli chce, może wybaczyć danej osobie ze względu na najmniejszą dobrą rzecz, która zrobiła.
127. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Widziałem mężczyznę spacerującego po Raju (zadowolonego) w nagrodę za usunięcie ze środka drogi przeszkadzającego muzułmanom drzewa”.
(Muslim)
Wg innej narracji: „Mężczyzna przeszedł pod konarem pochylonym nad drogą i zdecydował się go usunąć, mówiąc do siebie: ‚Na Allaha, usunę z drogi muzułmanów to, co mogłoby im wyrządzić szkodę (sprawić kłopot)’. Z tego powodu został wpuszczony do Raju”.
Wg innego przekazu Buchariego i Muslima, Prorok (pokój z nim) powiedział: „Przechodzący mężczyzna zobaczył kolczastą gałąź pochyloną nad drogą, więc usunął ją, i Allah docenił ten uczynek i wybaczył mu (grzechy – przyp. tłum.)”.
Komentarz:
Chronienie ludzi przed krzywdą i zgubą jest przyjemne Allahowi, niezależnie od tego jak mała jest to rzecz. Allah jest zadowolony, jeśli ktoś usuwa z drogi rzecz, która mogłaby wyrządzić innym szkodę. I przeciwnie, ludzie, którzy ograniczają lub stawiają przeszkody na drogach, powodując niewygodę przechodniów, jak jest to zuchwale robione w większości małżeństw, lub powodowanie problemów przez wtargnięcie, powodują niezadowolenie Allaha. W sensie moralnym nasze serca są otępiałe, bo zamiast czuć żal, zapominamy , iż zaprawdę do Allaha należymy i do niego wrócimy. Upadamy wtedy tak nisko, że z dumą wykraczamy przeciwko naukom i praktykom naszej religii, wywołując niezadowolenie Allaha. I czy istnieje wyższy poziom niegodziwości i buntu przeciwko Niemu, jakiego można by się dopuścić?
128. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Temu, kto wykona doskonale ablucje (wudu), pójdzie na modlitwę piątkową (dżumu’a) i wysłucha (kazania - chutba) w ciszy, zostaną wybaczone grzechy, które popełnił od poprzedniego piątku i trzech dni (tzn. sprzed 10 dni). Ten, kto rozprasza się kamykami w trakcie kazania, nie otrzyma żadnej nagrody za udział w modlitwie piątkowej”.
(Muslim)
Komentarz:
Hadis kładzie nacisk na 5 rzeczy. Nakłania do dokładnego wykonywania ablucji, tak jak nakazuje sunna Proroka (pokój z nim).
Doskonałość modlitwy piątkowej, która jest obowiązkowa dla każdego zdrowego psychicznie i fizycznie, dorosłego i przebywającego w miejscu zamieszkania muzułmanina (mężczyzny), niezależnie od tego czy żyje w mieście czy na wsi. Modlitwa ta odbywa się w meczecie w grupie. Składa się z dwóch cyklów modlitewnych (rakatów) o czasie modlitwy południowej (dhuhr) i jest poprzedzona kazaniem (chutba) imama, który poprowadzi modlitwę. Nie wykonuje się jej samodzielnie w domu.
Ktokolwiek zrobi coś dobrego otrzyma dziesięciokrotną nagrodę. W związku z tym, temu, kto ofiaruje modlitwę piątkową, Allah wybaczy mniejsze grzechy popełnione do dziesięciu dni wstecz.
Zachowanie ciszy w czasie modlitwy piątkowej jest nakazem, w przeciwnym razie traci się nagrodę.
Jest obowiązkiem imama, aby kazanie nie było zbyt długie.
129. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Kiedy muzułmanin (wierzący) obmywa twarz (w czasie ablucji - wudu), każdy grzech popełniony przez jego oczy jest zmywany z jego twarzy razem z wodą (ostatnią kroplą wody); kiedy myje ręce, każdy grzech popełniony przez nie zmywany jest razem z wodą (ostatnią kroplą wody); i kiedy myje stopy, grzech, w kierunku którego szły, jest zmywany razem z wodą (ostatnią kroplą wody), i w rezultacie (wierny) zostaje oczyszczony z grzechów”.
(Muslim)
Komentarz:
Hadis przypomina wagę doskonałej ablucji. Oczywiste jest, ze człowiek wykonujący wudu pięć razy dziennie będzie wolny od grzechów. Ablucja jest sposobem czyszczenia zewnętrznego i wewnętrznego.
130. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Grzechy popełnione pomiędzy pięcioma modlitwami (w ciągu dnia), od jednej modlitwy piątkowej do następnej, i od jednego ramadanu do następnego, będą wybaczone pod warunkiem, że nie popełniono dużych grzechów (np. kradzież, cudzołóstwo - przyp. tłum.)”.
(Muslim)
Komentarz:
Jeśli muzułmanin ochroni się przed wielkimi grzechami i nie lekceważy swoich zobowiązań względem ludzi, pozostanie wolny od grzechów dzięki aktom czci.
131. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Czy chcecie, bym poprowadził was do czegoś, przez co Allah wymazuje grzechy i podnosi (waszą) pozycję?”. Odpowiedzieli: „Tak, Posłańcu Allaha”. A on powiedział: „Wykonujcie ablucję (wudu) dokładnie, nawet jeśli nastręcza to problemów; często chodźcie do meczetu i oczekujcie z ochotą następnej modlitwy, kiedy poprzednia się skończyła; zaprawdę to jest ar-ribat”.
(Muslim)
Komentarz:
Użyte w hadisie słowo ar-ribat oznacza stanie na granicy państwa islamskiego w celu zapewnienia bezpieczeństwa i możliwości obrony. Jest to część walki w imię Allaha (dżihadu). Powtarzanie dobrych uczynków i aktów czci zostało porównane do ribat.
Wykonanie pełnej ablucji (wudu) w warunkach makarih (kiedy pociąga to za sobą dotkliwe nieprzyjemności) jest trudne. Np. w zimie jest bardzo nieprzyjemnie dokładnie obmyć ciało, ale muzułmanin robi to, by zadowolić Allaha. Dlatego nagroda będzie proporcjonalna do wysiłku, jaki się w to włoży.
Podobnie, bliskie położenie meczetu (od domu) jest z wielu powodów wygodne, lecz jeśli znajduje się on daleko od domu i trzeba pokonać duży dystans, żeby do niego dotrzeć, to jest lepsze, gdyż nagroda będzie większa. Mieszkający blisko meczetów nie będą jej mieli.
132. Przekazał Abu Musa Al-Aszari, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Ten kto przestrzega czasu modlitw fadżr i asr wejdzie do Raju”.
(Al-Buchari i Muslim)
Komentarz:
Muzułmanie otrzymali nakaz szczególnego dbania o dwie z pięciu obowiązkowych modlitw, fadżr i asr, ponieważ przypadają one na spokojne pory dnia (świt i przedwieczór). Hadis podkreśla ich doskonałość i zachęca do wykonywania tych dwóch modlitw w sposób szczególny ze względu na wysokie prawdopodobieństwo lenistwa i lekceważenia, jakiego człowiek zwykle doznaje o ich czasie. Jest ciężko wstać na modlitwę fadżr (przed wschodem słońca), podobnie z modlitwą popołudniową. To czas, kiedy ludzie są bardzo zajęci zakańczaniem codziennych spraw i łatwo jest stracić modlitwę asr z tego powodu. Ten, kto przestrzega czasu wymienionych dwóch modlitw, może bez wielkiego wysiłku dopełnić pozostałych trzech. Starania w przestrzeganiu czasu modlitw, będą istotnym środkiem wejścia do Raju.