ROZDZIAŁ 55. WYŻSZOŚĆ WSTRZEMIĘŹLIWOŚCI I CNOTA PROSTEGO ŻYCIA

Allah, Wywyższony, mówi (co znaczy):

{Życie tego świata jest podobne do wody, którą spuściliśmy z nieba: miesza się z nią roślinność ziemi, którą żywią się ludzie i zwierzęta. A kiedy ziemia nabrała swojej ozdoby i upiększyła się, a jej mieszkańcy myślą, że nią władają, dochodzi do niej Nasz rozkaz, nocą lub dniem, i My czynimy ją polem zżętym, jak gdyby wczoraj nie była kwitnąca. W ten sposób My wyjaśniamy znaki ludziom, którzy się zastanawiają.}[Koran 10:24]

{I przytocz im przypowieść o życiu tego świata, które jest podobne do wody, jaką My spuszczamy z nieba: miesza się z nią roślinność ziemi i potem staje się zeschłym zielem, które rozrzucają wiatry. Bóg jest nad każdą rzeczą wszechwładny! Bogactwo i synowie to ozdoba życia tego świata. Lecz dzieła nieprzemijające, dobre dzieła, otrzymają lepszą nagrodę u twego Pana i dają lepszą nadzieję.}[Koran 18:45-46]

{Wiedzcie, że życie tego świata jest tylko grą, rozrywką i próżną ozdobą; jest tylko rywalizacją o sławę; jest rywalizacją w wielkości majątku i liczbie dzieci. Jest ono podobne do deszczu obfitego: ożywiona roślinność budzi podziw niewiernych; potem ona więdnie i widzisz, jak żółknie, następnie obsycha i łamie się. A w życiu ostatecznym - kara straszna lub przebaczenie od Boga i zadowolenie; tymczasem życie tego świata jest tylko złudnym używaniem.}[Koran 57:20]

{Upiększane jest ludziom upodobanie do namiętności: do kobiet i do synów, do nagromadzonych kintarów złota i srebra, do koni wyróżniających się szlachetnością, do trzód i zasiewów. To jest używanie życia na tym świecie. Lecz u Boga jest najpiękniejsza przystań!}[Koran 3:14]

{O ludzie! Zaiste, obietnica Boga jest prawdą! Niech was nie zwodzi życie tego świata i niech nie zwiedzie was zwodziciel względem Boga!}[Koran 35:5]

{Zabawia was współzawodnictwo w pomnażaniu do chwili, gdy odwiedzicie groby. Wcale nie! Wy wkrótce będziecie wiedzieć! Jeszcze raz nie! Wy wkrótce będziecie wiedzieć! Wcale nie! Gdybyście wiedzieli wiedzą pewną!}[Koran 102:1-5]

{Życie tego świata jest tylko zabawą i grą, a, zaprawdę, siedziba ostateczna jest prawdziwym życiem! Gdyby oni wiedzieli!}[Koran 29:64]

457. Przekazał Amr ibn Auf al-Ansari, że Prorok (pokój z nim) posłał Abu Ubaida ibn al-Dżarra do Bahrainu, aby zebrał podatek od niewiernych [dżizja] i ten wrócił z fortuną. Kilku Ansarów usłyszało nowiny (na ten temat – przyp.tłum.) i dołączyło do Proroka w czasie modlitwy fadżr. Kiedy Prorok (pokój z nim) zakończył modlitwę zwrócili się w jego kierunku. Zobaczywszy ich uśmiechnął się i powiedział: „Myślę, że usłyszeliście o przybyciu Abu Ubaida z czymś z Bahrajnu” a oni potwierdzili. Prorok odparł: „radujcie się i miejcie nadzieję na to, co was cieszy. Na Allaha, nie biedy się obawiam w stosunku do was, ale obawiam się, że ten świat z jego bogactwami stanie przed wami otworem, tak jak był otwarty dla tych, którzy byli przed wami, i będziecie prześcigać się ze sobą pod tym względem, tak jak oni i może was to zniszczyć, tak jak zniszczyło ich”.

[Muslim]

Komentarz:

Z religijnego punktu widzenia ubóstwo jednostki bądź narodu nie jest tak niebezpieczne jak bogactwo. Prorok (pokój z nim) przestrzegał swoją wspólnotę przed konsekwencjami obfitości bogactwa i ostrzegał swoich naśladowców by chronili się przed jego złem. W dzisiejszych czasach widzimy, że te obawy nie były bezpodstawne: nadmiar bogactwa uczynił większość osób zamożnych bardzo niedbałymi o religijne zobowiązania. Jest to zaniedbanie i uchybienie w religii, którego Prorok (pokój z nim) tak bardzo się obawiał.

458. Przekazał Abu Said al-Chudri, że Prorok (pokój z nim) usiadł na podeście a towarzysze usiedli wokół niego. Powiedział: „To, czego obawiam się najbardziej to, że rozkwit i piękno tego świata będą dla was dostępne”.

[Al-Buchari i Muslim]

459. Przekazał Abu Said al-Chudri, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Świat jest słodki i kuszący, i zaprawdę Allah obdarza was pomyślnością, pokolenie po pokoleniu, aby zobaczyć jak postępujecie. Uważajcie więc na ten świat i uważajcie na kobiety”.

[Muslim]

460. Przekazał Anas Prorok (pokój z nim) powiedział: "Na Allaha, nie ma prawdziwego życia poza życiem przyszłym”.

[Al-Buchari i Muslim]

Komentarz:

Zacytowana wypowiedź Proroka odnosi się do dwóch sytuacji.

Bitwy Rowu [ghazła al-chndaq], kiedy to muzułmanie w bardzo ciężkich warunkach kopali rów i słowa Proroka miały wzbudzić w nich cierpliwość i podnieść morale. Prorok dał im w ten sposób do zrozumienia, że nie powinni się nadmiernie martwić ciężkim okresem, przez jaki właśnie przechodzili, ponieważ jest to przemijający etap życia, po którym nastąpi kolejne, prawdziwe i wieczne życie w dostatku.

Ostatniej Pielgrzymki Proroka (pokój z nim) [hadżdżat ul-łada], w czasie której zobaczył on wokół siebie rzesze muzułmanów i ostrzegł ich przed dumą i przesadnym zadowoleniem z ich siły, ponieważ wielkość i majestat, którego doświadczali - przeminie. Prawdziwe życie ma miejsce w zaświatach [al-achira] i powinni robić wszystko, by je osiągnąć.

461. Przekazał Anas, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Trzy rzeczy podążają za zmarłym: członkowie rodziny, jego majątek i jego uczynki. Dwie z nich wracają a jedna pozostaje z nim. Ludzie i majątek powrócą a uczynki pozostaną”.

[Al-Buchari i Muslim]

Komentarz:

Jest to ostrzeżenie dla muzułmanów, którzy powinni wybrać drogę pobożności i obawy przed Allahem, a nie drogę grzechu i braku pobożności, ponieważ czyny pójdą z nimi do grobu i zadecydują o jego przeznaczeniu w przyszłym życiu. Jeśli ktoś ma na koncie dobre uczynki, będzie komfortowo oczekiwał w grobie [barzach] na Dzień Sądu. Jeśli wiódł życie pozbawione dobrych uczynków, to w chwili śmierci całe bogactwo, które po sobie zostawi nie pomoże mu, ponieważ jedyne, co z nim pozostanie to złe uczynki popełnione za życia będące źródłem cierpienia w czasie oczekiwania w grobie.

462. Przekazał Anas ibn Malik, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „W Dniu Sądu zostanie przywiedziony [przed Sąd – przyp.tłum.] jeden z mieszkańców Piekła, wiodący najdostatniejsze życie na tym świecie i zostanie zanurzony w Ogniu i zapytana: ‘Synu Adama, czy doświadczyłeś wygody? Czy doświadczyłeś luksusu?’ A on odpowie: ‘Na Allaha - nie, mój Panie’. I wtedy jeden spomiędzy ludzi Raju, który w ciągu życia doświadczył skrajnej biedy zostanie umieszczony w Ogrodzie i będzie zapytany: ‘Synu Adama, czy doświadczyłeś biedy? Czy kiedykolwiek napotkałeś trudności?” A on odpowie: ‘Na Allaha – nie, nigdy nie doświadczałem biedy i nie borykałem się z problemami’”.

[Muslim]

Komentarz:

Powyższy przekaz zachęca nas do pracy nad życiem przyszłym, ponieważ o dobrach tego świata, do których wytrwale dążymy, a które nie są zgodne z szariatem, zapomnimy wraz ze znalezieniem się w Ogniu. Rozsądniejsze jest wybranie drogi życiowej związanej z wiarą i dobrymi uczynkami tak, aby zasłużyć na wieczne błogosławieństwo i radość życiu przyszłym.

463. Przekazał al-Mustaurad ibn Szaddad, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „To życie (jego przyjemności i czas trwania) w porównaniu do przyszłego jest podobne do ilości wody, którą ktoś nabierze wyjmując palec z morza”.

[Muslim]

Komentarz:

Przekaz zarysowuje wartość przyszłego życia w porównaniu do ziemskiego. Proporcje między nimi są takie jak oceanu do niewielkiej ilości wody, która zostaje na palcu po wyjęciu go z morza.

464. Przekazał Dżabir ibn Abdullah, że Prorok (pokój z nim) mając po obu stronach towarzyszy przechodził przez bazar i zobaczył zdechłe, wychodzone jagnię. Wziął je za ucho i powiedział: „Kto chciałby je kupić za dirhema?”, a Towarzysze odparli: „Nie chcielibyśmy go za darmo, co mielibyśmy z nim zrobić?”. Wtedy Prorok (pokój z nim) spytał: „Chcielibyście je za darmo?”, a oni odpowiedzieli: „Nawet gdyby było przy życiu, byłoby bezwartościowe ze względu na kościstość; a zdechłe jest tym bardziej bezużyteczne”. Prorok powiedział: „Zaprawdę ten świat jest dla Allaha bardziej godny pogardy, niż to (padłe jagnię) dla was”.

[Muslim]

Komentarz:

Również ten hadis podkreśla jałowość dóbr doczesnego świata, o które z takim uporem walczymy za życia. Jest również dowodem na to, że Prorok (pokój z nim) wykorzystywał każdą okazję, by uczyć swoich naśladowców.

465. Przekazał Abu Dharr, że pewnego popołudnia szedł z Prorokiem (pokój z nim) po kamienistej ziemi Medyny i stanęła im przed oczami góra Uhud. Prorok (pokój z nim) powiedział:

- Abu Dharr!

- Tu jestem, odpowiadam na twoje wezwanie.

- Gdybym miał złoto równe górze Uhud, nie byłbym zadowolony, gdyby po upływie trzech dni pozostał mi z tego chociaż jeden dinar, a zatrzymałbym tylko trochę na spłatę długów. Rozdałbym je pomiędzy sługami Allaha tak, tak i tak. – i wskazał przed siebie, na prawo od siebie i na lewo od siebie.

Kiedy odeszli trochę dalej, Prorok (pokój z nim), wskazując w taki sam sposób jak poprzednio, powiedział:

- W Dniu Sądu bogaci będą najubożsi, poza tymi, którzy wydają swój majątek tak, tak i tak, ale takie osoby to wyjątki. – I dodał:

- Zastań tutaj, aż nie wrócę.

Prorok (pokój z nim) odszedł trochę dalej w ciemność nocy i zniknął z oczu Abu Dharra. [Po chwili Abu Dharr] usłyszał krzyk i pomyślał: „Możliwe, że Prorokowi przytrafił się wypadek lub napotkał wroga” i bardzo chciał iść za nim, ale pamiętał polecenie pozostania na miejscu aż do powrotu Proroka, więc czekał dalej. Kiedy Prorok (pokój z nim) wrócił, Abu Dharr wspomniał o tym, co usłyszał, a Prorok (pokój z nim) powiedział: „Słyszałeś to?”, a Abu Dharr potwierdził. Prorok wyjaśnił: „To był Gabriel, który przyszedł do mnie i rzekł: 'Kto z członków twojej wspólnoty [ummy] umrze, nie dodając [w czci] niczego do Allaha wejdzie to Raju' a ja spytałem: 'Nawet jeśli popełnił cudzołóstwo lub kradł?'. Gabriel odparł: 'Nawet jeśli popełnił niezgodny z prawem stosunek płciowy lub kradł'.”.

[Al-Buchari i Muslim]

Komentarz:

Ostatnia część przekazu mówi o tym, że muzułmanin niewzruszenie wierzący w Jedyność Allaha wejdzie do Raju, nawet jeżeli w ciągu życia popełnił ciężkie grzechy. Jeżeli Allah pozwoli, znajdzie się on w Ogrodzie od razu lub zostanie tam przeniesiony po odbyciu czasowej kary w Piekle. Niektórzy uczeni łączą powyższy hadis z osobami, które nawróciły się niedługo przed śmiercią i nie miały czasu dokonać dobrych uczynków, mających być zadośćuczynieniem za grzechy. Allah Najwyższy może wybaczyć nawet najcięższe grzechy, nie wyznaczając za nie kary.

Przekaz mówi również o tym, że dozwolone i w pełni uzasadnione jest zachowywanie części pieniędzy na spłatę długów, ponieważ ich spłata jest ważniejsza od rozdawania jałmużny nieobowiązkowej. Wspomina również oddanie i pasję, z jaką Prorok (pokój z nim) rozdawał na drodze Allaha.

466. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Gdybym miał tyle złota, ile waży góra Uhud, nie byłbym zadowolony, gdyby po upływie trzech nocy coś mi (z niego) zostało, poza tym, co przeznaczę na spłatę długów”.

[Al-Buchari i Muslim]

Komentarz:

Słowa Proroka (pokój z nim) dowodzą jego pobożności i faktu, że nie lubił zachowywać dla siebie ziemskich dóbr i obrazują, że wyrażanie pobożnych pragnień jest dozwolone.

467. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Spoglądajcie na osoby niższe od was rangą i nie patrzcie na osoby przewyższające was, to was powstrzyma od umniejszania otrzymanych dobrodziejstw Allaha”.

[Muslim]

Wg Buchariego Prorok (pokój z nim) powiedział: „Kiedy jeden z was ogląda się na lepszego pod względem majątku i wyglądu, powinien zwrócić uwagę na kogoś, kto jest gorszy od niego”.

Komentarz:

Przez porównywanie własnego do ziemskiego majątku i bogactwa innych można stopniowo stać się niewdzięcznym wobec Allaha za to, co się od Niego otrzymało. Najlepszym lekarstwem jest to, co zalecił Prorok (pokój z nim): porównywanie siebie z osobami, które są gorzej zaopatrzone w ziemskie dobra. Jeśli ktoś ma mały dom, który jest dla niego schronieniem przez złą pogodą, nie musi spoglądać zazdrośnie na drapacze chmur i pałace innych. Powinien raczej zwrócić uwagę na bezdomnych spędzających noce przy drogach lub mieszkających w przeciekających barakach i porywanych przez fale powodziowe.

Z religijnego punktu widzenia należy wzorować się na osobach bardziej obawiających się Allaha i przestrzegających modlitw, aby stać się bardziej posłusznym wobec Allaha, zwiększyć obawę przed nim i przeznaczyć więcej czasu na akty czci. Ten wyjątek potwierdzają inne przekazy.

468. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Nieszczęsny niewolnik dinara i dirhama, i niewolnik aksamitu i i wyszywanych tunik. Jeśli otrzyma cokolwiek - jest szczęśliwy, a jeśli nie – jest niezadowolony”.

[Al-Buchari]

Komentarz:

Sformułowanie ‘niewolnik dinara, dirhama, aksamitu i wyszywanych tunik’ odnosi się do osoby przedkładającej wymienione rzeczy ponad nakazy Allaha, spędzającej dnie i noce na gromadzeniu doczesnych bogactw. Taki człowiek zamiast oddawać cześć Bogu Jedynemu adoruje przedmioty i tym samym czci coś innego poza Allahem, a to prowadzi do zguby.

469. Przekazał Abu Hurajra, że widział siedemdziesięciu z ludzi as-Suffa [Ahl as-Suffa] i żaden z nich nie miał płaszcza. Mieli albo dolne części garderoby albo koce, które zawieszali na szyi. Niektóre okrycia sięgały połowy nóg, a inne kostek, i niektórzy musieli przytrzymywać je ręką, aby uniknąć obnażenia części intymnych”.

[Al-Buchari]

Komentarz:

Wspomniany w hadise termin Ahl as-Suffa dotyczy Towarzyszy Proroka z Medyny, którzy byli tak biedni, że mieszkali w zacienionym miejscu na tyłach Meczetu Proroka.

470. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Ten świat jest dla wiernych więzieniem, a dla niewiernych rajem”.

[Muslim]

Komentarz:

Celem powyższego hadisu jest zachęcenie muzułmanów do przygotowania się na życie przyszłe i ostrzeżenie ich przed niedozwolonymi przyjemnościami tego świata.

W porównaniu do przyjemności i wygód, jakie czekają na prawdziwie wierzącego w Raju, obecne życie jest więzieniem – i odwrotnie: w porównaniu do tortur czekających na niewiernych w Piekle, obecne życie jest Rajem. Z hadisu można również rozumieć, że dla muzułmanina unikającego zaspokojenia żądz i pragnień, prowadzącego pobożne życie pełne obawy wobec Allaha, życie doczesne jest więzieniem, ponieważ jest ograniczony szeregiem norm i przepisów, podczas gdy niewierni folgują swoim zachciankom i życie doczesne jest dla nich niczym Raj.

471. Przekazał Abdullah ibn Umar, że Prorok (pokój z nim) przytrzymał/wziął go za ramiona i powiedział: „Bądź w tym życiu jak obcy lub jak podróżnik”.

Ibn Umar mawiał: „Jeśli przeżyłeś do wieczora, nie oczekuj, że dożyjesz kolejnego ranka, a jeśli przeżyłeś do świtu, nie oczekuj, że będziesz żył do zmroku; rób dobre uczynki, kiedy jesteś dobrego zdrowia, zanim zachorujesz i rób dobre uczynki tak długo, jak żyjesz, zanim nadejdzie śmierć”.

[Al-Buchari]

Komentarz:

Osoba uważająca obecne życie za stan przejściowy z pewnością nie będzie zbytnio przywiązana do spraw materialnych tego świata. Największą porażką ludzi jest niezrozumienie statusu obecnego życia – pomimo niewiedzy na temat czasu, jaki mają spędzić na ziemi, gromadzą majątek, który wystarczyłby na sto lat.

472. Przekazał Sahl ibn Sad as-Saidi, że do Proroka przyszedł mężczyzna i poprosił: „Proroku, wskaż mi takie uczynki, dzięki którym Allah będzie mnie miłował i ludzie również będą mnie kochali”, na co Prorok (pokój z nim) odpowiedział: „Nie pragnij rzeczy życia doczesnego, a Allah będzie cie kochał, i nie pożądaj majątku ludzi, a ludzie będą cię kochać”.

[Ibn Madża]

Komentarz:

Asceza [zuhd] nie oznacza całkowitego porzucenia doczesnego świata i obowiązków życiowych. Prawdziwe znaczenie tego terminu to zadowolenie z obecnego stanu posiadania i wyzbycie się chciwości. Islam potępia odseparowanie się od życia doczesnego i nie potępia szczerych starań o majątek czy bogactwo, dlatego zaangażowanie w sprawy bieżące i zgodne z prawem staranie się o środki do życia nie jest sprzeczne z ‘zuhd’.

Osoba zadowolona z uczciwych sposobów utrzymania jest wyróżniona, jako że wszystkie jej działania osiągają rangę aktów czci, a brak zainteresowania majątkiem innych osób i ignorowanie go jest częścią islamskiej ascezy. Dodatkową korzyścią jest fakt, że taka osoba zdobywa miłość i szacunek ludzi.

Osoba prosząca o pomoc ludzi, nie Allaha, będzie zhańbiona i nielubiana przez innych, a w przypadku ludzi proszących o pomoc Allaha jest przeciwnie: im bardziej człowiek prosi Allaha o wsparcie, tym bardziej On jest z niego zadowolony.

473. Przekazał an-Numan ibn Baszir, że Umar ibn al-Chattab, mówiąc o długości (życia) i doczesnym majątku, który ludzi gromadzą, powiedział: „Widziałem, jak Prorok (pokój z nim) doświadczał głodu, nie mając nawet zepsutego daktyla, by napełnić żołądek”.

[Muslim]

Komentarz:

Kiedy za panowania Umara ludzie wzbogacili się z związku z osiąganymi zwycięstwami, kalif prosił muzułmanów, aby pamiętali o wczesnym okresie islamu, kiedy wspólnota byłą biedna i stawiała czoło wielkim trudnościom, i nawet Prorok (pokój z nim) znajdował się w sytuacji opisanej w przekazie. Wspominanie o tym miało ustrzec ludzi przed złem nadmiaru bogactwa i wygód, nakłonić do unikania umiłowania przedmiotów tego świata, które mogą spowodować zapomnienie o przyszłym życiu.

474. Przekazała Aisza, że kiedy Prorok (pokój z nim) zmarł, nie miała w domu nic do jedzenia poza małą ilością pszenicy, którą od dłuższego czasu przechowywała na półce. Po tym jak sprawdziła, ile pozostało, szybko się skończyła.

[Al-Buchari i Muslim]

Komentarz:

U schyłku życia Proroka (pokój z nim) sytuacja materialna muzułmanów znacznie się poprawiła na skutek łupów wojennych i mogli, jeśli chcieli, żyć komfortowo, ale Prorok żył w taki sam sposób, jak wcześniej. W powyższym przekazie Aisza odnosi się do niezwykle surowego i pobożnego sposobu życia Proroka (pokój z nim), mimo iż jej dom był domem ukochanej żony.

Hadis informuje również, że pomimo głębokiej miłości, jaką Prorok (pokój z nim) darzył Aiszę, nie traktował jej w sposób uprzywilejowany – wszystkie żony traktował jednakowo. Dlatego też powyższy przekaz jest nauką dla uczonych i ich rodzin, którzy nie powinni skłaniać się ku bogactwom świata i korzystać ze wszelkich udogodnień, ale pamiętać o żywocie Proroka (pokój z nim) i jego żon, by nauczyć się odczuwać zadowolenie z minimum.

475. Przekazał Amr ibn al-Harith, brat Dżułajriji, matki wiernych, że kiedy Prorok (pokój z nim) zmarł nie zostawił ani jednego dinara, ani dirhama, ani niewolnika płci męskiej czy żeńskiej, czy czegokolwiek innego poza mułem, bronią i ziemią, którą przeznaczył na jałmużnę dla podróżnych.

[Al-Buchari]

Komentarz:

W czasie bitwy z plemieniem al-Mustaliq (5 rh) pojmano jeńców obojga płci, m.in. Dżułajriję. Poszła do Proroka (pokój z nim), przyjęła islam, a on ożenił się z nią. Kiedy Towarzysze Proroka dowiedzieli się o tym, wyzwolili jeńców Mustaliq, łącznie ok. sto osób, jakoże stali się członkami jego rodziny.

Wspomniana w hadisie broń to włócznia i miecz, a ziemia to grunty, które Prorok (pokój z nim) posiadał jako udział w Fadak, Chaibar i dolinie al-Qura i przeznaczył je na jałmużnę, mówiąc, że należała do proroków, którzy nie mieli krewnych. W czasie śmierci nie posiadał żadnych niewolników, których by wcześniej nie uwolnił.

476. Przekazał al-Chabbab ibn al-Aratt: „Emigrowaliśmy z Prorokiem (pokój z nim) poszukując zadowolenia Allaha i oczekując od Niego nagrody. Niektórzy z nas zmarli, nie ciesząc się niczym z tego (świata – przyp.tłum.), a między nimi był Musab ibn Umair, który zginął w bitwie Uhud, pozostawiając po sobie niewielki kawałek kolorowej wełny wełny, który został zużyty jako całun. Kiedy okrywaliśmy nim głowę, stopy były odsłonięte, a jeśli przykrywaliśmy stopy, głowa była odkryta. Prorok kazał nam nakryć całunem głowę ,a na stopy położyć pachnącą trawę [idhchir]. Inni z nas cieszyli się majątkiem”.

[Al-Buchari i Muslim]

Komentarz:

Powyższy przekaz podkreśla wagę emigracji i walki w imię Allaha oraz nagrody za nie. Jeżeli muzułmanin wałczył w imię Allaha i zwyciężył, otrzyma nagrodę w tym i przyszłym życiu, a jeżeli zginął na polu walki, otrzyma całą nagrodę w Dniu Sądu Ostatecznego.

477. Przekazał Sahl ibn Sad, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Gdyby ten świat byłby wart choćby tyle, co skrzydło komara, Allah nie dałby niewiernemu nawet hausta wody”.

[At-Tirmidhi]

Komentarz:

Świat i jego bogactwa nie mają znaczenia dla Allaha, i dlatego wierzący nie powinni przywiązywać do niego zbyt wielkiej wagi – należy go traktować jako środek do osiągnięcia pomyślności w przyszłym życiu, tymczasowe miejsce pobytu lub próbę.

478. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Zaprawdę, ten świat jest przeklęty i przeklęte jest to, co zawiera, poza wspominaniem Allaha, przywiązanymi do Allaha, uczonymi i uczącymi się”.

[At-Tirmidhi]

Komentarz:

Powyższy hadis nie oznacza, że cały świat jest potępiony, lecz jedynie niektóre rzeczy należące doń, odsuwające od Allaha i pozwalające na niedbałość względem przestrzegania Jego nakazów. Wszystko na tym świecie może być dobre i złe np. majątek: jest objawem pomyślności, jeżeli został zdobyty w sprawiedliwy sposób i wydawany w dozwolony sposób, w przeciwnym razie prowadzi do potępienia. Podobnie jest ze wszystkim na tym świecie. Dobra wiedza to ta, która zbliża do Allaha i przynosi zysk ludzkości. Jeśli jest inaczej, również jest potępiana. Powyższy przekaz podkreśla doniosłą rolę naukowców, zwłaszcza uczonych religii.

479. Przekazał Abdullah ibn Masud, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Nie pożądajcie majątku, aby nie pochłonęły was pragnienia życia doczesnego”.

[At-Tirmidhi]

Komentarz:

Użyte w wersji arabskiej słowo ‘dai’a’, tłumaczone jako ‘majątek’ oznacza ziemię, zakład produkcyjny, uprawę rolną lub przedsiębiorstwo. Nie należy koncentrować się na nich do tego stopnia, aby stały się esencją życia i wszystkich wysiłków, bo to może prowadzić do zapomnienia o przyszłym życiu. Dozwolone są związane z majątkiem wysiłki mające na celu zaspokojenie potrzeb życiowych i samodzielność, pod warunkiem legalności i uczciwości oraz nie odwracania uwagi od Allaha.

480. Przekazał Abdullah ibn Amr ibn al-As, że kiedy naprawiali strzechę chaty przeszedł koło nich Prorok (pokój z nim) i spytał, co robią. Odpowiedzieli: „Strzecha zleżała się i naprawiamy ją”, na co on odparł: „Znam pewniejszą rzecz (śmierć) nadciągającą szybciej niż to (dziury w dachu – przyp.tłum.)”.

[Abu Dałud]

Komentarz:

Użyte w arabskiej wersji słowo ‘chuss’ oznacza chatę lub dom zbudowany z drewna, trzciny lub bambusa oblepionego błotem. Przekaz nakłania, aby zawsze pamiętać o śmierci i nie angażować się zbytnio w sprawy tego świata prowadzące do zapomnienia o tym, że nasz czas na tym świecie jest z góry określony.

481. Przekazał Kab ibn Ijad, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Zaprawdę dla każdego ludu istnieje próba [fitna], a próbą dla mojego ludu [ummy] jest bogactwo”.

[At-Tirmidhi]

Komentarz:

Każda rzecz, przez którą człowiek jest testowany, jest próbą dla niego, i z tego względu, jak wspomina Koran, są nią również dzieci i majątek. Przekaz kładzie nacisk na fakt, że członkowie wspólnoty muzułmańskiej powinni zachować umiar w uwielbieniu dla bogactw, w przeciwnym razie wszystko to, co jest darem Allaha, może stać się powodem niewyobrażalnego cierpienia.

482. Przekazał Usman ibn Affan, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Synowi Adama nie należy się nic poza tymi (czterema) rzeczami: domem, w którym będzie mieszkał, odzieżą, którą okryje części intymne, chlebem i wodą”.

[At-Tirmidhi]

483. Przekazał Abdullah ibn asz-Szichchir, że przyszedł do Proroka (pokój z nim), gdy ten recytował:

{Zabawia was współzawodnictwo w pomnażaniu do chwili, gdy odwiedzicie groby. Nie! Wkrótce będziecie wiedzieć! Jeszcze raz nie! Wkrótce będziecie wiedzieć! Nie! Gdybyście wiedzieli, co jest wiedzą pewną (tzn. gdybyście znali ostateczny rezultat gromadzenia bogactwa, a wtedy nie zajmowalibyście się ziemskim dobytkiem)! Z pewnością zobaczycie ogień piekielny! I ponownie zobaczycie go wraz z pewnymi znakami! Potem zostaniecie zapytani tego Dnia o szczęśliwość (na którą pozwoliliście sobie na tym świecie)!} [Koran 102:1-8]

a gdy skończył powiedział: „Syn Adama mówi: ‘Mój majątek, mój majątek’, a czyż posiadasz jakiś majątek, synu Adama, poza tym co zjesz i zużyjesz, i co nosisz i znosiłeś, lub rozdałeś jako jałmużnę, i poza tym co zaoszczędziłeś dla siebie?”

[Muslim]

Komentarz:

Przekaz podkreśla, że jeżeli komuś zostało ofiarowane bogactwo, powinien je spożytkować na drodze Allaha, ponieważ jałmużna jest czymś, co ma wartość w przyszłym życiu. Wszystko inne, co zostanie skonsumowane na tym świecie, dobiegnie końca lub zniszczeje i będzie bezwartościowe w przyszłym życiu.

484. Przekazał Abdullah ibn Mughaffal, że do Proroka (pokój z nim) przyszedł człowiek i powiedział: „Proroku, na Allaha, kocham cię”, a on (pokój z nim) odpowiedział: „Przemyśl, co mówisz”. Przybysz powtórzył trzykrotnie: „Przysięgam na Allaha, że cię kocham”. Prorok (pokój z nim) powiedział: „Jeśli mnie kochasz, powinieneś być przygotowany na skrajne ubóstwo, ponieważ nędza dociera do tych, którzy mnie kochają szybciej niż powódź zmierzająca ku swojemu miejscu przeznaczenia”.

[At-Tirmidhi]

485. Przekazał Kab ibn Malik, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Dwa głodne wilki pośród stada owiec nie sieją (pośród nich) większego zniszczenia od tego, jakie ludzka chciwość i żądza sławy cznią wobec religii człowieka [diin]”.

[At-Tirmidhi]

Komentarz:

Każdego dnia można zobaczyć, jakie spustoszenie, wspomniane w przekazie, powodują bogactwo, ranga czy pozycja. Nawet niektórzy uczeni [ulema] i samozwańczy przywódcy duchowi są ogarnięci żądzą tych przymiotów i nie są w stanie uchronić się od ruiny związanej z nimi. Pożądanie majątku i sławy jest niewątpliwie szkodliwe dla religii i przyszłego życia, ponieważ ma związek z przedkładaniem przyjemności życia na tym świecie ponad religię.

486. Przekazał Abdullah ibn Masud, że Prorok (pokój z nim) spał na słomianej macie i wstając miał na ciele jej ślady. Ibn Masud powiedział do niego: „Proroku, czy nie chciałbyś, abyśmy rozścielili dla ciebie miękkie posłanie?”, a Prorok odparł: „Cóż łączy mnie/mam wspólnego z tym światem? Jestem niczym jeździec, który usiadł w cieniu drzewa, a następnie odszedł i pozostawił je”.

[At-Tirmidhi]

Komentarz:

Poza wspomnieniem pobożności Proroka (pokój z nim) hadis poprzez analogię obrazuje realia doczesnego świata.

487. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Biedacy wejdą do Raju pięćset lat wcześniej niż bogaci”.

[At-Tirmidhi]

Komentarz:

Użyte w arabskiej wersji sformułowanie al-fuqara oznacza biednych, których wiara jest doskonała. Takie osoby wejdą do raju pięćset lat wcześniej niż bogaci, ponieważ drudzy będę musieli rozliczyć się przed Allahem z posiadanego majątku, skąd go mieli i jak nim rozporządzali, a biedacy nie będą odpowiadali na takie pytania.

488. Przekazali Ibn Abbas i Imran ibn al-Husain, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Widziałem Raj [Dżanna] i zauważyłem, że większość jego mieszkańców stanowili biedni, i widziałem Piekło [Dżahannam] i zauważyłem, że większość jego mieszkańców stanowiły kobiety”.

[Al-Buchari i Muslim]

Komentarz:

Prorok (pokój z nim) miał możliwość zobaczenia Raju i Piekła w czasie podróży nocnej [isra al-miradż] oraz w czasie modlitwy zaćmienia [salt ul-kusuf]. W Raju znaczną część będą stanowili biedni, ponieważ osoby zamożne nie przykładają takiej wagi do wymogów religii i praktyki.

Powodem, dla którego większość mieszkańców Piekła będą stanowiły kobiety jest fakt, że wyśmiewają się, przeklinają i są niewdzięczne wobec mężów. Hadis obliguje kobiety do wysiłków mających na celu pokonanie tych poważnych wad, aby ocaliły się od ognia piekielnego.

489. Przekazał Usama ibn Zaid, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Stałem w bramie Raju i widziałem, że większość tych, którzy doń weszli była biedna, podczas gdy zamożni zostali zatrzymani, ale ci, których przeznaczeniem było piekło zostali natychmiast tam odesłani”.

[Al-Buchari i Muslim]

490. Przekazał Abu Hurajra, że Prorok (pokój z nim) powiedział: „Najbardziej prawdziwe stwierdzenie poety, które wypowiedziano, to wypowiedź Labida: ‘Wszystko, poza Allahem, jest puste/próżne”.

[Al-Buchari i Muslim]

Komentarz:

Tworzenie, recytowanie i cytowanie wartościowej poezji jest, jak dowodzi hadis, dozwolone. Wiersz Labida, przytoczony w przekazie, jest komentarzem do wersetu Koranu {Wszystko, co jest na niej (ziemi), przeminie}[Koran 55:26], który potwierdza wieczność przyszłego życia i przemijalność doczesnego.