5.2. A ditadura stalinista

• A época de Stalin, especialmente ata o estallido da II Guerra Mundial, foi de grandes contrastes.

POLITICAMENTE, foi unha férrea ditadura persoal apoiada no Partido Comunista onde o terror estivo moi presente para amedrentar e acalar disidencias reais ou posibles. O asasinato de Kirov (un amigo de Stalin desde a infancia) marcou o inicio das purgas (1934). Nos procesos de Moscú, varios destacados actores da Revolución e dos primeiros tempos da URSS acabaron confesando o inimaxinable tras uns simulacros de xuízo nos que non tiveron dereito á defensa.

Acabouse cos militares da época revolucionaria que levaron ao Exército Vermello ao triunfo na Guerra Civil, se depuró a fondo o Partido e moitos dos seus militantes foron expulsados ou sometidos a xuízo e condenados...

E outros moitos cidadáns foron internados en Campos de concentración (Gulag), moitos sen saber exactamente por que. Segundo a Comisión Piotr Pospelov puideron pasar polos Gulag uns 15 millóns de persoas, outros autores elevan esta cifra. Alexander Solzhenitsyn denunciou a situación nestes campos.

ECONÓMICAMENTE a época de Stalin foi a do gran desenvolvemento da URSS. A Planificación (xeral e obligatoria) tivo os seus puntos escuros: coñeceuse o fame especialmente nos primeiros tempos de colectivización da terra, os cidadáns tiveron que soportar moita austeridad no consumo, a dureza do mundo do traballo (stajanovismo)... Con todo, cumpriron o principal obxectivo marcado por Stalin: a industrialización da URSS.

O curioso é que, como sinala Hobsbawm, parece que calquera modernización na URSS había de ser imposta contra a maioría da poboación e a costa de enormes sacrificios da mesma:

"Stalin, que presidiu a idade de ferro da URSS, foi un autócrata dunha ferocidade, unha crueldade e unha falta de escrúpulos excepcionais, ou a dicir dalgúns, únicas. Poucos homes manipularon o terror en tal escala. Non cabo dúbida que baixo o liderado de calquera outra figura do Partido Bolchevique, os sufrimentos dos pobos da URSS fosen menores, do mesmo xeito que a cantidade de vítimas. No entanto, calquera política de modernización acelerada da URSS, nas circunstancias da época, resultase forzosamente desapiadada, porque habería que impoñela contra a maioría da poboación, á que se condenaba a grandes sacrificios, impostos en gran medida pola coacción. A economía de dirección centralizada, responsable mediante os plans de levar a cabo esta ofensiva industrializadota, estaba máis preto dunha operación militar que dunha empresa económica" (Hobsbawm, 1997).