O postimpresionismo: Van Gogh

Neste pequeno pobo retratou a paisaxe e os seus habitantes, intentando captar o seu espírito. O seu estilo evolucionou formalmente cara a unha pintura máis expresiva e lírica, de formas imprecisas e cores máis brillantes. Pese a que uns meses máis tarde o doutor Gachet considerou que se atopaba plenamente curado, o seu estado de ánimo non mellorou debido aos sentimentos de culpa provocados pola dependencia do seu irmán Theo e polo seu fracaso profesional. Sumido nesta situación de angustia, o 27 de xullo Van Gogh se descerrajó un disparo no peito; morreu dous días máis tarde.

A súa pintura céntrase na cor aplicada con pinceladas moi características: sinuosa, cursiva e espesa; as cores son ás veces agresivos en contrastes pouco frecuentes - amarelo sobre laranxa...-.

Abre as portas dos movementos expresionistas do século XX.

Análise formal

O espazo da habitación é reducido, un trapecio pechado en paralelo nos laterais, cunha porta en cada lado, e ó fondo unha parede en diagonal cun ángulo obtuso na esquina esquerda e agudo na dereita, cunha fiestra entreaberta. Os escasos elementos producen sensación de orde e limpeza, un ambiente absolutamente espartano. Hai só uns poucos mobles: a cama, as dúas cadeiras, a mesiña con varios obxectos a modo dunha natureza morta -xarra e palangana, botella e vaso, cepillos-; nas paredes vemos un percheiro ó fondo, un cravo cun pano, un espello e varios cadros, curiosamente obras súas, de xeito que inclúe a pintura dentro da pintura. Non esquezamos que a vivenda era tamén estudio, polo que as obras colgaban nas distintas dependencias. Na parede do fondo, aínda que dubidoso, unha paisaxe, no lateral dous retratos -na versión derradeira, inclúe o seu autorretrato- e dúas obras máis difíciles de recoñecer, posiblemente estampas xaponesas, tan de moda nesta época e tan do seu gusto.

Na habitación de Arles utiliza unha estraña perspectiva, inexacta pero con capacidade real para suxerir a profundidade e un colorido estridente, sen apenas tonalidade.

Certamente o traballo é pouco realista na súa representación. Os pés da cama, vistos desde abaixo, semellan avanzar cara a nos, efecto remarcado polas súas cores cálidas, sen embargo a almofada, a cadeira e a mesa, vistas desde arriba, semellan afastarse. Son as liñas do chan as que cun punto de vista tan baixo ocupan gran parte da superficie e levan a vista ó fondo, concretamente á cadeira á carón da cama. Desde aquí, favorecido polo ángulo da fiestra entornada, a posición oblicua da mesa e a cadeira do primeiro plano, o punto de vista volve ó primeiro plano. Logra un xogo compositivo de perspectiva peculiar adiantando unha parte da habitación e atrasando outra. Certamente Van Gogh rexeitou a miúdo a perspectiva lineal tradicional, especialmente en moitas obras desta etapa.

A sensación que o cadro produce é de malestar, un malestar producido pola oscilación dos obxectos e a elección das cores, aínda que Van Gogh pretendía todo o contrario segundo despréndese das palabras que, á mantenta da obra, escribe ao seu irmán Theo: "trátase simplemente do meu dormitorio: polo tanto, soamente a cor debe facelo todo... suxerir soño ou repouso en xeral. En fin; a visión do cadro debe facer descansar a cabeza ou, máis ben, a imaxinación... a cuadratura dos mobles debe expresar o descanso inmóbil".

Na súa obra os obxectos adquiren un valor simbólico como ocorre cos cipreses ou os tornasois... etc.), con todo nesta etapa predominan as cadeiras desocupadas, os obxectos abandonados, as habitacións baleiras... probablemente un símbolo da súa soidade e da procura dun ideal imposible, como o demostra o fracaso do seu intento de formar unha colonia de artistas.

As formas están claramente delimitadas por un groso trazo negro, en técnica cloisonné dos esmaltes, que contén dentro unha gama de cores vibrantes. O dominio de azuis nas paredes e violetas nas portas resultan contrastado polos complementarios amarelo, o preferido do artista, e laranxa dos obxectos. Intermedian en contraste os verdes da fiestra e dos asentos das cadeiras e o vermello da colcha. Tratase de combinacións de cores puras, moi saturados e aplicados de xeito plano e sen sombras, ó estilo oriental, en pincelada curva e solta que xera certa inestabilidade dos obxectos. No estilístico, cabo destacar a factura empastada e unha pincelada vibrante aínda sen chegar ás pinceladas llameantes e arremolinadas da súa última etapa (A noite estrelada).

A NOITE ESTRELADA

VICENT VAN GOGH

DATA. 1889

Técnica. óleo sobre lienzo

Formato: 73,7 x 92,1 cm

Estilo . Postimpresionismo

Xénero: Paisaxe

Localización. Museo de Arte Moderno Nueva York

Vincent van Gogh realiza o cadro durante a súa reclusión no sanatorio de Saint-Rémy onde se atopaba desde maio de 1889 e mostra nas súas pinturas parte do que "contempla desde a súa fiestra"

Existe no cadro como unha dobre representación do que contempla desde a súa fiestra:

Unha real que é a paisaxe dos montes próximos e da situación dos astros: a gran lúa amarela á dereita, Venus, e a constelación de Aries, e a gran espiral de esquerda a dereita sería a súa visualización da Vía Láctea.

Outra imaxinaría que sería o pobo inventado parcialmente xa que lembra máis a un pobo holandés que francés., a torre da igrexa e os olivos.

A estes engádese elementos que realmente vía desde a súa fiestra pero desprazados de lugar para lograr un efecto de equilibrio no cadro que son o ciprés e a igrexa.