Natureza morta con silla de rexilla 1912
Catalogación
Autor: Picasso
Cronoloxía: 1912
Estilo: cubismo sintético
Técnica: colaxe de óleo, hule e pastel sobre tea, 27 x 35 cm.
Temática: bodegón
Localización: Museo Picasso (París)
Este bodegón realizado por Picasso, anuncia o final do estilo que coñecemos como cubismo analítico e os primeiros pasos na etapa sintética. Ademais é a primeira exploración en serio do artista no colaxe.
Descrición formal A primeira impresión ao mirar esta obra é de confusión. Podería ser un típico cadro analítico onde os obxectos aparecen descompostos en multitude de facetas. Hai unha parte que así está tratada recoñecéndose algúns obxectos deseñados no xa consolidado linguaxe cubista de representalos desde varios puntos de vista: unha copa de cristal, unha boquilla de pipa, un xornal, unha rodaja de limón... Pero na parte inferior esquerda temos o trenzado de rejilla dunha cadeira perfectamente detallada e definida. As cores son austeras como todos os da serie analítica, en tons pardos para non distraer ao espectador na reconstrución mental dos obxectos.
Aparecen signos tipográficos. Pódese ler as letra "JOU", inicio de "Journal". Este feito resulta novedoso posto que a súa existencia non funciona como símbolo ou testemuño do obxecto, como noutras ocasións utilízao Picasso. O artista utiliza as letras como un efecto máis para equivocar aos ollos do espectador. A "Ou" ata parece sobrevoar a imaxe ao saír do xornal.
O formato é ovalado, non moi usual na obra de Picasso. A forma non é casual: crea un campo visual concentrado e ao mesmo tempo asemella a un espello que reflicte uns obxectos depositados nunha cadeira.
Si achegámosnos un pouco máis descubrimos máis elementos estraños. O marco é unha corda de cáñamo elixida polo pintor na súa creación. O pintor quixo intervir ata no espazo circundante do lenzo e romper ata nisto coa tradición.
O óleo ocupa a zona superior, pero a zona inferior, a da rejilla,... é un hule. Braque e Picasso xa incorporaran papeis, xornais ou cartones pegados noutras obras cubistas, pero por primeira vez introdúcese o material plástico estampado. Para integrar este material no cadro o pintor camuflou os bordos e manchou con trazos de pintura a superficie lisa do hule. O resultado é que ata que non estamos encima non descubrimos a existencia do propio collage.
Transcendencia da obra.
A combinación do plano grande e as facetas resulta chocante e moi expresiva, abrindo a porta a novas posibilidades do cubismo que indagará Picasso nos seguintes anos xa co nome de sintético.
O xogo con óleo e materiais da vida cotiá convertidos en obxectos artísticos, tamén será de gran repercusión noutros movementos e artistas do século XX.
Futurismo, Dadaísmo, Surrealismo, Constructivismo, Abstracción Matérica, Arte Povera... aproveitarán este descubrimento nas súas futuras esculturas-pinturas, cadros-obxectos e ensamblaxes.
As manchas en diagonal sobre o plástico, xunto cos trazos oblicuos e as facetas dos obxectos, crean un efecto dinámico, coma se estes movésense. Tal descubrimento xa fora utilizado por Marcel Duchamp en Espido baixando por unha escaleira de decembro de 1911.