Texto: India: "farmacia do mundo

India: "Farmacia" do mundo en desarollo- Produción de xenéricos

Médicos Sen Fronteiras, Oxfam e a Rede India de Persoas con SIDA son algúns dos grupos embarcados nunha campaña internacional para que o xigante farmacéutico suízo, Novartis, abandone a demanda que presentou ante un tribunal indio.

Novartis esixe que se lle permita patentar en India un dos seus medicamentos. As organizacións de axuda sinalan que aínda que o caso céntrase nun fármaco contra o cancro, podería levar a un cambio na lei de patentes india, con graves consecuencias abrigo para os enfermos de SIDA.

India é o maior produtor no mundo de "xenéricos", copias baratas de medicamentos, e o seu impacto fíxose sentir especialmente no tratamento contra a SIDA. Médicos Sen Fronteiras (MSF) sinala que o 80% dos pacientes que trata por esta enfermidade en todo o mundo reciben medicamentos xenéricos indios.

A audiencia ante a Xustiza india está prevista para o 15 de febreiro, pero máis aló da decisión xudicial, o caso deixou en evidencia o impacto global da industria farmacéutica do país asiático.

"Autenticamente novo"

A batalla legal comezou en xaneiro de 2006, cando India rexeitou conceder a patente de "Gleevec", un medicamento de Novartis utilizado en certos casos de leucemia.

India é o único país que dalgún xeito plantoulle cara á OMC

India aprobou en 2004 unha lei de patentes para adecuarse ás esixencias da Organización Mundial de Comercio (OMC), pero introduciu unha salvagarda clave, invocando a chamada Declaración de Doha.

Devandita declaración, asinada polos países da OMC en 2001, establece que "o Tratado sobre Propiedade Intelectual (TRIPS, polas súas siglas en inglés), pode ser interpretado e implementado tendo en conta o dereito dos países a protexer a saúde pública e a garantir o acceso a medicamentos".

A mesma declaración permite aos membros da OMC tomar medidas para protexer a saúde pública.

Acolléndose na declaración, India estipula na súa lei de patentes que só se recoñecerán patentes de medicamentos "autenticamente novos", que sexan o resultado de investigacións innovadoras no campo molecular. As autoridades indias resérvanse ademais o dereito de determinar se un medicamento é ou non "autenticamente novo".

No caso de Gleevec, as autoridades indias alegan que os compostos do medicamento son só "novas formas de sustancias xa coñecidas", polo cal Novartis non ten dereito a obter unha patente.

"Cortina de fume"

Aínda que a batalla legal xira ao redor de Gleevec, esta é só a punta do iceberg segundo Paula Farias, presidenta de MSF en España.

"Isto non é máis que unha cortina de fume, porque o que se esconde detrás é que se a lei de patentes revísase e elimínase salvagárdaa que permite que os indios decidan que é novo e que non é novo, péchallenos a porta para a fabricación de moitas outras cousas", afirma Farias.

Estamos convencidos de que as patentes salvan vidas

Paul Herrling, Novartis

Novartis, pola súa banda, defende a súa posición. "Non loitamos por Gleevec, senón por un principio. Estamos convencidos de que as patentes salvan vidas, se as leis de patentes non se respectan como sucede hoxe en India, non haberá máis investimento para o descubrimento de novos medicamentos", asegura Paul Herrling, xefe de investigacións de Novartis.

O problema, segundo MSF, é que os laboratorios utilizan cambios menores na presentación ou absorción de medicamentos para estender os seus patentes.

"A lei de patentes nos últimos anos foi máis estrangulante e con todo é cando menos innovación produciuse. Para que producir un fármaco custoso na súa investigación, se cun simple cambio de formulación ou de presentación concédenlle a unha compañía 20 anos máis de patente?", dixo a BBC Mundo Paula Farias.

A batalla pola SIDA

A industria farmacéutica india é especialmente clave no caso dos chamados medicamentos de segunda liña contra a SIDA, unha enfermidade que se caracteriza polas constantes mutacións do virus.

O 80 dos medicamentos contra a SIDA que usa MSF son xenéricos indios.

Hai unha primeira liña de tratamento, pero unha vez que se xera resistencia hai que pasar á segunda fase ou medicamentos de segunda liña. India é actualmente o único país que produce xenéricos de segunda liña contra a SIDA.

"Neste momento a India é o último recurso que temos para acceder aos chamados xenéricos de segunda liña no tratamento contra a SIDA en países pouco desenvolvidos. Os outros países xa non poden producilos porque as leis de patentes pecháronlles a porta. India é o único país que dalgún xeito plantoulle cara á OMC", dixo Farias a BBC Mundo.

MSF sinala que xa hai un 20% de resistencia en África, e probablemente no futuro todos os pacientes terminarán precisando fármacos de segunda liña, como ocorre no mundo desenvolvido, onde moi poucos pacientes atópanse nos tratamentos previos.

E segundo Farias, "o que ocorre en África de forma máis dramática tamén se dá en América Latina. En canto os pacientes que agora se tratan con fármacos de primeira liña necesiten un tratamento máis avanzado porque crearon resistencia, veranse con que non hai produción de xenéricos".

Segundo MSF, no ano 2000, o custo do tratamento dun enfermo de SIDA era de US$ 10.000 ao ano. No 2006 grazas á introdución de xenéricos e á presión da sociedade civil, o tratamento ten un custo de 136 euros por persoa ao ano

Traducido a custos, o impacto dos xenéricos é contundente. Segundo MSF, no ano 2000, o custo do tratamento dun enfermo de SIDA era de US$ 10.000 ao ano. No 2006 grazas á introdución de xenéricos e á presión da sociedade civil, o tratamento ten un custo de 136 euros (US$ 176) por persoa ao ano.

Calquera modificación na lei de patentes india podería afectar seriamente non só aos enfermos de SIDA. De acordo a axénciaa EFE, o 50% dos medicamentos básicos que o Fondo das Nacións Unidas para a Infancia, UNICEF, reparte no mundo en desenvolvemento son xenéricos de procedencia india.

Ranbaxy, o maior laboratorio de India, obtén o 80% das súas ganancias do mercado internacional e só o 20% das súas vendas en India.

Todo indica que o caso ao redor de Gleevec podería determinar o futuro de millóns de persoas no mundo, que dependen da que foi denominada a "farmacia do mundo en desenvolvemento".